Neki Lulaj: Amina Nuraj - 'Unë bija e Atdheut'

“Unë bija e Atdheut” e autores Amina Nuraj

Nga Neki Lulaj

Nën patronatin e Lidhjes Demokratike të Malit të Zi dhe Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve, në Galerinë e Qendrës Kulturore në Ulqin, me moderimin e shkëlqyer të znj. Ardita Rama, drejtoreshë e bibliotekës, u përurua libri i shkrimtares nga Pazari i Ri, znj. Amina Nuraj, “Unë bija e Atdheut”.

Moderatorja, në fillim të këtij manifestimi kulturor, përshëndeti të gjithë të pranishmit në këtë event kulturor, e në veçanti Kryetarin e Lidhjes Demokratike për Malin e Zi, z. Saubih Mehmeti; Kryetarin e Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Malin e Zi, z. Faik Nika; Konsullin e Republikës së Kosovës në Mal të Zi, si dhe mysafirët tjerë të ardhur nga Kosova dhe Shqipëria.

Në vazhdim, fjalën ia kaloi pishtarit të arsimit, shkrimtarit dhe poetit z. Ali Gjeçbritaj, i cili kishte bërë një analizë të thuktë për këtë mbrëmje letrare, duke theksuar se znj. Nuraj, me tërë forcën e shpirtit dhe britmat e zërit të saj, vjen nga hapësira si një zë i vetmuar, por me një këmbëngulësi të paparë titanike. Kjo klithmë zëri vjen në ruajtjen e identitetit kombëtar, duke bërë një rezistencë stoike, e cila vë në rrezik veten e saj, rrethin e ngushtë familjar dhe shumë shqiptarë në Sanxhak që mendojnë si ajo.

Në Sanxhak, tash një shekull, zhvillohet një gjenocid dhe një aparteid i paprecedentë nga regjimi fashizoid i Serbisë, të cilin nuk e di askush, përveç atyre shqiptarëve që nuk guxojnë të deklarohen shqiptarë e që jetojnë në Pazarin e Ri e në Sanxhak me rrethinë. Gjeçbritaj, në vazhdim të rezymesë mbi librin, tha se ky libër nuk është i dobishëm vetëm për t’u lexuar, por edhe për t’u studiuar me përpikëri, për t’u mësuar mbi fatin e shqiptarëve atje, të cilët, sipas autores, bëjnë një rezistencë të heshtur ankthi e frike.

Libri “Unë bija e Atdheut” përmban 191 faqe; është edhe libër autobiografik, por ka edhe një histori të dhimbshme familjare, të ilustruar me shumë fotografi personazhesh.

Autorja e librit është lindur më 25 prill 1997 në Pazarin e Ri dhe rrjedh nga një familje me tradita të forta shqiptare. Nga libri, siç pohon referuesi Ali Gjeçbritaj, ai mësoi se si ruhet me fanatizëm identiteti kombëtar, për çka e përgëzoi autoren për bujarinë dhe trimërinë e saj. Në fund të fjalës së tij, ai tha: “Lus lexuesin e mirëfilltë që ta lexojë me përkushtim, në mënyrë që të vjelë nga ky libër shumë gjëra interesante që nuk i përmenda unë”.

Në vazhdim, drejtoresha e bibliotekës së Ulqinit, znj. Ardita Rama, lexoi një tregim nga shumë tregimet që përmban libri, me titull “Mësuesi me sy të shtrembër”, i cili ishte shumë interesant dhe ngërthente në vete një ngjarje rrënqethëse të vet autores, e cila tregon identitetin e vet dhe të Flamurit shqiptar. Gjatë këtij leximi rrënqethës pati shumë emocione, aq sa nuk munguan as lotët nëpër faqe.

Që të zbuthej pak kjo atmosferë e rëndë e rrënqethëse, u ftua poeti dhe shkrimtari nga Kosova–Gjermania, Neki Lulaj, me një poezi. Në fillim të fjalës së tij tha: “Përgëzoj autoren e librit, znj. Amina Nuraj, njëherit Kryetare e Këshillit Kombëtar në Sanxhak, duke u shprehur se ky libër po përurohet në muajin nëntor, në Nëntorin e 117-të të Kongresit të Manastirit, në 113-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe pak muaj më vonë në 18-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës. Andaj qëndro krenare dhe e pathyeshme”. Pastaj lexoi poezinë “Më shumë se një lutje”, e cila u mirëprit me duartrokitje frenetike.

Në vazhdim të përurimit u shfaq një dokumentar i autorit Marin Mema, xhiruar në pjesët e banuara me shqiptarë në Pazarin e Ri dhe në Sanxhak, me fjalime dhe intervista të ndryshme. Ndër të tjera, një shqiptar thoshte: “Mos na harroni, dhe çdo iniciativë që merret nga Kosova ose Shqipëria duhet përshëndetur; Prishtina dhe Tirana duhet të bëjnë më shumë për ne. Nëse na ka harruar Zoti, këto dy qendra nuk është dashur të na harrojnë”.

Një qytetar tjetër shqiptar shprehej kështu:

“Mos na harroni,

se ne jemi djegur

për Shqipëri...”

Pas këtij dokumentari, fjala iu dha autores së librit “Unë bija e Atdheut”, Amina Nuraj, e cila me shumë emocione evokoi kujtimet dhe përjetimet e saj të ndryshme. Ndër të tjera ajo tha:

“Në moshën 11-vjeçare, për herë të parë kur kam vizituar Mitrovicën, jam befasuar me mikpritjen që kam përjetuar atje, sepse në rrethin ku jetoja për shqiptarët më kishin thënë krejt diçka tjetër. Që nga ai moment, në botën time shpirtërore çdo gjë ka ndryshuar; që nga ai çast kam menduar dhe gjykuar vetëm shqip.

Kur jam shprehur në shkollë se flamuri me shqiponjë është i imi, kam pasur shumë probleme, si me mësuesin në klasë ashtu edhe me bashkëmoshataret. Isha e përbuzur. Mësuesi më tha: ‘Ne e kemi flamurin e Serbisë’, kurse unë i thashë: ‘Unë jam shqiptare, kam flamurin me shqiponjë!’. Punët u thelluan dhe kështu drejtoria e shkollës u bëri vërejtje prindërve të mi. Familja fillimisht nuk më ka përkrahur.

Në moshën 16-vjeçare jam arrestuar nga milicia serbe për një poezi që ia kisha kushtuar Adem Jasharit, të cilët më kërcënonin duke më thënë: ‘Kush të paguan ty?’ Angazhimin tim nuk e kam ndalur kurrë dhe nuk do ta ndal asnjëherë. Nëpër breza dhe faqet e historisë kemi qenë familje e përndjekur dhe e persekutuar.

Rinia e Sanxhakut është e ndrydhur si ‘misri nën mokrën e mullirit’, por tani është duke u vetëdijesuar se duhet dalë me çdo çmim nga kjo gjendje e rëndë e këtij gjenocidi shpirtëror. Ne vuajmë më shumë se çamët e Çamërisë. Ju lutem, mësoni për historinë e Sanxhakut – do të tmerroheni nga ato që kalon populli shqiptar. Ta dini se në Sanxhak janë asimiluar 380 mijë shqiptarë. Dhimbja është e madhe dhe ne nuk do të ndalemi kurrë në kërkim të të drejtave tona, që të vendosen aty ku e kanë vendin.

Pas 100 vitesh e kam hapur Këshillin Kombëtar Shqiptar në Sanxhak”, përfundoi në fjalën e saj përmbyllëse znj. Amina Nuraj.