Namik Selmani: Një Shqipëri e Madhe në Roshnik

Një Shqipëri e Madhe në Roshnik, rrëzë Tomorit

Nga Namik Selmani

Në çdo stinë të vitit Roshniku, një fshat në prehër të Tomorit,  më kujton atë rit gati engjëllor që dikur bënin nënat çame kur nisnin fëmijët e vegjël për në shkollë ose në sheshin e lojës, aty ku nis mësimet e para Akademia e Jetës.  Në prehërin e tyre kishte përherë ca kokrra bajame, ca arra të thara, ca fiq të thatë, ca rrush të thatë ose një copë bukë me ullinj dhe  gjizë ose me një copë të vogël djathi. Me to në duar ata merrnin  tatëpjetë rrugës, atje ku bëheshin vetë ushtarë, komandantë, pa i mbaruar mësimet në një shkollë të caktuar.  Ooo, sa bukur dhe një nënë roshnikase fare mirë do të bënte një gjë të tillë me fëmijët e saj Edhe fshati ka një Tomor të thinjur në shumë ditë të vitit  dhe është dhe ai si prehër. Pranvera e blerimit dhe pranvera e historisë së Roshnikut është nga më të veçantat në tërë Shqipërinë. Sa dëgjon emrin e tij, kujtohesh se vetëm nga ky fshat kanë dalë 12 vezirë që kanë drejtuar për shekuj me një dinasti të pambaruar tërë peranadorinë osmane për të ardhur tek ish Ministri i Punëve të Jashtme të Turqisë në vitin 1920 që do të ishte ndër të pakët diplomatë botërore në tribunën shumëgjuhëshe me drita të OKB-së që do të mbronte anëtarësimin e  Shqipërisë në OKB. Për këtë atë e kanë quajtur ndryshe dhe “fshati i vezirëve” Sado indiferent që të jesh përballë një historie që gëlon në shekuj, nuk mund të mos ndjehesh dhe ti pak krenar për këtë histori, pa folur për ata që janë lindur në këtë fshat dhe aq më shumë bëjnë sa më shumë për të promovuar vlerat e tij të shumta jo vetëm historike, por dhe ato të kulturore që dikur dhe tashti kanë thyer të gjithë bllokadat politike. ..

…Atë ditë po e merrnim të përpjetën e Roshnikut ishin një  grup miqsh shumë të nderuar. Mes nesh ishte ish Presidenti i Republikës zoti Alfred Mosiu, një burrë tashmë në moshën 86-vjeçare mjaft vital për rrugën për mendimet e tij shumë të vyera, një pasuri e vërtetë njerëzore e kombit tonë që do ta lakmonin dhe kombe më të mëdhenj në numër. Para se të ngjiteshim në atë rrugë të asafaltuar që e ka bërë distancën nga Berati për në qendër të Roshnikut vetëm 20 minuta diku në një lokal të Uznovës, një lagje e Beratit, do të na priste një e papritur shumë e këndshme, e bukur, mbresëlënëse. Vetëm në Roshnik, që nga viti 2007 janë ngritur  dy shoqata të fuqishme që kanë mision që të promovojë në krahinë në Shqipëri dhe në botë vlerat e kësaj krahine. Ato historike dhe folklorike. Me këtë mison të bukur janë bërë sa e sa vizita shkrime. Këtu, në këtë fshat kanë ardhur ambasadorë të ndryshëm dhe po bëhet një vend  i shumëpritur në listën e dhe e

Shoqata Atdhetare “Mehmet Qypriliu”  e krijuar që në vitin 2007 dh e drejtuar nga Feim Ruka ka në përbërje të kryesisë së saj intelektualë shumë të përkushtuar jo vetëm në detyrat e tyre të përditshme, por dhe në kontributin vullnetar që ata japin në njohjen e vlerave historike dhe kulturore të zonës. Kulmin  e këtyre veprimtarive do ta arinte Sesioni Shkencor për Trashëgiminë e Qyprilinjve në kohëra ku kanë marrë pjesë shumë profesore të shquar të kulturës sonë kombëtare dhe të ftuar nga trupi diplomatik. Madje u botua dhe një libër me këto kumtesa. Në këtë kryesi janë  Abedin Kaja, Fadil Nasufi, Adriatik Serani, Murat Mimani, Liri Mimani, Fitim Mbrati, etj. Ndërsa Shoqata Kulturore  e Trevës së Beratit “ Qyprilinjtë e Roshnikut” e drejtuar nga artisti i vërtetë, Fitim Mimani e ka dërguar këngën e  kulturën e këtij fshati deri në Bruksel, në Kosovë, në Turqi e ka bërë disa dokumentarë historikëë  dhe vashdon që të bëjë aktivitete shumë të larmishme. Me këtë folklor shumë të pasur kjo shoqatë po konkurron dhe në Festivale Kombëtarë e Ndërkombëtarë,

Që të dyja këto shoqata në mënyrë unanime i dhanë zotit Alfred Moisiu titullin e lartë “Nderi i Krahinës së Roshnikut” për tërë ato vlera që ai ka paraqitur në të gjithë vitet e jetës së tij, për  atë portret të një politikani  të ndershëm e të aftë që jo shpesh përsëritet në jetën sociale dhe politike të vendit tonë. Kumtar i këtij takimi, i kësaj vizite, i këtij ceremoniali ishte Ferdi Mimani,një roshnikasi gjer në thoin e thoit, një njeri flokëthinjur që ka shkar  në kufirin e 80 viteve jetë e që kudo e kurdo e ndjen veten roshnikas krenar dhe obligues në atë punë që ka bërë në humanizmin e tij. Ajo tribunë e thjeshtë dhe madhështore atë ditë kishte si kryefjalë Komandant Alfred Moisiun, por  fare mirë në ditë duhet të kishte edhe emrin e tij,. Një njeri human që edhe sot jeton me gëzimet me festat pse jo dhe me dhimbjet e fshatit të tij të lindjes. Një jetë të tërë gati në kufinjtë e një gjysëm shekulli ai ka punuar në shumë raste me Gjeneral Moisiun.

Në tavolinë dëgjohet dhe fjala e ngrohtë e Fitim Mimanit. Një artist i vërtetë në shpirt, në këngë, në valle, në instrument, në regjisurë, në oratori,  sidomos një punëdashje i jashtëzakonshëm. Diku, në një shpat të Roshnikut, edhe si realizim të amanetit të babait të tij,  ai punon tokën e i  shërben asja brazdë më brazdë, bimë më bimë. I shërben ullinjve të vjetër  e të rinj. Me djalin e tij në një kthesë rruge për në Roshnik, ai ka nisur që të bëjë një lokal karakteristik për vizitorët vendas dhe të huaj që mund të vijnë  këndej. E di shumë mirë se Parku Kombëtar i Tomorit i jep shajse për turizmin po aq sa e di se secili duhet të bëjë detyrën e tij në këtë drejtim që të vijë më shpejt e më cilësisht ky komunikim njerëzor. I shërben qershive të shumta e nuk harron që ta ofrojë kafen më të ëmbël në bote pikërisht atje ku hija e pemëve dhe puna e tij shumëvjeçare ka krijuar një Perandori të Djersës së tij gati robinsoniane.

Pranvera e Blerimit të shfaqet bukurisht në Luginën e Roshnikut duke krijuar një dekor të –papërëritshëm natyror. Tomori fare afër na kujton se dhe pas më shumë se një muaji  në majën e tij do të vijë gjithë Shqipëria etnike për të përkujtuar ditët e Festës së Peligrenazhit të Gushtit që këtu merr pamjen e një feste masive popullore kombëtare, por dhe më shumë.  Mijëra drurë me qershi kuqëlore prodhojnë frytat e tyre që do t’i lakmonte çdo treg në Berat, Elbasan, Durrës e sidomos në Tiranë. Ullinjtë e shpateve të Roshnikut premtojnë  këtë vit prodhimin më të mbarë të viteve të fundit. Gjeneral Moisiu me pak shaka thotë si vizitori i parë në Roshnik se kishte mall për fikun e Roshnikut.  Këtu, në Roshnik, falë dhe këmbënguljes së Fitimit dhe të ish kryetarit të komunës Petrit Fiska të Beqir Fiskës, një nga pemëtarët më të zotë të krahinës ka nisur traditën e  vet Festa e Fiqve që këtu bëhet në datën 26 shtator, në një muaj që në Shqipëri quhet ndryshe dhe Muaji i Trashëgimisë Kulturore. Një festë ku Gjenerali premtoi zyrtarisht  se do të ishte dhe pjesë e saj. Mikpritja karakteristike në lokalin e Petrit Fiskës të kujton dhe traditën, por dhe bashkëkohoren.  Miqtë e ardhur nga Tiranë janë shumë të emocionuar. Nis një miqësi e re krahinash. Skënder Bajraktari është me origjinë nga Shkodra. Bilbil Dërvishi është kuadër i policisë së Shtetit dhe një burrë i mençur me origjinë nga Puka, profesor Zihni Goxhaj është me origjinë nga Hekali i Mallakastrës. Eduard Dërvishi një shofer shumë i talentuar është rej vitesh në Angli. Pak nga pak sofra kishte krijuar në atë ditë qershori një Shqipëri të Madhe e të Vogël që kishte dhe një komandant të saj dhe të zoti si Gjeneral Moisiu.

E shohim këtë tek ato objekte të vendosur në muret e saj si tufat me kallinj gruri, relike të traditëss roshnikase para shumë viteve që të befasojnë me atë botë shpirtërore njerëzore të derdhur në përgatitjen dhe në funksionin e tyre. Beqir Fiska na fton që të shohim punishten e verës dhe rakisë që ai e ka ngritur për herë të parë në vitin 2000, falë pasionit të profesionjt të tij si agronom. Me një marketing bashkëkohor më të mirë ai  mund të tregëtojë në shumë qytete të Shqipërisë duke nisur që nga kryeqyteti.

Biblili Dërvishi na tregon për një veprimtari kulturore  të  një niveli komëtar si ishte takimi për Shtjefën Gjeçovin që ai e ka organizuar në fshatin Kryezi të Pukës, prej nga është me origjinë dhe ku ende jeton babai i tij, Xha Nuhiu. Kishte thirrur profesorët më të njohur në shkallë vendi. Ai është një familje dëshmori se para 10 viteve vëllai i tij Allaman Dërvishi ka rënë në krye të detyrës duke mbrojtur rendin dhe sigurinë në Tiranë. Kështu duke gërshetuar traditat kulturore të krahinave të Shqiqërisë atë ditë ishim bërë më shumë se miq. Ishim bërë shqiptarë të mirë e secili prej nesh meditonte për aktivitete më cilësore në të ardhmen. I përfshirë mes kësaj fryme m’u kujtuan dhe mua prindërit dhe gjyshërit çamë, aq të uritur për liri, për kulturë, për shkronjën shqipe, për atë Oda mençurie, për të cilat kemi e do të kemi nevojë në vite. Një odë të tillë po e shihnim, po e preknim dhe atë ditë në atë fshat të bukur Vezirësh të Roshnikut. Gjeneral Moisiu na thotë se vazhdonte që të shkruante kujtimet e tij . Mbase kur të vinte në Tiranë, do të shënonte dhe mbresat e këtij Takimi, atje, në atë  Sofër Malesh. Ai ishte bërë besator i shqiptarëve, zëdhënësi më i mirë i bashkimit të kombit.

…..Shiu po bënte një lojë të bukur të çuditshme në atë grykë malesh. Niste që të binte furishëm e pas pak minutsah dielli i zjarrtë sërish dilte dhe i jepte Luginës një pamje të artë të ëmël, emocionuese, gati të përralltë. Tomori që ishte vetëm një vrap kali larg nesh, na bekonte me shenjtërinë e tij. Shqipëria e madhe dhe e Vogël na kishte bërë të gjithëve nostalgjikë krahinash, na kishte bërë mentarë, na kishte bërë arkitektë të gëzimit, cicëronë traditash të panumërta të secilës krahine prej nga ishim. Pa dyshim dhe  shumë obligues për të ardhmen. Ai, mikpritësi fjalëngrohti Beqir Fiska me djalin e tij të palodhur Petrit Fiska na ishte bërë pjesa më e ndritshme e këtij realiteti. Ishim bërë si gurët kilometrikë të një udhe shqiptarizmi mes së cilës bëhet më i lehtë hapi dhe më e mençur fjala e thënë.