Isa Boletini: Une jam mire kur asht mire Shqipnia

Heroi i Popullit Isa Boletini

"Une jam mire kur asht mire Shqipnia". Keto jane fjalet e Isa Boletinit, qe kane kaluar goje me goje. Ato deshmojne per patriotizmin e flaket te ketij biri te shquar te Kosoves kreshnike e te gjithe Shqiperise. Ishte 17 vjec kur Isai shtatlarte e fjalepake mori pushken e u radhit ne ushtrine e Lidhjes Shqiptare te Prizrenit. Ata qe e paten perkrah ne lufte dalluan tek Isai jo vetem guximin, por edhe aftesine e tij per t?i drejtuar shoket. Dhe ata e deshen, e respektuan dhe e nderuan luftetarin e ri, qe ziente nga urrejtja per pushtuesit osmane dhe per padrejtesite qe po i benin atdheut monarkite shoviniste te shteteve fqinje e Fuqite e Medha, qe donin t?i shkeputnin Shqiperise trojet e saj. Luftimet e pergjakshme per Pllaven e Gucine, Hotin e Gruden dhe sukseset e armeve shqiptare ne keto beteja e gezuan zemren e Isait te ri. Ai lindi dhe u rrit ne nje mjedis familjar patriotik, ne periudhen e Rilindjes Kombetare Shqiptare, kur kryengritjet e panumerta popullore kunder shtypjes se eger osmane dhe kunder planeve skllaveruese te monarkive shoviniste te shteteve fqinje kishin perfshire gjithe Shqiperine. Isa Boletini, duke hyre si pjesemarres ne keto ngjarje, u rrit si luftetar dhe fitoi ne te njejten kohe tiparet e nje udheheqesi popullor. Porta e Larte e quajti njeri shume te rrezikshem. Edhe fuqite imperialiste, sidomos Rusia, bene cmos per ta zhdukur. Perdoren kercenimet dhe dhunen, dredhite e premtimet per ofiqe te larta shteterore, i ofruan edhe para, por Isa Boletini te gjitha keto veprime i perbuzi. Ai, me vendosmeri iu pergjigj kryeministrit osman, Hysen Hilmi Pashes: "Te kisha pranuar me iu perule Stambollit e me vue zgjedhen ne qafe, te kisha mendue per koke e pasuni isha marre vesh me kohe e nuk i kisha shti ne gryke te topit me qindra shtepi te farefisit e te miqve". Ndersa Nikolles se Malit te Zi, qe i ofronte t?i jepte ndonje ndihme ushtarake e te gjente shkas per t?u futur ne trojet shqiptare, i deklaronte: "Gospodar, ne nuk u vrame e nuk u dogjem per te perzene nje mbret e te na hyje brenda nji tjeter". Shqiperia jetonte dite te veshtira. Duhej luftuar se kunder pushtuesve osmane dhe kunder synimeve te monarkive shoviniste te shteteve fqinje e intrigave antishqiptare te agjenteve te Rusise cariste e Austro-Hungarise. Isai bashke me shoket dhe popullin e vet qendroi heroikisht. Per asnje cast ai nuk e ftohu gryken e pushkes, por u beri balle me trimeri te gjitha rrebesheve qe u perplasen mbi truallin shqiptar. Edhe ne castet e veshtira, Isa Boletini nuk e humbi kurre besimin dhe beri cmos ta cmonte popullin ne fitore. Ndonese i pashkolle, ai ishte i etur per dije e kulture, per mesimin e perhapjen e gjuhes shqipe, e per kete ai ngriti nje shkolle ne Mitrovice. Isa Boletini diti te futet thelle ne jeten e popullit te vet, ne boten e tij te pasur shpirterore dhe njohu mire bujarine e besnikerine e popullit, qe e mbeshteti dhe e mbajti me "buke dhe kripe e zemer" gjate tere asaj periudhe te gjate qe Isai endej maleve si luftetar i lirise. Populli e respektonte dhe e donte udheheqesin e vete trim e me horizont. Isai me largpamesi nuhati premtimet e genjeshterta te Turqve te Rinj dhe mbajti gjithmone nje qendrim te drejte ndaj tyre. Ai kishte aftesine te kuptonte edhe kurthet me te holla, kur ishte fjala se prapa tyre fshihej qofte edhe me e vogla veprimtari antishqiptare. E kurdohere perballe ketyre situatave ai vuri gryken e pushkes, qe gjate jetes e nxori faqebardhe. Si prijes popullor, te pjekur dhe me aftesi te rralla per te drejtuar veprimet luftarake, e shikojme Isa Boletinin gjate kryengritjeve te njepasnjeshme te viteve 1910-1912. Ky bir i Kosoves kreshnike e kishte te qarte qe lirine do ta fitonin me gjak dhe sakrifica te panumerta: "Pa e vadite token me gjak te shqiptarit, - thoshte ai, - nuk mund te largohet pushtuesi osman". Bashke me udheheqesit e tjere te kryengritjeve e me luftetaret sypatrembur, Isai u beri balle hordhive te shumta te armikut. Aq prijes te talentuar ishin Isai me shoket e vet, sa te huajt, qe nuk i njihnin, kujtonin se luftetaret shqiptare drejtoheshin nga oficere qe kishin kryer akademi ushtarake. Ndersa Isa Boletini mbartte ne vetvete eksperiencen e lufterave popullore kunder sundimtareve te huaj. Ai nxori mesime te vyera nga keto luftime. Nga deshtimi i kryengritjes se vitit 1910, qe perfshiu tere Kosoven, Isai arriti ne konkluzion: "... kur te bashkohen gjithe shqiptaret ku jane e te lidhin ndermjet tyre besen shqiptare, do te jemi te zotet te perzeme hordhine turke jashte Shqipnise jo ma me arme, por edhe me hujte e gardhit". Ky bashkim u arrit ne kryengritjen e vitit 1912 prej se ciles xhonturqit u detyruan t?u njihnin shqiptareve disa te drejta. Te nxitur nga fitoret e shqiptareve, por edhe te alarmuar nga te drejtat qe fituan, shtetet e aleances ballkanike i shpallen lufte Turqise. Ushtrite e ketyre shteteve pushtuan tokat shqiptare, ndersa Fuqite e Medha e copetuan Shqiperine. Isa Boletini luftoi sa mundi kunder pushtuesve te rinj te Kosoves. "Kur ne Europe, - ka thene shoku Enver Hoxha, - endeshin ujqerit dhe nuk linin te degjohej zeri i popullit shqiptar, atehere degjohej kenga e mauzereve dhe e naganteve te bijve te ketij populli. Kete kenge e kane degjuar krajlet serbe ne fushat e Kosoves ku burrat shqiptare te udhehequr nga Bajram Curri, Isa Boletini dhe patriote te tjere, luftonin per lirine e Atdheut dhe per ndalimin e shkeputjes se Kosoves nga mema Shqiperi". Ne keto momente vendimtare per vendin tone, Ismail Qemali, i ndjekur nga Isa Boletini e te tjere, ngriti flamurin e pavaresise ne Vlore, me 28 nentor 1912. Ne kete dite te shenuar Isai, me lotet e gezimit ne sy, e puthi flamurin dhe e uroi Ismail Qemalin: "Te lumte dora". Ngjarjet qe rrodhen pas shpalljes se pavaresise e detyruan Isa Boletinin te vazhdonte luften me arme ne dore ne truallin e Kosoves. Njerezit e krajl Nikolles, me pabesi e shtine ne dore dhe pasi i ngriten kurth me 23 janar 1916, Isa Boletini ra duke luftuar bashke me shtate trima te tjere, midis te cileve edhe dy djem e dy nipat e tij. Sot, ne 65-vjetorin e renies se Heroit te Popullit Isa Boletini, mbare populli shqiptar kujton edhe nje here lufterat heroike per liri e pavaresi dhe midis udheheqesve te shquar te kesaj lufte me pushke e me pene, edhe Isane e vepren e tij madhore, heroike, konsekuente per lirine e pavaresine e Shqiperise.

Marre nga gazeta "Bashkimi" me 23 janar 1981

Pergatiti: Matilda Arapi