Resmi Osmani: Edhe ti, o brut!

EDHE TI, O BRUT!

Nga cikli “Koha e çudirave”

Tregim nga Resmi Osmani

Letërsia nuk duhet marrë shumë seriozisht; përndryshe, ti tharton trutë e të nxit të fluturosh me mjete rrethanore …. Ajo krijon armiqësira e kundërshtarë simbiotikë, por të le edhe të varfër, të mbyll edhe murg e pastaj? Pastaj vjen dita që nuk pyet më njeri për ty, kurse ti o hyjnor, kruan kokën në ndonjë udhëkryq…. Vështron qiellin ose numuron yjet dhe mërmërit me vehte ”’unë kam humbur, kush më gjen?”…..Kaq e shkurtër dhe e trishtë, por heroike e fisnike, është jeta e krijuesit të letërsisë.

Thani Naqo

Mikro-esse për krijuesit e letërsisë.

Eh ç’ditë e paharruar qe ajo, kur financieri në pension Filip Aleksi, pruri në shtëpi romanin e sapo botuar ”E ëma e zeqos në majë të thanës”, u gëzuan i madh e i vogël, qeshën edhe muret e shtëpisë. E shoqja,Xhina, përgatiti një darkë për shokë e miq, rakia e vera u derdhën lumë, u mbajtën fjalime, u ngritën dolli dhe u dhuruan libra me autograf.Çaste vërtet të lumtura, të papërsëritshme, ngazëllyese. Filipi u bme krahë, sa s’fluturonte. Më pas një përurim në sallën e Muzeut Historik Kombëtar, të mbushur plot, buqeta me lule, vlerësime, urime, duartrokitje. Më pas  emisione radiofonike e  në televizione dhe artikuj lavdërues në mediat dhe portalet elektronikë. Fama po i trokiste në derë. Atë e konsideruan si një yll në ngjitje, penë e artë, si rast të veçantë në fushën e letrave të pas viteve 2000. Ai tashti pa ndrojtje e plot gojën, mund ta quante veten shkrimtar. Nuk e jepte veten, por ndjehej i mikluar dhe i perkëdhelur në sedër dhe besonte se tani ai ishte dikushi.

Muza e Filipit qëlloi shumë e begatë. Shkruante e shkruante, zbrazte në letër ato që si një burim i pashterrshëm rridhnin nga mendja zemra dhe shpirti, jetonte, gëzonte , qeshte e qante, vuante apo lumturohej me personazhet e tij. Ishte nje bote sureale, fantazmogorike që e perjetonte me gjith qënien e tij . Dhe buruan si lumë i pashterrur librat me tregime, novela, ese, jetëshkrime, udhëpërshkrime, studime.Mos po kthehej në grafoman? Jo. Grafomanët shkruajnë broçkulla e kodra pas bregu. Ai shkruante prozë të fisme e cilsore, të paktën kështu thoshin kompetentët.  Në dhjetë vjet katërmbëdhjetë libra! Ato gëlltitën kursimet e një jete të tërë. Dy libraritë e mëdha merrnin nga dhjetë kopje dhe  i degdisnin në një kthinë ku po t’ua kërkoje s’i gjenin dot as vetë. Të tjerat, në shtëpi. Shtëpia botuese, ku ai shtypte librat, nuk merrte pjesë në panirin e librit. Dhoma e gjumit u kthye në depo librash, u ngushtua sa s’kishe ku vije rrotull. Që të mos zverdheshin nga drita, i mbuluan me çarçafë. Ishin si ca të sëmurë në koma.Shtëpia mbante erë letre të vjetër.

Për çudi,pas berihait të parë,në vitet që pasuan, Filipin pothuajse e kishin harruar. Heshtje. Për të s’kujtohej më njeri, pale të thoshte një fjalë të mirë.Kishte vënë re,që krijimtaria e tij kishte ngjallur te disa cmirë dhe xhelozi, nuk e thoshin, por e shfaqnin sa herë u vinte rasti. Kjo edhe e trishtonte, por tekefundit, aq i bënte!  Kishte vënë një bast me veten dhe e kishte fituar. Ja kishte dalë. Ngushëllohej se s’ishte i vetmi shkrimtar pa lexues. Ishte dukuri e kohës, nga ky hall ankoheshin edhe plot të tjerë. Kishte bindje se dikur, në një të ardhme, jo vetëm do t’a lexonin por edhe do flisnin për të. I tillë ishte fati i shkrimtarëve në këtë kohë të mbrapshtë. Ata nuk i takojnë vetëm kohësisë, por edhe përjetësisë!Shembuj të tillë kishte boll, të papërfillur sa qenë gjallë, të famshëm e të lavdishëm kur s’jetonin më!

Xhinës kur vuri re se i shoqi sillej si hutaq, që ajo i fliste e ai s’i pergjigjej, se kushedi ku i kulloste mëndja, u shqetësua. Burri po i dilte duarsh. Zot ruajna mendtë e kopkës! Boll kishte duruar e heshtur me këtë trill pa bereqet të të shoqit, që i bëri trokë. Kishin vite që s’shkonin kund për pushime, rralluan edhe daljet për kafe. S’ua mbante xhepi! Ai ishte mbyllur brenda, shkruaj e shkruaj, bënte jetë murgu, ishin ndarë nga njerëzia. Bëj e bëj durim, por edhe durimi e ka një kufi.

-Filip,burri im i dashur! Mi hiq librat nga shtëpia dhe mos guxo të botosh më. Mbaj aq kopje sa të duhen për bibliotekën e shtëpisë, të tjerat, bëji def, çoi ku të duash,falua shkollave, bibliotekave, bukinistëve. Nuk dua ta di se ku, veç mi hiq  sysh se më zunë frymën. Po se bëre ti, do ta bëj unë. Do t’i nxjer në oborr dhe do tu vë flakën. Ja kështu! U hakërrye ajo.

Filipi u befasua: po kjo ç’pati? Xhina kishte vënë duart në mes e shihte në kokërr të syrit dhe pamja e saj dukej luftarake e gati për sherr.

-Edhe ti o Brut !

-Mos të duket gjë vetja Çezari  i shkrimtarëve? Të rren mendja zotëri, ti su bëre dot gjeneral, se kaptove dot Rubikonin , mbete ushtar dhe librat e tua janë si plaçkë lufte.

- Neroni  dogji Romën që të bëhej i famshëm, djegia e librave  nisi me inkuizicionin. Ti nuk je as Neron as inkuizitore.

- Në s’jam, do të bëhem, për këtë të mos kesh hiç dyshim. Bëj si  të të vijë për mbarë, pas një jave dhomën e dua të lire! Dhe mos guxo të botosh më!

- Jo me ultimatum. Prit se do ta gjejmë një zgjidhje. Me të parë e me të bërë. Im nip, ka nje magazi. Do bisedoj me të që ti sistemoj atje.

Xhina nuk deshi të dëgjonte. Mori kovën dhe shtupën e filloi të pastronte  pllakat e dyshemesë. I mëshonte fort shkopit të shtupës si të donte ta nxirte inatin aty. Keq puna, mendoi Filipi, Xhinës i kishin hipur të sajat dhe s’duronte  t’i ktheje fjalën, e kishte huq që donte ti shkonte e saja. “Eh gratë,-shfryu Filipi- kjo e keqe e domosdoshme!”

Pas ca ditësh, Filipi rastësisht takoi një shkrimtar nga Durrësi, që kishte një biznes në plazh te Hekurudha. Ai i dhuroi me autograf romanin e tij te fundit ”Renkime, bubullima dhe shkrepëtima”. Si i thonë fjalës, gjuha vete ku dhemb dhëmbi, Filipi iu ankua mikut të saponjohur për shortin e keq: stoqet e librave. Tjetri u mendua pak;”Dëgjo or mik, pse nuk vjen tek mua, hotelin dhe restaurantin i kam mbanë bulevardit, para është një hapsirë që  e jap me qera tregtarëve ambulantë. Për ty do hap një vend, të vendosim një tryezë, hapi librat. Nga gjashta e pasditës deri në mesnatë, në këmbësore shëtisin mijra pushues dhe bëhet treg. Eja dhe shit librat.Një shkrimtar Tiranas ,po bën kërdinë. Për ty që të kam koleg, pa pagesë. Durrësi ja tek është dhe besoje, gjatë gushtit ke për të shitur me qindra libra. Edhe librat i heq edhe leku lek! Si thua?”

U tha, u bë!

*     *      *

Pa rrëfyer si e qysh, nga autobuzi në autobuz, me një valixhe me rrota mbushur me libra,qull në djersë, në gjashtë të pasdites, Filipi u gjend te vendi. Miku e priti krahëhapur. I hapi vendin, vendosën tryezën dhe karrigen, shtrinë një sofrabez dhe Filipi hapi librat. Ta kishte ënda ti shihje: mozaik ngjyrash i ballinave, dhjetë tituj impresionues, gjini të pasura: romane, novela, vëllime me tregime, ese, jetëshkrime, udhëprshkrime, me formate të ndryshme dhe në krye të ballinës, me shkronja të mëdhaja emri i autorit: Filip Aleksi!

- Të shkoftë mbarë e paç fat!- e uroi kolegu, e uruan edhe tregtarët ambulantë që kishte fqinj, njëri tregtonte parfume, tjetri pajisje shtëpiake. Për tu treguar të sjellshëm dhe mikpritës, ata e gostitën me kafe. Filipi u ndje mirë.

Deri nga ora shtatë,lëvizja e shëtitësve pushues ishte e pakët. Pastaj dora - dorës u shtua. Një lumë njerëzor me dy rryma:  njera vajtëse tjetra ardhëse. Filipi po i sodiste. Rryma rridhte ngadalë e ngeshme, shushurima e bisedave, buzëqeshjet,veshjet e lehta, zbulimi i shpatullave dhe gjokseve, të pjekura nga dielli, lëpirja e akulloreve për tu freskuar dhe ëmbëlsuar, të qeshurat dhe shakatë që duket se bënin me njeri –tjetrin, ishin shfaqje e kënaqësisë së tyre që ua falte deti, rëra, dielli. Ishte një galeri e pazakontë, me personazhe që edhe po ti kërkoje me qiri, s’i gjeje dot gjetkë: Bukuroshe shtathedhura, elegante që ja dinin vlerën bukurisë dhe hireve të tyre, në to të mbeteshin sytë, çifte të zënë dorë për dore që shijonin lumturinë e tyre, burra seriozë me mjekër e pa mjekër, pleq të krrusur që memzi hidhnin këmbët, invalidë në karroca me rrota, fëmijë të zhurmshëm, një rom i vogël që këndonte e i binte tupanit, të tjerë që shisnin fara luledielli e kikirikë. Filipi i shihte e i shihte. Kush ishin lexuesit e tij? Cili prej tyre do të blinte një libër? Kalonin para tezgës fare të painteresuar, bile, shpesh e kthenin kokën mënjanë , sikur mbi tryezë të mos kishte libra por peshq të ngordhur. Hera-herës, ca burra në moshë qëndronin, i shihnin librat, i merrnin në dorë,i shfletonin, shihnin çmimin,pastaj krahasonin fotografinë e autorit me personin prapa tryezës, buzëqeshnin dhe pyesnin:

- Ti i ke shkruar gjithe këpo libra?

- Po. Unë jam autori(me vete: fatkeqesisht!). Këtu kam vetëm një pjesë të librave të mia.

- Bravo, urime!- e ulnin librin dhe vazhdonin atë shëtitjen e tyre të kotë.

Të tjertë, thoshnin se u pëlqenin librat, por su ndodheshin pare me vete, ca të tjerë, se do të ktheheshin sërish, që të mos i mbanin librat me vete, por s’ktheheshin sërish. Kishte dhe qejflinj që donin të shiteshin si të ditur dhe hapnin biseda për temat që trajtoheshin në librat e shkrimtarit. Fjalë e fjalë, shitje hiç.

Dikur, aty nga ora nëntë, erdhi miku, që ishte “zot shtëpie”

- E ,si shkon tregu, ke shitur gjë?

- Asnjë për be!

- Miku im librat nuk shiten vetë. Kush bërtet shet! Hapu andej.

Ai doli prapa tryezës dhe thirri me sa zë që kish  ” Urdhëroni lexues, njihuni me romancierin e famshëm Filip Aleksi, përfitoni nga rasti të merrni librat e tij aq të vlerësuara  për bibliotekat tuaja, me autografin e autorit.” Pas kësaj thirrje pati prurje. Një vajzë e re bleu librin me novela ”Të fshehtat e dashurisë”. Pastaj një thirrje tjetër: “Urdhëroni djem e vajza, të rinj e të reja, blini një libër të ri të keni fat në dashuri!” Plasën të qeshurat.

-Kështu shiten librat miku im. Lexuesi duhet tërhequr, duhet ta ndjellësh!-tha ai dhe iku të shihte punën e tij, sepse klientët po dyndeshin për në restaurant.

Kush bërtet shet! Mendoi Filipi, praktikë e thjeshtë e reklamës së tregut. Epo, dreqi e mori, ai s’mund të bërtiste, por ama ftesë kalimtarëve mund t’u bënte. Ai zgjodhi një formulë të thjeshtë:

- Urdhëroni, shikojini librat!Zonja e zotërinj, shikojini librat ju lutem! Keni romane, novela, tregime, jetëshkrime, esse, të gjitha të këndshme për tu lexuar në plazh- ose: blini një libër që ta keni kujtim nga pushimet në Durrës. Kjo e dyta u drejtohej pushuesve nga Kosova dhe mërgata.

Ca nga pushuesit, kur dëgjonin ftesën, ktheheshin nga kërshëria, i shihnin të heshtur librat, pyesnin për çmimin, bënin sikur mendoheshin dhe largoheshin. Librat u dukeshin të shtrenjta. Me aq lekë ata mund të mblidhnin një vakt. Librat nuk hahen!Thonë se të ushqejnë trurin të bëjnë më të mençur e të ditur, por ata i kishin aq mend sa u duheshin. Dituria e tepërt është belaja e të zot!

Pas ftesës, nuk mungonin edhe përgjigjet:

-  E ndigjoni Bacën, don me na kthye prap  te librat- zot shyqyr që na u hoqën qafe këta tre muej!-thanë shkollarët.

- Po a dimë me lexue na? -Një nuse e re, që të mbyste me bukuri.

- Mos e beso o Bac , ban hajgare, se s’don me ble- partneri i saj.

- E ku kemi kohë ne të lexojmë, s’na le puna. Natën ikim e natën vijmë- nje mergimtar.

- Rroftë fejsbuku, mjafton e tepron, e ç’duhen librat?!-Përgjigje e të rinjve.

Ai ishte shtatlartë, shpatulla kërrusur, flokërënë, fytyrëgjerë nofulla të fuqishme, mjekërdalë, sy të future thellë në zgavra. Mishrat të skuqura nga djegia e diellit. U ngul para tryezës. i mori librat një e nga një, i ktheu e i stërktheu mbarë e prapë, i shfletoi, pastaj ia nguli sytë Filipit.

- E shoh që paske punuar shumë, po a ke shkrue gja t’ hajrit në ‘to- Zëri ishte bas i thellë. Filipi u trondit, nga kjo pyetje e çuditshme.

Më fal zotri. Pyetja juaj është mungesë takti dhe fyese. E si mund ti bëhet një e tillë pyetje autorit ?  Ato libra kanë emrin tim. Në to kam vënë me përgjegjësi nderin tim, si njeri publik, qytetar e  shkrimtar.

Fytyra e tjetrit vuri maskën e njeriut të rëndësishëm dhe në cepat e buzëve një buzëqeshje tinëzare asgjësuese.

- Po ti a më njeh mua?

- S’e kam patur këtë kënaqësi!

-Jam Mal Krasniqi, rezident prej njëzet vjetësh në Paris.Me cilsinë e gazetarit dhe kritikut të artit. Mbuloj rubrikën e librit në gazetën “Figaro matin”

- Qofshi me shëndet, por kjo s’ju jep të drejtën të fyeni një shkrimtar që ka dalë në treg me librat e veta.

- Një kuazi  shkrimtar,që se dinë për të tillë as banorët e pallatit të vet- dhe ja dha një të qeshurit kumbues e shpotitës nga shpella e gojës dhëmbëprishur- Po a e dini lum miku me cilin e pi unë kafen e mëngjesit? Me Smajl Kadaren, në kafe Rostand, ai ka shumë respekt e vlerësim për personin tim dhe më beson për shumë nga planet e tij krijuese!

- E shoh,shkrimtari i madh, paska qenë me fat që ka gjetur një mik si ti.

- S’është vetëm ai. Janë edhe shkrimtarët më të njohur francezë të nderuar me çmimin Gonkur dhe Nobel, në çdo rast më venë në krye të vendit. Aty mblidhen të gjithë, se Parisi, është kryeqytet i botës! E sheh tani me cilin ke të bësh?

Filipi e kuptoi që kish të bënte me një rrenacak mitoman e mburravec, por s’kish si ta zbonte, ai kishte zënë pamjen e tryezës dhe pengonte që të tjerë të afroheshin. Por ai u largua vetë.

- Me rastin e njohjes sonë, apo ma fal një libër?

Ky ishte kulmi!

- Jo, zotëri, s’kam dalë këtu për bamirësi. Natën e mirë!

Ai ngau tutje, i krrusur dhe duke hequr zvarrë këmbët e mbathura me sandale me rripa.

-  Shihini librat ju lutem, urdheroni dhe merrni një libër……. Urdheroni zonja dhe zotërinj… ky refren u përsërit me qindra herë, me zë lutës. Por njerëzia kalonin, lumi i larushitur njerëzor rridhte e rridhte, hidhnin një sy mbi tryezë dhe ngisnin tutje, në atë ecejaken e tyre tuhafe të kotësisë. Nga kjo thirrje e shpeshtë ju tha goja, ju trash gjuha, dhe po i dhimbte fyti. Piu ujë disa herë dhe porositi një kafe. S’e desh veten. I ngjau si papagall që përsërit një fjalë përmenç, apo si tellalli që fton njerëzinë në treg. Si të mos mjaftonin këto, ishte dhe telefonatat e  herë pas hershme të Xhinës dhe të vajzave që e pyenin si po i ecte tregu. Nuk deshi t’i mërziste,u tha se do t’ua tregonte kur të kthehej në shtëpi.

Orët kaluan, afroi mesnata.Tregtarët ambulantë i mblodhën mallërat.

Edhe ai i mblodhi librat dhe po i sistemonte në valixhe. Në atë çast erdhen nje çift të rinjsh. Vajza tregoi interes dhe zgjodhi dy libra. Djali i pagoi. Filipi u bëri një dedikim të ngrohtë. I pyeti nga ishin. Ishin nga Tetova. Këtij rasti, shitjes në minutën e mbrame, shitësit i thoshin “fisheku i fundit”Mos e humb shpresën dhe prite klientin deri në minutën e fundit!

Kolegut mikpritës, që tashmë i qe pakësuar puna, erdhi dhe e pyeti sa libra kishte hequr.

-Gjithë e gjithë tri. Hiçgjë, Gjashtë orë për tri libra!

-Bukuri, pse mërzitesh, sot tri nesër katër, e ca me shumë ditët e tjera. Ky është treg i çuditshëm. Mos pandeh që unë shes më shumë. Këtyre, mik vëllai s’u del kollaj leku nga dora!

Në atë orë të vonët, lëvizjet u pakësuan, rrall dukej ndonjë kalimtar i vonuar apo ndonjë makinë e rastit.

Autobuzët ishin prerë. As për Durrës as për Tiranë. Filipi pyeti për vendqëndrimin e taksive. I thanë se kishte një të tillë, nja dyqind metro më tej, tek hotel “Gostivari”.

- Jam për Tiranë.

- Mirë se erdhe zotni. Lym Maknori në dispozicionin tuj. Vetëm je? Ma jep valixhen ta ve në bagazh.

-Prit një herë, nuk më the, sa koston rruga?

- Tri mijë lekë, lum zotnia.

-  Sa, saaa? Të reja apo të vjetra?

- Tridhjet të vjetra, tri të reja.

- Nuk bën më pak .

- Mos e fol or burrë, njëzet më bën vëtëm karburanti. Gjej edhe dy shokë dhe qeraja ulet vetiu.

- Faleminderit për gatishmërinë, por, sma mban xhepi. Sa për bashkudhëtarë, e ku gjenden në këtë orë të natës! Andej nga ishte ai, kësaj i thoshin “Më i shtrenjtë bukaniku se djali!”

I uroi natën e mirë. Nata ishte e qetë ,e kthiellët por pa hënë. Dritat e dobëta të rrugës i jepni errësirës ngjyrën e muzgut. Reth ndriçesve silleshin fluturat e natës. Nga bregdeti vinte zhurmërima monotone e dallgëve. Njerëzia bënin gjumin e parë. I mbetur në udhëkryq, mori një rrugicë që ishte midis pallateve dhe të nxirte në det. Rëra ishte ende e ngrohtë, por nata nisi të freskohej. Ai veshi trikon që e kishte marrë me vete.  Çau midis sheslongëve dhe doli te rëra buzë ujit. Aty, pranë ndriçesit ishte një stol. E mbështeti valixhen në anë të stolit. U ul në të dhe i hodhi shpatullat në shpinore.

Cicëriu telefoni. Xhina e pyeti pse po vonohej. I tha të mos e prisnin se do të flinte këtu, në hotelin e mikut.

Ishte i lodhur, i humbur, i harruar. I vinte gjumë. Hodhi sytë nga qielli, yllësitë e pafund regëtinin zbehtë. Aty pari kaloi një qen. U afrua dhe nuhati valixhen ,pastaj, si të mos kish vend tjetër, ngrit këmbën dhe e përmori! Filipi ju gërmush,qeni eci ca çape dhe qëndroi. Në mugëtirë sytë fosforeshentë i ndrinin si llamba me reflekse mavi.

-Shko, mor qen , shih punën tënde- i tha ai me zë të lartë, pastaj me vete “ veç shkrimtar  mos të të shkojë mendja të bëhesh!”. Qeni iku duke tundur bishtin miqësisht.

Ishin katër: deti, qielli, shkrimtari dhe muza. Qiellit i erdhi keq, i hodhi sipër  mbulesën e kubesë madhështore të stolisur me yje. Shkrimtari shikonte yjet. Thoshin se diku, në galaktikat duhet të kishte jetë. Po të ketë jetë mendoi ai, ka edhe shkrimtarë dhe në pastë, qofshin më me fat se ne në tokë. Deti percillte valët në breg, me atë këmgë që i ngjante një ninulle, Ai që s’flinte vetë, donte ta vinte shkrimtarin në gjumë: llap-shllap, vu –vu, nina- nana, fli se gjumi të bën mirë. Dhe ai, nën mbulesën e qiellit dhe perkundjen e detit ra në gjumë.

Muza e poezisë, Efterpi , që kishte zbritur nga Parnasi , e pa dhe ndjeu keqardhje për të. Ishte një nga kanakarët e saj. Qe ajo që së pari i dhuroi penen e artë dhe e nxiti të shkruante. Ashtu eterike siç ishte, u ul bri tij dhe i foli ca fjalë të ëmbla. Bëri që ëndrrat e tij të ta çonin në Parnas, mes nëntë nimfave valltare e lozonjare që frymëzojnë artet, e shëtitën në livadhet e lulëzuar, e gostitën me pijet e hyjnorëve: ambroz e nektar, e argëtuan duke i rënë lirës dhe me këngë qiellore që gazmojnë të pavdekshmit. Në s’ishte i lumtur në jetë, të lumturohej në gjumë.

Ashtu përgjumësh, ndjeu një të shkundur nga supet. Brofi I tromaksur se mos po binte tërmet. Ishte ende me pamjen e nimfave hyjnore ne sy dhe pa, që para tij qëndronte një person, me siguri endacak, trupmadh flokëgjatë  e mjekërzi, i zgjyrosur që qelbej si gjiriz. Filipi rrudhi  hundët.

-Të kalli krupën era ime, do thuash: ja tek është deti, pse s’lahem. Deti s’më qas mua se e fëlliq!

- Kush je ti? Ç’kërkon prej meje, pse më zgjove?

- Jam Skifteri. Unë gdhihem nën urë, ka vite.Per dyshek kam kartonat, për mbulesë kubenë e betonit. Gjumi më del shpejt. Më grryen barku nga uria dhe thashë të kërkoj fatin që pa gdhirë mirë anës detit. Për të hedhur grepat, se ku ta dish kap ndonjë peshk të madh. Kur  të shoh ty, mor bablok, që duhet të jesh nga ata qejflinjtë që flenë buzë detit për hava, si i thonë për ajër të pastër, që të zgjerohen mushkritë. Bashkë kemi një hesap që duhet ta lajmë sakaq. Hape valixhen- urdhëroi ai dhe fytyra e tij u bë kërcënuese.

Filipi pa rrotull. Xhan-xhin. Ishin vetëm ata të dy. Keq puna.

-Jo – tha Filipi- ec e shiko punën tënde.

-Kjo është puna ime. Hape valixhen, me të mirë, në mos e di unë si e bëj!

Filipi sërish e kundërshtoi. Endacaku ngutej. Hodhi sytë rrotull dhe kur pa që s’kish njeri, i mbërtheu duart në fyt. U përpoq të shqitej se po mbytej dhe i kërcyen sytë, por duart e tij ishin si ganxha.Tjetri, ja çliroi fytin, u tërhoq pak prapa dhe i dha një grusht në stomak dhe një shkelm në kupë të gjurit. Kishte dorë të rëndë. Filipi u mblodh kruspull, i dhëmbi shpirti, lëshoi një oh dhe rënkoi . Endacaku befas nxori një thikë majëmprehtë dhe ja tundi para fytyrës.

Filipi hapi valixhen. Endacaku klithi i zhgënjyer.

-Pa shiko, shiko, babushi e ka mbushur me libra. Mos durofsh o zot! Po librat si hanë as qentë. S’bëjnë as për të fshirë menderen se e kanë letrën të trashë – dhe për tu shfryrë, i dha një shkelm valixhes. Librat u përhapën mbi rërë.

-Paratë, hajde shpejt, nxiri paratë!

- Nuk kam,  veç ca para xhepi!

-Ore, do të vesh mend ti apo si e ke hallin- dhe vringëlliu thikën- hajd, sa të kesh!

Vërtet, ai  kishte vetëm lekët e atyre tre librave që shiti, dhe ato  pak , që kishte marrë për udhëtimin vajtje - ardhje.

Ja dha. Ai i numëroi. Iu dukën pak.

- Të tjerat!

-S’ka të tjera!

Mosbesues, i kontrolloi xhepat dhe kur s’gjeti gjë, u zgërdhi shëmtueshëm:

- Burrë muti! Po ti qenke trok fare, më keq se mua. Të rruaçin librat! Celularin, shpejt, tundu se s’kemi më vakt! –Celulari një “Alcatel”, s’ja mbushi syrin-S’vlen gjë, po të ishte ndonjë “Ajfon” hajde de- dhe ja ktheu.

-Zoti Skifter, mund të më japësh dyqind lekë, sa të paguaj autobuzin për në Tiranë?

Skifteri, veçoi një kartmonedhë me atë vlerë dhe ja dha

- Po të ishe më i ri, do të lija ta bëje rrugën më këmbë, nga Ndroqi, po ti je burrë i vjetër. Na edhe dyqind të tjera të pish një kafe. Mos pandeh që jam zemërkazmë,por halli im është më i madh nga yti. Duam të rrojmë të gjithë e sikush, në këtë jallane, gjen mundësitë e tij.

-  Vërtet do të më vrisje për kaqë para!?

Jo, mor burrë. Vetëm sa për të të trembur, se si i thonë, frika ka dalë nga xheneti!Atë që s’ta japin me hir, mere me pahir!

Në largësi u dëgjua zhurmërima e makinës që sillte puntoret e pastrimit të plazhit. Skifteri “fluturoi” e u bë erë dhe humbi midis pallateve. Filipit që i dhimbte gjuri dhe stomaku. U ul në stol që të mblidhte veten.Ishte bërë ditë. Deti, plazhi i shkretë, valixhia , librat, e shpërndara në ranishte e sollën në vehte, përse gjendej aty dhe ç’farë i kishte ngjarë. Çalë-çalë, dhe duke tërhequr zvarrë valixhen, doli në rrugë të madhe. Në lokalin e parë që hasi piu një kafe të fortë. Aty pranë ishte stacioni i autobuzëve. Hipi dhe mori rrugën për në shtëpi. Nga dritarja pa atë vendin ku kishte qëndruar gjashtë orë, i tallur e i papërfillur, I rrahur e I grabitur.” Në më pafshi më,-tha ai,- më vënçi qentë!”

Autobuzi rrëshqiste në autostradë, zukatja ritmike e motorrit dhe troshitja e lehtë e rrugës i ndollën gjumë. Mbylli sytë. Ashtu gjysmë përgjumësh, nënvetëdija bëri të buisnin në mendje ca motive e subjekte që prisnin të shkruheshin. Shkundi kryet dhe i largoi, por ato kryeneçe, tinëzisht ktheheshin sërish. Kuptoi dhe besoi që prej vitesh, ishte vërtet i sëmurë. Vuante nga sëmundja e të shkruarit, nga ajo sëmundje që s’mund ta shëronte askush, por që,ashtu siç kishte thënë një shkrimtar i njohur, edhe vetë nuk donte kurrsesi të shërohej prej saj! Ishte bërë për të qarë hallin, por këtë se kuptonte askush, as Xhina e tij e dashur, as vajzat. Ishte e thënë e vjetër: profetin askush nuk e beson në fshatin e vet!

Ç’ti bësh, mendoi ai, hiq ca të pakët, i tillë është fati i shkrimtarit! Mjeran, i papërfillur, mosbesues, i përqeshur dhe i harruar. I ngjitet golgotës së jetës duke mbartur mbi shpinë kryqin e librave të veta dhe në vend të kurorës me dafina,  kurorën me gjemba të kritizerëve.

Aleluja! E dimë ç’kemi hequr, por se dimë ç’na pret.

Tiranë, shtator-tetor 2017