Reportazh ekskluziv
BRIGJEVE
TË LIQENIT TREQYTETËSH
-SHËNIME UDHËTIMI PËR NË
STRUGË-OHËR-POGRADEC…-
Nga Frrok
Vukaj
Më shumë
se largimi nga vapa e gushtit në Tiranë, më joshi për Pogradec ftesa e
mikpritja e mokrarit Sami Mertkola, i cili është edhe daja i dhëndrit tim, Erjon Stojku. Ajo ndjesia e rrugës së gjatë tashmë nuk ekziston më me
ndërtimin e Tunelit të Ri të Qafë Krrabës, i cili e ka shkurtuar dukshëm këtë
udhëtim dikur të gjatë e të lodhshëm. Ca sheshe e themele ndërtimi që si
peshkaqen kafshonin pyllin e lendinat e bukura. Kjo po, por vështirësia më e
madhe qëndron deri në hyrje te tunelit binjak duke kaluar disa segmente nëpër
rrugën e vjetër apo të tjera pjesë të papërfunduara në rrugën e re. Po shikoja me vemendje atë punë të
nisur që nga hyrja e qytetit të studentëve, ato
punime e atë zgjerim nga Parku i Qytetit,Sauku e në vazhdim e gjykoja me
syrin e një kursimtari. E dua shumë gjelbërimin e më dhimset edhe një degë e
prerë a një lule e këputur, po hapësira e rrugës është parë me dorë të
shtërnguar për të mos e dëmtuar atë park të bukur natyror, të përkujdesur edhe
nga dora e njeriut. Ndjesi negative më sollën mua është e pafalëshme kudo që të
ndodhë e për këtë revolta e zëri duhet të jenë të fuqishëm. Ndertimet e bukura
e funksionale, rruga e gjërë e me parametra bashkëkohore tregojnë për vlera të
mëdha monetare, forca fizike e mendore të shpenzuara ,por edhe për një punë
kolosale që të ngjallë admirimin e ndertuesve e veçanarisht të inxhinierëve të
talentuar. Duke rrokur me sy gjithçka rreth e rrotull nuk vonon e na shfaqet
Tuneli ,jo edhe aq befasues, pasi u mësuam me të tillë që lidhin malet. Është
shumë i bukur e bashkekohorë. Sa hap e mbyll sytë për 4-5 minuta e kalojmë e na
shfaqet ajo luginë mes malesh e autostrada që shkurton shumë rrugën Tiranë
–Elbasan e më gjatë. Sytë e mendja ime janë mberthyer atje siper në lartësitw e
Krrabës për të shquar konturet e rrugës sëvjetër, por pa pritë e pa kujtuar ne
takohemi me rrugën e vjetër e gjendemi në fushën e Bradasheshit, ku na shfaqet
Zaranika me pak ujë, aq shqetësuese në kohë reshjesh. E shikoj me kujdes në
këtë ditë vape e më duket si një gjarpër i plagosur e prap mendoj se si nuk
doli një dorë e fortë e ta bëjë zap, por vit pas viti ngrihet si kuçedër duke u
bërë tmerr për banorët. Bregu i Shkumbinit tërheqës ,por disi i sakatosur me
atë hekurudhwë, dëshmi e punës vetmohuese të Rinisë shqiptare që punoi aq shumë
e me sakrifica. 
Mundohem të shquaj e saktësoj sektorët a mbeturinat e
kapanoneve ku “akomodohej” ajo rini
duarartë, me ëndërra të guximshme që nuk u bënë realitet. Diku-diku i kanë
mbuluar ferrat e pyjet ,po vende –vende janë ngritur edhe lokale e qyteza shumë
të bukura. Urat, muret e betonit e shinat e braktisura dëshmojnë për të
kaluarën jo fort të largët, por edhe sfidojnë e
demaskojnë… Ura mbi Bushtricë e të tjera ku kam punuar edhe unë ,janë dëshmi
mbresëlënëse. Nëpër ata binarë hekuri nuk ka jetë, nuk levizë asnjë vagon ,
pale trenat. Heshtin minierat e fabrikat e duken si gërmadha, si diçka pas
lufte, pasojë e atij shkatërrimi të pakuptimtë e me kosto të madhe të cilën e
mbollëm vetë. Shikoj e më ther në zemër. Heshtin Bushtrica, Pishkashi,
Rodokali, Alarupi, Pojska, Përrenjasi e të tjera në këtë krahinë e në të gjithë
vendin. Vallë kur do të zgjohen e të prodhojnë minerale të çmueshme që i lyp aq
shumë tregu? Apo nuk gjendet fuqia punwtore?! Me
qindar e mijëra të papunë sillen rrugëve e rrinë kafeneve pa asnjë kontribut
vetjak apo shoqëror…!!
Ndertimi
i rruges bregut të Liqenit vazhdon po me ritme të ngadalëta e kjo nuk më
pëlqen. Duke e krahasuar me atë që pashë në nderrim vitet e para 8 muajve pak
është avancuar.
Duke
udhëtuar drejt jugut na shfaqet një peizazh i mrekullueshëm, Prespa, liqeni pak
konkav që shkelqen nga dielli, ajo qytezë e
vogël matanë bregut,malet rreth e rrotull në të dy anët e kufirit, por
edhe cepat e fushave e livadheve që fshihen prapa pyjeve që shtohen dita ditës
nga mungesa e 
popullsisë e zhvillimi i blegtorisë, dukuri që e pamë edhe edhe
në vende të tjera. Pa arritë të shijojmë plotësisht këto bukuri, timoni drejton
makinën drejt veriut nëpër një park kombëtar që shtrihet nga Prespa e vazhdon
deri pas maleve në Shën Naum. Majtas hijerëndë qendron Mali i Thatë por jo kudo cilësori “i
thatë” është i pershtatshëm…Lartësitë sa vinë e rriten nëpër atë luginë
gjithnjë në ngjitje, por lartësitë anash janë edhe më të konsiderueshme. Në një
qafë pllaje shohim shumë makina që kanë hapur krahun. Qendrojmë edhe ne. Pamja
është mahnitëse, të cilën e kam të veshtirë ta përshkruaj. Pas shpine kullota
alpine me barin e përskuqur si bronx, por edhe pyje të dendura e shkëmbinj
bashkëjetojnë pranë njëri-tjetrit. Para nesh pamja është edhe më magjepse: liqeni i
përflakur nga perendimi i diellit; në brigjet e tij shquajmë qytetet e bukura
Pogradec, Ohër,Strugë, por edhe fshatra e qyteza interesante të rrethuara nga
fusha pjellore e male të larta. Me padurim zbresim për në Shën Naum i cili na
rezervon një befasi të këndshme. Një perlë e bukur plot gjelbërim, burime uji,
livadhe e hije për t’u çlodhur, varka për të shetitur, shërbime ambulatore,
objekte kulti të mirëmbajtura, por edhe shumë vizitorwë. Natyra me ligjet e saj
është e bukur e interesante, e cila krijon edhe ekuilibret e veta. Ekstremet e
këtij liqeni janë mahnitëse e relaksuese
që gjenerojnë energji tek çdo njeri. Burime të shumta uji rrëzë maleve në Shën
Naum,Tushemisht,Volorekë etj diku-diku si lumenj “mbushin” gropën e madhe të
kwti gjoli e nuk e lënë asnjëherë të “shterret” nga ai burim i një lumi të
fuqishëm në Strugë që merr emrin Drin e sulet drejt veriut deri në Kukës e
përseri drejt jugut rrjedh ëmbël deri sa derdhet në Bunë afër Shkodrës. Rrjedha e tij i ka
shërbyer lidhjes së krahinave, zhvillimit e përparimit ,sidomos me fuqinë e
madhe energjitike, pa harruar se shpesh herë, për fajet tona, ka sjellur edhe
fatkeqësi . Unë shkruaj e përfytyrimi im kalon nëpër rrugën e gjatë e burimet që e ushqejnë duke zënë fill qysh
në Prespën e largët. Shkruaj, por një legjendë e frikshme që ma treguan, më
ngjeth trupin : Bariu nga 
Tushemishti ruante bagëtinë në Prespë tek një pronar.
E detyrojnë hallet e çdo të dielë një kokë bagëtie të imtë e hedh në vorbullën
e liqenit. Në Shën Naum e merrnin gruaja e fëmijtë për t’u ushqyer. Ata
ushqeheshin, por edhe kopeja po zvogëlohej javë pas jave pa ditur se ç’po
ndodhte. Herën e fundit nuk doli kokë bagëtie, por koka e bariut…
Udhëtimit
tonë po i vjen fundi e më shumë se bukuritë e resulset e Liqenit e rrethinave
vlerësova njerwzit zemerbardhë e harmoninë në mes tyre. Ajo Marrwveshja e Ohrit
ka bërë përparime e duhet vlerësuar, por ka vend për më tej. Pa hyrë në detaje
e hollësi, pashë se kultura shqiptar e popullësia që e mbarte përseri janë të
diferencuara e jo plotësisht e natyrshëm integroheshin në shtetin maqedon. Ajo
kënga shqip në lokalin e Shpëtim Iliazit është pak e dukej disi e vetmuar. Edhe
Mirsadi që na shërbeu kishte mbaruar juridikun e vazhdonte i papunë... Në rrugët ku kaluam nuk pamë tabela në gjuhën
shqipe apo të tjera kërkesa që lënë për të dëshiruar në një
shoqëri të qytetëruar. Këto e shumë
gjëra të tjera mund të rregullohen me një vullnet e bashkëpunim më të
mirë. Me një fqinjësi të mirë pwrfitimet janë të ndërsjellta, mund e duhet
mësuar nga njëri-tjetri.
Gjatë
kësaj vizite në shtetin fqinjë pamë edhe
përvojë nga e cila mund të mesojmwë. Rendi e qetësia mbretëronte kudo,
tregohej kujdes i përhershëm për ruajtjen e mjedisit, një edukatë e
vetëdijëshme për zbatimin e rregullave
të qarkullimit ku nuk pamë asnjë polic e gjëra të tjera ku mund të merret
shembull, ashtu siç ka edhe tek ne pervoja të tjera pozitive. Nuk e them për të
zbukuruar shkrimin , por vërtetë kafen e përcjelljes e pimë pranë Lasgushit e
Mitrush Kutelit me pogracedarët e kulturuar Sami Mertkola, ish ushtarakun Idriz
Stojku, por edhe me shokun tim të studimeve të
larta në Shkoder, Pwllumb Starova, punonjws në
Drejtorinë Arsimore Pogradec. Kënaqësitë e këtij udhëtimi qenë mbresëlënëse e
pozitive e këtë imazh të mirë nuk e prishin edhe ca vërejtje e pakënaqësi që
uroj të jenë kalimtare.
Facebook
Twitter
Google+
Digg
