Mendime
Aurel Dasareti: Dhuna në familje (vrasja e grave) shikohet nën dritën e ndërtimeve kulturore të gjinisë
E diele, 04.12.2022, 09:40 PM
Dhuna në familje (vrasja e grave) shikohet nën dritën e ndërtimeve kulturore të gjinisë
Nga Aurel
Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
Dhuna në marrëdhëniet e
ngushta, dhuna nga partneri ose dhuna në familje prek gratë dhe burrat. Autori
i dhunës mund të jetë partneri juaj, fëmijët tuaj të rritur ose prindërit tuaj.
Të dy gjinitë mund të jenë kryerës të veprimeve të tilla. Femrat në më shumë
raste ekspozohen më shpesh se meshkujt. Kjo vlen për dhunën e përsëritur,
serioze dhe abuzimin seksual nga partneri.
***
Shumë njerëz
jetojnë në marrëdhënie abuzive. Shumë gjithashtu përjetojnë dhunë dhe kërcënime
në familje ose në marrëdhënie të tjera të ngushta. A jeni i ekspozuar ndaj
dhunës, kërcënimeve apo detyrimit? Apo dyshoni se të tjerët janë në rrezik?
Atëherë lexojeni këtë letër, ndoshta t'ju ndihmojë pak.
Cili është
dënimi për dhunën në familje?
Paragrafi
përkatës (i çdo vendi demokratik) trajton abuzimin në marrëdhënie të ngushta
ose të ashtuquajturën dhunë në familje, dhe për rrjedhojë është një dispozitë
shumë e rëndësishme në Kodin Penal. Dënimi për abuzim në marrëdhënie të ngushta
është me shumë vite burgim.
Çfarë është
dhuna në familje?
Dhuna në
marrëdhënie të ngushta përfshin forma të ndryshme të dhunës dhe abuzimit
ndërmjet anëtarëve aktualë dhe të mëparshëm të familjes, si dhe përfshin edhe
fëmijët që janë dëshmitarë të dhunës. Kontrolli negativ social, martesa e
detyruar dhe gjymtimi i organeve gjenitale gjithashtu bien nën këtë term.
Çfarë
konsiderohet dhunë në familje?
Në nenin (e
vendit përkatës) të Kodit Penal, abuzimi në marrëdhënie të ngushta:
marrëdhëniet e ngushta përkufizohen si: bashkëshorti aktual ose
ish-bashkëshorti ose bashkëjetuesi, i afërmi aktual, dikush në familjen ose
dikush në kujdesin e tyre.
Si të ndihmoni
dikë me dhunë në familje?
Nëse keni frikë
se dikush është në rrezik të menjëhershëm, telefononi në numrin e urgjencës së
policisë përkatëse etj. Mund të kontaktoni në mënyrë anonime nëse dëshironi.
Policia mund të ofrojë informacione dhe këshilla, si dhe të sigurojë kontakte
me shërbime të tjera të ndihmës dhe trajtimit.
A mund të merrni
ÇSPT nga dhuna psikologjike?
Për më tepër,
efekti i dhunës në shëndetin mendor mund të zgjasë për disa vite pasi dhuna ka
pushuar dhe problemet shëndetësore rriten sa më shumë incidente të përjetohen.
Çrregullimet mendore më të zakonshme që vijnë nga dhuna e partnerit janë
depresioni, ankthi dhe çrregullimi i stresit post-traumatik
Sa kohë më pas
mund të raportoni dhunën?
Nuk ka afat për
raportimin e veprave penale. Ju gjithmonë mund ta bëni këtë.
Çfarë e
karakterizon dhunën psikologjike?
Dhuna
psikologjike është kur dikush përdor zërin, gjuhën e trupit dhe fjalët në një
mënyrë që ofendon, dëmton, kërcënon dhe kontrollon të tjerët. Ata që janë të
ekspozuar ndaj dhunës psikologjike shpesh ndiejnë faj, turp, frikë, pasiguri,
trishtim dhe inferioritet. Dhuna psikologjike nuk lë gjurmë fizike ashtu siç
mundet dhuna fizike.
Kur babai është
i dhunshëm?
Duhet ta
raportoni - si në polici ashtu edhe në mbrojtjen e fëmijëve. Shërbimet e
mirëqenies së fëmijëve përfshihen nëse kontaktoni policinë dhe anasjelltas. Ju
nuk duhet të përjetoni një ndjenjë të tillë dhe babai juaj duhet të marrë
ndihmë për t'u bërë baba. Është e rëndësishme që shërbimi për mbrojtjen e
fëmijëve të dijë se si po ia kaloni, pasi janë ata që mund t'ju ndihmojnë dhe
t'ju mbrojnë më së miri.
Si e dini nëse
jeni duke iu nënshtruar dhunës psikologjike?
Shenjat e dhunës
psikologjike:
Duhet të bëni
përpjekje që partneri juaj të mos bëhet xheloz.
Partneri juaj po
përpiqet të kontrollojë me kë kaloni kohën tuaj.
Partnerit juaj
nuk i pëlqejnë miqtë tuaj.
Partneri juaj
nuk ju beson kur flisni për vendin ku keni qenë.
Partneri juaj
ankohet se kaloni shumë kohë me njerëzit e tjerë.
Ku është kufiri
i dhunës?
Dhuna është një
veprim i drejtuar kundër një personi tjetër. Nëse dikush ndjen zemërim, i cili
është një emocion, brenda vetes, kjo nuk është dhunë. Nëse e ndjeni veten duke
u zemëruar aq shumë sa që vraponi në pyll dhe goditni një pemë, kjo nuk është
dhunë, por agresion.
Çfarë është
dhuna e rëndë?
Na pëlqen të
bëjmë dallimin midis dhunës fizike të rëndë dhe asaj më pak të rëndë. Dhuna e
rëndë: Me dhunë të rëndë nënkuptojmë, për shembull, goditjen me grusht ose
sende, goditjen me shkelma ose rrahjen.
Çfarë bëni kur
jeni të kërcënuar?
Kushdo që është
i ekspozuar ndaj kërcënimeve dhe dhunës duhet të kontaktojë policinë e tyre lokale
dhe të kërkojë të flasë me dikë që punon me njerëz të ekspozuar ndaj
kërcënimeve. Policia mund të marrë masat e nevojshme pas një vlerësimi konkret
të situatës.
Çfarë është
abuzimi emocional?
Dhuna
psikologjike, e quajtur edhe terror psikologjik ose dhunë emocionale, sipas një
përkufizimi të gjerë, mund të përfshijë të gjitha mënyrat e dëmtimit,
frikësimit ose ofendimit të dikujt, por që nuk janë drejtpërdrejt të natyrës
fizike. Pikërisht se ku janë kufijtë do të ndryshojë në rastin individual dhe është
e vështirë të jepet një përgjigje e saktë.
Çfarë është
neglizhencë emocionale (dështim i kujdesit emocional)?
Përfshin
mungesën e dashurisë, sigurisë, dashurisë, mbështetjes emocionale ose ndihmës
psikologjike kur është e nevojshme. Fakti që fëmijët vëzhgojnë dhunë në
marrëdhëniet me partnerin (midis prindërve) perceptohet gjithashtu si një lloj
neglizhence.
Çfarë është
dhuna pasive?
Dhuna pasive ose
qëndrimet pasive-agresive janë rezultat i paaftësisë për të zgjidhur konfliktet
me autoritet, në një ose më shumë nga manifestimet e ndryshme të tij, ose një
situatë të pafavorshme. Është një ndjenjë pafuqie ose pambrojtjeje që bëhet
dorëheqje.
Çfarë është
kujdesi i dobët?
Dështimi i
kujdesit është kur nuk plotësohen nevojat fizike, psikologjike ose emocionale
të fëmijës dhe fëmija nuk merr kujdesin dhe mbrojtjen që i nevojitet në shtëpi.
Çfarë u bën
dhuna fëmijëve?
Fëmijët dhe të
rinjtë që kanë përjetuar dhunë raportojnë probleme të shëndetit mendor si
ankthi dhe depresioni, dhimbje koke, të përziera dhe dhimbje në trup. Ata
gjithashtu kanë mungesë të shkollës së lartë, më shumë vështirësi për të fjetur
dhe janë më pak të kënaqur me jetën e tyre sesa fëmijët dhe të rinjtë që nuk
kanë përjetuar dhunë.
Çfarë bëni kur
fëmijët nuk dëgjojnë?
Këshilla të mira
për dëgjim të mirë:
Vëzhgoni dhe
njihni ndjenjat e fëmijës. Mundohuni të dalloni dhe ndani emocionet e fëmijës,
si zemërimi, trishtimi dhe gëzimi.
Ndani ndjenjat
tuaja nga ato të fëmijës. Mundohuni të bëni dallimin midis ndjenjave tuaja dhe
ndjenjave të fëmijës suaj.
Dëgjoni atë që
thotë fëmija.
Për t'i mësuar
fëmijët të dëgjojnë siç duhet, ne të rriturit duhet së pari të mësojmë të
dëgjojmë më mirë vetë. Në këtë mënyrë ne mund t'i tregojmë fëmijës se si të
dëgjojë.
***
PS: Dëgjova se
një kriminel i fëlliqët me emrin sokol halili e masakroi bashkëshorten e tij
Hamide Magashi, si dhe foshnjën e saj që nuk kishte lindur. Përveç dhimbjeve të
tmerrshme që ndjejmë për viktimat në këso vrasjesh barbare që ndodhin shumë te
shqiptarët, armiqtë e kombit tonë i përdorin edhe këto tragjedi që t`i tregojnë
botës se ne (shqiptarët e trojeve dhe diasporës) nuk jemi të kulturuar, jemi të egër, nuk kemi edukim-kulturë
familjare, nuk respektojmë femrat...
Edhe ky rast më
la shumë përshtypje, prandaj në shpejtësi e shkrova këtë letër të përgjithshme
për dhunën në familje...sa (ndoshta) për të kontribuar pak...