Mendime
Klajd Kapinova: I love New York - Historia, shifra dhe fakte ndër vite për New York City
E merkure, 01.10.2025, 06:53 PM
I LOVE NEW YORK: Historia, shifra dhe fakte ndër vite për New York City
Nga
Klajd Kapinova
Monlolog
me qytetin tim
Fatkeqsisht New York
City, nuk e ka më
madhështinë dhe krenarinë e dikurshme të kohës apo periudhës së disa dekadave
më parë. Kudo pislleku me male plehrash, metro të mbushur me mij të mëdhenj, përmbytje
nga uji sa herë që bie shi dhe shumë stacione treni të vjetra dhe të mbushur me
njerëz pa trehë dhe lypsarë, që gjenden kudo në çdo hap, që u vjen era stërvinë
dhe urinë, rrugët janë të vjetra dhe prishura ne Manhattan dhe kudo në pesë
qytetet e mëdha të saj, që përbëjnë atë që quhet New York City.
Metrotë dhe trenat
express dhe lokal, që lëvizin në të dy shtetet sllave, që ende janë në luftë
mes vetes edhe sot, si në Ukrainë dhe Rusi, janë disa herë më të bukura, pastra
dhe muzikë klasike si dhe shumë funksionale se sa ato të shtetit tonë në New
York.
Shteti i New York-ut,
ka fatkeqsisht sot mbi 70.000 lypsarë, ish burgaxhi, drogaxhi, të sëmurë
psiqik, ish veteranë amerikane të luftrave të ndryshme, persona të braktisur nga
familja (sikurse dhe pak shqiptarë), në rrugë, stacione treni, stacione
autobuzi, metro, poshtë urave, nëpër kryqzime rrugësh, që shpesh futen brenda
parahyrjeve të bankave për të fjetur apo kaluar natë gjatë kohës së dimrit me
dëborë... Ata shpesh janë të dhunshëm dhe agresiv me ato njerëz, që nuk u japin
lemoshë. Disa prej tyre janë arrestuar disa herë nga policia (NYPD) si
përdhunues të vajzave dhe grave, në stacionet e trenave dhe metro të ndryshme,
si: në Manhattan, Brooklyn, Staten Island, Queens dhe Bronx.
Shteti i NY, zë
vendin e dytë për numëriun e lypsarëve dhe të pastrehëve pas shtetit të
Californisë ose me saktë pas Los Angeles, ku atje numëri i tyre është shumë
i madh dhe shtrihet përgjatë disa kilometrave brenda lagjeve të qytetit në
fjalë. Në të dy këto shtete të mëdha si New York dhe Califirnia,
fatkleqsisht dje dhe sot prej disa dekadave drejtojnë ultra liberalët komunistë
globalistë anti-amerikanë, me emrin formal dhe të çuditshëm kontravesal “demokratë”.
Kudo sundon
pasiguria dhe krimi është në rritje me shifra astrononike dhe record nga viti
në vit. Kjo për arsye se NYC dje dhe sot fatkeqsisht drejtohet ose
administrohen nga Gorvenator dhe Kryetar Bashkie komunistë pa shkollë dhe kulturë,
që nuk kanë asnjë ide pozitive, se si drejtohet një shtet apo kryeqytet
motropolitan i kulturës së shumëllojshme dhe bisnesit amerikan dhe botërorë.
51 vjet më parë ose
më saktë në vitin 1974, demokratët përfituan asokohe nga problemet politike
republikane, që rrjedhin nga Skandali Watergate, duke fituar
kontrollin e Asamblesë së Shtetit të New York-ut dhe duke zgjedhur një
guvernator, Hugh Carey. Komunistët e kanë kontrolluar Asamblenë qysh në vitin
1974, kurse konservatorët republikanë asokohe kontrolluan Senatin e Shtetit për
disa vite pas kësaj, por demokratët fituan një avantazh vendimtar në dhomë në
vitet 2018 dhe 2020.
Fatkeqsisht që nga
viti 2022, Partia “Demokratike”
e New York-ut u përshkrua si dominuese në politikën e shtetit, pasi kontrollonte
kryesisht pozicionet politike në Albany (kryeqyteti
i shtetit të New York-ut), dhe republikanët nuk kishin fituar në të gjithë
shtetin që nga viti 2002.
Krimi në qytetin e
New York-ut është një pamje e përzier, ndërsa statistikat zyrtare dhe NYPD raportojnë
rritje të normave të krimit, duke përfshirë incidente dhe viktima me të shtëna
në nivelin rekord të larë në 9 muajt e parë të vitit 2025, perceptimi publik
shpesh sugjeron shqetësimin edhe më të madh. Media e majtë globaliste
marksiste në pushtet këtu, mundohet vazhdimisht të ulë shifrat me rritje
katastrofike të krimit kudo në shtetin e New York-ut, sepse këtu drejtojnë
mbështetësit e tyre politikë të ekstremit të majtë.
Shumë banorë ndihen
të pasigurt, veçanërisht
në transportin publik, nëpër rrugët e 5 qyteteve të New York City, e krahasuar
me qytete të tjera të mëdha të SHBA-së. Kjo rrjedh nga një sërë faktorësh, duke
përfshirë amplifikimin e informacionit negativ përmes mediave sociale dhe
çështjeve të vazhdueshme si shkelësit e përsëritur dhe rritjet specifike në
sulme të caktuara, të cilat zbulojnë mbulesën skandaloze që media e majta i
bëjnë krimit, të shkaktuar nga paaftësia e drejtuesve komunistë këtu.
Pavarësisht
statistikave fallco zyrtare, shumë banorë të New York-ut, sikurse autori
njujorkez i këtij shkrimi (K.K.), raportojnë se ndihen të pasigurt dhe
përjetojnë një ndjesi çrregullimi të vazhdueshëm. Këtu ka shqetësime dhe
krime non stop 24/7/365 nëpër Metronë e mbingarkuara të NYC. Për më
tepër sondazhet tregojnë se një numër i konsiderueshëm banorësh njujorkez
ndihen të pasigurt në metro, edhe me praninë e shtuar të policisë NYPD dhe forcave
ushtarake të Gardës Kombëtare.
Amplifikimi i
Mediave Sociale dhe përhapja e incidenteve live ose video negative të lidhura
me krimin në platforma si TikTok treguan hapur frikën publike dhe në
perceptimin se krimi po rritet, edhe nëse të dhënat zyrtare sugjerojnë ndryshe.
Një rritje në lloje të caktuara sulmesh, si ato pa armë, shpesh janë të pa
raportuara nga NYPD, duke kontribuar në mospërputhjen midis statistikave
zyrtare dhe ndjenjave të sigurisë publike. NYPD, raporton se anëtarësimi në
bandat ka arritur një nivel rekord dhe luan një rol negativ në krimin e
dhunshëm.
“I
love New York, i miss New York!” – Donald J. Trump President i 45 & 47 i
SHBA-së
New
York,
i quajtur Qyteti i New York-ut (NYC), është qyteti më i populluar në SHBA.
Qyteti përbëhet nga pesë lagje, secila e njëjtë me qarkun e saj përkatës.
Qyteti është qendra gjeografike dhe demografike e zonës metropolitane të New York-ut,
zona më e madhe metropolitane në amerikane si nga popullsia ashtu dhe zona
urbane, si dhe qendra më e madhe globale e financave, tregtisë, kulturës,
teknologjisë, argëtimit dhe medias, akademikëve dhe prodhimit shkencor, arteve
dhe modës, dhe, si shtëpia e selisë së Kombeve të Bashkuara, diplomacisë
ndërkombëtare.
Me
një popullsi të vlerësuar në korrik 2024 prej 8,478,072, të shpërndarë në 300.46
milje katrore (778.2 km2), qyteti është qyteti kryesor më i dendur i populluar
në Amerikë. Qyteti, ka më shumë se dyfishin e popullsisë së Los Anxhelosit,
qytetit të dytë më të populluar të vendit.
Mbi
20.1 milion njerëz jetojnë në zonën statistikore metropolitane të Qytetit të
New York-ut dhe 23.5 milion në zonën e saj të kombinuar statistikore që nga
viti 2020, të dyja më të mëdhatë në SHBA. NYC është një
nga megaqytetet më të populluara në botë, ku rreth 800 gjuhë fliten këtu, duke
e bërë atë qytetin më të larmishëm gjuhësor në botë.
Qyteti
e ka origjinën nga Fort Amsterdam dhe një pikë tregtare e themeluar në Ishullin
Manhattan nga kolonistët holandezë rreth vitit 1624. Vendbanimi u emërua
Amsterdam i Ri në vitin 1626 dhe u shpall qytet në vitin 1653.
Ai
ra nën kontrollin anglez në vitin 1664 dhe u riemërua përkohësisht New York,
pasi Mbreti Charles II ia dha tokat vëllait të tij, Dukës së Yorkut, përpara se
të riemërohej përgjithmonë New York në vitin 1674.
Pas
pavarësisë nga Britania e Madhe, qyteti ishte kryeqyteti kombëtar i SHBA-së
nga viti 1785 deri në vitin 1790. Qyteti modern u formua nga konsolidimi i
vitit 1898 i pesë lagjeve të tij: Manhattan, Brooklyn, Queens, Bronx dhe
Staten Island. I ankoruar nga Wall Street në Distriktin Financiar,
Manhattan, qyteti i NYC është quajtur si qendra kryesore financiare në botë si dhe
qyteti më i fuqishëm ekonomikisht në botë.
Që nga
viti 2022,
zona metropolitane e New York-ut është
ekonomia më e madhe metropolitane në botë, me një produkt bruto metropolitan
prej mbi 2.16 trilion dollarë amerikanë. Ai ka një sistem të shpejtë
transporti 24/7, NY gjithashtu kryeson botën në mbingarkesën e trafikut urban
të automobilave.
Që nga viti 2025, NYC
është qyteti më i shtrenjtë në botë për emigrantët dhe ka me një diferencë të
madhe qiratë më të larta të banesave nga çdo qytet amerikan. Fifth Avenue është rruga më e shtrenjtë
tregtare në botë.
Gjithashtu ai është
shtëpia e numrit më të madh të miliarderëve, individëve me pasuri neto ultra të
lartë (më të madhe se 30 milionë dollarë amerikanë), dhe milionerëve të çdo
qyteti në botë me një diferencë të konsiderueshme.
Një
prani e përhershme evropiane pranë Portit të New York-ut u krijua në vitin
1624, duke e bërë atë vendbanimin e 12-të më të vjetër të banuar vazhdimisht
nga evropianët në Amerikën kontinentale, me themelimin e një vendbanimi
holandez, për tregtinë e gëzofit në Ishullin
e Guvernatorëve. Në vitin 1625, filloi ndërtimi i një kështjelle dhe Forti
i Amsterdamit, më vonë i quajtur Nieuw Amsterdam (Amsterdami i Ri), në Ishullin
e sotëm të Manhattan-it.
Kolonia
e Amsterdamit të Ri shtrihej nga maja jugore e Manhattan-it deri në
Wall Street-in e sotëm, ku një gardh druri prej 3.7 m (12 këmbë) u ndërtua në
vitin 1653, për t'u mbrojtur nga bastisjet e amerikanëve vendas indian (native
american) dhe anglezëve. Në vitin 1626, Drejtori i Përgjithshëm kolonial
holandez Peter Minuit, i ngarkuar nga Kompania Hollandeze e Indisë Perëndimore,
bleu ishullin e Manhattan-it nga Canarsie, një bandë e vogël Lenape, për
"vlerën e 60 guldenëve" (rreth 900 dollarë në vitin 2018). Një
legjendë e treguar shpesh, por e hedhur poshtë, pohon se Manhattan u ble për
rruaza qelqi me vlerë 24 dollarë…
Në
fillim të shekullit të 18-të, NY u rrit shumë e u bë një qendër skllavërie, me
42% të familjeve që skllavëronin afrikanët deri në vitin 1730, ku shumica ishin
skllevër vendas dhe të tjerët merreshin me punë në të gjithë portin, industrive
bankare dhe të transportit detar, që asokohe tregtonin me Ameriken e Jugut.
Gjatë
ndërtimit në Sheshin Foley në vitet 1990, u zbulua Varreza Afrikane; varrezat
përfshinin 10,000 deri në 20,000 varre afrikanësh të epokës koloniale, disa të
skllavëruar dhe disa të lirë.
Gjyqi
dhe lirimi i vitit 1735 në Manhattan i John Peter Zenger, i cili ishte akuzuar
për shpifje kryengritëse, pasi kritikoi guvernatorin kolonial William Cosby,
ndihmoi në vendosjen e lirisë së shtypit në Amerikën e Veriut. Në vitin 1754, u
themelua Universiteti i Kolumbias.
Qyteti
ishte një strehë për refugjatët besnikë dhe skllevërit e arratisur, që iu
bashkuan vijave britanike për lirinë e premtuar nga Kurora, me deri në 10,000
skllevër të arratisur të mbushur me njerëz në qytet gjatë pushtimit britanik,
komuniteti më i madh i tillë në kontinent.
Përpjekja
për një zgjidhje paqësore të luftës u zhvillua në Shtëpinë e Konferencave në
Staten Island midis delegatëve amerikanë, përfshirë Benjamin Franklin,
dhe gjeneralit britanik Lord Howe më 11 shtator 1776. Menjëherë pas fillimit të
pushtimit britanik, Zjarri i Madh i New York-ut shkatërroi gati 500 ndërtesa,
rreth një të katërtën e strukturave në qytet, përfshirë Kishën e Trinitetit.
Në
janar 1785,
asambleja e Kongresit të Konfederatës e bëri NYC kryeqytetin kombëtar, i cili ishte
kryeqyteti i fundit i SHBA-së, sipas Neneve të Konfederatës dhe i pari sipas
Kushtetutës.
Sikurse
dihet nga historia, NYC priti inaugurimin e Presidentit të parë, George
Washington, dhe Kongresin e parë, në Sallën Federale në Wall Street. Kongresi hartoi Deklaratën
e të Drejtave atje si dhe Gjykata Supreme mbajti seancat e saj të para
organizative në New York në vitin 1790.
Gjatë
shekullit XIX, popullsia e NYC u rrit nga 60,000 në 3.43 milionë. Një popullsi
e konsiderueshme e lirë zezake u zhvillua gradualisht në Manhattan, e përbërë
nga ish-skllevër, që ishin liruar nga zotërinjtë e tyre pas Luftës
Revolucionare Amerikane, si dhe skllevër të arratisur.
Në
vitin 1827 skllavëria u shfuqizua plotësisht në shtet
Gjatë
shekullit XIX, qyteti u transformua nga zhvillimi tregtar dhe banesor, që
lidhej me statusin e tij si një qendër tregtare kombëtare dhe ndërkombëtare, si
dhe nga imigracioni evropian. Në vitin 1831, u themelua Universiteti i New
York-ut. Anëtarët e elitës së biznesit lobuan për krijimin e Central Park, i cili
në vitin 1857 u bë parku i parë i peizazhuar në një qytet amerikan.
Uria e
Madhe Irlandeze solli një fluks të madh emigrantësh irlandezë, nga
të cilët më shumë se 200,000 jetonin në New York deri në vitin 1860, duke
përfaqësuar mbi një të katërtën e popullsisë së qytetit. Imigracioni i gjerë
nga provincat gjermane nënkuptonte se gjermanët përbënin 25% të tjera të
popullsisë së qytetit deri në vitin 1860.
Në
vitin 1886,
Statuja e Lirisë, një dhuratë nga Franca, u përurua në Portin e New York-ut. Statuja
mirëpriti 14 milionë emigrantë teksa mbërritën nëpërmjet Ishullit Ellis me anije
në fund të shekullit XIX dhe fillim të shekullit të 20-të, dhe është një simbol
i idealeve të Shteteve të Bashkuara dhe Amerikës për liri dhe paqe.
Në
vitin 1898 u formua NYC
Hapja e
Metrosë së qytetit në vitin 1904, e ndërtuar fillimisht si sisteme
private të ndara, ndihmoi në lidhjen e qytetit të ri. Gjatë gjithë gjysmës
së parë të shekullit të 20-të, qyteti u bë një qendër botërore për industrinë,
tregtinë dhe komunikimin.
Qyteti
ishte një destinacion kryesor në fillim të shekullit XX për të zinjtë, gjatë Migrimit
të Madh nga Jugu Amerikan, dhe deri në vitin 1916, ku qyteti kishte
diasporën më të madhe urbane afrikane në Amerikën e Veriut.
Rilindja
e Harlemit
e jetës letrare dhe kulturore lulëzoi gjatë epokës së Prohibicionit. Bumi më i
madh ekonomik, gjeneroi ndërtimin e rrokaqiejve që konkurronin në lartësi, ku u
bë zona më e populluar e urbanizuar në botë në fillim të viteve 1920, duke
tejkaluar Londrën.
Asokohe
zona metropolitane i kaloi 10 milionë banorë në fillim të viteve 1930, duke u
bërë megaqyteti i parë. Depresioni i Madh pa zgjedhjen e reformatorit Fiorello
La Guardia si kryetar bashkie dhe rënien e Tammany Hall pas tetëdhjetë
vitesh dominim politik.
Veteranët
e Luftës së Dytë Botërore, që u kthyen krijuan një bum ekonomik pas luftës dhe
zhvillimin e sipërfaqeve të mëdha banimi në Queens lindore dhe Nassau County,
me Wall Street që kryesonte vendin e Amerikës si fuqia ekonomike dominuese në
botë.
Selia e
Kombeve të Bashkuara u përfundua në vitin 1952, duke forcuar
ndikimin gjeopolitik global të New York-ut, dhe rritja e ekspresionizmit
abstrakt në qytet përshpejtoi zhvendosjen e Parisit nga New York-u si qendër e
botës së artit.
Popullsia
e NYC kaloi 8 milionë për herë të parë në regjistrimin e vitit 2000, rekorde të
mëtejshme u vendosën në regjistrimet e viteve 2010 dhe 2020.
Qendra
Botërore e Tregtisë pësoi pjesën më të madhe të dëmit ekonomik dhe humbjen më
të madhe të jetës njerëzore pas sulmeve të 11 shtatorit në vitin 2001. Dy nga
katër avionët e rrëmbyer u përplasën me kullat binjake të Qendrës Botërore të
Tregtisë, duke rezultuar në shembjen e të dy ndërtesave dhe vdekjen e 2,753
personave, përfshirë 343 ndihmës të parë nga Departamenti i Zjarrfikësve të
Qytetit të Nju Jorkut dhe 71 oficerë të zbatimit të ligjit.
Zona
u rindërtua me një Qendër të re Botërore të Tregtisë, Memorialin dhe Muzeun
Kombëtar të 11 Shtatorit, dhe ndërtesa dhe infrastrukturë të tjera të reja,
duke përfshirë Qendrën e Transportit të Qendrës Botërore të Tregtisë, qendra e tretë
më e madhe e qytetit.
Ai
është rrokaqielli më i lartë në Hemisferën Perëndimore dhe ndërtesa e shtatë më
e lartë në botë për nga lartësia kulmore, me majën e saj që arrin një lartësi
simbolike prej 1,776 metrash (541.3 m), një referencë për vitin e
pavarësisë amerikane.
NYC u
prek rëndë nga Uragani Sandy në tetor 2012, duke përfshirë
përmbytjet që çuan në mbylljen disa ditore të sistemit të metrosë, dhe
përmbytjen e të gjitha tuneleve të metrosë East River dhe të të gjitha tuneleve
rrugore që hynin në Manhattan përveç Tunelit Lincoln, ku 43 persona vdiqën dhe
humbjet ekonomike në NYC u vlerësuan të ishin afërsisht 19 miliardë dollarë.
NYC
nganjëherë quhet kolektivisht Pesë Lagjet, ku bëjnë pjesë: Manhattan, Brooklyn, Staten Island, Queens dhe
Bronx. Dendësia e popullsisë së Manhattan-it prej 70,450.8 banorësh për
milje katrore (27,201.2/km2) në vitin 2022 e bën atë më të lartën nga çdo
qark në SHBA dhe më të lartë se dendësia e çdo qyteti individual amerikan. Manhattan,
është qendra kulturore, administrative dhe financiare e NYC dhe përmban selinë
e shumë korporatave të mëdha shumëkombëshe, selinë e Kombeve të Bashkuara, Wall
Street dhe shumë universitete të rëndësishme. Lagjja shpesh përshkruhet si
qendra financiare dhe kulturore e botës.
Brooklyn
(Qarku Kings), në majën perëndimore të Long Island, është lagjja
më e populluar e qytetit. Brooklyn është i njohur për diversitetin e tij
kulturor, social dhe etnik, një skenë të pavarur arti, lagje të dallueshme dhe
një trashëgimi të veçantë arkitekturore. Që nga viti 2010, Brooklyn është
zhvilluar në një qendër të lulëzuar të sipërmarrjes dhe firmave të reja të teknologjisë
së lartë, ??dhe të artit dhe dizajnit
postmodern.
Queens
(Qarku i Queens), është vendi i Citi Field, shtëpisë së New York Mets, dhe pret turneun vjetor
të tenisit US Open në Qendrën Kombëtare të Tenisit USTA Billie Jean King
në Flushing Meadows–Corona Park, me plane për të ndërtuar Etihad Park, një
stadium specifik për futboll për New York City FC. Dy nga tre aeroportet më
të ngarkuara, që shërbejnë zonën metropolitane të New York-ut, Aeroporti
Ndërkombëtar John F. Kennedy dhe Aeroporti LaGuardia, janë në Queens.
Bronx
(Qarku i Bronx) është lagjja më veriore e New York City-t dhe e
vetmja që është kryesisht në kontinentin e SHBA-së. Është vendndodhja e stadiumit
Yankee, parkut të bejsbollit të New York Yankees, dhe shtëpia e kompleksit
më të madh të banesave në pronësi të kooperativës në Shtetet e Bashkuara, Co-op
City. Bx është shtëpia e Kopshtit Zoologjik të Bronx-it, kopshtit
zoologjik më të madh metropolitan në botë, i cili shtrihet në 265
akra (1.07 km2) dhe strehon më shumë se 6,000 kafshë. Bronx-i është
vendlindja e muzikës hip hop dhe kulturës së lidhur me të. Parku Pelham Bay,
është parku më i madh në New York City, me 2,772 akra (1,122 ha).
Staten
Island (Qarku Richmond), është më periferia në karakter nga
pesë lagjet. Në Staten Island qendror, Brezi i Gjelbër i Staten Island shtrihet
përafërsisht në 2,500 akra (10 km2), duke përfshirë 45 km shtigje për këmbësorë
dhe një nga pyjet e fundit të paprekura në qytet. I përcaktuar në vitin 1984
për të mbrojtur tokat natyrore të ishullit, Brezi i Gjelbër përfshin shtatë
parqe qyteti.
New
York City,
është më i populluar në SHBA, me
8,804,190 banorë që nga regjistrimi i vitit 2020, numërimi i tij më i lartë 10-vjeçar
ndonjëherë, duke përfshirë më shumë imigracion në qytet sesa emigracion jashtë
vendit që nga regjistrimi i vitit 2010. Më shumë se dyfishi i njerëzve jetojnë
në New York City sesa në Los Angeles, qyteti i dytë më i madh amerikan.
Sipas racave popullsia
e qytetit në vitin 2020 ishte 35.9% e bardhë, 22.7% me ngjyrë
afrikano-amerikanë, 14.6% aziatike, 10.5% e përzier, 0.7% amerikanë vendas dhe
0.1% banorë të ishujve të Paqësorit; 28.4% e identifikuan veten si hispanikë
ose latino-amerikanë.
Midis
viteve 2010 dhe 2020, popullsia e NYC u rrit me 629,000 banorë, më shumë se
rritja totale e katër qyteteve të tjera më të mëdha amerikane (Los Anxhelos,
Çikago, Hjuston dhe Feniks) të kombinuara. Dendësia e popullsisë së qytetit
prej 27,744.1 banorësh për milje katrore (10,712.1/km2) e bën atë më të
dendurën nga çdo komunë amerikane me një popullsi mbi 100,000.
Bazuar
në të dhënat nga regjistrimi i vitit 2020, NYC përbënte rreth 43.6% të
popullsisë së shtetit prej 20,202,320 banorësh, dhe rreth 39% të popullsisë së
zonës metropolitane të New York-ut. Shumica e banorëve të Qytetit të Nju Jorkut
në vitin 2020 (5,141,539 ose 58.4%) jetonin në Brooklyn ose Queens, dy lagjet në
Long Island.
Rreth
800 gjuhë fliten në New York
Zona
statistikore metropolitane e NYC ka popullsinë më të madhe të lindur jashtë
vendit nga çdo rajon metropolitan në botë. Ai vazhdon të jetë porta kryesore
metropolitane për emigrantët e ligjshëm të pranuar në SHBA (si me Lotari etj.),
duke tejkaluar ndjeshëm totalin e kombinuar të Los Anxhelosit dhe Miamit.
Sipas
burimeve statistikore del se pothuajse 7 herë më shumë të rinj profesionistët
aplikuan për punë në New York City në vitin 2023 krahasuar me vitin
2019, duke e bërë New York-un destinacionin më të popullarizuar për të diplomuarit
e fundit në kolegj.
Sipas
vlerësimeve të vitit 2022 nga Anketa e Komunitetit Amerikan, prejardhjet më të
mëdha të vetë-raportuara në New York City ishin Dominikane (8.7%), Kineze
(7.5%), Portorikane (6.9%), Italiane (5.5%), Meksikane (4.4%), Irlandeze
(4.4%), Indiane Aziatike (3.1%), Gjermane (2.9%), Xhamajkane (2.4%),
Ekuadoriane (2.3%), Angleze (2.1%), Polake (1.9%), Ruse (1.7%), Arabe (1.4%),
Haitiane (1.4%), Guyanese (1.3%), Filipinase (1.1%), dhe Koreane (1.1%). Diaspora
evropiane, që banon në qytet është shumë e larmishme dhe shumë grupe etnike
evropiane kanë formuar enklava.
Krishterimi, është feja më e
madhe (60% besimtarë) në NYC, i cili është shtëpia e numrit më të lartë të kishave
të çdo qyteti në botë. Katolicizmi është besimi më i madh i krishterë
(33%), i ndjekur nga Protestantizmi (23%), dhe besime të tjera të krishtera
(3%).
Popullsia
katolike latine, shërbehet kryesisht nga Arkidioqeza Katolike
Romake e New York-ut dhe Dioqeza e Bruklinit, ndërsa katolikët lindorë janë të
ndarë në juridiksione të shumta në të gjithë qytetin.
Protestantizmi
Ungjillor,
është dega më e madhe e Protestantizmit në qytet (9%), i ndjekur nga
Protestantizmi Kryesor (8%), ndërsa e kundërta është zakonisht e vërtetë për
qytetet dhe zonat e tjera metropolitane.
Me
960,000 banorë hebrenj që nga viti 2023, ku Judaizmi, është feja e dytë më e
madhe e praktikuar në NYC, ku pothuajse gjysma e hebrenjve të qytetit
jetojnë në Bruklin.
Pas
këtyre tre grupeve më të mëdha fetare në New York City janë Hinduizmi, Budizmi,
Sikizmi, Zoroastrianizmi dhe të tjera. Nga viti 2023, 24% e banorëve të New
York-ut të Madh identifikoheshin pa ndonjë përkatësi të organizuar fetare dhe
4% ishin të vetëidentifikuar ateistë.
New
York-u qyteti më i fotografuar në botë
Turizmi, është një industri jetësore për New York
City, me rritje të turistëve ndërkombëtarë dhe vendas, me deri në 66.6 milionë
vizitorë në qytet në vit, duke përfshirë deri në 13.5 milionë vizitorë
ndërkombëtarë, me numrat më të lartë nga Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja,
Brazili dhe Kina.
New
York-u është quajtur qyteti i fotografuar në botë. I Love New York (I?NY), është si një logo ashtu edhe një
këngë, që janë baza e një fushate reklamuese dhe janë përdorur që nga viti 1977,
për të promovuar turizmin në New York City, dhe më vonë për të promovuar edhe
shtetin e New York-ut.
Shumë
lagje dhe monumente në New York City janë pika referimi kryesore, duke
përfshirë tre nga dhjetë atraksionet turistike më të vizituara në botë në vitin
2023. Një rekord prej 66.6 milionë turistësh vizituan New York City në vitin
2019, duke sjellë 47.4 miliardë dollarë të ardhura nga turizmi.
Pikat
kryesore referuese në New York City, përfshijnë Muzeun Metropolitan të Artit
(The Met), Statujën e Lirisë, Ndërtesën Empire State dhe Parkun Qendror. Times Square 42 Street, është qendra e
ndriçuar me shkëlqim e Distriktit të Teatrit Broadway, dhe një qendër e
madhe e industrisë së argëtimit në botë, duke tërhequr 50 milionë vizitorë çdo
vit në një nga kryqëzimet më të ngarkuara për këmbësorë në botë. Sipas Ligës së Broadway-t, shfaqjet në
Broadway shitën bileta me vlerë afërsisht 1.54 miliardë dollarë amerikanë në të
dy sezonet 2022–2023 dhe 2023–2024. Të dy sezonet patën pjesëmarrje në teatër
prej afërsisht 12.3 milionë njerëz secili.
Media
dhe argëtimi në NYC, është përshkruar si kryeqyteti botëror i argëtimit dhe
mediave dixhitale, si një qendër për industritë e reklamimit, muzikës,
gazetave, mediave dixhitale dhe botimeve, dhe është tregu më i madh i mediave
në Amerikën e Veriut.
Shumë
nga konglomeratet më të mëdha të mediave në botë, janë të vendosura pikërisht
në qytet, duke përfshirë Warner Bros. Discovery, Thomson Reuters Corporation,
Associated Press, Bloomberg L.P., News Corp, The New York Times Company,
NBCUniversal, Hearst Corporation, AOL dhe Fox Corporation. Kështu 7 nga 8 rrjetet kryesore globale të agjencive të reklamave në
botë kanë selinë e tyre në NYC, ose më saktë në qytetin metropolitan Manhattan
NY, e cila nuk fle kurrë.
Për
më tepër, më shumë se 200 gazeta dhe 350 revista për konsumatorët kanë një
zyrë në qytet, dhe industria botuese punëson mbi 11,500 njerëz, me një
ndikim ekonomik prej 9.2 miliardë dollarësh. Dy gazetat e përditshme kombëtare:
The Wall Street Journal dhe gazetat e majta The New York Times, me tirazh
apo qarkullimin më të madh ditor në Amerikë botohen në New York (Manhattan).
Me
132 çmime deri në vitin 2022, The Times ka fituar më shumë Çmime Pulitzer për
gazetari dhe konsiderohet gazeta më e mirë e medias amerikane. Gazetat tabloide
në qytet përfshijnë konservatoren New York Post, e themeluar në vitin
1801 nga Alexander Hamilton dhe gazdeta e majtë komuniste ultra liberale New
York Daily News, e cila u themelua në
vitin 1919 nga Joseph Medill Patterson.
Nga
viti 2019, New York City ishte qendra e dytë më e madhe për prodhimin e filmave
dhe televizionit në SHBA, duke prodhuar rreth 200 filma artistikë çdo vit.
Industria punësoi më shumë se 100,000 njerëz në vitin 2019, duke gjeneruar 12.2
miliardë dollarë në paga dhe një ndikim total ekonomik prej 64.1 miliardë
dollarësh. Sipas vëllimit, NYC është lider botëror në prodhimin e filmave të
pavarur, një e treta e të gjithë filmave të pavarur amerikanë prodhohen atje.
NYC
ka sistemin arsimor më të madh se çdo qytet tjetër, ku infrastruktura arsimore
përfshin arsimin fillor, arsimin e mesëm, arsimin e lartë dhe kërkimin. Ai është
sistemi më i madh i shkollave publike në Amerikë, duke shërbyer rreth 1.1
milion nxënës në afërsisht 1,800 shkolla fillore dhe të mesme të ndara,
duke përfshirë shkollat ??charter, që nga viti 2017–2018. NYC ka afërsisht 900 shkolla të tjera laike
dhe fetare të drejtuara privatisht.
NYC
ka më shumë diploma pasuniversitare në shkencat e jetës të dhëna çdo vit në Amerikë,
dhe në vitin 2012, 43,523 mjekë të licencuar ushtronin profesionin në qytet. Që
nga viti 2004, ka 127 laureatë të Çmimit Nobel me rrënjë në institucionet
lokale.