Sabile Basha: Himni për Nënën

HIMNI PËR NËNËN

Nga Prof. Dr. Sabile Keçmezi-Basha

Gjithmonë, si një pëshpërimë që ngrihej nga thellësitë e shpirtit tim, ka jetuar një zë i butë, një melodi e heshtur që i ngjan frymës së parë të mëngjesit, asaj që zgjon petalet e trëndafilave dhe u fal një jetë të re. Ishte një thirrje që nuk jehonte me zë të lartë, por prekte qetësisht çdo qoshe të qenies sime, duke më ftuar të ndërtoja fjalë për nënën time, atë figurë të shenjtë që qëndron si një yll i palëkundur në qiellin e pafund të kujtimeve të mia.

Ky zë, i heshtur por i fuqishëm, më rrëfente për dashurinë e saj – një dashuri që shtrihet përtej çdo kufiri njerëzor, një ndjenjë që nuk njeh kohë, që nuk mposhtet nga vjetërsia apo nga furtunat e jetës. Ishte një dashuri që shkëlqente si një dritë e amshuar, një përkushtim që mbetej gjithmonë i paprekur, si një shkëmb i madh që i qëndron çdo vale të egër, çdo erë që fryn me tërbim.

Brenda meje, ky zë ngrihej si një këngë pa fjalë, duke më kujtuar se dashuria e saj ishte si vetë jeta – e pafundme dhe e pashtershme. Ajo dashuri ishte shtegu i paqes sime, forca që më mban kur bota lëkundet, dhe burimi i frymëzimit tim, që më fton të kujtoj, të nderoj, dhe të dashuroj me po atë fuqinë që ajo e kishte ngulitur në zemrën time.

Dashuria e saj ngrihet lart si një hark i ylbertë, një urë qiellore që lidh të paprekshmen me të prekshmen, një simfoni ngjyrash që shtrihet përtej kufijve të imagjinatës dhe mbush çdo horizont me dritë. Ajo përhapet butësisht në çdo drejtim, duke u bërë një mantel i padukshëm që më mbështjell në çdo çast, një hije e ëmbël që nuk largohet kurrë. Është një dritë që buron nga thellësia e zemrës së saj, një rreze që depërton çdo errësirë dhe ndriçon çdo hap që kam hedhur, çdo udhë që kam ndjekur me shpresë dhe guxim.

Kjo dashuri nuk është thjesht një ndjenjë; është një frymë që pulson brenda meje, një këngë pa fjalë që këndohet vazhdimisht në thellësitë e shpirtit tim. Është një poezi e pashkruar, një himn i heshtur që gjallon në çdo kujtim të shtrenjtë dhe mbush me jetë çdo frymëmarrje. Si një burim i pashtershëm, dashuria e saj rrjedh pa ndalur, duke u bërë forca që më shtyn përpara, shtylla që më mban të palëkundur kur stuhitë e jetës përpiqen të më lëkundin.

Është diçka më shumë se njerëzore – një forcë që tejkalon vetë kohën, që zgjerohet në pafundësinë e shpirtit. Në çdo hap të jetës sime, në çdo kthesë të udhës, unë ndjej praninë e saj, si një flakë që nuk shuhet kurrë, si një kujtim që nuk zbehet dhe një dritë që nuk fiket. Ajo është vetë esenca e dashurisë që jeton përjetësisht brenda meje.

Në çdo hap të jetës, ajo dashuri ka gdhendur gjurmë të pashlyeshme, si rrezet e arta që lëshojnë një vals mbi sipërfaqen e një liqeni të qetë, duke u ngulitur thellë në kujtesën e shpirtit tim. Ato gjurmë nuk mund të shuhen, as të fshihen nga era e kohës; janë të përjetshme, si një testament i heshtur i pranisë së saj. Ajo më rrethon me një butësi të padukshme, më mbron pa kërkuar falënderime, dhe më udhëheq si një yll që nuk shuhet kurrë, duke më kujtuar se çdo stuhi mbart brenda saj premtimin e një ylberi që lind në horizont.

Është një dashuri që nuk flet me fjalë të larta, por që buron si një pëshpërimë e brendshme, duke më treguar se gjithmonë ka një dritë që lind pas errësirës, një shpresë që nuk zbehet edhe në momentet më të vështira. Në heshtjen e saj qëndron një forcë e pashtershme, një pranverë e përjetshme që çel brenda meje lule të reja sa herë që bota përpiqet të më rrëzojë. Ajo është burimi i çdo gjëje të bukur që njoh, një pasqyrë e dritës që më ndriçon rrugën dhe më tregon se jeta, me gjithë vështirësitë e saj, është e mbushur me mrekulli kur dashuria e saj e përjetshme është pranë.

Si një melodi që nuk ndalet, ajo dashuri pulson në çdo hap që bëj, duke u bërë një thirrje e brendshme për të parë bukurinë në gjithçka, për të besuar në të mirën dhe për të ndjerë se edhe në përplasjen më të ashpër të valëve, ekziston një forcë që më mban të sigurt. Dhe kështu, ajo mbetet – jo vetëm një ndjenjë, por një thelb i jetës sime, një forcë që nuk shuhet dhe që më rikujton se dashuria e saj është ajo që ushqen çdo ngjyrë, çdo dritë, çdo mrekulli në këtë botë.

Ajo ndjenjë nuk është thjesht një emocion që vjen dhe shkon si një puhizë e lehtë; ajo është një forcë e shenjtë, një dritë e pavdekshme që nuk mposhtet as nga koha, as nga hapësira. Është një prani e padukshme që kapërcen çdo kufi njerëzor, një energji hyjnore që qëndron përtej çdo kuptimi të zakonshëm. Dashuria e nënës nuk është thjesht një fjalë, as një ndjenjë; ajo është vetë esenca e ekzistencës, një oqean pa fund që shtrihet përtej horizonteve të njohura, një burim i pashtershëm që rrjedh pa pushim dhe kurrë nuk thahet.

Në madhështinë e saj, fjalët e zakonshme thyhen si valët e vogla përpara fuqisë së detit. Çdo metaforë duket e vogël, çdo krahasim i varfër, sepse dashuria e saj nuk mund të zërë vend në kufijtë e gjuhës njerëzore. Ajo është një melodi që tingëllon në heshtje, një poezi që nuk ka nevojë për vargje, një frymë që mbush çdo qelizë të qenies sonë me ngrohtësi dhe dritë. Si një qiell i pafund që mbart të gjithë yjet, ajo përfshin gjithçka dhe e bën çdo gjë më të bukur.

Dashuria e nënës është një fuqi që nuk njeh lodhje, një kujtim që nuk shuhet, një premtim që nuk prishet kurrë. Është një dritë e amshuar që na ndriçon rrugën në ditët më të errëta, një urë që lidh zemrat tona me pafundësinë. Ajo nuk njeh as limitet e kohës, as dobësitë e trupit – është diçka që jeton përtej nesh, një energji që mbijeton në çdo frymëmarrje, në çdo rrahje zemre, në çdo kujtim që ne mbajmë si një thesar të çmuar. Ajo është vetë bërthama e jetës, një pasqyrë e pafundësisë, një testament i shenjtë i dashurisë që nuk shuhet kurrë.

Sa herë që mundohem ta shpreh atë ndjenjë me fjalë, ndiej se pena ime dridhet, sikur vetë fryma e saj të qëndronte mbi majën e saj, si një flutur delikate që përpiqet të përqafojë një yll. Çdo përpjekje për ta shtrirë madhështinë e saj në rreshta më duket si të përpiqesha të zbusja një mal me duar të zbrazura, si të kërkoja të përmbaja pafundësinë brenda një pëllëmbë. Sepse dashuria e saj nuk është një tregim që mund të thuhet; është një himn i pashkruar që pulson në çdo frymëmarrje, një dritë që përhapet pa kufi, një bekim që nuk mbaron kurrë, një melodi që dëgjohet vetëm në heshtjen e shpirtit.

Dhe kështu, ajo jeton brenda meje, një zë i heshtur që jehon pa ndalim, një thirrje e brendshme që më kujton madhështinë e saj të pafund. Është si një yll që nuk shuhet kurrë në qiellin e errët të natës, një pikë drite që më udhëzon edhe në errësirën më të thellë. Në zemrën time ajo nuk është vetëm dashuri, por vetë jeta që pulson, vetë frymëzimi që më ngre kur bota përpiqet të më ulë.

Si një dritë që reflektohet në valët e një deti të pafund, dashuria e saj shtrihet në çdo qoshe të qenies sime, duke më mbushur me një ndjenjë mirënjohjeje që nuk mund të përfshihet në fjalë. Ajo është një testament i heshtur i përjetësisë, një urë që lidh shpirtin tim me qiellin, një amshim që nuk lodhet kurrë së ndrituri. Kështu, ajo mbetet – një prani që nuk largohet, një forcë që nuk mposhtet, një dashuri që jeton përtej kohës dhe hapësirës, gjithnjë e gjallë, gjithnjë e shenjtë.

Por, në heshtjen e thellë të shpirtit tim, e vërteta mbetej e pathënë – një e vërtetë e fshehur si një margaritar në fund të detit, që gjithnjë më ndalonte të përballem me peshën dhe madhështinë e saj hyjnore. Çdo herë që mundohem t’i afrohem, ndiej veten si një artist përpara një telajo të bardhë, i zhveshur nga fjalët, i paaftë të përshkruaj atë pafundësi ndjenjash që mbush zemrën time. Si mund ta shtrija mbi rreshta të thjeshtë atë ndjenjë që nuk njeh kufi, atë dashuri që mbart thelbin e së shenjtës?

Si mund të shkruaja për një zemër që rreh vetëm për të dashur, një zemër që ngjan si një tempull i pastër, që i përket vetëm hyjnores dhe jehon si një melodi e paprekshme? Një zemër që nuk kërkon asgjë tjetër veçse të japë, të mbushë çdo hapësirë bosh me dritën e saj, çdo moment të zakonshëm me pavdekësinë e një pulsimi të pandalshëm. Çdo përpjekje për ta veshur me fjalë ndjehet si një pikturë që nuk mund të përmbajë ngjyrat e qiellit, si një melodi që ngel pa tinguj, e pazotë të kapë përmasat e asaj që është e përjetshme.

Dhe kështu, e vërteta mbetet në brendësinë time, një sekret i shenjtë që flet pa zë, që ndriçon pa fjalë, duke më kujtuar se disa ndjenja nuk janë për t’u thënë, por për t’u jetuar. Ato janë poema që nuk kanë nevojë për vargje, simfoni që nuk kërkojnë nota – një frymë e përjetshme që pulson brenda nesh, duke lidhur qenien tonë me diçka më të madhe, më të thellë, dhe më hyjnore sesa mund ta përfytyrojmë ndonjëherë.

Më dukej sikur çdo përpjekje për ta përshkruar do të ishte veç një reflektim i zbehtë, një pasqyrë që mezi kap një grimë të dritës së saj hyjnore. Çdo fjalë që mund të shkruaja, sado e lëmuar dhe e menduar, do të mbetej si një gjurmë e shuar mbi ujë, e paaftë për të përmbushur madhështinë që ajo mbart në thelbin e vet. Edhe pena më e artë, që ka kënduar për lavdinë e yjeve dhe ka gdhendur dashuritë që sfidojnë kohën, do të binte e pafuqi përballë shkëlqimit të saj.

Sepse kjo dritë nuk është prej kësaj bote; ajo nuk buron nga toka as nga hapat e njeriut, por nga vetë qielli, si një dhuratë e pastër që prek vetëm ata që dinë të shikojnë përtej dukjes. Është një ndriçim që nuk mposhtet nga asnjë errësirë, një flakë që nuk shuhet, një zjarr që nuk përvëlon, por ngroh thellë shpirtin dhe e mbush me jetë.

As metafora më e përsosur, ajo që përthyen bukurinë e agimeve dhe fuqinë e detit, nuk mund të arrinte të kapte esencën e saj. Ajo është përtej çdo fjale, përtej çdo imazhi, një prani që nuk kërkon të kuptohet, por të ndjehet – si një melodi qiellore që prek thellësitë e shpirtit, duke lënë pas një jehonë që kurrë nuk hesht. Drita e saj është vetë jeta që pulson në çdo qenie, një kujtim i amshuar i gjithçkaje që është e bukur dhe e shenjtë.

Fjalët, sado me kujdes të zgjidhura, sado me kujdes të thurura e të mbështjella me ngrohtësi dhe përkushtim, do të mbeteshin të pazonjat të mbartnin peshën e asaj dashurie që kapërcen çdo kufi të kuptimit njerëzor. Një dashuri që nuk është thjesht ndjenjë, por një burim i shenjtë drite, një frymë hyjnore që shtrihet përtej botës sonë, në një univers të paprekshëm nga njollat e përditshmërisë, ku vetëm shpirtrat e kulluar gjejnë prehjen e tyre.

Dhe ja, unë, një udhëtare e vetmuar në këtë rrugëtim përpara një peizazhi qiellor, mbeta e heshtur. E ndjeja atë dashuri si një ngrohtësi që më përshkonte çdo qelizë, por fjalët më tradhtonin; ato nuk mund të përshkruanin as të kapnin atë që shihja e ndjeja. Një shtegtare përballë një përsosmërie të paqtë, e cila kërkon të adhurojë nga larg, pa guxuar të trazojë qoftë edhe hijen e saj, pa kërkuar ta prekë frikën mos humbiste magjinë e saj. Një heshtje e përunjur, një nderim i pastër për një dashuri që i përket një bote më të lartë, një drite të përjetshme që vetëm zemrat e pastra mund ta njohin.

Gjithmonë më ka ndjekur një ndjenjë e padukshme, një mjegull misterioze që më mbështillte mendjen dhe zemrën, ndërsa shihja madhështinë e nënës sime. Në çdo lëvizje të saj, çdo fjalë dhe prekje, shfaqej diçka e paarritshme, një lartësi e papërshkrueshme që tejkalonte kufijtë e të zakonshmes. Pse vallë dashuria e saj duhej të ishte kaq e thellë, kaq e pakrahasueshme, saqë dukej si një ligj i pashkruar i universit, një kod hyjnor që vetëm vetë qielli mund ta lexonte deri në fund?

Ajo ishte si një dorëshkrim antik, një libër i shkruar jo nga njeriu, por nga vetë dora e jetës. Fjalët e tij ishin fshehur thellë, në shtresa të pafundme kuptimi, të mbrojtura nga kalimi i kohës. Dashuria e saj ishte si një tempull i ndërtuar me gurët më të çmuar, që në zemër të tij ruante një thesar të shenjtë – një sekret që askush nuk mund ta deshifronte plotësisht. Çdo përpjekje për ta kuptuar atë ishte si të kërkoje të kapje yjet me duar, një përpjekje e pafundme drejt diçkaje që vetëm shpirti mund ta ndiente, por asnjë mendje s’ishte e zonja ta përshkruante.

Dhe unë mbeta kështu, përherë e habitur përpara kësaj madhështie. Përherë e pushtuar nga një ndjenjë admirimi që s’gjen kurrë fund, përballë një dashurie që nuk mund të përshkruhet as me të gjitha fjalët e botës. Nëna ishte dhe mbetet një mister – jo nga ato që kërkon të zgjidhësh, por nga ato që adhuron në heshtje, duke e ditur se është një pjesë e shenjtë e gjithësisë, e cila të jep dritë dhe forcë, pa kërkuar kurrë asgjë në këmbim.

Për çudi, çdo përpjekje për të shprehur atë dashuri të pakufijshme, çdo përsiatje e mendjes sado e thellë, çdo rrokje e penës sado e mprehtë, ka dështuar përpara pafundësisë së saj. Ajo dashuri është si një oqean i pamatë, që derdhet përtej çdo kufiri të mendjes njerëzore, si një lumë që gjen rrugën e tij edhe kur brigjet mungojnë, duke sfiduar kufizimet e fjalëve dhe rregullat e gjuhës.

Nuk është thjesht një emocion, as një ndjenjë që rrjedh nga zemra e një njeriu për një tjetër. Është më shumë, shumë më shumë – një fuqi që tejkalon dimensionet e njohura, një energji kozmike që valëvitet përmes qenieve, duke na lidhur të gjithëve me atë burim të pashtershëm që është jeta vetë. Ajo dashuri nuk njeh kohë, hapësirë, apo kufi. Është një melodi e heshtur që pulson në qenie, një frymëmarrje e përbashkët e universit, një dritë e padukshme që i ngroh të gjithë, edhe ata që s'janë të vetëdijshëm për praninë e saj.

Dhe kështu, ajo mbetet e papërshkrueshme, e pakufishme, një mister i bukur që nuk kërkon shpjegime, sepse kuptimi i saj shtrihet përtej logjikës. Është një dritë që nuk mund të fiket, një urë që nuk mund të shembet, një rrymë që nuk ndalon kurrë së rrjedhuri, duke mbajtur në jetë çdo qenie, çdo shpirt, çdo frymëmarrje. Ajo dashuri është thjesht vetë zemra e jetës, një fuqi e pavdekshme që rreh me ritmin e përjetësisë.

Si mund të përshkruhet një dashuri që sfidon çdo kufi, që nuk ndalet as para rrjedhës së pamëshirshme të kohës, as para dhimbjes që thellon shpirtin, as para sakrificës që zbraz zemrën? Si të gjesh fjalë për atë përkushtim të palodhur, për atë dritë që shpërndahet pa kërkuar asgjë në këmbim, për atë përqafim që depërton përtej mishit dhe kockave, duke ngrohur shpirtin më të ftohtë dhe zemrën më të lënduar?

Çdo përpjekje për ta përshkruar është si një penel i pafuqishëm për të pikturuar qiellin, si një grusht rërë që mundohet të përmbajë bregun e pafundmë të detit. Ajo dashuri është më shumë se një ndjenjë; është një fuqi që rrjedh nga thellësitë e qenies, një burim i pashtershëm që nuk lodhet kurrë së dhuruari, si një rreze dielli që ngroh edhe të padukshmin. Ajo mbetet një poezi e paplotë, një melodi që jehon përtej kufijve të mendjes njerëzore, një mister që thërret çdo shpirt të heshtur, duke e ftuar të përkulet para madhështisë së saj.

Në pafundësinë e saj, ajo është një testament i asaj çka është më e pastër, më e lartë, më hyjnore në këtë jetë. Është vetë zemra e dashurisë, një energji e pamatë që rreh në ritmin e përjetësisë, një frymë e padukshme që mbështjell çdo qenie me ngrohtësi dhe kujtesë, duke na kujtuar se nuk jemi kurrë vetëm. Kështu, ajo mbetet e paqasshme, jo sepse nuk mund të ndjehet, por sepse madhështia e saj nuk mund të shpjegohet; ajo mund vetëm të adhurohet, të preket me zemër, dhe të përjetohet në heshtje, si një dhuratë e përjetshme nga vetë universi.

Dashuria e nënës është një poezi e pambaruar, një kryevepër që pena më e talentuar nuk mund ta përfundojë, një histori që rrjedh nga thellësitë e kohës dhe vazhdon të shkruhet në zemrat e atyre që preken prej saj. Është një simfoni e përjetshme, e ndërtuar me tinguj që nuk mund të kapen nga veshët e zakonshëm, një melodi që vazhdon të jehojë përtej kufijve të asaj që ne mund të dëgjojmë, gjithmonë në përgatitje, gjithmonë duke sfiduar përsosmërinë.

Ajo dashuri është një dritë që nuk njeh perëndim, një shkëlqim që nuk ndalet as para errësirës më të thellë. Shtrihet përtej çdo horizonti të dukshëm, duke ndriçuar botët e fshehta të shpirtit, ato vende ku vetëm zemrat më të ndjeshme mund të shkelin. Nuk mund të kufizohet, as të përcaktohet nga fjalët, sepse ajo jeton përtej definicioneve të zakonshme, si një frymëzim që përfshin gjithçka, por mbetet i paprekshëm në thelbin e tij.

Dashuria e saj është një frymë e përjetshme që përshkon qenien njerëzore, një flakë që ngroh edhe shpirtin më të ftohtë. Është një thirrje e heshtur që na fton ta adhurojmë madhështinë e saj, ta ndjejmë dhe ta jetojmë, por kurrë plotësisht ta kuptojmë. Sepse, në thelb, dashuria e nënës nuk është thjesht një ndjenjë; është një forcë universale, një dritë hyjnore që mbështjell çdo jetë dhe i jep kuptim vetë ekzistencës.

Ajo ishte një qiell pa fund, një hapësirë e gjerë ku horizonti përhapej pa cak, duke përqafuar yjet që vallëzonin me një dritë të butë dhe retë që ngjyrosnin ëndrra të heshtura në peizazhin e natës. Dashuria e saj ishte si një melodi qiellore që rritej dhe lartësohej pa pushim, si një fluturim i një shpirti të lirë që kërkon lartësitë e përjetësisë, duke më treguar se as horizontet më të largëta nuk mund të ishin kufi për madhështinë e saj.

Unë isha vetëm një shtegtare e përulur nën hijen e saj të pakufishme, një udhëtare që humbiste në pafundësinë e dritës dhe hijes së saj. Sa herë që e shihja, ndjeja një përzierje të thellë mes admirimit dhe humbjes – admirimi për madhështinë që shfaqej para meje dhe humbja që vinte nga kuptimi se kurrë nuk do të mund ta përqafoja plotësisht atë pafundësi. Ajo ishte një fuqi që më tejkalonte, një prani që më përshkonte, një madhështi që nuk kërkonte të kuptohej, por thjesht të ndjehej.

Dhe kështu, unë sodisja, e mbështjellë nga përqafimi i saj qiellor, e humbur në reflektimin e saj. Ishte si të qëndroja përballë një oqeani pa fund, duke e adhuruar përjetësinë e tij, ndërsa valët e saj më pëshpëritnin se gjithçka që kisha nevojë të dija ndodhej aty, në atë dritë dhe dashuri që nuk njihte kufi.

Si mund ta përmbledh një univers të pafund në kufijtë e një fjale të vetme? Si mund të ngjesh gjithë thellësinë e një jete brenda një faqeje të thjeshtë letre? Çdo përpjekje më dukej si një përshkrim i zbehtë i një madhështie të pakapshme, si një pikë boje që humbet në pafundësinë e një telajoje, një fllad i butë që përpiqet të pasqyrojë fuqinë e një stuhie të madhe. Fjalët më rrëshqisnin nga gishtat, të dobëta dhe të pamjaftueshme për të bartur peshën e asaj çfarë ajo përfaqësonte.

Ajo nuk ishte thjesht një figurë në kujtesën time; ajo ishte një oqean mendimesh që valëvitej pandërprerë në zemrën time, një strehë ku gjeja qetësi kur stuhitë e jetës më pushtonin. Ishte një melodi e pambaruar që këndohej vazhdimisht, një ritëm i heshtur që përhapej në çdo cep të shpirtit tim, duke më kujtuar se prania e saj ishte më shumë se sa mund të shprehnin fjalët.

Ajo ishte një burim drite që ndriçonte çdo hap, një forcë e padukshme që më mbështeste edhe kur mendja më ndjente e vetmuar. Në pafundësinë e saj gjendej gjithçka – qetësia e qiellit pas një dite me erë, butësia e një përqafimi që kurrë nuk kërkonte shpjegim, dhe fuqia e një dashurie që tejkalonte çdo përkufizim njerëzor. Në praninë e saj, çdo pikë boje mbi telajo fitonte kuptim, çdo fllad përkufizohej si një prekje e hyjnores, dhe çdo melodi gërshetohej në një himn të përjetësisë.

Dhe unë, një shkruese që mundohem të prek atë pafundësi me penën time, ndjeja gjithmonë një kufi të padukshëm mes fuqisë së fjalës dhe heshtjes që lind përballë madhështisë së shenjtë. Fjalët, të dobëta dhe të pafuqishme, shpesh më tradhtonin, si valët që përpiqen të arrijnë bregun, por tërhiqen para fuqisë së tij. Heshtja, ndërkaq, ishte një dëshmi e përulur, një pranimi i pafuqisë sime për të kapur në tërësi atë që vetëm zemra mund ta ndiente.

Ajo mbetej qielli im – një hapësirë e pakufishme, e mbushur me yje që nuk shuhen kurrë, një dritë që ndriçonte çdo rrugë, edhe ato më të errëta. Dhe unë, gjithnjë nën hijen e saj, përpiqesha të gjeja një copëz drite në çdo fjalë që shkruaja, një pasqyrim të asaj pafundësie që rrethonte qenien time. Çdo frazë që derdhja mbi letër ishte një përpjekje për të ngritur një urë drejt qiellit të saj, një shpresë se ndoshta një grimcë e asaj madhështie do të mund të zbulohej në artin tim të brishtë.

Por ajo nuk kërkonte fjalë; ajo ishte një prani që ndjehej më shumë sesa përshkruhej, një hijeshi që nuk mund të mbërthehej në një përkufizim. Ishte vetë thelbi i frymëzimit tim, një dritë që më mësonte se, ndonjëherë, madhështia nuk kërkon të kuptohet apo të kapet, por thjesht të adhurohet në heshtje. Dhe unë, një shtegtare e përulur në këtë udhëtim, vazhdoja të shkruaja, duke ditur se çdo fjalë ishte vetëm një fije e hollë në tapetin e saj të pafundmë.

Jo, nuk ka pasur kurrë pendesë në këtë hezitim që më shoqëronte – ishte më shumë një nënshtrim i heshtur, një përkulje para madhështisë së saj që më linte pa fjalë. Ishte si të qëndroja përpara një mali të pakapshëm, duke ndjerë që gjithçka që kisha në dorë ishte e vogël, e papërshtatshme për të përshkruar atë që meritonte. Pena ime, sado e mprehtë, dukej gjithmonë e pafuqishme përballë asaj drite hyjnore që ajo rrezatonte, një dritë që tejkalonte çdo kufi të mendjes sime dhe depërtonte thellë në shpirtin tim.

Si mund të përpiqem ta zhys penën në detin e ndjenjave dhe të nxjerr prej tij vetëm një pikë, duke pretenduar se ajo pikë mund të përfaqësojë pafundësinë? Si mund të reduktoj një oqean të tërë dashurie në disa fjalë të thjeshta, kur ajo ishte vetë burimi i jetës, burimi i çdo emocioni që lind dhe lulëzon? Çdo përpjekje për ta përshkruar më dukej si një melodi që humb përpara simfonisë së saj, një pasqyrë e copëtuar që përpiqet të reflektojë një dritë të plotë.

Ajo ishte më shumë se thjesht një figurë në jetën time – ishte vetë frymëzimi, vetë zanafilla e çdo ndjenje që më dha kuptim. Dhe unë, gjithmonë i përulur përballë saj, mbetesha duke soditur këtë madhështi të pashtershme, duke e ditur se asnjë fjalë, asnjë rresht, nuk do të ishte kurrë mjaftueshëm i denjë për ta përshkruar. Ajo ishte një mister i bukur, një burim i dritës së pashuar, një dashuri që s’mund të rrohej thjesht me fjalë, por që duhej ndjerë dhe përjetuar si vetë frymëmarrja.

Si mund t’i jap zë duarve të saj, atyre duarve që na përkundnin me butësinë e një lulëzimi pranveror, sikur të ishim gjethet e një peme që përqafojnë diellin? Ato duar ishin më shumë se thjesht lëvizje të heshtura; ato ishin vetë jeta, një art i thurur me dashuri, një poezi që shkruhej në çdo prekje. Si gërshetë e qiellit dhe tokës, ato përhapnin ngrohtësi në shpirtin tonë, duke na dhënë strehë nga dimrat e pamëshirshëm të jetës.

Ishte si të ndjeje një zjarr të përjetshëm që ndizej mes akullit, një burim i pashtershëm drite që shpërndante ngrohtësi edhe kur bota përreth ngrinte. Ato duar nuk ishin thjesht mishi dhe kockat e një njeriu; ato ishin premtimi i sigurisë, i dhembshurisë së pamasë, i një force që as era më e ashpër nuk mund ta rrëzonte. Kur acari përplaste dritaret dhe ftohtësia depërtonte deri në thellësitë tona, ato ishin aty, si një mantel i padukshëm që na mbështillte me ngrohtësi dhe qetësi.

Ato duar ishin krahë që kurrë nuk ndalonin së dhuruari – dhurata që nuk kërkonte asgjë në kthim. Ishin duar që përballonin barrën e lodhjes dhe peshën e kohës, si një urë që qëndron mbi lumenj të rrëmbyer, një mbrojtje e palëkundur që rridhte nga thellësia e një dashurie të vërtetë. Dhe kështu, ato duar, të qeta por të fuqishme, të thjeshta por hyjnore, do të mbeten gjithmonë një kujtim i gjallë i një dashurie që nuk shuhet kurrë.

Ato duar, të heshtura por të mbushura me një fuqi që s’mund të matej, ishin si penelat e një piktori hyjnor, duke qepur jo vetëm fustane, këmisha dhe çorape, por duke thurur edhe ëndrra, ngrohtësi dhe dritë në çdo qepje. Çdo fije e kapur mes gishtave të saj mbante një copëz dashurie, një copëz shpirti që i jepte kuptim dhe shkëlqim çdo dite të zakonshme, duke e kthyer në një festë të heshtur, por të ndritur. Ishin ato duar që i jepnin jetë së përditshmes, duke e mbushur atë me magjinë e thjeshtësisë dhe përkushtimit.

Në punën e tyre të pandalshme, ato ndërtonin një botë për ne, një botë ku çdo rreze dielli dukej më e ngrohtë, ku era e jetës vinte me aromën e qetësisë dhe shpresës. Ishin duar që nuk ndaleshin asnjëherë, që nuk njihnin lodhje, sepse në çdo lëvizje fshihej një dashuri që nuk mbaronte kurrë. Ishin duar krijuese, duar që ndërtuan themelet e jetës sonë, që mbushën shpirtrat tanë të brishtë me forcën e një dashurie të pashtershme, për t’i kthyer ata në mburoja të forta përballë furtunave të botës.

Ato duar ishin më shumë se mjete pune; ishin urat që lidhën të voglën me të madhen, të zakonshmen me të jashtëzakonshmen, të thjeshtën me të përjetshmen. Me çdo qepje, ato i mësonin shpirtit tonë të vogël se si të rritej, të luftonte dhe të fitonte. Dhe kështu, ato duar, të përulur por të pamposhtura, mbeten kujtesa më e çmuar e një dashurie që na mësoi si të jemi të mëdhenj, jo vetëm në jetë, por edhe në zemër.

Ishte ajo, nëna jonë, një heroinë e heshtur, një luftëtare e paepur që sfidonte errësirën me dritën e shpirtit të saj. Në zemrën e saj rrihnin trimëria e një ushtrie dhe dhembshuria e një bote të tërë. Pa u tundur nga frika, ajo mbante mbi supe barrën e rrezikut, duke bartur barot dhe plumba për ata që luftonin për liri, si një flakë e pashuar që ndriçonte në mes të furtunave të historisë. Ishte ajo që përballë çdo kërcënimi nuk lëkundej, por ngrinte krye me një forcë që dukej se vinte nga vetë thellësitë e tokës dhe qiellit.

Me ato duar që ushqenin miliona gojë të uritura, ajo nuk ishte thjesht një nënë – ajo ishte vetë jeta, shpresa, dhe ngushëllimi për ata që vuanin. Çdo copë bukë që përgatiste mbante në vete një copëz dashurie, një dritë të vogël që ndizte zemrat e atyre që kishin humbur gjithçka. Ajo nuk lodhej kurrë; çdo hap i saj, çdo frymëmarrje, ishte një betejë e fituar kundër pamundësive. Ishte si të shihje një lumë që nuk ndalej kurrë, që gërryente barrierat e kohës dhe rrethanave me forcën e dhembshurisë dhe guximit të saj.

Por, nënë, si mund të gjej fjalët për të përshkruar madhështinë tënde? Çdo përpjekje do të ishte si një pikturë pa ngjyra, si një melodi pa tinguj. Shpirti yt, aq i madh dhe i ndritshëm, sfidon çdo kufi që mund të vendosin fjalët. Ti ishe dhe je përtej përshkrimit – një burim drite që nuk shuhet kurrë, një zemër që rreh me ritmin e përjetësisë. Dhe kështu, nënë, unë ndalem, duke ditur se heshtja ime është dëshmia më e denjë për madhështinë tënde, për një shpirt që do të mbetet përjetësisht një monument i dashurisë dhe guximit njerëzor.

Ti nuk je thjesht një grua e fortë – ti je një epikë që vazhdon të shkruhet në çdo rrahje zemre të këtij populli. Një legjendë e gjallë që përshkon kohët dhe hapësirat, një dritë që nuk shuhet kurrë, edhe kur errësira mundohet të na përpijë. Ti je frymëzimi që na mban të fortë, shtylla mbi të cilën mbështetemi kur toka dridhet dhe shpresa duket e largët. Ti je forca që nuk dorëzohet, një flakë që vazhdon të ndizet, duke ndriçuar rrugët tona edhe atëherë kur gjithçka duket e humbur.

Nuk mund të të përkufizoj, sepse ti je përtej kufijve të fjalëve. Ti i përket përjetësisë – një kujtim që do të jetojë në çdo zemër, një prani që nuk tretet kurrë. Si një erë e butë që mbush ajrin me frymë shprese dhe guximi, si një zemër që rreh për të gjithë ne, ti je ajo forcë e heshtur që na bën të ngrihemi, të luftojmë, dhe të jetojmë me një ndjenjë mirënjohjeje të thellë.

Më fal, nënë, që fjalët e mia nuk mund të përfshijnë të gjithë madhështinë tënde – por ndoshta kjo është më se e natyrshme. Ti nuk ke nevojë për përkufizime, sepse vetë qenia jote është një dëshmi e bukurisë dhe fuqisë së pakufishme. Ti je, dhe kjo mjafton. Sepse në qenien tënde, gjejmë gjithçka që kemi nevojë – shpresën, forcën, dhe dashurinë që nuk shuhet kurrë.

Si mund të gjej fjalë për buzëqeshjen e saj, atë rreze të artë që hynte si dritë e beftë në zemrat tona, duke ndriçuar çdo kënd të errët të jetës sonë? Nuk ishte thjesht një buzëqeshje; ishte një dritare që hapej drejt një bote të mbushur me shpresë, një frymëzim i heshtur që mbushte ajrin me qetësi dhe siguri. Në ditët kur gjithçka dukej si një mal i palëvizshëm, kur errësira rrezikonte të na përpinte, ajo buzëqeshje shfaqej si një zë i padukshëm që pëshpëriste: “Mos ki frikë, gjithçka do të rregullohet.”

Ishte më shumë se një gjest; ishte një këngë e heshtur që ndizej në shpirtrat tanë, një melodi e paformuluar që nuk kërkonte tinguj për t’u ndjerë. Ishte si një magji që lidhte fijet e shpirtit tonë të copëtuar, duke i thurur ato në një himn të përbashkët shprese dhe dashurie. Ajo buzëqeshje nuk ishte thjesht shprehje – ishte një premtim, një përqafim i padukshëm që na ngushëllonte edhe në momentet më të errëta, duke na dhënë forcën të shihnim përtej të pamundurës.

Kur ajo buzëqeshte, koha ndalej për një çast dhe gjithçka që dukej e rëndë humbte peshën e saj. Ishte si një rreze drite që depërtonte përmes reve të dendura, duke sjellë me vete një copëz qielli të kaltër, një shpresë të butë që prekte çdo zemër me kujdes. Në atë buzëqeshje gjendej një thesar i pashtershëm, një dhuratë që nuk mund të përshkruhej plotësisht, sepse ajo nuk i përkiste thjesht botës sonë; ajo ishte një portë drejt diçkaje më të madhe, më të lartë dhe të përjetshme.

Ajo buzëqeshje ishte si një kandil i përjetshëm, një dritë e brishtë por e pathyeshme, që qëndronte ndezur edhe kur erërat më të tërbuara të jetës përpiqeshin ta shuanin. Ishte një flakë që nuk digjej nga forca, por nga një dhembshuri e thellë, një qetësi e papërkulur që përballonte stuhitë e jetës si një port që ruan paqen mes dallgëve të furishme. Ajo dritë nuk ishte thjesht një shfaqje e momentit; ishte një prani e përhershme, një premtim që thoshte se edhe në errësirën më të thellë, gjithmonë do të kishte një rreze për të ndriçuar rrugën.

Dhe kështu, ajo mbeti – një yll i pashuar që ndriçon qiellin e kujtimeve tona, një prani që sado larg të jetë, nuk largohet kurrë nga zemrat tona. Në çdo çast kur ndiejmë nevojën për shpresë, në çdo udhëkryq të errët, ajo buzëqeshje ndizet si një fener i largët, duke na udhëzuar drejt së drejtës, drejt forcës që ajo gjithmonë mishëronte. Nuk është më thjesht një kujtim; është një forcë e padukshme që frymëzon çdo hap tonin, një frymë që ndriçon jetën tonë edhe pasi ajo vetë është bërë pjesë e përjetësisë.

Ajo buzëqeshje nuk shuhej, sepse nuk ishte vetëm e saj – ishte një dritë që e ndante me ne të gjithë, një dhuratë që vazhdon të jetojë në çdo frymëmarrje tonën, në çdo ëndërr që mbajmë të gjallë. Ishte dhe mbetet flaka që ngroh shpirtrat tanë, një testament i heshtur i dashurisë që nuk shuhet kurrë, një frymëzim që e bën çdo kujtim të saj të pavdekshëm.

Fjalët, sado të menduara, duken si një puhizë e lehtë përballë stuhisë së ndjenjave që ajo zgjonte në çdo frymëmarrje të jetës së saj. Janë si valë të vogla që përpiqen të prekin bregun, por nuk mund të përshkruajnë pafundësinë e oqeanit. Ato mbeten të vogla, të zbehta, një përpjekje që nuk arrin kurrë të përfshijë atë madhështi të pamatshme, atë thellësi që nuk mund të shpjegohet. Sepse ajo nuk ishte thjesht një nënë; ajo ishte vetë pulsi i jetës sonë, një zemër që rrihte jo vetëm për veten e saj, por për të gjithë ne.

Ajo ishte burimi i çdo gëzimi, çdo ngushëllimi, një dritë që ndizej çdo mëngjes dhe që nuk shuhej kurrë, edhe kur errësira mbulonte gjithçka. Një bekim i dhënë nga vetë bota, një dhuratë që nuk mund të matej me asgjë tjetër – ajo ishte drita e qiellit tonë të përditshëm, një yll që nuk rrëzohej, një pasqyrë e dashurisë më të pastër dhe të pafund. Ishte një dashuri që nuk njihte lodhje, nuk trembej përballë vështirësive, por qëndronte e palëkundur si një mal që përballon çdo furtunë.

Në atë dashuri gjendej gjithçka – një forcë që të ngrihte kur bota të rrëzonte, një ngrohtësi që mbulonte plagët më të thella, një qetësi që depërtonte deri në thellësinë e shpirtit. Ajo ishte më shumë se një figurë njerëzore; ajo ishte një frymë hyjnore, një prani që tejkalonte kohën dhe hapësirën. Dhe kështu, ajo mbetet përjetësisht aty – një dritë që nuk venitet, një dashuri që nuk shteron kurrë, një forcë që na mban gjallë edhe përballë përjetësisë.

Dhe unë mbeta, duke u përpjekur në heshtje, gjithmonë i mbyllur mes kufijve të fjalëve që dukeshin si valë të dobëta përballë oqeanit të pafund të asaj ndjenje. Çdo fjalë që mund të thurja, çdo frazë që mund të ndërtoja, ishte thjesht një hije e zbehtë, një jehonë e largët e diçkaje që nuk mund të përkthehej në gjuhën e njerëzve. Ishte si të përpiqeshe të kapje dritën me duar, si të mundoheshe të ndaloje erën me një shikim – një përpjekje që gjithmonë do të mbetej e pamjaftueshme.

Ajo dashuri nuk mund të matej – as nga koha që rrjedh pa mëshirë, as nga hapësira që shtrihet pa kufij. Ishte diçka më e madhe se çdo zemër njerëzore, më e thellë se çdo emocion që mund të përjetohej. Ishte një oqean pa brigje, i gjerë dhe i pafund, që nuk njihte fund. Ishte një qiell i hapur, ku yjet nuk shuheshin kurrë, një hapësirë e përjetshme që përfshinte gjithçka dhe na mbështillte të gjithëve me dritën e saj.

Çdo përpjekje për ta përshkruar ishte si të qëndroje përballë një pafundësie dhe të kërkoje ta përkufizoje me pak rrokje. Por ajo nuk kërkonte përkufizime – ishte thjesht aty, një prani e përhershme, një dritë që ndriçonte çdo qoshe të errët, një frymë që jepte jetë dhe shpresë. Dhe unë, i përulur para madhështisë së saj, e kuptova se ndoshta fjalët s’janë të nevojshme; ajo jeton përtej tyre, në hapësirat e zemrës dhe të përjetësisë.

Dhe kështu, çdo përshkrim mbetet vetëm një jehonë e largët, një shije që vjen dhe ikën, duke sjellë me vete një kujtim të ëmbël dhe të hidhur njëkohësisht. Është një përpjekje që ngroh shpirtin për një çast, por nuk mund ta përmbushë atë boshllëk të madh që lë pas ajo prani. Si mund të shpjegoj diçka që ishte më shumë se jetë, më shumë se ndriçim – vetë thelbi i ekzistencës, një dritë që shpërndante errësirën pa u ndalur kurrë?

Ishte një prani që nuk mund të kufizohej në fjalë, një madhështi që nuk i përkiste botës së të dukshmes. Çdo përpjekje për ta shprehur është një përulje e pashmangshme para fuqisë së saj të pamatshme. Ajo ishte zëri i heshtur që na mësonte se drita ekziston edhe kur nuk e shohim, burimi që ushqente çdo frymëmarrje tonë edhe në çastet kur mendonim se gjithçka kishte humbur.

Ndoshta, fjalët janë të panevojshme. Mbase, madhështia e saj nuk kërkon të shprehet – ajo jeton më mirë në heshtjen e thellë të shpirtit tim, në rrënjët e qenies sime, aty ku koha nuk mund ta zbehë dhe as fjalët nuk mund ta përkufizojnë. Ajo mbetet një prani që nuk shuhet kurrë, një dritë që vazhdon të ndriçojë brenda meje, një testament i heshtur i një dashurie që nuk mbaron kurrë.

Shpesh e gjeta veten duke ndalur frymën, duke menduar se si mund ta arrija ndonjëherë lartësinë e saj – një mal përkushtimi që kapërcente çdo kufi të mundësisë, një oqean dhembshurie që fliste më shumë në heshtje sesa në fjalë. Nuk kishte nevojë të thoshte gjë; prania e saj ishte një poezi që derdhej përmes çdo gjesti, një dashuri që rridhte si drita përmes fletëve të një pylli. Çdo hap i saj ngjante si fryma e vetë jetës, e fuqishme, e paprekshme, dhe megjithatë aq e përulur.

Ishte pikërisht kjo madhështi e heshtur që më mbushte me frikë – frikë se fjalët e mia, sado të përzgjedhura, nuk do të mund të përçonin thellësinë e qenies së saj. Si mund të ngjesh një botë të tërë në një letër? Si të përshkruaj çdo kujtim, çdo copëz gëzimi apo dhimbjeje që ajo na dhuroi? Si mund të nxjerr në pah yjet e pafund që ajo ndezi brenda shpirtit tonë, një për një, pa lënë në harresë ndonjërin prej tyre?

Koha rridhte si ujë i qetë në një lumë të fshehtë, duke marrë me vete dëshirën time të pathënë – atë dëshirë për ta bërë të pavdekshme madhështinë e saj. Por ndërsa vitet kalonin, duke lënë pas gjurmët e tyre të padukshme, mësova një të vërtetë të bukur dhe çliruse. Dashuria e saj nuk kërkonte as madhështi, as përsosmëri, as fjalë të mëdha. Nuk kërkonte që pena ime të ishte një vegël arti. Ajo kërkonte thjesht të kujtohej – të kujtohej me një zemër të përulur, që ende dridhet nga dashuria e saj, me mirënjohjen që lartësohet mbi çdo fjalë të thënë apo të shkruar.

Sepse prania e saj vazhdon të jetojë, jo vetëm në kujtimet tona, por në frymën që mbush çdo hap të jetës sonë, në heshtjen që pëshpërit dhembshuri dhe në kujtimin që lartëson shpirtin tonë si një lutje e pafund. Dhe kështu, ndoshta përmes kësaj përpjekjeje të thjeshtë për ta nderuar, e ndiej se ajo është ende këtu – pjesë e çdo frymëmarrjeje, pjesë e çdo drithërime zemre, një yll që nuk fiket kurrë në qiellin e përjetësisë sonë.

Ndoshta pikërisht këtë mbrëmje, në qetësinë që sillet si puhizë mbi shpirtin tim, ka ardhur momenti të shkruaj. Jo për të kërkuar fjalë që qëndisin madhështi, as fraza që ngjiten në lartësi të paarritshme, por për t’u kthyer në rrënjë – aty ku zemra ime ka ruajtur gjithçka, në heshtjen e saj të butë dhe të përjetshme. E dua këtë çast jo për të bërë art, por për të rrëfyer me sinqeritet – për të lënë zemrën të flasë me atë zë të ngrohtë që gjithmonë kishte forcë për të mbushur boshllëqet e shpirtit tim.

Sepse dashuria e saj nuk ishte një gjerdan stolisur me fjalë; ajo ishte më shumë. Ishte si dielli që ngrihej çdo mëngjes, i qetë dhe i sigurt, duke ndriçuar pa kushte, duke falur ngrohtësi pa kërkuar falënderim. Ajo ishte pranë meje si fryma ime e parë – kur hapi i saj më solli në jetë – dhe do të jetë po aty, kur fryma ime e fundit të ikë drejt paqes, duke kërkuar atë dashuri të pakushtëzuar që vetëm ajo mund të japë.

Dhe ja ku jam, duke shkruar jo për të shpjeguar, sepse nuk ka fjalë që mund të përfshijnë gjithë kuptimin e saj. Po shkruaj për ta ndjerë, për ta kthyer atë ndjenjë në një dritë që do të udhëheqë rrugën time gjithmonë. Dashuria e saj nuk ka nevojë për korniza, nuk kërkon të përmendet me bujë; ajo është si një lumë që rrjedh fshehtas, duke vaditur çdo copëz të jetës sime. Dhe kështu, këto rreshta janë për të – një shenjë e përulur, një lutje që ndizet në çdo rrahje të zemrës sime.

Sa herë që dëgjoj atë thirrje të përjetshme – oh, nënë – ajo më përshkon si një melodi e lashtë, një këngë që buron nga vetë thellësitë e shpirtit dhe rrjedh përmes rrjedhave të kohës, duke mos u shuar kurrë. Është një jehonë që bart në vete mallin e pafund të botës, një tingull që nuk qëndron vetëm mbi buzët e fëmijëve të tu, por ngrihet nga vetë zemra e njerëzimit.

Çdo herë që tingëllon, ajo bëhet më shumë sesa një zë. Është si një lutje e heshtur, e mbështjellë në mirënjohje, një ndjenjë e fuqishme që kapërcen fjalët dhe përshkon shpirtin. Është sikur në çdo thirrje të saj, universi ndalet për një çast, duke përkujtuar atë që është më e shenjta dhe më e përjetshmja, atë që lidhet me fillimet e jetës dhe me gjithë ato që mbeten të pathëna në dashurinë tonë.

Ajo thirrje është një urë e padukshme që bashkon çdo zemër, çdo frymë njerëzore, me të madhërishmen, me atë ndjenjë që nuk plaket kurrë, me një dashuri që nuk njeh kufij kohe apo hapësire. Dhe kështu, çdo herë që dëgjoj atë fjalë të thjeshtë, e ndiej se brenda saj fshihet një univers – një univers i mbushur me mall, me dhimbje të ëmbël, me shpresë dhe me një fuqi që na kthen gjithmonë te ajo që është më e shenjta në qenien tonë.