Kulturë
Shefqet Dibrani: Është koha e kthimit n’atdhe
E shtune, 18.12.2021, 05:29 PM
Kritikë letrare:
ËSHTË KOHA E KTHIMIT
N’ATDHE
Musa
Jupolli, "DASHURITË E NDALUARA”, poezi, botoi “LENA”, Prishtinë 2021. Faqe
116. ISBN 978-9951-27-565-1
Nga
Shefqet DIBRANI
"Kur mbrëmjet afrohen në Paris
ato janë filozofi jete", (faqe 57), e tërë poezia e poetit Musa
Jupolli, është në funksion të filozofisë mbi jetën. Autori është i njohur
si poetit, prozatorit dhe veprimtarit i çëshjes kombëtare, kudo dhe kahëdo që
shkon Atdheun e bart më vete, pikërisht kjo sintagmë lirike, më shumë se cilido
motiv, është i shprehur saktë, çartë dhe bindshëm, në librin me poezi të
zgjedhura "DASHURITË E NDALUARA”.
***
Deti dhe dashuria djep
e dallgë
Deti dhe dashuria krip
dhe mjaltë
...
Po unë e zgjodha të
ndaluarën,
detin dhe dashurinë
për shkrime!
Faqe 5.
Poezitë e këtij libri, janë mirë të
realizuara, ato shëmbëllejnë mirësi, humanizëm dhe posedojnë nota të këndshme
lirike. Pra, nga poezia në poezi kanë përmbushur mozaikun e vlerës letrar. Por
gjithsesi për t’i veçuar janë dy proza poetike të cilat janë strukturuar si
letra të cilat i "...shkruan Afrodita": I. "Do të
nisem për në Malësi,/ ku më së shumti do të dëshiroja të të takoja ty// në vend
të përgjigjeve tuaja më vijnë lotët që nuk ndalen dot// Lotët nuk kanë fuqinë e
ndryshimeve,/ ata kanë ngjyrën e mallit/ dhe unë mallin e dhimbjen i përpij
pareshtur,/ dhimbja u bë një me lotin,/ u bënë një me mua", (faqe 9),
e pastaj poeti shkruan: "Unë flokët i kam prerë,/ jam po ajo që isha,/
po më harrove ti, unë vdes", (faqe 10), të cilat kanë një simbiozüe,
vlerë ideoemocinale mjaftë specifike. Ndërsa në pjesën e II. shkruan: "I
dashuri im,/ a e di se me letra mund të themi shumë fjalë,/ nga ato që nga
druajtja s’kemi mund/ të themi njëri-tjetrit në takimet tona,/ vet druajtja na
ka penguar.../ ngushëllimi është shpresë, është jetë!... sepse një
urti popullore ka thënë: "Larg syve, larg zemre", ndërsa sipas
poetit "largësia trupore është shndërruar në afërsi shpirtërore",
(faqe 11).
Këto dy fragmente poetike, të cilat janë
dhe po aq lirike, manifestohen si përjetime sentimentale, nga një poet i
mërguar që pret të Afrohet Dita (Afrodita), sigurisht, e atij kthimit
imagjinar të tij në atdhe, ndonëse poezia është kthyer dhe është bërë pjesë e
Atdheut, që prej sa vitesh, të paktën neve këshu na u duke para se të lexonim
shënimin se këto dy proza qenkan fragmentit nga romani. Sigurisht motivet e të
të cilit lidhen me poezitë e këtij libri, pasi vargjet e theksuara më parë,
duken më shumë si poezi edhe pse nuk janë strukturaur në nivelin e poezisë
brenda këtij libri.
Poeti vazhdimisht udhëhiqet nga pozita
unversale të cilat vetvetiu ushtrojnë ndikim human, por për tu pranuar si vlerë
nacionale me ndijim human, arrihet vetëm atëherë kur poezia dhe arti është e
përshtatshme dhe e zakonshme njëkohësisht.
PARASEGJITHASH NË KOSOVË
Në mëngjes, në drekë,
në mbrëmje dhe tërë natën
mendoj vetëm pr ty e
bukura ime
Dita do të vijë kur ty
do të rikujtohet
takimi ynë i parë
«Voyelles Pérdus»
Të rikthehesh prapa
nuk ka më kuptim
të shkosh përpara nuk
ka më shpresë
Qëndro aty ku je,
dëgjoje zërin tim
Zëri i udhëtarit bën
që të ëndërrosh
Vargjet e mia
mërgimtare, dëgjoje zemra ime e thyer
Ndoshta në Irlandë
Diku në Paris
Parasegjithash në
Kosovë
Ti ishe më e bukura
ndër të bukurat vajza
Në skaj të botës kam
shkuar
nga atje të dua
përgjithmonë
Faqe 21.
Ky dualitet motivesh e përbën vlerën
thelbësore që ky autor në mënyrë konstante e ka ndjekur. Kjo psikologji e
veprimit paraqet aftësinë krijuese, kjo poetikë idilike ka simbolikën e vet, prandaj, vargu i poezisë
ndërtohet si reflektim i qëllimshëm, shërbyes dhe
i akceptueshëm për të gjithë ata që e lexojnë. Poezi kjo, që zhvillon idenë e stërholluar
në mendim artistik dhe nxit imagjinatën për tu përjetuar mesazhi i saj më mirë,
krejt kjo në funksion të zhvillimit mendor e psikik të individit, përkatësisht
të lexuesit. Këtë mendim të shfaqur në poezinë paraprake e gjejmë të zhvilluar
nëpër poezitë: "O Afroditë e Malësisë time!", "E
fshehën Afroditën në Romë", "Afroditë", "Afroditë,
shiu perlë, loti me kristale", "E hej Albulenë, Afroditë e
jetës sime", që kanë krijuar një "Pemë të dashurisë",
(fqe 20), njëkohësisht është ndërtuar simboli në poezi me te cilën poeti
shprehet: "Kur Dielli në Lindje Afro-Dita Hijeshon Atdheun tim",
(faqe 14). Prandaj në mënyrë imagjinative poeti është: "N’udhëtim të
trojeve t’Arbrit/Diell që lind e perëndon n’Atdheun tim,/Besimin në ty e kam
nga kohë pellazge// N’emër të flamurit Arbëria pa ty nuk feston!", (faqe
17), se si duket "është kohë e kthimit n’Atdhe", (faqe 18).
Këto reflektime janë perceptuar si formë
e krijimit artistik që ndërton dialogun e saktë dhe të pranueshëm me lexuesin, që do t’i mundësojnë poetit për
t’iu qasur dukurive nga aspekti psikologjik, përkatësisht dukurinë e sjelljes
së individit në shoqëri dhe me reflektimet e sjelljeve shoqërore në raport me
individin, në mënyrë metaforike e shpjegon edhe ky varg poetik: "Një pikë t’gjumit falma Shqipëri, ëndërra ime të
jetë për Ty", (faqe 106). Dhe ky realitet i përjetuar poetik mbase
është dhunti e realizuar suksesshëm, gjë që poezia dhe krijimtaria tjetër e Musa
Jupollit gjithnjë kthehet në atdhe, në vendlindjen e tij , nga e cila është
shkëputur që moti, por vendlindjen ai e bart gjithnjë me vete, pastaj asaj i
kthehet me përkushtime të serishme.
BARDHOKJA VERËS NË SHAJKOC
E mirë, seç je, e
bukur që më je
E quajta Galane,
Bardhokën time
E pjekur nga diell në
grunajat e Shajkocit
Kli dhe Galanja
diskografi e dyfisht
Pamje e pastër si loti
i yrit
...
Eh Galane moj Brdhoke
Sy e shpirt seç m’i
verbove
...
Janë lulet e
Shajkocit, katua’s sime
Llapi i sofrës bujare,
Mesiana ime
...
Në Shajkoc jeta është
Ode nga kohë pellazge!
Faqe 28-29.
Bardhoka simbol poetik sëndërtohet në
trajta të ndryshme edhe në poezitë: "Flet bardhokja";
"Dardane, moj Bardhoke"; "Bardhokja në Rugovë";
"Bardhokja me libër në dritaren time" dhe në poezinë "Bardhokja
Bareshë". Këto vlera sublimojnë angazhimin e poetit në përvijim
kohërash, kurse poezia shpjegon arsyen për të qenë poet?! "Pse të thonë
Poet, notat i krijon vetë//*Poet// Mos harro se FOLJA është asht i
vargut/Prandaj je Poet!", (faqe 22).
Kjo poetikë estetike është sistem
vlerash i cili rregullon mënyrën e komunikimit të autorit me lexuesin e veprës,
andaj qasjet individuale të problemit duke theksuar detaje të ndryshme e ngrit
nivelin artistik i cili si varg i realizuar merr dimensione universale sepse
trajton çështje të ndryshme. Nga kjo që u përpoqëm të themi shihet se kjo
prurje është thelbësore për t’i kuptuar rregullat poetike, frymëzimin
pasionant, dhe ngrohtësinë përjetuese. Kjo harmoni artistike, është ritmikë e
përsosur, hiperbolë e mendimit që përshkohet me elokuencë pasi është realizuar
me përkushtim, "As Nobeli nuk gjeti çmim për dashuri", kurse
"Besa në gjuhën time quhet dashuri", (faqe 23). Poezia si
motiv i procesit krijues, larmi e bollshme e konceptit të poetikës estetike i
përqendruar kryesisht në metrikë të vargut dhe teoritë e përgjithshme për të
prezantuar vlera me shije: "Butësi artistike, ideal n’vllëzim/ E
ruajtur me kujdes në shpirtin tim", (faqe 27).
N’BREG T’BUNËS
N’Breg t’Bunës loti
m’pikonte
për të bukurën m’atë
anë lumi
veshje n’elegancë
sikur Dielli kur
rrezitë
sytë e saj bënin dritë
Ikonë e Arbërisë
Hyjnesha
e pemës ime
Faqe 37.
Ose:
Pikë loti në shërim
Çka më bukur se
Dashuria
N’Enciklopedinë e
Atdheut tim!
...
Ideal një dritë
Afro-Ditë
Mëkatet e mia më tha
Janë vetëm shpërblim
Faqe 38-39
Gjithsesi vetëm "Me Afroditësim
me një duhan e një kafe" dhe më pas shkruan: "Ëndrra ime, pse
më zgjove aty ku vdekjen e prita me aq mall/ Jo se nuk dua të jetoj, po pse
ëndërr dhe vdekje kanë një kuptim", (faqe 45-46).E gjitha është një
proces liriko-dramatik, janë vargje përtej mundësive reale, prandaj poeti
porositë: "Lexoma dramën e Dardanisë/ Unë ti lexova vargjet
Shqipërisë".
Në tërë opusin lirik të Musa Jupollit,
është ndërtuar një simbiozë ku tragjedia njëjtësoht me dramën nacionale, kurse
paqja me lirikat-vagjet, kurse drejtësia qenka normë juridike e cila
respektohet vetëm në drejtshkrim: "Pse gënjehet populli shqiptar/ Drejtësia
është vetëm në drejtshkim", (faqe 48).
Kudo elementin lirik e gjejm të
sforcuar, në secilën poezi, në secilin varg, pasi "vitet nuk kanë
rëndësi/ veçse të mbushura me dashuri//Të quajta EMNESË/N’vargun tim
t’hershëm!", (faqe 50), kurse "lotët e lapsit", (faqe
54), duket një gjetje tjetër figurative shumë lirike, ashtu sikurse vargje të
tjera nxjerrin në pahë aftësinë për ndërtimin e vargut novator: "Cila
ishte ideja e diellit në mashkullore/Apo e hënës në femërore që netët të jenë
bashkëdyzim", (faqe 63).
Lirika poetike e Musa Jupollit,
nuk mbetet vetëm brenda lirizmit poetik, ajo është shtrirë e degëzuar duke u
strukturuar në atë mënyrë për t’u përshtatur gjithnjë elementit patriotik që
është qasje obsesive e kësaj lirike: "Sonte jam i vetmuar në teatrin
tënd Drdani//Dardanët e lërë në breg të një lumi pa ujë", dhe më tej ai
paska sqaruar se "Këto dy Teuta dardane veç këngës së moçme nuk di
ç’farë do lënë amanet nëse ky popull nuk i rikthehet kulturës dhe dinjitetit
tonë arbëror", (faqe 56). Atdheu real i Musa Jupollit "Ka
vetëm një bukuri shpiri në jetëgjatësi/Një Nënë Terezë e shenjtë që i fali
botës dashuri//Ju duhet të ndiheni i mrekulluar më thonë në Parisin e kulturës",
(faqe 57).
Pa dyshim, lirika me tëban nacional kemi
shumë, vargje të kësaj natyre edhe më tepër, por për vargun karakteristik ne po
sjellim këtu poezinë "02.02. E SA VITE?", edhe për natyrën e saj më
specifike:
Nal!
E tha Thoti në gjuhën
e lindjes:
Dituria është
ardhmëria jote!
Ndal!
E tha Eqrem Çabej:
Dituria është palca e
komit!
Poet!
E tha Lasgush
Poradeci:
Dituria është poezia e
"venit tem"
Arbërie!
E them unë,
Me gjuhën e shpirtit,
Gjuha e Atdheut tim!
Nal O Thot
Ndal O Çabej
Ndal O Lasgush
Toskë e gegë dje e
sot!
Gëzuar Arbërie,
Me mlodinë e zërit
tënd,
Atë ditë...
... 02 Shkurt n’atë
Vit...
Faqe 58.
Poezi tjetër, po aq e veçantë dhe mjaftë
karakteristike është edhe ajo "NË UNESCO", me nëntitull
"Fjala nuk vritet", në të cilen poeti ngërthen një çështje
delikate dhe diskutabile në atributin që i jepet një doke a zakoni nga ky
institucion me renome botërore: "Kthema fjalën, fjalën e kombit
tim", për të cilën poeti, me të drejtë ka drojen se i nëpërkëmbët,
tjetërsohet, i përvetësohet nga të tjerët, prandaj kjo metaforë e kthyer në
protestë fuqizohet edhe më tej:
"Dheu ynë nuk falet, se ne vetë
jmi të atij dheu
Kthema fjalën e
shpirtit, lëshomëni udhë dallëndysheve
Pranvera s’shpejti do
të vjen t’i këndojmë me nota
Bukurive t’Atdeut tim,
lumit, fushave e malit
Fjala ime është fjala
e kombit, fjalë që nuk falet...
Faqe 59.
Kryqëzatat historike, luftërat
shekullore, konfliktet e përhershme, ngatërresat e përditshme nuk kanë pushuar
mbi Atdheun e poetit. Luftëra, ngadhnjime, heroizma dhe përsëri copëza e
copëzime të Atdheu tashmë janë kallapitur.
... E NJËJTA ZHURMË QË SA SHEKUJ
n’ato kryqëzata, apo
lajthitje
libra hyjnore apo
libra sundimi
nuk thyejnë dot
mendjen time
veç venit tem ku linda
dua t’i falem
me gjuhën e lashtë
ilire
n’udhëtim shekujsh
poezi
det që ushqen filozofë
e dijetarë
me tymnaje të ngjyrave
me zjarre që të ecim
mbi to
e t’i lajmë mëkatet e
një besimi me shpatë
...e njëjta zhurmë që
sa shekuj
Faqe 62.
Poezia "TË DUA", shqiptohet
sikur të ishte pasthirrmë e thënë nga po aq shpirtëra sa i ka pas, i ka, dhe do
t’i ketë planeti ynë! Në këtë mozaik dallon refreni "TË DUA", i
poetit Musa Jupolli, sidomos atëherë kur shprehet: "Sa më ka
marrë malli ta shndërroj pritjen në copëza jete/ E ta dëgjojë zërin me fjalën
më të bukur që ka falë gjuha ime/ TË DUA", dhe "t’më thuash
krela e sy kanë lindur për mua, me fjalën e zemrës/ TË DUA", (faqe 65)....
për ta materializuar me botëkuptimin patriotik, veçmas tani kur nocioni për
Atdheun është zvenitur dhe dashuria për të është katandisur. Në këtë pllajë
janë vargjet e poetit që rikthejnë fuqinë e dashrisë, siç shprehet vet ai:
"Sa më ka marrë malli për një puthje Atdheu im/ Një puthje të gjatë sa
jeta. Ku do të pikonte mjaltë/ Aromë e qershive degë më degë në fluturim/ Si
bletë që nuk pushon.../ Me fjalën TË DUA", (faqe 66).
Poezia tjetër, "Lotin në dysh
dhe gjysmën e shpirtit për ty Atdhe kësaj vere", ka një shpjegim
intrigues dhe mjaftë interesant, në të cilën shtrohet një pyetje: "A ju
ka ndodhur pasi t’i shkruani vargjet,/ më pas t’i hyni korrigjimit nga fundi i
vargut dhe/ poezia të botohet pra jo nga fillimi/ siç e keni shkruar po nga
fundi", (faqe 67). Kjo poezi më shumë dallon për karakteristiken
teknike se sa për atë estetike, megjithatë ka dalë poezi që lexohet rrjedhshëm
dhe ka një kuptim metaforik mirë të realizuar, veçmas kur shohim se në dy
rreshtat e fillimit të cilët kanë rënë në fund të poezisë thuhet: "Kësaj
vere, lotin do ta ndajmë në dysh me gjysmën e syrit" dhe vargu i
fundit përkatsisht i pari "Siç shiu për natyrën, si syri për gjysmë
lotin ndarë në shpirtin tonë", (faqe 68). Edhe poezitë pasuese janë
një strukturë teknike e realizuar mirë, veçmas poezia: "Nëse je ende në
këtë jetë përgjigju me zë/ Nëse ke shkuar në botën e amshuar, më shkruaj një
letër të gjatë", shkruan poeti i cili ndanë poezinë në dy fragmente, e
para "Unë" dhe e dyta "Për Ty", (faqe 70). Te
poezia "Ftografi që flet", po veçojmë vargun "Jam
burrë Llapi// Këmisha më ishte bërë qull, fotografia e njëjta kishte mbetur",
(faqe 71).
Në ciklin "DASHURITË E
NDALUARA", poeti ka derdhur tërë elanin lirik dhe erotik për të ndërtuar
poezinë lirike me nuanca erotike, sa më mirë dhe më artistike. Edhe në këtë
cikël "Afrodita", na vjen si figurë mitologjike e kohës ilire
e pellazgjike, madje "Poetike me njëmijë e ca gabime", e
luajtur në "Parisin e mëkateve", shprehet vet poeti, (faqe
75-76).
Se, Parisi ka luajtur rol në konceptet
poetike, kjo s’ka dyshim dhe këtë na thotë njëra nga poezitë me kuptimin më
universal, "Jevg’ja ime", e cila për poetin qenka "egërsisht
e bukur që shoqe nuk ka!", ka ndërtuar botkuptimin më univerzal si
vlerë humane, prandaj poezia është ndër më të realizuarat brenda këtij libri që
po e diskutojmë, veçmas për motivin që ka. Një të tillë përkushtimi artistik
nuk mund ta bëjë tjetri, pos atij që ka jetuar në Parisin e vlerave
kulturore apo siç e theksuam diku më lartë "Në Parisin e mëkateve?!"
JEVG’JA IME
E zeshkme si bukë
pogaçe, pjekur n’dru bjeshke,
E zjarrshme e shpirtit
tim, Ode pellazge gotë për dehje,
N’emërim të lisave
n’sy tu qiell i hapur me yje,
Balli yt për shkrime
t’mia ku lexohet e tërë Arbëria,
Rrjedhë mjalti
n’lirinë e vargjeve Poemë me nota shpirti,
Shkruar me pulpë
shqiponje n’egërsinë tënde t’bukur,
Mollëza për pikturë,
vetulla e qerpik vijësore,
N’gushën tënde gazmore
mesianase e lumit tim!
Jevg’ja ime,
Me gishtërinjë të
gjatë n’tela t’kitarës sonatë më thure,
Kur të pyeta sa më do,
këmisha n’gjoks t’gufoi,
N’buzë t’mia loti
t’pikoi, asnjë fjalë nuk ma the!
Gabimin e kuptova atë
ditë kur në jevge u dashurova,
Murgeshë e shpirtit
tim, Të Dua edhe sot si atë ditë,
E hyjnishme bukuri,
Mos harro atë takim
kur më dogje shpirtin tim!
Faqe 77.
Kjo poezi është perlë poetike, njëra nga
poezitë që avancon kulturën shqiptare përtej paragjykimeve në realitetin ekzistues,
që sugjeron për tolerancë të ndërsjelltë, për vlera humane estetike dhe
artistike që ka. Kjo pozi do të duhej të ishte ballore e pankartave dhe
portaleve, sidomos të Organizatave që kanë synim barazinë dhe janë kundër
diskriminimit racor, gjinor a konfensional. Shoqëria jonë do të duhej të kishte
antologji humane me vlera të tilla siç i ndeshim në këtë poezi e cila ta ndal
frymën për humanizëm e njerëzoren që ka përbrenda saj. Poeti, Musa Jupolli,
e ka sublimuar me sukses qëllimin e tij, sidomos kur "Jevgen",
e ka barazvlerësuar me të gjitha vlerat etnokulturore më pozitive që ka me
bollëk kombi i vet. Sipas timbrit estetik dhe mesazhit artistik, personaliteti
i Jevges është për tu admiruar, ajo është ngritur në piedestalin e vlerës
humane dhe asaj njerëzore, dhe si duket kjo ka të bëjë me kulturën e thithur në
Kryeqytetin e Kulturës Botërore - në PARISIN e të gjitha vlerave më
pozitive që i posedon shoqëria Evropiane.
Kjo frymë kaq humane mund të lexohet
edhe në poezinë "U dashurova me një vajzë serbe", në të cilën
poeti ka nxjerr një motiv interesant, kurse poezia do të ishte realizuar me më
shumë sukses sikur t’i mungonin vargjet e fundit, të cilat janë deklerative a
ku ta di unë... Pa dyshim edhe kjo poezi është një realizim i mirë, është perlë
më vete, pasi siç shkruan vet poeti "Sa jam i lumtur që poezia ka LIRI/
Poezia dhe liria në burgje nuk mbahet!", (faqe 79). Nga kjo
konstatojmë se poeti dhe poezia janë misionar të paqes së ndërsjelltë, i
afrimit të vlerave dhe kulturave, i humanizmit dhe afrisë në mes popujve!
Ky motiv është zgjeruar edhe në poezinë
"Për një vashë <me ngjyrë>, i themi ne në Paris", nga e
cila po i shkëpusim vetëm disa nga motivet më artistike që ka mundur t’i
kultivaj ky poet yni: "Zot si t’erdhi ky mendim ta pjekësh aq bukur
këtë hyjneshë", dhe ne, sipas poetit, duhet të mësojmë se ngjyra e
grave vjen nga pjekja e tepruar që kësaj race ua paska bërë dikur Zoti!
Interesante, madhështore dhe tejet emancipuese. Sekuenca, përkatësisht në
vargje të tilla mund të ndeshim edhe tek poezitë tjera me këtë motiv: "U
dashurova në një turko-otomane" dhe në poezinë "U dashurova në
një vajzë arabe", që përbëjnë një vlerë estetike që duhet klasifikuar
si arritje e lartë e këtij poeti.
Edhe cikli "Ti dhe Atdheu më
rikthyet shpresën", janë poezi të realizuara mirë, por që kanë motive
të ndikuara nga udhëtimet e poetit nëpër vende e kultura botërore s’ka dyshim.
Ky ndikim shfaqet në pytjen "pse" që shihet në vargun poetik: "Pse
loti dhe gjaku nuk kanë ngjyrë tjetër", kjo vlerë universale, ky
konstatim mund të ndodh, ku tjetër pos në librin e poetit Musa Jupolli,
te i cili paska ndikuar Parisi, i këtyre vlerave ndërnjerëzore.
Si duket asnjë vlerë tjetër më e shenjtë
më e përzemërt nuk mbetet për të, veç asaj dashurisë për atdheun të cilën e ndeshim
në shumë trajta dhe formash më të realizuara poetike: "Letrat shqipe
thërrasin: DASHURI, se Eneu i dha fjalën Afroditës, na e solli deri këtu të
shkruar në poezi! Dhe Eni, ti themelues i qytetit Alban, paraardhës i Romës!",
(faqe 96). Pastaj në një poezi tjetër ndeshim një hamendje të poetit, por siç
duket Afrodita dhe Atdheu, atë do ta vetëdisjojnë, botëkuptim i materializuar
që e gjejm në vargjet: "Ti dhe Atdheu më rikthyet shpresën/ Që mos t’u
hidhem në përqafim dallgëve të oqeanit", / "Kujdes nga dallgët
që kanë kapluar/ Atdheun dhe fjalën e shpirtit tënd", (faqe 97). Dhe
në vijim ka ndërtuar një metaforë për nënat dhe bijt e tyre të mërguar: "Nënat
shqiptare kanë shpirtin e universit/ Kur përcjellin bijtë e tyre u derdhet
loti/ Kur u vinë nga kurbeti më lot nuk u ka mbetur", (faqe 102).
E Loti si simbol, bukur është gdhendur
estetikisht në vargun e Musa Jupollit:
ETJE LOTI
Fshima lotin me
dashuri
Shuama etjen me ujë
deti
Frymëzimin me vargje
fishtiane
Atdhedashurinë me
Gjergjin
Për n’dritësim të
Arbërisë sime...
Faqe 105.
***
Epilogu: "Emrin e more me vete,
atë ditë e sot Arbëreshë të thërrasim, me vete more Flamurin me dy shqiponja,
pagëzuar n’emër të Gjergjit, për dashurinë e Atdheut le trashëgim të folmen e
Arbërit që edhe sot ta kem zili, më e bukura pjesë e zemrës shqiptare je ti!",
(faqe 101). Poezia e Musa Jupollit, si tërësi tematike (jo vetëm
brenda këtij libri), përçon frymën e këtij mesazhi që cituam, andaj poeti
na sugjeron të "Keni kujdes, kur të verboheni mos u dilni bukurive
para/ Ruani vetëm aromën e tyre, mos i lëndoni", (faqe 108). Më duket
se është mesazhi më përkufizues, më emblematik, i shprehur në rreshtat
përmbyllës të këtij libri, i realizuar nga poeti Mesianas i ramë në Paris!
St.
Gallen,11.12.2021.
Shefqet Dibrani