Speciale

Lutfi Alia: Bala, luftëtari legjendar i epokës Kastriotiane

Në shekullin XV, Arbëria u trondit nga sulmet e vazhdueshme të hordhive barbare të Perandorisë Osmane. Janë të njohura masakrat që kryen turqit në popullatën civile, dihet se pas çdo fushate sulmesh kundër vendit tonë morën robër, që i dërguan në Anadoll; plaçkitën, dogjën dhe shkatërruan vlerat kombëtare arbërore...

Albert Habazaj: Shqipëria europiane mbron hebrenjtë në funksion të lirisë

Në nderim të Ditës së Kujtesës së Holokaustit, mendojmë të ravijëzojmë sadopak ndihmesën e thjeshtë të shqiptarëve, dhe më ngushtë akoma të banorëve të qytetit të Vlorës, në mbrojtje të hebrenjve, që kanë kaluar një persekucion shembullor gjatë Luftës së Dytë Botërore (LDB: 1939-‘45), luftë, e cila...

Qazim Namani: Prania dhe regjistrimet e komunitetit hebre në Kosovën e sotme nëpër shekuj

Territori i Kosovës së sotme, shtrihet në pjesën qendrore të Dardanisë së dikurshme, andaj ne po e japim një pasqyrë të raporteve të këtyre dy popujve që nga lashtësia e deri në kohën e sotme. Fisi Ilir i dardanëve për herë të parë përmendet më 1274 para erës së re kur në betejën e Kadeshit si aleatë të...

Qazim Namani: Shqiptarët dhe hebrenjtë në Kosovë gjatë sundimit serbë 1912-1945

Bazuar në burimet historike, kuptojmë se ndër qytetet e Kosovës, që ma shumë jetonin hebrenj ishin Prishtina dhe Mitrovica. Hebrenjtë në Mitrovicë erdhën kryesisht nga Prishtina, pas ndërtimit të hekurudhës në shekullin XIX. Gjatë luftërave ballkanike një numër i hebrenjve e braktisin...

Lutfi Alia: Duka Gjoni II Kastrioti (2)

Me vdekjen e Gjergj Kastriotit më 17 janar 1468, qëndrimi në Arbëri përbënte rrezik për Andronikën dhe Gjonin II dhe të afërmit e familjes, pasi pushtimi turk ishte iminent dhe hakmarrja e osmanëve barbarë nuk do të vononte. Në fillim të shkurtit 1468, në një letër dërguar mbretit Ferrante I i Napolit, Andronika i kërkoi...

Syrja Etemi: Kalaja bizantine që numëron grahmën e fundit të jetës

Leshka dhe Sllatina(që i përkasin komunës së Tearcës së Pollogut) janë dy vendbanime të stërmoçme ku përzihen e nakatosen mitet e legjendat me ndodhi, dëshmi e fakte reale, shpesh të pleksura me inate e kapriçe tekanjoze, sidomos kur ato indicojnë në rrënjët e të parëve apo...

Luan Rama: Çfarë përjetuan nga pushtuesit osmanë, shqiptarët që deshën të kthehen në krishterim!

Tekstet e shkruara nga Jean-Claude Faveyrial (1817-1893), autor i librit “Historia e Shqipërisë”, si dhe letërkëmbimet e tij që gjenden në arkivin e Misionit Lazarist në Paris, kanë dorëshkrime që hedhin dritë mbi përpjekjet e shqiptarëve në mesin e shekullit të XIX, që të islamizuar dikur kërkonin të riktheheshin përsëri...

Lutfi Alia: Duka Gjoni II Kastrioti (1)

Gjergj Kastrioti në moshën 46 vjeç, u martua me Andronika Arianitin 23 vjeçare, vajza e madhe e Gjergj Arianitit. Skënderbeu dërgoi mbles Gjin Muzakën, kunatin e Gjerjgj Arianitit. Dasma filloi në Kaninë dhe zgjati tre ditë (21 – 23 prill 1451). Skënderbeu shkoi i shoqëruar me 500 krushq [Barleci, Gjon Muzaka, Biemmi, Noli, Gega...

Syrja Etemi: Shqiptarët dhe organizimi kishtar bizantin në Pollog (2)

Në gamën e shumë pyetjeve dhe “xiglimeve” të mbarsura me kurreshtje të hazdisura, për shumë kohë - janë hamendjet prafulluese që kanë të bëjnë me çështjen e zhvillimeve, përcaktimeve dhe organizimeve të jetës fetare në Pollog (ku ka gëluar edhe elementi arbëror), duke bërë një digresion nga paganizmi Ilirian...

Sabile Basha: Flaka e Janarit, rezistenca gjithë popullore dhe liria

Jam e vetëdijshme se është e pamundur që në një kumtesë prej 2-3 faqesh, të bëhet një shtjellim kronologjik i të gjitha ngjarjeve e zhvillimeve politike nga ri okupimi i Kosovës (1945) e deri tek themelimi i Flakës së Janarit 1992. Andaj, do të mundohem që të shkëpus, vetëm disa prej atyre ngjarjeve të rëndësishme, për të dëshmuar organizimin...

Lutfi Alia: Andronika Arianiti Komnena Shpata Kastrioti

Andronika Arianiti Kastrioti ishte e bija e Gjergj Araniti Komneni (1376 - 1462) zoti i Principatës të Arianitëve. Sipas Gjon Muzakës, i ati i Gjergjit ishte Arianit Komneni dhe nëna e bija e Nikolla Zakaria, zoti i qytetit-port Budua. Në burime historike bizantine, theksohet se i ati Arianiti...

Lutfi Alia: Pjesëtarët e familjes Gjika nga Dhërmiu në shërbim të Mbretërisë së Napolit

Mbreti Karli Borbon, pasi u ngjit në fronin Partenopeo, që në fillim u impenjua për legjitimitetin e pozicionit të tij si mbret. Ndonëse Karli mbretëronte që nga viti 1734, Gran Bretagna, Austria dhe Sardenja nuk donin që mbretëria më e madhe e gadishullit Apenin të kalonte në duart e Borbonëve, që ishte familje që mbretëronte...

Syrja Etemi: Shqiptarët dhe organizimi kishtar bizantin në Pollog

Qazim Namani: Gjurmëve të qytetit të Damastionit në trevat e Dardanisë qendrore

Damastioni ishte qendër e madhe xehëtare me rëndësi në Dardani, ku që nga shekulli i IV p.e.re, preheshin monedha prej argjendi. Në simbolet e përdorura mbi monedha është çekani i minatorit, që dëshmon se qyteti ishte qendër e një treve të pasur me miniera të arit dhe argjendit...

Lutfi Alia: Ne ish maturantët e vitit 1965 dhe pleqëria

Nё qershor tё vitit 2023 mbushen 58 vite, kur përfunduam shkollën e mesme dhe morëm dëftesën e pjekurisë, një ndër evenimentet më të rëndësishme të jetës. Kjo ngjarje kujtohet me mall dhe kremtohet me gëzim të veçantë, pasi dëftesa e maturës ishte liçenca që dëshmoi pjekurinë tonë dhe që na i hapi portat pёr tё hyrё nё jetёn e pavarur...

Sabile Basha: Nata pa kornizë

Orë nuk kisha. Andaj dhe nuk e dija se a ishte mezi i natës apo ishte në të gdhirë. Por, në dhomën ku flija, nga dritarja që kishte perde damasi bojë qielli, që i kishim vënë enkas për të penguar rrezet e diellit, mezi depërtonte një tis i hollë drite dhe nga kjo që perceptoja, mendoja se kishte filluar...

Syrja Etemi: Gjurmëve të një beteje epike në Pollog

Meqë edhe më pak se nja dy muaj u bënë 107 vjet nga një betejë sa epike e heroike, aq edhe e përgjakshme - që u fokusua mu në fshatin Sllatinë, i dhash për detyrë vetes që të shkruaj disa fjalë për këtë ngjarje e cila akoma po kundërmon me aromën e trishtë të saj, e cila nuk i lë indolent e të painteresuar edhe brezat...

Sabile Basha: Një monografi shkencore për Minierën e Trepçës

Fillimisht desha të them se autori i librit, Dr. Mustafë Haziri, para pak ditësh më thirri në telefon dhe mu lutë që të shkruaja disa fjalë për librin e tij që e kishte përgatitur për botim. Megjithëse isha tepër e zënë, por pranova, se tema e punuar edhe si punim doktorate në dorëshkrim (ngase isha anëtare e...

Sabile Basha: Amaneti i Babait

Më kishte tregua gjyshja shumë-shumë më herët, se si kishte ardhur deri te një konflikt i vogël për herë të parë në jetën e tyre, në mes babit tim dhe gjyshit, respektivisht burrit të saj. Më thoshte, kjo ka ndodhur për herë të parë dhe për herë të fundit në mes tyre dhe mu atëherë kur ke lindur ti. Vetëm njëherë më kishte...

Jusuf Buxhovi: Kosova në kuadër të ndryshimeve kushtetuese të vitit 1968 (2)

Mbyllja e diskutimeve publike ku kërkohej që Kosova të fitonte statusin e republikës si dhe tërheqja nga ajo e udhëheqjes politike të Kosovës para trysnisë serbe dhe kompromiseve të udhëheqjes jugosllave me atë serbe, nuk e kishte mbyllur këtë çështje. Përkundrazi, fryma e saj nuk kthehej mbrapa. Këtë e dinin të gjithë...