Gjon Markokaj: Cimrak cumraku u ba mbret

CIMRAK CUMRAKU U BA MBRET

 

(përrallë poetike)

 

Nga Gjon MARKOKAJ

 

I,

Është përrallë si e vertetë

Dikur motis në mesjetë

Shtetet ishin: - mbretëri…,

“Fati”, të prinë edhe të ndjek

“Hysmet e kysmet”

“I keq lindesh, i pa fat mos lindësh”!

Edhe “fati” don zgjuarsi

Që të punojnë “fati”

Duhet, “tërheqë kâza”

Kur rrin e s’ din… !

Thue: - “s’ më ndezi”

Për me ndezë…,

Se ndezë e s’ ndezë,

Thonë: “ti, pakë e Zoti fort”… !

Po u tregoj – “fije përpë”…,

...!

Na ishte njiherë - Pal Cumraku

Ka shumë halle, m’ u mbajtë konaku

Kishte grue, Leze Cumrakun

Jetonin -- “ditë më tjetër”

Si ishte koha e kishin hallin

Kater vjeç e kishin djalin

E kish ëmrin Cimrak Cumraku

I thotë nënës në mengjes

Nânë sonte kam pa një ënder:

“Çka pave …biro ,o, o”…?

Pashë, (X), “atë tandin”…,

Ka digjet, n’ zjarr…!?

Nâna i bertiti dhe e “rrahi”

Erdhi babai, prej pyllit i garkuar,

Me nji barrë dushku n’ shpindë

Ç’ke o Cimrak që po qan… ?

“Kam pa nji ënderr mbrâmë”:

I tregova nënës, e kjo m’ rrahi

“Çka pave biro, o, o,…?

Pashë, (X), “atë tândin” …,

Ka ta hanë qent… !?

 

Pal Cumraku – ai “hutaqi”

Shkarkoi barren,- djalin e rrahi

“Djali i gjori”, s’ e ndaloi vajin

Dual në rrugë, duke qarë

Rrugës kalonin disa “kafsharë”

Çke, o, o, djalë që po qanë?

Unë kam pa një ënderr mbrâmë:

“Çfarë pave o, o, o, djalë”…?

“Pava kuajt tuaj ka rrëzohen shpatit”

Nji prej tyre ma “zëmerbardhi”

E merr djalin dhe e përkdheli

E vën djalin, në vithet t’ kalit

Bien n’ sheher, afer “sarajevet”

Qetësohet djali e pushon vajin

Keq prindërit, - keq kafsharët

S’ e vlerësuen “ëndrren e pame”

E, lëshuen, n’ rrugë të “dovletit”

U largue fati, prej atijë “konaku”

Ju afrue vajzes Mbretit

 

II,

Elizabeta, Bija e Mbretit

E, shikon djalin prej ballkonit

Në piktë të hallit, rreth oborrit

Ja epë “Zoti” e çon përsëmari

E, therret Rrogëtareshen e vetë

Bjerë e merre e ma sjellë, n’ dhomë

Atë fëmijë që sillet, oborrit !

Në,“kuptë të qiellit” po pisket

Është foshnje, duhet pajtuar

Po tmerron “gurin e drurin”

Zbaton urdhërin rrogtaresha

Ja sjell djalin Vajzes Mbretit

-- Vajza e Mbretit, Elizabeta

E, man djalin në dhomat veta

Ç’ka po don me hagër e me pi

Ja largon Zoti, çdo merzi

Kaluan ditë kaluan net

U, rrit djali “tetëmbëdhjetë vjeç”

S’ pyeti fare për prindërit e vet

-- Elizabeta, mëndjehollë…,

Çfarë mësonte vetë në shkollë

Cimrak Cumrakut, ja mësoi në dhomë

Djali e vajza u rriten bashkë

Bash si rritet,“lisi n’ ashtë”

Pa ditë gjë Mbreti, asë Mbretëresha

Kishte harrue edhe rrogëtaresha

Elizabeta e Cimrak Cumraku

Mësuan shkollë, të dy sëbashku

Mbretëritë e mesjetës hershme

Shpesh përballeshin, me njëri - tjetrin

Herë me luftra, herë me “kushtëzime”

Baben Mbret të Elizabetes

E kërcenon, nji Mbret tjeter:

I dergon tri kokrra mollë

Me i gjëtë e cila mollë është:

E parvjetit, e vjetit dhe e sivjetit

Nese mundesh …, m’ i gjetë ?

Të lëshoi tri, qytete - (shehra)

Nese s’ i gjen t’ marrë ty, tri “shehra”

Baba i Elizabetës, e vret mëndjen

E, e, s’ mundet me i gjetë

Vajza e Mbretit “mëndjekthjelltë”

I thotë babës, po shkoj n’ dhomë

Atje, kujtohem, se jâm e qetë

I tregon Cimrak Cumrakut

Ndodhinë e Mbretit, t’ babës vetë

I cili, nuk diti, m’ e zgjidhë

Është e letë, moj Elizabetë

Thuaj Babit: mbushe nji kazan me ujë

Hidhi mollat në ujë !

E, parëvjetit - rrinë siper ujit

E, vjetit - rrin në mes

E, sivjetit - bjen në fund

Vjet mas vjetit au, gjën senet

Bânjavë, shënjat e dergoja Mbretit

Veproj Mbreti, shpejt prej hallit

Tri shehra ja muer Krajlit

Mbas pak ditësh, Krajli i zëmërue

I dergon nji “kusht tjeter”…,

O, me ja gjetë, o m’ u shpague

I, dergon tre kual, m’ i gjetë:

I cili është:

I, parëvjetit, i vjetit dhe i sivjetit ?

Nese i gjënë; t’ japë “gjashtë shehra”

Nese s’ i gjënë;

Kie me m’ dhënë “gjashtë shehra”

Ky kusht ishte i rëndë…,

E kapë Mbretin,“merzi e rëndë”

Si dha, --“dum asë dermân”

E, pyet vajzen Elizabetë…,

A din gjâ bijë, si m’ i gjetë

“Gjashtë qytete”, po m’ dalin duarsh

Babë t’ lutem, mos u merzit !

Po shkoj në dhomë kujtohem pak

Ndoshta i shalla e gjëj prap !

Elizabeta shkon në dhomë

I tregon djalit, - “hollë e hollë”:

Elizabetë, është shumë e letë

Thuaj - Bablokut “Mbretit tonë”

Kurë t’ u qitësh taxhi, me ngrënë:

Mbushi, tri çanta, - tërshërë

Varjavë në qafë përnjiheri…,

-- Kurë, e ëma sa po e ka nisë

E, bija e ka hënger, n’ gjysë

E, mesa e ka hënger krejt

Shënoj, mirë nënë, bijë e mbesë

Çoja krajlit, se i kie vertetë

Veproi Mbreti me shpejtësi

I muar “gjashtë shehra” Mbretit kojshi

“Mbreti kojshi” shumë u gushtue

Me, u dorëzue, a me qëndrue …?

Vëndosë t’ dalin edhe nji herë, n’ provë

Kie me ardhë në “Fushen e Mejdanit”

Ti me ushtarët e tu, e unë me t’ mitë

Nëqoftëse, kie ushtar të fortë

Që e shpon, me “qyski” - (levë)

Një llamarinë, kater cm. të trashë

Të epi, “nëndë shehrat” e mijë

Unë bëhem “shërbëtor” i yti

Në t’ kundert, mem këthye “nëndë shehra”

Baba Mbret e merr haberin - (lajmin)

Në mënd “zoritet”, sa s’ ka mâ

E therret vajzen Elizabeta…,

Tash ka ndeshë, “sopata n’ gozhdë”

E, po prekë, “thika në palcë”

Mue “mbretëria”, po më ikë krejt…,

Babë mos u merzitë… !

Po, shkoj n’ dhomë, kam pak shpresë

Kâm dikë, për m’ e t’vetë

Shkon në dhomë derton me djalin

Çfarë t’ them, o, Elizabetë…?

Aty, duhet, - me “kanë unë vetë”

Shkon vajza te Baba i vet

I, tregon - “fije përpë”:

E, kam marrë nji fëmijë të tretun

“Dymbëdhjet” vjet e kam mbajtë,

Ngrënë e pi ka me mue…,

Ç’ kâm mësue, unë n’ shkollë,

--Edhe atijë, ia kam tregue

Dy rastet e para; ai mi ka mësue

Tash më tha se s’ ka rrugë tjetër

Veç, me kënë unë, aty vetë

Tani o,o, Babë e kie “vetë në dorë”

Mbreti gjykoi, me largëpamësi

Ra dakort, me vajzen e tijë

Në “Fushen e Mejdanit” me dalë

Babë e vajzë e “miku shpetimtarë”

Në “Fushë t’ Mejdanit” çka me pa

Në mesin e Fushës, me ushtarë

Ishte, llamarina katër cm. e trashë

-- Anash sajë qyski çeliku

E, provuan forcen disa ushtarë

Mosozot që i banë varrë

U, afrue Mbreti, me vajzë e mik

I shikon miku, “daltat çelik”

Merr, të madhen e shtrëmbëron për gju

Gjithë ushtria, shikoi habi

Si ishte; ai djalë, me atë fuqi

Pikëmospari, kërkoi djali:

Me shkue shpejt, te farkëtari

M’ i farkëtue prej çelikut

Nji “qyski” (daltë), - njiqind kilogramshe …!

Ato që ishin, s’ i vlejnë fare

Ja farkëtojnë dalten, shpejt - e shpejt

E, merr dalten Cimran Cumraku

E provon, në gju, e s’ e lakon

Me të dy duart e shtergon dalten

U, jep krahëve drejt qiellit

Elizabeta e ndjek “me shpirtë”

Tej - përtej e shpon llamarinën

Thpërthen, -“zëmra e Elizabetës”

“HARË KOFTË ËNDRRA SI E KIE PA”

“KAM PA DIELLIN NË BALLË E HÂNEN NË ZËMËR”

Kush e lexon e merr vesh

Cimrak Cumraku u bë Mbret

----------

-Ekskluzivisht per ZemraShqiptare ne Londer, nga Tropoja e Bacë Bajramit, Nentor 2017-

(Nxjerr nga libri poetik ne prag-botimi, PORTRET I PAREVE, me redaktor Zeqir LUSHAJ)