Demir Krasniqi: Këngë për trimat e Tupallës

KËNGË PËR TRIMAT E TUPALLËS

 

I.                  Përndjekjet , shpërnguljet dhe gjenocidi serbë mbi popullatën shqiptare

 

Pyet Evropa , pyet Ballkani –

Ç’ është tërbua ky serbijani ?!

Ç’ është tërbua kjo lozë barbare –

Që zapton tokat shqiptare

Dhe shqiptarët donë t’i  qes fare ?!

Ç’ është kjo bishë që zbret nga veriu ,

Që ushqehet me gjak njeriu ?!

 

E tërë bota bëjnë çudi –

Ç’ është ky popull që pret fëmi’ ,

Që nxjerr sy e nxjerr mushkëri ,

Që i vret nënës – fëmijën n’ gji ,

Që bënë krime e s’ ngopet gjak ,

Që i therë nënës – fëmijën n’ bark ,

Që  therë n’ bark – shtatzëna t’ mbeta ,

Që s’ len kund familje t’ qeta ,

Që i përzënë prej shpive t’ veta ,

Ua merr tokat ku kanë le ,

Dhenë e lopë , ua merr n’ kope ?!...

 

Kështu veprojnë kasapët e Serbisë ,

Ardhacakë prej Karpatisë –

Në Toplicë e Jabllanicë ,

N’ rreth t’ Prokuples , t’ Kurshumlisë ,

N’ Vrajë , n’ Lesokoc e deri n’ Nish ,

N’ Bllacë , n’ Medvegjë e n’ rreth t’ Lebanës ,

T’ gjitha fshatrat e kësaj anës ,

Iu nënshtruan kësaj furtune –

Shtatëqind e njëzet katunde !...

 

Shumë katunde flakë janë kallë ,

Shumë janë zhdukë , pak janë mbetë gjallë ,

Në Sijarinë e në Tupallë –

N’ luftë me shkije ballë për ballë !...

 

II. Murat Osman Tupalla

 

Vit i zi – viti dymbëdhjetë ,

Shumë kanë vuajt shqiptarët e shkretë –

Nga torturat shkau që i bani ,

Është shpërngulë Murat Osmani .

Kurrë n’ topallë rahat s’e  lan ,

Mori familjen , shkoj n’ Gjilan ,

Me Ademin – vëllain e vet ,

Për t’ shpëtua familjen krejt !

Mori Musën dhe Xhemajlin ,

Gjylishenin dhe Ismajlin ,

Shpi e plang i lanë n’ Tupallë ,

U larguan me shumë mallë !...

 

Babë Murati , ashiqare –

Mësonte djemtë n’ frymën shqiptare ,

Për t’  urrejtë hordhitë barbare ,

Për kauzën tonë kombëtare !...

 

Kështu , në vitin dyzet e nji –

Murat Tupalla me djemtë e tij ,

Me Ademin – vëllain e vet ,

Kokan ulë , po e bëjnë një dert ,

Bashkë me Musën dhe Xhemajlin ,

Shkjaut turrin qysh t’ ia ndalin ?!

 

Aty qe një mik ma i miri –

I kanë thënë – Faik Taliri .

Kanë lidhë besë ta gjejnë një qare ,

Me djemninë përparimtare –

Hynë n’ Lëvizjen gjithëshqiptare .

Rrokën armë e bomba dore –

Për t’i mbrojtë tokat atërore ,

Prej hordhisë okupatore !

Nisen luftën me serbijanin –

Me çlirua për jetë vatanin !

 

Çka ka thanë Murat Tupalla –

Sa për shkije s’ më han palla !

Trim pa shoq – Murat Osmani ,

Djalë për luftë – nana e bani !

As s’i  trembej shkjaut t’ shkinës ,

Shumë luftoi në Luftë të Kitkës !

N’ Luftë të Kitkës – luftoi si zana ,

Pat me veti dy asllana ,

Asi trimash s’ banë ma nana –

Sylë Zarbica e Ibush Pllana !

 

III. Adem Tupalla e Faik Taliri

 

Ushton mali e dridhet Kitka –

Ç’ janë këta djem që s’ dinë ç’ është frika ?!

Kush po qet me pushkë ma s’ miri ?

Adem Tupalla e Faik Taliri !

Këta janë trima të Malësisë –

Që s’i  trembë pushka e Serbisë !

S’ i trembë thika , as bajoneta –

Për me vdekë për troje t’ veta !

 

Pyesin shkijet , për goje fëlliqin –

Kush na e vrau Mica Gjorgjeviqin ?!

-Kush na e vrau atë kryeçetnik ,

Adem Tupalla, ai burrë kreshnik !

Në atë vend ku ishte Ademi –

Vdisnin shkijet prej veremi !

Në atë vend ku ishte Faiku –

Vdisnin shkijet prej paniku !

Ata luftën e bënin hak –

Nëpër male e në Gollak ,

Tue luftua si kaçak ,

Tanë tu i mbrojt kufijtë me gjak ,

N’ Hajkobillë e në Zajçec ,

N’ Kremenatë e në Tugjec...

Plot dy vjet s’e ndalen luftën ,

Mësues e kishin Shaban Polluzhën !

Lumë këta trima që i pat Malësia –

Ashtu i mësoi Hasan Alija !

Hasan Alija , Hysen Tërpeza –

Do t’ kujtohen ndër shumë breza !

Në Gollak, n’ këtë tokë malore ,

Mirë po i ruajnë këto territore !

Hije u kishte automatiku –

S’ mund t’i shkelte kurrë armiku !

Plot dy vjet luftuan në mal –

Pushkën shkjaut kurrë pa ia ndalë !

Për me i bë nderim vatanit ,

Marrshin lidhjet prej Gjilanit !...

 

Xhylisheni – ai djalë bujar ,

Ishte i ri , 14 – vjeçar ,

Ngjitej këmbë bjeshkëve të vjetra –

Prej Gjilanit , ju çonte letra .

Çonte letra , ai zog petriti ,

I ndihmonte Maliq Sahiti .

Shpejt Maliqin e hetuan –

Kanë qitë rrethin e rrethuan !

E kanë nxënë atë djalë dai –

E dënuan tetë vjet robi !

 

N’ ato male t’ këtij terreni –

Muaj për muaj shkon Xhylisheni ,

Çon çorapë , u çon duhan ,

Nana e vet çka ja ka dhanë ,

Prej Gjilanit , nëpër Rajnoc ,

N’ Kamenicë e në Hajnoc ,

Në Meshinë e në Strezoc ,

Në Tugjec e në Zajçec ,

N’ Hajkobillë e n’ Dabishec ...

Me barrë n’ shpinë , kamë tue udhëtua ,

Kurrë pa u lodhë, as pa u frikësua ,

Ngjitej shpatit , ngjitej malit ,

Kishte zemër t’ idealit !...

 

Për çdo ditë , lufta zgjerohej ,

Me çetnikë , mali po shtohej ,

Shumë çetnikë ishin shtrëngua ,

Këta kaçakë për me i rrethua !

Me i rrethua , me u qitë presën ,

Këta dy trima kanë lidhë besën ,

Me luftua , me u djegë , me u kallë –

N’ dorë t’ çetnikëve mos me ra t’ gjallë !

 

Në muajin Mars – dyzet e gjashtë ,

Shkjaut – Zoti mos ja dhashtë ,

Shumë çetnikë i çoi armiku ,

Për Ademin dhe Faikun !

N’ mëngjes herët , pa zbardhë drita –

Këta dy djem kanë ra në prita !

Luftë të ndytë nisën barbarët  -

Me luftëtarë jo t’ barabartë !

Nisen luftë një tog çetnikë –

Me dy shqipe si kreshnikë !

 

Se gjithë ditën kanë luftua ,

Fort Ademi ishte plagua ,

Deri n’ frymë t’ fundit ka qëndrua ,

Faik Talirit duke i ndihmua !

I plagosur  Ademi qet ,

Fort Faiku , po i jep gajret –

Gajret mik, se do t’ qëndrojmë ,

Dhe lirinë do ta fitojmë !

Por shumë kohë nuk ka kalua ,

Dhe Ademi jetë ka ndërrua !

Mbeti vet – Faiku i mjeri ,

Shpejt Ademit , ia  zdeshë shinjellin ,

Mbi kaçubë , atje ia vjerri –

T’ kujtojnë shkijet se është njeri !

Tanë me rend n’ shinjell tue gjua ,

Nuk po mujnë asnjë me e rrëzua !

Kështu Faiku i kishte mashtrua ,

N’ tjetrën anë ishte palua ,

Qet pa ndalë automatik –

N’ vend i vrau trembëdhjetë çetnikë !

 

Tre sahat vet ka luftua ,

Por fishekët iu kanë harxhua ,

Bomba dore s’ kishte ma –

Dhe Faiku aty është vra !

Mbet i vramë Faiku n’ tokë –

Plumba n’ gjoks e plumba n’ kokë !

 

Ra Ademi e ra Faiku –

Të dy bashkë i mori armiku ,

Këmbë e duar ua kanë gozhdua ,

N’ nga një dërrasë i kanë palua ,

I kanë nisë n’ Gjilan me i çua ,

Para Komunës i kanë shpalua ,

Qytetarët me i trishtua !...

 

IV. Hanife Taliri

 

Motra Hanife , koka shkua –

Këta dy trima me i vizitua ,

Me i pa shkijet çka u kanë mbarua ,

Si i kanë vra e masakrua ,

Për së vdekuri i kanë gozhdua !

 

Vëllait të vet iu ka afrua –

O, Faik , o vëlla , po i thërret ,

Qysh t’ kanë ba kaq misibet ?

Na pjektë Zoti, o vëlla, n’ ahiret !

Ia mbledhë trutë me faculetë ,

Me ia ruajt kujtim për jetë !

 

Kriminelët e Serbisë –

S’ mund t’ ia nxënë frymën lirisë ,

As me lufta , as me krime ,

As me therje e pushkatime ,

As me gozhda e me trishtime !

Për Lëvizjen tonë Kombëtare –

S’ ka që i trembë djemninë shqiptare !

N’ daç n’ Gjilan e n’ daç n’ Tupallë –

E bëjnë luftën ballë për ballë !...

 

V. Musë Tupalla

 

Musë Tupalla ishte betua –

Rrugës së t’ parëve kam me shkua !

Këta çetnikë, këtë bishë barbare –

S’ do t’ i  lamë n’ tokat shqiptare !

 

Për këtë fjalë – shkijet e rrethuan ,

Nga shtëpia e larguan ,

Hiq pa gjyq e pushkatuan ,

S’ dihet vendi ku e varruan ?!

 

VI. Xhemë Tupalla

 

Trim mbi trima , ai Xhemë Tupalla ,

Dijetar , hije i kishte fjala !

Fliste mirë gjuhën gjermane ,

Shumë të mira i solli kësaj ane !

Xhemë Tupalla , ai dijetar ,

Ka shpëtua shumë shqiptarë .

Shumë shqiptarë i ka shpëtua ,

Nga gjermanët pa u pushkatua !

Në Hogosht , gjermanët kanë shkua ,

Shumë shqiptarë i kanë tubua ,

Shumë shqiptarë – njëqind e pesëdhjetë ,

Kah janë kanë burra t’ vërtetë ,

I kanë mbledhë me i pushkatua ,

Se janë shkije – ata kanë mendua !

 

Xhemë Tupalla , para iu ka dalë ,

Me gjermanë po i flet do fjalë:

“Ngoni knena , o miq gjermanë –

Këta njerëz me i vra nuk banë !

Nuk janë shkije , shqiptarë janë –

Miq t’ vërtetë janë për gjermanë !”

 

Kështu punoi , ai Xhemajl trimi ,

Shpëtoj njerëz prej pushkatimi !

Në Radivojcë , ai shpëtimtar ,

I shpëtoi njëzet e pesë shqiptarë !

 

Pushtetmbajtësit serbijanë ,

S’ donin t’ gjallë , Xhemën me e lanë !

La familjen , la shtëpinë –

Doli n’ mal e shkoi n’ Prishtinë .

Ndjekshin Xhemën n’ katër anë –

S’ mujshin shkijet t’ gjallë me e nxanë !

Fort çetnikët ishin tërbua ,

Qysh Xhemajli , do me iu shpëtua –

Pa e nxënë t’ gjallë me e pushkatua ?!

Çka kanë ba , çka kanë mbarua –

Një rrenë t’ madhe e kishin lëshua ,

Xhemës , n’ Prishtinë rrena i ka shkua :

“Krejt familja tu ka masakrua !”...

Kur e ndjeu Xhema , atë rrenë –

Nuk po i nxihej vendi – vend !

Nuk po e lanë ëndrrat rahat ,

Prej Prishtine, ai kthehet prapë !

Kthehet Xhema në Gjilan –

Me tradhti , shkijet po e nxanë !

E kanë nxanë  e  arrestua  ,

Soll tri ditë n’ burg e kanë qua !

 

Sa fort shkijet ishin gëzua –

Për Xhemajlin që e kanë burgua !

Tupanxhijtë i kanë pagua –

Krejt Gjilanin e kanë lajmërua ,

Rend me rend nëpër mahalla –

Se është nxanë Xhemajl Tupalla !

I madh e i vogël n’ shesh me dalë –

Se e kem nxanë Xhemën të gjallë !

 

Plot me njerëz ish mbushë çarshia ,

Me tupanë e me çallgia ,

Këndojnë , kërcejnë shkijet prej gëzimi –

Po e pret Xhemën – pushkatimi !

Shkonte Xhema hapa – hapa ,

Duart lidhur i kish për mbrapa ,

Tue përcjellë rojet çetnike

Nëpër tyta automatike !

 

Po e çojnë Xhemën me e pushkatua ,

Po shkon Xhema duke këndua !

Shkije e shkina morën trishtimin –

Kur e lëshonte Xhema , kushtrimin !

Larg jehonte zëri i tij :

“Rroftë flamuri kuqezi !”

“Rroftë Shqipëria – Nënë e Madhe !”

“Rroftë Lëvizja jonë Kombëtare !”

“Le të rrojë Balli Kombëtar !”

“Poshtë çetnikët sllavë – barbarë !”

“Poshtë çetnikët !” “Poshtë Serbia !”

“Rroftë për jetë e mot Shqipëria !”

 

U mbush sheshi qytetarë ,

Gjilanas e rrethina mbarë ,

Nënë – Hanifja n’ rresht të parë ,

Krah për krah me djemtë e vet –

Tu  u dhanë forcë, tu u dhanë gajret ,

Xhylishenit dhe Ismajlit ,

Që s’ ia ndanin sytë Xhemajlit !

-Qite Zot , prej farës shkjaun ,

Që po donë t’ na e vrasin vëllaun !

 

Nënë – Hanifja po e flet një fjalë :

“Hallall gjiri , o Xhemë , bre djalë !

Hallall mundin që të rrita ,

T’ bana trim, që s’ din ç’ është frika !”

Xhema – nënës , çka i ka thënë :

“Hallall , Nënë, gjirin ma bënë !

Pashë atë gji që ma ke dhënë –

Ti, me qajtë për mua nuk bënë !

Një pikë loti , mos derdh për mua ,

Se unë vetën e kam pagua !”

 

Shkojnë çetnikët përmbas Xhemajlit –

E kanë qitë n’ oborr t’ spitalit ,

Janë bërë gati , djalin me e mbytë ,

Po donë Xhemës , me ia lidhë sytë !

Fort Xhemajli , ju ka bërtitë :

“Qofshi t’ poshtër , o ju çetnikë !

Qofshi t’ poshtër armiq , barbarë ,

S’ i lidhi sytë se jam shqiptar !

S’ më ka bërë Nëna Mari –

Me i lidhë sytë , unë, me shami !

Nënë – Hanifja , mua m’ ka ba –

Po dua plumbat me sy me i pa !”

 

Kështu çetnikët , n’ Gjilan vepruan ,

Dhe Xhemajlin e pushkatuan –

Para syve të familjes ,

Mbarë Gjilanit dhe rrethinës !

Shkijet e zi , banë pushkatimin –

Xhemë Tupalla s’ e trembi syrin !

Nëna e vet , besën e mbajti –

S’ derdhi lotë , as hiq nuk qajti !

Xhemë Tupalla , ai prijatar –

E dha jetën për shqiptarë !

Për lirinë demokratike ,

Për kufij t’ Shqipërisë etnike !

 

VII. Plaçka çetnike mbi familjen Tupalla në Gjilan

 

Kështu çetnikët kanë veprua ,

Shumë familje i kanë shkatërrua ,

Si n’ Gjilan, ashtu n’ Tupallë ,

S’ kenë tue lanë një mashkull t’ gjallë !...

E vranë Musën , e vranë Ademin ,

Vranë Faikun , e vranë Xhemën ...

N’ grykë të pushkës krejt i qitën ,

Pasurinë , krejt ua plaçkitën !...

Veç pse u lindën në Tupallë –

Shpinë ua morën n’ Derë Mahallë !

Veç pse erdhën në Gjilan –

Ua morën mallin me gjithë dyqan !

Çka kanë pasë , ua morën mallin ,

Ua kanë marrë çezen dhe kalin ...

Nënë – Hanifja , rixha po u banë :

“Bile , kalin me ma lanë !

Mos ma ngreh kalin për freni  ,

Se po qanë fort Xhylisheni !

Fort po u lutëm – ma leni kalin ,

Se me lotë po  qanë  Ismajli !”...

Por , kurrë shkau s’ ka pas rahmet –

Po ngërmohen nënës s’ shkretë :

“Mbylle gojën , mori shqiptare –

Se na krejt do t’ ju qesim fare !”...

 

Kështu jetimë i lanë këta fëmijë ,

Pa bukë n’ gojë , pa kulm mbi kry’ ,

Tu i rritë nëna , për kiamet ,

Tanë tue ba populli rahmet !

Për t’ a  bërë një kulm t’ shtëpisë –

Kanë shitë pajën e nusërisë !

Porsa shpinë e kanë ndërtua –

Prapëseprapë shkijet ua kanë rrëzua !

Nën parullë të komunizmit –

“Për pagesë të urbanizmit!”...

 

Mirëpo, bishat e barbarit –

S’ mund t’ia shkulin rrënjët shqiptarit !

Si n’ Gjilan , ashtu n’ Tupallë –

Nipa e mbesa sot janë t’ gjallë !

Janë të gjallë dhe çdo ditë shtohen ,

Si çelik , çdo ditë forcohen !

N’ shkolla t’ larta t’ gjithë shkollohen ,

Por masakrat kurrë s’ harrohen !

Si n’ Gjilan, ashtu n’ Gollak –

Gjithë kjo tokë është larë me gjak ,

Herë do kurë , do t’ marrim hak !

 

VIII. Zenel Hajdini në burgun e Beogradit

 

Ngritën zërin shërbëtorët e krajlit ,

Me agjentët e Kosmajcit ,

Nëpër rrugë të Beogradit –

Për t’ nxënë zogun e shqiptarit !

 

Për t’ia pre rrugën studentit –

Ndër më t’ mirët e fakultetit ,

Idealet e revolucionarit ,

Zemër – shkabë , bir i fshatarit .

 

Porsi ujqit e tërbuar ,

Shpejt e kapën e arrestuan ,

N’ Beograd , në burg e çuan

Dhe torturat shumë ia shtuan .

 

Këmbë e duar ia pranguan ,

Fort e rrahën e dërmuan ...

Për betoni e kishin shtri –

Duke e rrahur me kamxhi...

 

E mundojnë si është ma zi –

Gjashtë shkopinj n’ gishta i kanë shti ...

N’ shkopinj gishtat duke i shtrënguar –

Para tyre për të pranuar !...

 

Por , Zeneli , stoik qëndronte –

Para tyre asgjë s’ pranonte !

Kosmajci , i tërbuar si bisha –

Dhjetë gjilpëra ia nguli n’ gishta !

 

Gjaku i tij , për thonjsh pikon ,

Por , Zeneli , asgjë s’ tregon !

Para bishave , si shkëmb qëndron –

Këta agjentët seç po i tërbon !

 

-Sillmi danat , polic i ri –

T’ ia nxjerr dhëmbët një nag një !

Por , Zeneli nuk frikësohej –

Para tyre , i gjallë s’ dorëzohej !

 

Bëjnë tortura t’ fëlliqëta gjithë fare ,

Duke pirë kafe e cigare ...

Shpejt ia mbërrini agjenti tjetër :

“Zgjidheni djalin – t’ ia fali jetën !...

 

-Unë kam ardhur për të ndihmua –

Ty , prej vdekjes për të shpëtua !

Pse të vdesësh n’ moshë të re ?

Më mirë është t’ punosh për ne !”...

 

-Qofshi t’, poshtër , ju tradhtarë –

Nuk ju lus , jetën për t’ ma falë !

Këmbë e duar me m’i  shkurtua –

Kombin tim s’ kam për ta tradhtua !...

 

Kështu Zeneli , trim stoik ,

Kombit t’ vet i mbeti besnik .

Ndaj torturave qëndroi si burrë –

Idealit s’ iu shmang kurrë !

 

Për atdhe e për liri –

Flijoi jetën në rini !

Duke mbrojtur popullin shqiptar –

Heroikisht ra në Gazdar !

 

Me qëndresë prej trimërie ,

Gjoks kala prej Dardanie ,

Hero n’ vepra , hero n’ shkolla ,

Hero n’ këngë në odat tona !

 

Hero n’ bronz e n’ lapidare ,

Hero në  zemrat shqiptare ,

N’ Jabllanicë e përtej Drini –

Nuk vdes kurrë Zenel Hajdini !

 

IX. Amaneti: - Mbahu e fortë Medvegjë , moj motër

 

 

Mbahu e fortë , Medvegjë , moj motër –

Mos i leni plang e votër !

 

Mos ia mbyll dyert kapixhikut –

Mos ia kënaq zemrën armikut !

 

Mos mbyll magjen , mos mbyll derën –

Pragut t’ shpisë , mos ia qit therën !

 

Mos mbyll odat dhe oborret –

Mos ia le katilit vorret !

 

Mos ua shuaj oxhaqeve timat ,

Se nga vorret t’ mallkojnë trimat !

 

Mos i le të shkreta trojet –

T’ mallkon gjaku , t’ mallkojnë krojet !

 

Mos i le malet krenare ,

Se t’ mallkon nëna shqiptare !

 

Mos ua mbyll shkollat fëmijëve ,

Se na i bëjnë kotarë të thive !

 

Mos ia le ngrohtësinë Gejzerit ,

Se t’ mallkojnë plagët e tmerrit !

 

Mos e le jetim Sijarinën ,

Djepit tënd , mos ia kthe shpinën !

 

Mos e le me lot Tupallen ,

Se s’ kanë vorret me ka t’ çmallen !

 

*****

Demir KRASNIQI: “KËNGË KRISMASH LIRIE – I” , faqe 27-43, Gjilan, më 2002.