Mendime
Aurel Dasareti: Ata që nuk dinë aq sa duhet për të tjerët nuk mund të gjykojnë me drejtësi
E hene, 16.10.2023, 07:55 PM
Ata që nuk dinë aq sa duhet për të tjerët nuk mund të gjykojnë me drejtësi
Nga
Aurel Dasareti, USA, ekspert i
shkencave ushtarake-psikologjike
Të kesh
studiuar, është diçka që e ndryshon një person dhe i jep atij diçka për të qenë
krenar. Është diçka që duhet të kaloni nëse doni të depërtoni në thelbin e
jetës. Përpara se të studioni, thjesht shkoni në qarqe. Ju imagjinoni se jeni
shumë i zgjuar, por vazhdimisht pengoheni për çështje të parëndësishme.
Ëndërron larg dhe rrëshqet në çdo fjalë të vetme që has.
***
Cilat
lloje të luftës ekzistojnë?
Llojet:
Lufte botërore
Luftë civile
Luftë për pavarësi ose luftë
çlirimtare
Luftë fetare ose luftë e
shenjtë
Lufta
kundër terrorit
Ajo që nuk
kujdeseni sot do të kthehet më e fortë nesër. Askush nuk e pëlqen luftën, por
nëse sulmoheni, duhet të përgjigjeni me forcë të mjaftueshme. Kjo e fundit
nënkupton eliminimin e problemit njëherë e përgjithmonë.
Irani kërcënon SHBA-në me tërmet e humbje të mëdha. Tani është rreptësisht
koha që Irani të mësojë një mësim të vërtetë se çfarë përfshin në të vërtetë
lufta moderne. Nuk ka asgjë të keqe me iranianët, por kleri i korruptuar mund
të përfitojë nga një kontroll realiteti; ku ai dhe ata rreth tij mund të
fshihen pas mbështetjes për terroristët.
***
Pak histori: Lufta e përgjakshme 8 vjeçare midis shteteve myslimane Iran-Irak, e
quajtur edhe Lufta e Parë e Gjirit, ishte një luftë midis Iranit dhe Irakut që
zgjati nga 22 shtatori 1980 deri më 20 gusht 1988.
PS:
Shkurtimisht. Të dy janë myslimanë, por keq-mirë secili ka luftuar për
shtetin e tij kombëtar.
Humbjet:
Iraku:
375.000-500.000 ushtarë/milici/civilë
Irani:
500.000-750.000 ushtarë/milici/civilë
As nuk mendoj se
iranianët civilë meritojnë të tërhiqen zvarrë në një luftë. Mjaftonte që disa
pjesë të popullsisë ishin bombarduar me fosfor nga Iraku gjatë luftës së tyre
kundër Iranit, si dhe që populli i Iranit është i terrorizuar nga vetë regjimi
i tij, i cili i detyronte vajzat dhe djemtë e tij të ecin nëpër fushat e
minuara në vend që të përdorin çminues profesionistë. I gjithë Irani nuk është
Hezbollah apo islamik, por nëse zgjedhin diçka tjetër nga ajo që kërkon
regjimi, udhëtimi shkon direkt në burgun ose në vendin më të afërt të
ekzekutimit. Regjimi i Iranit ka disa armiq që nuk i përkasin Perëndimit, por ata
kanë edhe miq: Rusinë, Serbinë, dreqin, djallin...
Lufta kundër terrorizmit
Lufta kundër
terrorizmit është një term për një fushatë globale të nisur për t`i luftuar
grupet terroriste ndërkombëtare dhe rrjetet terroriste. Termi është përdorur
gjithashtu si titull në politikën ndërkombëtare për periudhën pas sulmit
terrorist në SHBA më 11 shtator 2001. Vetë termi ka fillesën nga Presidenti i
SHBA George W. Bush dhe u përdor më pak zyrtarisht pas presidencës së tij (2001
–2009).
Lufta kundër
terrorit u shkaktua nga sulmi terrorist i 11 shtatorit 2001. Në mëngjesin e 11
shtatorit, dy avionë Boeing 767 (të kidnapuara nga terroristët gjatë fluturimit
plotë me pasagjer) u përplasën në kulla të veçanta të Qendrës Botërore të
Tregtisë në Nju Jork. Në të dy kullat gjatë sulmit terrorist kishte ndoshta
rreth 30,000 njerëz. Avionët goditën midis kateve 79 dhe 95 (kulla veriore) dhe
midis kateve 63 dhe 78 (kulla jugore), dhe shumica e njerëzve nga këtu e lart
humbën pafuqishëm në zjarret që pasuan.
PS: Një nga viktimat që u dogj për së gjalli ishte djali i xhaxhait tim
(shoku më i mirë i vëllait tim më të madh që punonte atje).
Krimet e luftës
Një krim lufte është një akt i dënueshëm sipas ligjit
ndërkombëtar, në formën e shkeljes së ligjeve dhe zakoneve të luftës. Veprimet
mund të kryhen kundër luftëtarëve, civilëve në zonat e pushtuara ose kundër
pronës në zonat e pushtuara. Çdo shkelje e ligjeve të luftës në një luftë midis
kombeve është një krim lufte, ndërsa kjo nuk është domosdoshmërish rasti në
luftërat civile.
Termi përfshin, ndër të tjera, por nuk kufizohet në:
vrasjen ose keqtrajtimin e të burgosurve të luftës ose civilëve, kidnapimin
(grabitjen) e civilëve (pengjet), plaçkitjen ose shkatërrimin arbitrar të
pronës, shkatërrimin pa shkak ushtarak dhe shkeljet e normave të tilla si
respektimi i flamurit të bardhë si shenjë armëpushimi ose keqpërdorimi i
flamurit të tillë për sulm të fshehtë. Në rastin, për shembull, të vrasjeve
masive në kohë lufte, pjesë të aktit mund të klasifikohen si krim lufte, ndërsa
pjesët e tjera shkojnë nën termin më të përgjithshëm krim kundër njerëzimit.
***
Një vajzë 17 vjeçare, nga Shkodra më shkruan: “Përshëndetje. A është lufta e ligjshme?”
Përshëndetje, do të jap një shpjegim sa më të thjeshtë.
Lufta në formën e konfliktit të armatosur ndërmjet shteteve është një temë
e vështirë edhe juridikisht. Nuk ka asnjë ligj gjithëpërfshirës në të drejtën
ndërkombëtare që thotë se lufta në vetvete është e ndaluar ose e paligjshme,
megjithëse është e zakonshme të bëhet dallimi se kur është legjitime përdorimi
i forcës ushtarake (e ashtuquajtura luftë "e drejtë") dhe kur
nuk është legjitime për ta bërë këtë.
Fakti që nuk ka asnjë ligj ndërkombëtar që thotë se të gjitha format e
luftës janë të ndaluara dhe të paligjshme, ndoshta vjen nga njohja se lufta do
të jetë gjithmonë zgjidhja përfundimtare ose e fundit e shteteve, për zbatimin
e ligjit në marrëdhëniet ndërkombëtare/kundër shteteve të tjera. Prandaj, ju
nuk do të jeni në gjendje të parandaloni që lufta të ndodhë në botë duke e bërë
luftën të ndaluar me ligj. Megjithatë, ka rregulla për luftë. Kur një luftë
tashmë ka shpërthyer, ekzistojnë rregulla ndërkombëtare për atë që është e
ligjshme dhe çfarë nuk është e ligjshme të bëhet në luftë. Një numër i këtyre
rregullave mund të gjenden në Konventat e Gjenevës, të cilat u krijuan pas
Luftës së Dytë Botërore. Qëllimi kryesor i këtyre rregullave është të përpiqet
të kufizojë sa më shumë vuajtjet e panevojshme. Për shembull, një rregull i
rëndësishëm i luftës është që vetëm objektivat ushtarakë lejohen të sulmohen.
Organizata terroriste palestineze Hamas mban disa qindra pengje hebrenj në
Gaza. Shumë prej tyre fëmijë, gra e pleq. Krim lufte.
Nëse sulmoni civilë (d.m.th. njerëz që nuk janë pjesë e forcave ushtarake
të vendit) apo objekte civile si
spitali, shkolla, xhamia, kisha, etj., kjo do të konsiderohet si krim
lufte. Por me një kusht, që në ato spitale, shkolla, xhamia, kisha të
mos fshihen sulmuesit (agresorët), të mos përdoren për akumulimin e armëve dhe
materiale tjera luftarake, apo të përdoren si objekte nga të cilat gjuan kundër
kundërshtarit. Pra, të mos shfrytëzohen (keqpërdoren) nga agresorët
(terroristë).
Nëse dëshiron të lexosh më shumë rreth rregullave që zbatohen në luftë dhe
çfarë përbën një krim lufte unë kam shkruar një sërë artikujsh të mirë për
këtë, të cilat u botuan në një nga tre doktrinat e mia gjashtë vjet më parë.
Por ato janë në anglisht dhe më të përshtatshme për ushtarë profesionistë.
Megjithatë, ndër të tjera, Amnesty International ka disa artikuj me shumë
informacione për këtë temë...