Resmi Osmani: Portofoli i magjepsur

PORTOFOLI I MAGJEPSUR

Tregim nga Resmi Osmani

Marku po ecte kuturu. Gjetkë shkonte mendja, gjetkë shkonin këmbët. U përmend kur para tij frenoi me tërsëllimi një makinë.

-Plasi sytë! Mos të është mërzitur jeta? Malok dreqi!- shfryu djali i ri që voziste makinën , një benz flakë të ri.

Markut si mbeti pikë gjaku. U drodh i tëri. Në trup i shkuan mornica dhe u ftoh e u bë akull, vetiu u zbraps me një kërcim dhe u hodh në këmbësore. Priti semaforin sa të delte e gjelbra dhe tok me turmën u hodh me ngut matanë. Djali i ri e quajti malok. Gjithandej malok! Këtë fjalë s’ia ndanin, sa herë donin ta përbuznin. Edhe atje ku banonin. Edhe te sheshi ku priste ta merrnin në punë. I ishte bërë si emër i dytë. Shpuri pavetëdije dorën në ballë dhe  e fshiu. Mos vallë e kishte të shkruar aty?  E pa. Dora ishte me djersë, pa ngjyrë. Ja fusnin kot!

Ku të shkonte, ku të mbytej? As vetë s’e dinte. Në shtëpi, jo që jo. Atje thuajse qenë mbaruar të gjitha. Edhe durimi. Kishte mbetur vetëm shpresa. Drania dhe dy fëmijët, si zogjtë e dallandyshes në fole, prisnin nga duart e tij. Të paktën të blinte ilaçin e zemrës për Dranen, por me se? Kuku bre! Ç’dreq burri, ç’farë babe? Marre dhe faqe e zezë! Në lule të moshës, i shëndetshëm dhe i fuqishëm, mos me mujt me i dalë zot as vedit as familjes! Kishte pritur më kot orë të tëra bashkë me nevojtarë të tjerë, tek “Partizani i Panjohur”, që mos dilte kush dhe e merrte për ndonjë punë, qoftë edhe çfarëdo, por më kot. Thoshin që e kishte fajin kriza!

Te kryqëzimi i ” Myslym Shyrit”, u kthye dhe mori drejtimin për te ura e madhe e Lanës. Parmakët e urës ishin mbushur plot me libra por askush su hidhte sytë. Të dy shitësit po luanin domino. Ata ishin mësuar ta duronin duhmën e qelbur që delte nga ujrat e ndotura të  lumit. Marku e kaptoi urën nxitimthi dhe ngau kuturu në këmbësoren anës rrugës në të djathtë.  Lokalet tregtare në bodrumet dhe katet e para, ngjitur me njëri-tjetrin, si të kapur dorëperdore, ndrinin e llapsnin nga dritat dhe reklamat sa të merrnin sytë: orë të shtrenjta, stoli ari dhe argjendi, veshje luksi, tablo pikture me bojëra vaji, suvenire, por si i thonë fjalës: shih me sy e plas me zemër. Nga një bimcë delte era e këndshme e byrekëve dhe e gjalpit. Atij i erdhi të përzier në stomak dhe shpejtoi hapat. Përpara i doli lokali  që bënte bukë dhe pastiçeri franceze. Një miniaturë e kullës Eifel, e zbukuruar me një larushi dritash ishte vendosur në hyrje, anash derës. Në shkallaren nën të, e mbjellë në vazo të madhe,  gjelbëronte një shkurre bushi e krasitur në formë rruzulli. Aty ku formohej këndi i bashkimit të shkallares së mermertë me murin, Markut i zuri syri një send. Ishte  portofol. Iu afrua dhe e luajti me majën e këpucës. Dukej plot. Pa majtas e djathtas, nuk e shihte njeri. E mori me të shpejtë  portofolin dhe e ngjeshi në xhepin e prasëm të pantallonës dhe ngau para me të shpejtë. Zemra i rrahu shpejt. Ec dhe shih prapa, se mos e zinin me presh në duar, por askush se kishte mendjen tek ai. Kur arriti te kryqëzimi, u hodh matanë , u kthye dhe mori drejtimin për nga bulevardi “Gjergj Fishta”, kaloi anës shatërvanit te “Taivani” dhe sosi tek parku.

Stolat ishin të zënë. U afrua te njëri nën hije të rrapit dhe u ul te cepi. Në mes të stolit ishte ulur një zonjë që mbante nga rripi një qenushe të vockël tërë lesh.Marku nuk i kërkoi leje që të ulej. Zonja sqimatare, rrudhi hundët. I sapouluri e kishte të rëndë erën e djersës. E pa me përçëmim dhe u ngrit. Markut nuk i shpëtoi shikimi i saj i mllefshëm. Si të mos mjaftonte zonja edhe qenushja u rrëfye e sertë, skërmiti dhëmbët dhe i lehu zemërueshëm. Ato ikën dhe Marku mori frymë thellë.

Portofoli në xhepin e prasëm të xhinseve dukej sikur lëvizte, dridhej, i shkaktonte zjarmi dhe vendi ndën të i kruhej, por ai nuk po ngutej ta nxirte nga xhepi e ta shqyrtonte. I tha mendja se kot po rrekej me të, me siguri ndonjë hajdut xhepash, nga ata profesionistët kishte marrë atë, që i ishte dashur dhe e kishte flakur. Sido qoftë mbetej për t’u parë. Shikoi rrotull si i zënë në faj. Guxoi dhe e nxori portofolin nga xhepi. E mbajti ca në dorë. Lëkura ishte bojë kafe e çelur dhe e ndarë në ca kutiza si lëkura e krokodilit. Binte erë të mirë. Të dy anët mbërtheheshin nga një rrip me sustë.  Pa edhe një herë rrotull, por askush nuk e kishte mëndjen tek ai, sikush shihte udhën e vet. Disa fëmijë të zhurmshëm po luanin me tollumbace. Vendosi ta hapte. Me gishtat që i dridheshin, zbërtheu sustën dhe e hapi. Ajo që pa ishte e papritur. Njëra nga të ndarat ishte e mbushur me euro dhe dollarë, e ndara tjetër me pasaportën dhe ca karta të plastifikuara. Eurot ishin në prerje dyqindëshe. I nxori që t’i numëronte, por u dëgjua një si fëshfërimë, një dridhje që e ndjenë mollzat e gishtave. Tha mos ishte era, por erë nuk frynte. Nuk dridhej asnjë gjethe. Ishin tetëqind euro. Dollarët ishin në prerje të vogëla. Kishte edhe ca lekë shqiptar. I vuri kartmonedhat në vend. U ndje një si psherëtimë lehtësuese. Ç’ishte kështu? Marku mendoj se i bënin veshët. Nxori pasaportën.

Nga fotografia me ngjyra e shihte një zonjë, që si zor t’ia përcaktonte moshën, por nga rrudhëzat e lehta në cepat e syve dhe anës së buzëve duhet t’i kishte kaluar të pesëdhjetat. Flokët ngjyrë gështenjë të prerë shkurt. Nuk mund të thoshe se ishte e bukur, por sido qoftë, e hijshme. Pasaporta ishte franceze. Pa pritur, Marku pa se fotografia u bë si me shpirt: sytë i qeshën dashamirës, buzët u hapën dhe  atij iu bë se i tha: “Halo, bonzhur, sava, bien?1” Zëri ishte i thellë, grykor dhe pak i ngjirrur. Marku fërkoi sytë dhe e pa habitshëm. Jo. Ishte gabuar. Fotografia ishte e ngrirë, pamjeftohtë, memece. Atij duhet ti kishin bërë sytë dhe  veshët, por si ishte e mundur? Fjalët që dëgjoi ishin në gjuhë të huaj! Ai se dinte atë gjuhë dhe nuk kuptoi se çfarë i tha. E mblodhi veten dhe lexoi emërin. Ishte i ngatërruar dhe ai e lexoi shkronjë pas shkronje si fëmijët abetaren: Jacqueline De Morua. Kështu e quanin. Kishte lindur në Grenoblë në vitin 1959. Ku binte vallë Grenobla? E vuri në vend dhe pa letrat. Ishin kartvizita, karta krediti dhe numëra telefoni, por Marku nuk e dinte çfarë ishin dhe pse hynin në punë. E mbylli portofolin dhe e futi në xhep.

Vapa e mesditës kishte shtrënguar dhe ai ndjeu një angështi që po i merrte frymën. Njerëzit në park ishin rralluar, ishte kohë dreke. Vetëm matanë në bulevard,  lumi i makinave s’kishte të rreshtur dhe ungërima e tyre si e ca bishave të plagosura mbushte hapësirën. Iu bë se brenda xhepit portofoli po lëvizte si të donte të dilte jashtë. I vuri dorën sipër. Ç’ishte kështu me të? Angështia dhe shtrëngesa e zemrës iu kthye në sëkëlldi, në një makth, ndjente se trupi po i djersitej dhe ligështohej teksa këmbët po i rëndoheshin. Portofoli atje në xhep ishte si mish i huaj, që po e gërryente dhe gërricte me kthetra, aq sa kofsha po i dhembte.

Ç’të bënte me atë gjetje? Ato para i kishin rënë nga qielli, kur  laku i nevojës po i shtrëngohej në fyt e po i zinte frymën. Eh sa punë do të bënte me to: ilaçet e zemrës që i duheshin Dranes për gjithë muajin, pagesa e qirasë së prapambetur të shtëpisë, që izoti i kërcënonte ti nxirte jashte, e dritave dhe ujit,që po u shtohej kamatvonesa, veshjet dhe librat e cucave për në shkollë se ja ku ishte shtatori:foli të përgjigjej, ushqimet dhe harxhet e përditshme, vajzat nga kequshqyerja ishin dobësuar sa u dukej qafa si fije peri…O zot! Nevojat s’kishin të mbaruar. Sa mbyllen vrimat e gardhit, aq mbylleshin hallet. Sido qoftë aq para mjaftonin për ca muaj, pastaj me të parë e me të bërë, me siguri ai do të gjente një punë si mobilier se i kishte duart flori. E përsolli portofolin nëpër duar. Nuk ishte hajdut xhepash, por do të bënte si ata. Nxori të gjitha paratë, që t’I fuste në xhep, por kartmonedhat u drodhën, frushulluan dhe u kthyen në portofol si ti kishte tërhequr një forcë magnetike. “Dreq, -tha marku me zë- ose kam lajthitur unë ose këtu po ndodh një gjë e paparë dhe e padëgjuar”  Ato para i duheshin dhe  kuturisi ti merrte  sërish. Në gishta ndjeu një si shkarkesë elektrike, por e duroi. I shqiti dhe I futi në xhep. Portofolin me ç’kish brenda e uli mbi stol. Dikush do ta gjente dhe meqënse, në të nuk kishte gjë për t’a lakmuar, me siguri do ta dorëzonte në polici. Ata pastaj do të bënin punën e tyre.

Në rrugicën e shtruar me zaje të parkut xhan-xhin, frymë njeriu. Bëri të ngrihej për tu larguar, por nuk mundi. Ishte ngjitur pas stolit! Pa i habitur, dërrasat ishin të pastra. Mbështeti duart, i dha trupit lart me këmbët mbështetur  fort në tokë, por përsëri s’u shqit dot. Stoli e mbante fort. Vuri gjithë forcat dhe u shty përpara, aq fort, sa u shqit dhe desh ra përmbys mbi truall. Pa i habitur dhe i tromaksur. Stoli ishte aty, si gjithë stolat, i hekurt, me ndenjëset dhe shpinoren nga ristela druri, i karfosur në tokë.  Mbi trinën e tij ishte portofoli. U ngut të ikte nga ai vend, por s’kishte hedhur as tre hapa, kur këmba e djathtë iu pengua, te kyçi ndjeu dhembje, dukej si ta kishin lidhur me litar. Uli dorën dhe e kontrolloi, nuk kishte asgjë. Bëri të ecte por e pamundur. Atbotë u ndje një zë i ngjirrur, grykor, që e shqiptonte fort rr-ënë. Ti s’mund të ma bësh këtë, tha zëri. Pse ç’të kam bërë? Më grabite dhe më braktise,tha zëri. Jo nuk të grabita, ti je një send i humbur, unë të gjeta dhe po marr atë që ma dha fati. Kam shumë nevojë për ato para! Ja që ndodh, u përgjegj zëri, sendet edhe humbasin, pse ty s’të ka humbur gjë ndonjëherë? Je mërzitur nga humbja, por ama je gëzuar kur e ke gjetur. Po për mua, a mendon, sa jam e dëshpëruar?  E huaj në vend të huaj, pa para, pa dokumenta, pa emër e identitet dhe kjo nga një rastësi fatkeqe. Ku do gdhihem, ku do ngrysem? Jo. Ti s’mund të ma bësh këtë! Mos më grabit e mos më braktis!

Markut ju bë mendja ujem, ishte si në jerm, i çakërdisur, vallë kjo që po i ndodhte të ishte e njëmendtë, mos ishte i sëmurë, apo po shihte ëndrra në diell? Vuri dorën në ballë, por nuk kishte temperaturë, atëhere nga i vinte ajo zjarmi?  Ai dreq portofol, ishte i magjepsur! Fliste me zë njeriu. Ku vajti dhe e gjeti? Mos, po sikur e keqja të shkonte te fëmijët? Ruajna o Zot! U kthye dhe e mori portofolin. Iu duk se po i digjte  gishtat, po mendja iu kthjellua. Rasti, e keqja dhe nevojat e jetës e kishin shtirë në ngasje, por ai s’ishte i tillë që të lakmonte gjënë e tjetrit. Ishte mësuar të jetonte ndershmërisht, me punë, me djersën e ballit. Pas kësaj që i kishte ndodhur, e zonja e portofolit duhet të ishte vërtet në hall të madh. Pastaj pas kësaj, ç’do të mendonte ajo për shqiptarët? E vuri veten në vend të saj dhe u trondit. Pas shumë ndërdyshjeve, po-ve dhe jo-ve, halleve dhe nevojave të tij, më në fund fitoi Marku i drejtë dhe i ndershëm, punëtori që e fitonte jetesën ndershmërisht. U pa puna, i tha ai vetes, duhet të shkojë haka te I zoti! Do t’a gjente zonjën e huaj dhe do t’ia dorëzonte portofolin. Pas kësaj mori frymë i lehtësuar dhe, iu duk se u çlirua nga një makth.

Po ku ta gjente?

Kaptoi bulevardin dhe duke ecur nëpër këmbësore, arriti te Xhamia. Aty një grumbull turistësh po bënin fotografi. U afrua me shpresë se mund ta gjente, por jo, nga pamja ishin aziatikë,ndofta japonezë. Përshkoi ballinën me kolona të Pallatit të Kulturës dhe u drejtua për të pyetur në hotel “Tirana Internacional”. Nuk kishte hyrë ndonjëherë atje dhe u çudit kur dera e xhamtë u hap vetë. Hyri me ndrojtje. Këmbët iu fundosën në moket. Ishte qetë dhe freskët. Në tryezat e sallës, klientë të pakët gjerbnin kafe. Në mure kishte ca piktura të mëdha me njolla boje, që nuk kuptohej se çfarë rrëfenin. Prapa banakut ishin dy punonjës të veshur shik dhe me kravatë flutur. Kur u afrua ata i buzëqeshën. Ishin të mirësjellshëm. Marku mori zemër dhe i kaloi ndrojtja.

-Zotëri,me se mund tu shërbejmë?

-Kërkoj një zonjë të huaj, besoj turiste. Desha të pyes mos ka zenë vend ne hotelin tuaj.

-Si quhet zonja?

- Jacqueline de Morua.

Pritësi buzëqeshi.

-Ashtu shkruhet, por shqiptohet Zhaklin de Moro. Besoj që është franceze.

Pritësi hapi regjistrat dhe shqyrtoi listën e bujtësve.

-Jo. Nuk kemi patur turistë francezë. Nuk ndodhet këtu- I tha ai dhe i dha emrat e hoteleve ku mund ta gjente.

Marku e falënderoi dhe doli përjashta. Dielli kishte vënë saçin dhe përvëlonte. Nga asfalti ngrihej duhma e afshit të nxehtë. Ca nga hotelet afër qendrës i dinte ku ishin, por të tjerë ndodheshin në Tiranë të Re dhe në lagjet periferike. Ishte si të kërkonte gjëlpërën në kashtë, por ai do ti shkonte deri në fund.

Ec e ec, pyet e pyet. Shkonte më këmbë. Nuk kishte lek për autobuzat qytetës. U djersit e u lodh, tabanet e këmbëve ishin për t’i vënë në ujë e kripë, i thernin dhe i digjnin. Stomakun e kishte bosh dhe po e gërryente uria, por ai tashmë e kishte marrë një vendim: do të kërkonte sa ta gjente. Në hotel “Diplomat” i thanë se turistët francezë, si rregull, më së shumti shkonin për të bujtur në hotel “Eifel”. Ku ishte “Eifeli”? Në autostradë, në të majtë, para se të shkoje në Vorë. Goxha larg, le që po ngrysej. Duhet të merrte autobuzin e unazës, të shkonte te “Zogu i Zi” dhe pastaj  me furgon për në Vorë. I duheshin lekë. S’kishte një qindarkë për be! Nxori portofolin dhe mori një kartmonedhë dyqind lekëshe. “Më fal zonja Zhaklinë, që po ti prek lekët, por për ty po e bëj”, i tha ai. Nuk pati përgjigje.

Marku u ul në rreshtin e parë, në cep, rrëzë dritares, që të shihte përjashta. Për siguri preku xhepin ku mbante portofolin. Ishte aty. Pyeti shoferin. Ai e dinte ku ishte hoteli dhe do ta qëndronte  furgonin kur të arrinin aty. Marku mbështeti kokën në perden e dritares dhe në çast e zuri gjumi. U zgjua para se të mbërrinin. Shoferi frenoi butë dhe ai zbriti.

Holli i hotelit ndrinte e skëlqente nga pastërtia dhe dritat. Marku u drejtua te banaku. Vajza që priste klientët ishte pikë e bukur, por sepse u thartua kur hyri Marku. Ajo i ktheu përshëndetjen dhe i tha me mospërfillje:

-Keni ardhur në hotelin e gabuar. Nuk kemi vende të lira!

-Nuk kam ardhur për të bujtur.

-E po?

-Kërkoj një zonjë të huaj. Një turiste.

-Ti,një zonjë? Na shkrive! Përse e do zonjën një si ti?

-Atë do ta shohësh, por ti shiko e bëj punën tënde, është këtu apo jo- i tha dhe i dha emërin.

Vajza pa regjistrin.

-Po,tha ajo-këtu është. S’ka shumë që janë kthyer nga Kruja. Besoj do të jetë duke pushuar. Pastaj varet nëse do ajo të të takojë.

Marku frymoi thellë dhe u shtendos. Më në fund!

-Ulu në kolltukun e këndit dhe prit. - I tha vajza, pastaj ajo me dikë foli në celular dhe çuditërisht e pa burrin me interes.

Marku u fundos në kolltuk. Ishte freskët. Ajri ermironte. Nga altoparlanti që nuk dukej përhapej zëri melodioz i Edit Piafit që këndonte “La paloma” I erdhi gjumë dhe për një çast u kot, por u shkund që të rrinte zgjuar.

Nuk kaloi shumë kohë dhe nga shkallët e katit të parë zbriti zonja me shoqëruesin shqiptar. Ai e njohu nga fotografia. Ishte shtatpakët dhe e imët, por sytë I kishte të bukur të përhinjtë e me shikim të butë. Marku u ngrit në këmbë. Zonja i hodhi një vështrim të shpejtë, kishte pamjen e malësorëve që sapo kishte parë në muzeun e Krujës, shtatmadh dhe i fuqishëm, por i veshur varfërisht dhe i parruar, ju duk si endacak, por e përshëndeti dhe i dha dorën e vogël zbukuruar me unaza, që humbi në pëllëmbën e madhe të Markut.

U ulën. Ajo foli e para.

-Zonja Zhaklinë do të dijë pse e keni kërkuar dhe nga e njihni- tha përkthyesi.

-Pyeteni zonjën, i ka humbur gjësendi?

-Po ,-tha shoqëruesi,- portofoli me paratë, pasaportën dhe dokumenta të tjera të vlefshme. E ka ndjerë veten shumë ligsht e në zor pas kësaj që i ndodhi. Paratë i erdhën me postë të shpejtë, por halli është i pasaportës. Do t’i hapij telashe.

-E kam gjetur unë,-tha Marku.

Nxori nga xhepi portofolin dhe e uli mbi syprinën e tryezës së rrumbullakët.

-Është i paprekur, asht u si e gjeta.

Zonja nuk u besoj syve. Kishte humbur çdo shpresë se do ta gjente. Këtë bindje ja shtuan edhe ato plot fjalë aspak dashamirëse, që kishte dëgjuar për njerëzit e ketij vendi dhe varfërinë e skajshme që përjetonin. Ca më shumë habinë ia shtoi personi që ia solli. Duhej të ishte një nga ata që në vendin e saj I quajnë “Barbonë”, endacak apo i papunë. Si ishte e mundur? Kjo ishte një nga ato befasitë që zor se spjegohen. Hapi portofolin. Çdo gjë ishte në vendin e saj.

-Zotëri,-i tha ajo- me gjestin tuaj më keni mrekulluar dhe keni bërë që të ndryshoj mendim për shumë gjëra të paragjykuara padrejtësisht për njerëzit e këtij vendi. Mund ta di, ku e gjetët?

-Te pastiçeria franceze. Te këndi midis shkallëve dhe murit

-Po,- tha ajo- Kur kemi dalë nga takimi me Marien. Si mbrritët deri këtu?

-Pleqtë tanë thonë se me të pyetur gjen Stambollin. Kam tërë ditën që pyes dhe u kërkoj.

-Do merrni gjësendi? Një kafe,çaj apo çtë dëshironi.

-Po. Faleminderit. Një kafe dhe ujë.

Ajo e pa sesi ai e rrëkëlleu ujin me një frymë dhe sesi e piu kafen me hurba të shpejta. Duhet të ishte i pangrënë. Ndjeu keqardhje. I bëri ca pyetje me takt dhe mësoi se ai kishte zbritur nga malësitë e veriut në Tiranë në kërkim të një jete më të mirë dhe se s’kishte një punë të përhershme. I erdhi vërtet keq për të.

-Me gjestin tënd bujar, më ke bërë një shërbim të madh, aq sa s’di si ta shpërblej- tha ajo dhe i nguli vështrimin shoqëruesit shqiptar.

Marku nuk mori vesh se çfarë i tha ai asaj, por zonja nxori nga portofoli një kartmonedhë dyqind euroshe dhe ja zgjati që ta merrte.

- Pranoji, t’i jap me gjithë zemër. Një gjë e pakët, të hani një darkë me zonjën tuaj.

-Por, –tha ai,-besomëni, nuk e bëra për ndonjë përfitim apo shpërblim!

Përkthyesi u zgërdhi i çmeritur.

-Leri dëngëlat,mor trap, por merri e mos bëj llafe, se aq para s’i fiton as për një muaj!

-Çtë duket vetja, që më fyen, mor qumështor? E di që më ha pëllëmba të ta ngjesh një herë në atë surratin e lëpirë. Po të doja i mbaja e nuk i sillja.

-Mos e merr për keq, ishte një mënyrë të thëni. Boll se ajo na sheh në gojë.

Zhaklina bëri disa fotografi me Markun. I tha se në gazetën e qytetit të saj do bënte një shkrim dhe I kërkoi adresën që ti dërgonte gazetën. Por Marku u zu ngusht, dinte vetëm emërin e rrugës”Komuna e Parisit”, dhe i tha se do ndryshonte shtëpi. E lanë që ajo ta dërgonte gazetën te hoteli “Eifel”.

*     *    *

Me të zbritur në qendër,  Marku i këmbeu eurot te trgu Çam, u kthye në farmaci dhe mori ilaçet e zemrës për Dranen dhe pranë shtëpisë, u kthye te marketi dhe bleu gjithësa i duheshin pwr harxhet e muajit. Me të dy duart e zëna me qeskat, u nis për  në shtëpi. Ishte vonë dhe ndihej boll  i lodhur, Drania dhe vajzat kushedi sa merak ishin bërë, por po kthehej në shtëpi me zemër të dëlirë dhe  si bleta që kthehet në zgjua e ngarkuar me mjaltë.