Fadil Sahiti: Çfarë e bën një politikan populist tërheqës

ÇFARË E BËN NJË POLITIKAN POPULIST TËRHEQËS

Nga Fadil Sahiti

Ideologjitë populiste po gjejnë terren pjellor kudo në botë. Në të kaluarën, kur flisnim për ideologji populiste dhe totalitare, i referoheshim vendeve si Venezuela, Rusia apo Turqia. Sot kjo ideologji po lulëzon kudo, edhe në djepet e sistemeve politike liberale dhe demokratike: sot në SHBA, Hungari; nesër, me shumë mundësi, në Gjermani, Britani të Madhe, e gjetiu.

Politikanët si Marine Le Pen, Viktor Orbán, Nigel Farage, djathtistja gjermane e AfD Alice Weidel dhe gjithashtu majtistja gjermane e BSË Sahra Wagenknecht, dhe padyshim Donald Trump në SHBA po kombinojnë populizmin me "nativizmin" [anti-emigracionin) dhe autoritarizmin për të fituar votën e qytetarit. Ne në Kosovë, ndonëse vend i vogël, mund të krenohemi që kemi kultivuar dhe rritur një politikan të tillë, kemi Albinin tonë të madh.

Çfarë e tipizon këtë ideologji? Siç thotë profesori i Universitetit të Gjeorgjisë, Cas Mudde, populistët janë një soj politikanësh shumë heterogjenë, megjithëse ata ndajnë një diskurs të përbashkët. Mund të jenë të majtë ose të djathtë, konservatorë ose progresistë, religjioz ose sekularë/laikë. E përbashkëta e tyre është se dinë të kombinojnë populizmin me elementë kombëtarë apo religjioz 'lokalë/vendor'. Betohen se janë të vetmit përfaqësues të “vullnetit të popullit”. Thonë se vetëm ata e ndjejnë dhimbjen e vërtetë të njerëzve dhe si rrjedhojë vetëm ata dinë ta shërojnë atë (ata dinë dhe mund të rivendosin sovranitetin e vendit dhe të zhdukin korrupsionin). E dinë saktësisht se kush është armiku i popullit, se janë të vetmit që janë në gjendje t'i bëjnë ballë armikut (serbëve të pabindur dhe hajvanët e opozitës), i cili nëse nuk është i jashtëm, atëherë e sajojnë një nga brenda.

Populistët nuk i pëlqejnë "sistemet e ndërlikuara demokratike" të qeverisjes moderne - preferojnë demokracinë e drejtpërdrejtë si referendumet (ne duam 500K vota) - sepse e dinë që referendumet promovojnë liderë të pakontestueshëm. Kur nuk dinë se cilat janë problemet akute të njerëzve dhe për më tepër, kur nuk dinë të hartojnë teknologji politike për t'i trajtuar ato, nuk shqetësohen fare të hartojnë programe politike. Mjafton fjala e tyre. Nuk e shohin veten si individë, por siç thoshte dikur presidenti i krahut të majtë të Venezuelës Hugo Chavez, "Unë jam populli", domethënë ata janë populli. Deklarata të tilla e bëjnë votuesin e thjeshtë të besojë se këta njerëz janë të pagabueshëm. Dhe nëse nuk je me populistin e pagabueshëm, je kundër popullit.

Me një fjalë, e gjithë vlera kontabël e ideologjisë populiste (nëse duam të përdorim një term ekonomik) rezulton në liderin e pagabueshëm. Dhe, e gjithë lufta e ideologjisë populiste dhe populistëve është e përqendruar në negativitet, luftojnë qoftë kundër politikës së moderuar dhe evolucionare, qoftë kundër mendimit shkencor dhe racional, e veçanërisht kundër elitës intelektuale. Këtu qëndron një nga “pikat e forta” të populizmit – ai është kundër të gjithëve.