Kastriot Marku: Përhumbje (I)

Kastriot Kol Marku  ka lindur më, 30.09.1970 në fshatin Skuraj të rrethit Kurbin. Ka kryer shkollën 8-vjeçare në fshatin e lindjes, ndërsa shkollën e mesme dega Agronomi e ka kryer në Milot në vitin 1990.

 

Në vitin akademik 1995-1996 është diplomuar në Fakultetin e Shkencave Shoqërore në degën Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Shkodrës “Luigj Gurakuqi". Ndërkohë vijon studimet doktorale pranë Qendrës Albanologjike me temë: Shkolla Letrare e Franceskane e Shkodrës.

         Ka bashkëpunuar me shumë organe shtypi shkencorë e letrarë si; Rilindja Demokratike, Shekulli, Gazeta shqiptare, Mësuesi, Kurbini, Kumona e së Diellës, Orana, Kuq e Zi, Revista Pedagogjike, Emathia, Kisha dhe Jeta etj., me mbi 50 artikuj të ndryshëm për letërsinë dhe kulturën shqiptare. Për disa kohë ka qenë kryeredaktor i revistës kulturore “KUQ E ZI”, e cila botohet në Bruksel (Belgjikë), ndërsa aktualisht banon në Milano dhe është kryeredaktor i revistës Miqësia/Amicizia. Prej vitit 2006 është kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të rrethit Kurbin.

 

Ka botuar:

 

Poezi: Përhumbje, (poezi), Camaj-Pipa, Shkodër 2001. 84 ff. ISBN: 99927-49-51-2.

 

Studime letrare: Kritika dhe studimet letrare shqiptare në revistën “Hylli i dritës„(1913-1944), (studim), Camaj-Pipa, Shkodër, 2000. 62 ff. ISBN: 99927-41-90-2.

 

Studime historike:

 

        1. Arsimi në Gallatë, Chaminade, Lezhë, 2005. 69 ff;

2. Kishat e Kurbinit. (Kishat dhe organizimi kishtar në Kurbin), Geer, Tiranë, 2008. 418 ff. ISBN: 978-99956-22-22-0.

 

Guidë turistike: Miloti, Guidë/Guida, shqip-italiano, Milot, 2007. 40 ff. Miloti, guidë, Milot, 2008. 20 ff.

 

Librin didaktik: Libri i provimit, gjuha shqipe dhe leximi letrar” (për mësuesin dhe nxënësin), Chaminade, Lezhë, 2005. 235 ff.

 

Ka përgatitur për botim: ILLIA, Frano., Famullia e Milotit. (Famullia e Shën Nikollës (Milot), Famullia e Shna Prendes (Gallatë), Famullia e Shna Vlashit (Skuraj). Shkruar në Milot në vitet 1962 - 1967. Përgatiti, Kastriot Marku, Chaminade, Lezhë, 2006. 254 ff.

 

Është përfshirë në: Leksikonin e shkrimtarëve shqiptarë 1501-2001. hartuar nga Hasan Hasani dhe botuar nga Shtëpia Botuese Faik Konica, Prishtinë, 2003. f. 292 A.

 

VELLIMI POETIK

 

MARKU, Kastriot., Përhumbje, (poezi), Camaj-Pipa, Shkodër 2001. 84 ff. ISBN: 99927-49-51-2.

 

Kam adhuruar Zotin, nënën dhe babanë tim që më sollën në jetë ditën e 11 shtatorit të vitit 1970. E kalova fëmijërinë siç mund ta kalonte një djalë fshati, pas zogjve dhe topit të futbollit. Gjyshja ime e mirë ishte lektorja e parë që më mësoi përralla, uratë dhe rrëfime nga Bibla. Fliste rrjedhshëm,  qartë e pas pushimeve të vogla me “qeraste me arra fiq të thatë e fruta të tjera në pikun e frurit”. Fillova të lexoj edhe shumë libra jashtë programit mësimor, dëshirë të cilën ma edukuan mësuesit e leximit të cilët, më rekomandonin disa prej tyre e që megjithëse me mundësi të vogla ekonomike, unë nisa të blija ndonjërin e kështu do të niste udhën e saj edhe biblioteka ime. Libri i parë që kam lexuar ishte me përralla dhe i shoqëruar me fotografi në të cilat një tufë ujqërish shqyheshin me njëri-tjetrin. Më vonë kjo skenë më është shfaqur vazhdimisht, pasi e tërë jeta jonë, një luftë e tillë kishte qënë më të vërtetë. Nisa të shkruaj hartime të lira dhe më vonë edhe ndonjë varg, por nuk kënaqesha me to dhe kështu ishte zjarri ai që i lexonte e i interpretonte mesazhin që mbartnin. Studimet universitare hapën mundësi që të kuptoj më mirë fenomenin e artit bashkë me studimin e tij. Që prej asaj kohe e që tash po bëhen 10 vjet një pjesë e poezive janë ruajtur, e që këtu po dalin prej vetvetes. E ndjej se po testoj guximin që më ka munguar gjer më tash, por që do të më jetë i tillë nëse ju të dashur lexues do të sforcoheni sado pak për të komunikuar me këto tekste në heshtje.

 

Nëse do t’ju mërzisin, unë jam këtu.

Ju faleminderit.

 

 

Kastriot Marku

 

 

PERHUMBJE

Mirmëngjes Zoti im!

 

Më linde?

Nga duhet të shkoj?

Më thuaj?

Po të pres!

Fol Zoti im!

Natën e mirë Zoti im!

Tek Ti jam nisur.

Alleluja.

 

 

Udha jonë

 

Ecëm gjithë jetën mbi gastare

E thesi i durimit u mbush.

Pluhuri i shpresës ra

E në dritë doli

Asgjëja.

Thëngjilli i vetmisë

Na lidhi për mjekre

E këmbanat ranë jo rrallë në njërën faqe.

Nga gjumi na shkundi harresa

Me shigjeta vegimesh.

Mjaft!-na tha, se heshtja u ngì.

Rrenat e përkundura në djep

Me ninullat e moteve

Dënesën mbi plagët e dhimbjes së të tjerëve

E tonat i lanë jetime.

Jam lutur për dhimbjen

Tek shelgu i përroit.

Prej shtrydhjes së saj

Pikoi

Gëzimi.

 

 

Nesër

 

Mëkati e pendesa

Pushojnë në rruzaren e jetës sime

E rrasa e Moisiut mjekërbardhë

Shtron ditët që vijnë pa ftuar.

Në gropën e dënesës

Hedh gjërat e humbura

Për tua lënë testament

Arkeologëve të ndërgjegjes së nesërme.

Unë sigurisht që do t’i pres në lutje

 

 

Mospërfillje

 

Dikush tha se kishte fat

Të tjerë se pati guxim

Por, ishte edhe një pjesë tjetër

Ata nuk i dëgjon njeri

 

 

Mirësi

 

O njerëz ju kam thënë

Se u dua

Edhe pse jetoj me veten time.

Në kokrrën e uratës

Lutem për ju

Sepse kam nevojë për Zotin.

Zgjohem me kuisjen e minjve

E tretem në agun e shpresës

Sepse duhet të jetojmë

Sepse jemi bashkë

Edhe pse secili vetëm

 

 

Vdekje e çuditshme

 

Kishte vizatuar kafkën e tij

Tani po e plotësonte ngadalë.

Ja këtu hunda,

Këtu veshët,

Goja,

Mjekrra,

Flokët,

Ia kishte harruar sytë

Asnjeri nuk i tha sydalë

Qorr,

Pa sy në ballë.

Ai i kishte sytë

Sa për të vizatuar kafkën e tij.

 

 

Pse?

 

Kishte fjetur keq.

Mori sapunin dhe shkoi të lante gishtërinjtë

Ishte rrëzuar me një pako me gjalpë

Të nesërmen e kaluan në asistencë.

 

 

Jetojmë

 

Thjerrëzat e shpirtit tëharrin tepritë e natës.

Shpërgjumur

E nën mbulesën e Psalmeve

Mbin Apokalipsi.

Kujtohemi e përnjëherë ngrehim shpatat

E dalim zabeleve me Mujin e Halilin

Në vend të tyre na përballet KOHA

Me flokë të shpupulisur.

Këmbëzbathur pret të kacafytemi

Duhet  patjetër t’i prishim kufijtë

Që të vendosemi ne në vend të tyre

Gurë

Pa dëshmitarë.

Të jetosh është dhuratë

Por edhe detyrë

Të kultivosh jetën

Është gjithçka.

 

 

Paqyra ime

 

Kam qeshur një herë para pasqyrës

Duke u zgërdhirë.

Kur kam qarë, jam kujtuar për pasqyrën

Por ishte thyer.

Ndër copa

Dhimbja ime.

 

 

Kjo është e gjitha

 

Koha jonë metaforë

Që parfumon me urinën e saj

Gjithë këtë strofkë dhelprash.

Kryet na u bë përshesh me fjalë

Jetë e kapluar prej zgjebes së thashethemeve

Njeriu si bollë e vrame

Këndellet në limontinë e ditëve të munguara

Ngado kërminj, merimanga, buburreca, miza e minj

Një karantinë jotokësore.

Makina, minibusë, policë, lypës e fallxhore.

Krushq  mediokër përlyer me pluhur e smog.

Akullohemi në vapë e piqemi në acar

E gjithë kohën përtypin ëndërra e pimë thashetheme.

Rregjistrojmë hingëllima politikanësh të ngelur në klasë

Që shqipen e sjellin nga Babeli i tyre primitiv

Shqipja nuk e njeh kohën e saj

Sikurse ne nuk jetojmë kohën tonë

Por kohën pa kohë,

Sepse jetojmë në mendjen e të tjerëve.

 

 

Librave

 

Libri, kryefjala ime.

Libri, paja ime.

Ndër libra gjej Zotin, miqtë, dashurinë.

Rrekem t’i kapërdij me copa,

Por më mbeten në hatulla të kresë

Pergamenë

Testamente flije.

 

 

Kohë e fikur

 

Murrizi që më shpoi dje,

Thembrën ma ka mpirë.

Shtati po më trandet thërrmueshëm.

Hukas një kandërr,

Që po më shpuplon ajrin përpara.

E shoh se po shqepoj.

Fshaj.

Kohë që ecën me paterica,

Nuk je as për shkop pra.

 

 

Jam vonë

 

Në piskun e dritës

Mbi shkresore,

Gjej qendrën e rëndesës sime,

E turrem hovshëm mbi shkronjat në tastierë,

Duke përqeshur Kadmosin që i shpiku

Bëj me krye nga fjalorët

Të gjej emrin tim.

Askund.

Kurrkund.

Asgjëkund.

Ja beh dielli,

E tash duhet të gatuaj drekën

Për të tjerët.

 

 

Pendesë

 

Kam thënë shpesh,

Ta kap këtë jetë për fyti

E ta hedh në përrua.

Pastaj jam penduar

E kam ndërruar mendim.

Në fakt ajo e ka bërë gati lakun

Dhe jo vetëm për mua

 

 

Sakrificë

 

Rruga ime ka qënë sapun

E mërzia më ka ngjyrosur jo pak.

Buzëqeshjen ma fikën në buzë

Dhe e pashë veten duke u varrosur,

Duke më hedhur nga një dorë dhé

Të gjithë miqtë, hipokritët, dashnoret.

Prej gojës së tyre dëgjoja se thoshin:

Qe i mirë!

U çudita me ta e bëra vërtetë habi.

Sa isha gjallë,

Nuk u bëra përshtypje.

U dashka të vdesësh ndonjëherë.

 

 

Ritual

 

Këmbët e tij pikturojnë rrugicat e fshatit.

Mbi baltë urinon kohën e vrarë.

Kur i del pija,

Fillon sërish nga e para.

 

 

Jetojmë

 

Kemi ripërtypur shumë fjalë,

Duke u kthyer nga të njëjtat rrugë,

Me të njëjtët njerëz.

Poshtë këmbëve,

Gjurmët shkojnë e vijnë

Në të njëjtat dyer.

Shenja të dyshimta këto,

Për të vërtetuar

Zbrastësinë tonë.

 

 

Pritje

 

Mulliri i kresë

Tashmë i ka bluar kujtimet

Në filxhanin e kafesë,

Që u ftoh dje,

Duke pritur të paftuarin

Erdhën të gjithë

Nastradini dhe Qerosi,

Juda dhe Jago,

Gjergj Elez Alia,

Por edhe Muji e Halili.

Të gjithë në miting!

Ishte koha për të ndërruar rrotën e fatit

Për të ndërtuar një mejhane të madhe

Sa Shtëpia e Bardhë

 

 

Dhimbja

 

Çdo varg është një brinjë e imja,

Që dhemb kur e lexoj

Tenja më bren eshtrat e fjalëve,

Që i kam lidhur nyje,

Ndër leqe heshtjeje llafazane.

 

 

Mundim

 

Qerpikët e mi u lodhën nga përkëdheljet

E u shemba keqas nga dashuria.

Në zverk më ngërthej reumatizma

E u këputa prej ngërçit.

Ndër këmbë më mbështillen ëndërrat e mbetura

Prej hirit të cigareve,

Që kurrë nuk i kam pirë.

Jam rreshkë jo pak nga e keqja

 

 

Ekspres

 

Ditë që përtoni të ikni shpejt

Në gjolin e netëve.

Kujtohuni për mua që u kam varrosur gjithnjë,

Ndër varre kafeje,

Ku lukun jua bëj me sheqer

E u var në bishta të porcelantë.

Pastaj them se, megjithëse ishit të gjata,

Ishit ekspres