Kalosh Çeliku: Hoxha me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit

HOXHA ME KËSULËN E BARDHË TË BAJRAM CURRIT

NGA KALOSH ?ELIKU

Fatkeq?sisht, pas k?sul?s s? bardh?, ngjyrave t? flamurit kuqezi, historikisht n? shum? raste jan? fshehur spiun?t. Edhe ata pak patriot? q? i kemi patur me k?sula t? bardha n? kok? e ngjyra kuqezi, na i kan? marr? n? qaf? halldup?t e Baba Dovletit. E m? von? edhe argat?t besnik t? komunizmit. Koh?n e fundit edhe partizan?t e partive politike “demokratike” shqiptare.

E mos t? flasim p?r k?sulat - lecka t? zeza, t? bardha e fesat e kuq t? turkut, q? edhe sot e k?saj dite i shohim sesi sh?titen n? rrug?, n?p?r Qytet. Nuk kan? asgj? t? p?rbashk?t me k?sulat e bardha shqiptare. Shkaku, edhe: pse, nuk do t? merrem n? k?t? shkrim me k?to k?sula t? halldupit. E them k?t? se: vet? e kam par? me sy dhe e kam njohur mir? nj? hoxh? patriot shqiptar Nazim Hoxha, q? n? vend t? çallm?s turkut, n? kok? gjith? jet?n deri në vdekje e ka mbajtur me krenari k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit.

Shqiptar?ve u duhen hoxhallar? t? k?tij niveli patriotik, q? kan? pi uj? dhe kan? h?ng?r buk? me Asdrenin. Hoxha n? fjal? ka punuar n? Rumuni kok? m? kok? me patriot?t e atjesh?m rilindas shqiptar. Shkaku i k?tij Hoxhe patriot, Asdreni në atë kohë edhe e ka vizitur K?rçov?n, fshatin e Hoxh?s me kësulë tëbardhë.

E kush ishte Asdreni? Poet dhe patriot shqiptar, q? punonte, vepronte dhe jetonte me shok? t? pen?s dhe m?ndjes n? Rumuni. Autor i Himnit t? flamurit komb?tar. Ende i mbaj mend vargjet e tij kushtuar Kosov?s. Vjersh? q? n? at? koh?, pas Luft?s s? Dyt? Bot?rore tek ne nx?n?sist e shkoll?s fillore qarkullonte dor? m? dor?. Dihet, në libra t? k?ndimit me t? cil?t kishte m?suar im v?lla, kohën e ministrit të arsimit Ernest Koliqi. Dhe, ja tashti m? kishin r?n? n? duar mua si fillestar q? posa i m?soja shkronajat e gjuh?s shqipe. E qart?, nuk i kishim n? shkoll? ato libra: K?ndimet e para n? plan - programet shkollore, po ja fati im q? mua m? kishin r?n? n? dor?. Mes atyre faqeve p?r her? t? par? jam takuar me Niamin, Fisht?n, Asdrenin, Çajupin, Ndre Mjed?n, Filip Shirok?n, Luigj Gurakuqin, Hil Mosin, Ali Asllanin, Vaso Pash?n, Fan Nolin... Dhe, Prej Shk?ndis?, nj? pseudonim i asaj kohe n? Librat e k?ndimit. Q?, un? si shkrimtar edhe sot e k?saj dite nuk e di se, kush ?sht? fshehur pas atij pseudonimi letrar.

Kurr?, nuk mund t’i harroj edhe vargjet e Asdrenit kushtuar Kosov?s. Vjersh? t? cil?n un? m? von? gjatë sistemit komunist jugosllav m? kot e kam k?rkuar n?p?r libra, qoft? n? kompletin e veprave të Asdrenit, q? i botoi “Rilindja” n?n p?rkujdesjen e Rexhep Qoses. E, as n?p?r libra e p?rzgjedhje q? botoheshin m? von? n? Prishtin?. Vjersha, v?retet? ishte e fuqishme p?r Kosov?n. Vargje t? cil?t un? n? at? koh? si f?mij?, n?n hijen e Lisit t? midis livadhit i lexoja me z?, mes shelgjeve. Ende, pas pesëdhjet? vjet?ve i kam n? kok?. Un?, q? e pranoj publikisht se, gjat? shkollimit tim n? K?rçov?, Shkup e Prishtin?, e kam patur problem si tip logjik e jo akustik t’i m?soj vjershat e poet?ve p?rmend?sh dhe t? nes?rmen t’i recitoj para m?suesit. Vet?m se ja, disa vargje t? k?saj vjershe, q? kurr? nuk mund t’i harroj, nuk m? hiqen nga mendja:

Kosovë, o vend’ i famshëm i trimnis,
Kosovë, o lule e bukur e Shqipnis!
Ti bjeshkat plot vjollca rreth i ke,
…Si vashë e virgjen: nuse sikur je;
Dhe malet me bor
Mi krye i ke kunor!

Kosovë, o atdhe i lavduem i burrnis
Ti ke pas kjen mbretnesha e Rumelis!
Nalt mbaje kryet t’and si gjithmon
Difto-u e zonja; koha sot e don
Ti t’çohesh përseri
N’luftë t’mbarë për liri!

……………………………………..

Gra e vasha ke, si zana sy-mëdha
Trimnesha qi Shqipnija din m’i ba
Qi rrokin armët në luftë me gas tuj shkue
Ja se me mund, ja se me dekun tuj luftue!
Për nder të shtëpis s’vet;
E falin shpirt e jet!

……………………………………………..

Disa “Serbi e vjetër” duen me i thanë
“Maqedhoni” do t’ jerë emnin ja lanë!
Atyne si u pëlqen kufijt i venë
Shqipnija veç mbas dojes s’tyne me kjenë;
Mendojnë pa turp kurrfarë
Se s’ka nji komb Shqiptarë!

Përpara burra, rrokni hut’ e shpatë
Prej zis pështonëje Kosovën e ngratë
At’ nanën t’uej t’lidhun kamb’ e dur
Q’ anmiqt e kan vorrue me dhe e me gur,
Me lott qi qan e ankon
E asnji nuk i ndihmon!

Shqyptarë mos kujtoni bes’ e fe
Po nanën ju kujtoni qi u ka le
Qi ka mbet fill e vetum si gru e ve
Prej bijet e harrume mi ket dhe!
Se ansht turp i math për ju
Të huejt me i u çnderu!

Sot ora mbrrini, dita e bekueme
Shqipnin m’e ba në bot’ një vent t’lirueme!
Kosovës emnin me ja ngref te qilli
Për çud të botës sa ka me shkëlzy dilli
Me rrnue një Shqypni
Si zonjë në lumni.

Shqyptarë, çoni-u, vllazën ora mbrrini
Si Geg’ e Toskë nalt flamurin e ngrini!
Një Manastir, Shkup, Shkodër e Janinë
Një trup bani-e an’ e mb’anë Shqypninë
Si ç’trimit mirë i prek

Me nder n’luftë me dek!

Lexuesi i nderuar t? m? fal? p?r gabimet teknike, ose ndonj? fjal? q? mund ta kem harruar pas nj? kohe kaq t? gjat? pes?dhjet? vjeçare. Shkaku se; ajo vjersh? pas asaj kohe m? kurr? nuk m? ka r?n? n? dor?. E ka pasur edhe vargje t? tjer? e strofa. Bastisjet e shpeshta t? sht?pive n? at? koh? kan? qen? t? her? pas hershme, mos them t? p?rditshme. Frika, q? mos t? na i gjejn? ato libra n? sht?pi, nuk e di se kush dhe ku i arratisi si “libra t? rreziksh?m”.

Edhe sot e k?saj dite i kam t? fresk?ta fjal?t dhe veprimet e atij patrioti shqiptar q? kishte kaluar koh? kok? m? kok? me Asdrenin. Rrug?t e tia patriotike katund m? katund, ku sh?rbente edhe si hoxh?. E donin t? gjith?: edhe f?mij?t, edhe fshatar?t. Fjal? miradije d?gjoje kudo p?r k?t? hoxh? dhe n? Strug?, edhe n? K?rçov?, ku punoi me nder? gjith? jet?n si hoxh?. M? kujtohet nj? rast, kur erdhi edhe tek ne n? sht?pi, n? Katund. E kishte sjell? rruga atypari duke u kthyer nga nj? fshat tjet?r malor. F?mij? kam qen? at?her?, posa i b?ja hapat e par? n? shkoll? fillore. Nusja e v?llait, kur e pyeti sipas zakonit: Hoxh? efendi, a do nj? kafe? E ai iu p?rgjigj? plumb: po, vet?m pas buke. V?llai e kuptoi aty p?r aty p?rgjigjen e hoxh?s. I tha s? shoqesh: grua, vrik shtroje sofr?n, v?ndoi buk? hoxh?s se vjen nga rruga!

Ende nuk mund ta harroj dot edhe k?t? histori: nj? fshatar q? kishte shkuar te hoxha t’i b?j? hajmali lop?s, shkaku se kishte shter?, nuk kishte tëmb?l. E dini si iu p?rgjigj? hoxha?! Jo, nuk e dini. I tha fshatarit, q? me parat? e hajmalis? q? kishte vendosur t’i jepte hoxh?s, t’i blente nj? thes krunde p?r lop?n. Dhe, pas nj? jave t? vinte prap? te hoxha t’i rr?fente, a kishte lopa tamb?l ta mbush? kusin?, apo jo, at?her? do t’i b?nte një hajmali.

Nj? rast tjet?r, kur e pyet nj? fshatar n? xhami: hoxha efendi, jemi n? muajin e ramazanit. E un? me gomar?t kam shkuar p?r dru. N? mal b?n? vap? e madhe. Aty pari gurgullon nj? gurr? me uj? si loti. E mua m? ka kapluar etja, m? pihet uj?. A ?sht? “haram” t? prishet “Ramazani” t? pij? pak uj?? Jo, i p?rgjigjet hoxha. Nuk ?sht? “haram”. Tekefundit, ?sht? edhe “sevap?” t? pish uj? n? mes t? malit. E rëndësishme është, familjes dhe f?mij?ve t’u d?rgosh dru n? sht?pi p?r dim?r.

K?shill?n e Hoxh?s me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit, nj? dit? prej dit?sh e d?gjon edhe Hoxhë Qeshafi, hoxh? me shum? autoritet p?r mysliman?t n? rrethin e K?rçov?s. E pyet nj? besimtar nga xhemati n? xhami: hoxha efendi, ndodhem n? mal duke pre dru n? muajin e “Ramazanit”. Vap? e madhe. Papritmas, m? kaplon etja, m? pihet uj?. Para meje gurgullon burimi me uj? t? ftoht? akull. A ?sht? “haram” t? pij uj?? Po, i p?rgjigjet shkurt, Hoxhë Qeshafi. Nuk prishet agj?rimi n? “Ramazan”, ?sht? “haram”. E Hoxha i K?rçov?s me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit u ka th?n? n? xhami xhematit se ka edhe p?rjashtime, mund t? pini uj?, nuk ?sht? “haram”. Mos e d?gjoni çka thot? at? “qafir”, ai ?sht? hoxh? Rumunie e nuk ?sht? hoxh? Turkie!

Dhe, pas nj? kohe, nj? dit? Hoxhë Qeshafi e takon n? rrug? Hoxh?n me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit. E ndal n? mes t? rrug?s. Plot inat? i sulet me fjal?t: pse bre hoxh? i ke th?n? nj? besimtari t? pij uj? n? “Ramazan” se, nuk prishet agj?rimi?!

Epo, si ?sht? sipas teje m? “haram”, hoxha efendi?! Fshatari, q? ka shkuar n? mal p?r dru, t? pij? uj? dhe t’i sjell? drut? n? sht?pi p?r f?mij?t e familjen për dimër, apo t? mbaj? “Ramazan” e t? vdes p?r uj? n? mal?!

Hoxhë Qeshafi mbeti pa fjal?, e uli kok?n. E pa se kishte t? b?nte pun? me Hoxh?n e Çelvjollc?s. Patriotin, q? n? vend t? çallm?s mbante n? kok? k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit. Burrin, q? kishte pi uj? e ngr?n? buk? kok? m? kok? me rilindas?t shqiptar n? Rumuni...

Shtrigan?t e “Allahut” me çallmat e halldupit n? kok?, kur e takonin n? xhami ose rrug?, shpesh?her? edhe e ngacmonin me fjal? Hoxh?n e Çelvjollc?s me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit n? kok?: Ehu, bre Hoxh? efendi, si e dhat? mbes?n te njeriu q? vishet k?mb? e kok? n? t? zeza?! P?rm?tep?r, mban? edhe shapk? t? zez? n? kok?. Gun?n e zez? deri n? fund t? k?mb?ve. Flokët e gjata si grua pas shpine. Kulminacioni, edhe mjek?r t? zez?.

Hoxha i Çelvjollc?s me k?sul?n e bardh? t? Bajram Currit n? kok?, pasi buz?qeshte, u p?rgjigjej me ironi: kur ka qen? i ri edhe Muhamedi a. s. ka mbajtur mjek?r... Gra… Edhe, ka pi shirrë… Shkaku, se: rakia ende nuk ka qenë e zbuluar si pije “hallall”.

Hoxha i Çelvjollc?s, m? ktheu prapa pes?dhjet? vjet, n? koh?n e f?mij?ris?, dit?t e para n? bankat shkollore. E kisha patur fatin, q? un? me shok? e shoqe ta kemi edhe si m?sues t? artit figuartiv n? shkoll? fillore djalin e tij Ramadan Ramadnin - Ballazhi, piktorin dhe m?suesin e artit figurativ, q? nuk e fillonte or?n e m?simit pa na i recituar vargjet e Çajupit p?r Sulltanin:

Jam Sulltan, mbret i v?rtet?,

Shoq t? tjer? s’kam n? jet?;

Gjak?tor e zem?rderr,

Nga frika m? b?jn? nder.

............................................

Kesh? kompn’e Shqip?ris?

Direk i gjith? Turqis?,

Pse s’m? priti sa t? vdes?,

Pa t? m? dil i pabes?!

Me Shqip?ri t? luftonem

Kam frik? mos turp?ronem,

Kam frik? nga Sk?nderbeu

Mos dal? prap? nga dheu!...

N? fund: si t’i dua k?ta shtrigan? t? “Allahut” me çallma turku t? halldupit n? kok? edhe në këtë kohë, kur nuk m’i ka dashur katragjyshi, st?rgjyshi, gjyshi, babai???!!!...

Nga libri: XHADIA (publicistikë letrare, Shkup 2011).