Kulturë

Demir Krasniqi: Havzi Nela – dëshmor i demokracisë

E enjte, 24.11.2016, 10:12 PM

Dy këngë kushtuar dëshmorit Havzi Nela

(20.02. 1934 – 10. 08. 1988)

1. Havzi Nela - mësues , poet dhe shëmbëlltyrë atdhetare

Më datë 20 Shkurt , t’ vitit ’34,

Lindi Havzi Nela , plot gëzim e hatër !

Në rrethin e Kukësit , n’ fshatin Kollovoz –

Nënëmadhja shqiptare e lindi një kolos !

Nën kushte mizore , n’ varfëri ekstreme –

Mbaroi shkollë fillore , mbaroi shkollë të mesme !

Qysh në shkollë të mesme , udhëheqësit stalinist –

Ia banë padrejtësitë e regjimit komunist !

Më pas shkoi në Shkodër , për të kryer studimet ,

Por u përjashtua , si destruktiv për bindjet !

Pas shumë vështirësish nga regjimi i marrë –

Gjeti punë si mësues , n’ fshatin Plan të Bardhë !

Në atë fshat të vogël , në atë rrethinë Mati –

Mësues n’ shkollë fillore i buzëqeshi fati !

Edhe nga ky fshat shumë shpejt u dëbua –

Pse nxënësve poema iu kishte lexua !...

Me korrespodencë n’ Shkodër , ai kishte studiua –

Institutin e Lartë Pedagogjik e kishte përfundua !

Mësuesi Havzi Nela , kurrë s’ kishte pushua –

Në fshatra të ndryshme , ai kishte punua !

Ai punoi në Krumë , Lojmë e Shishtavec –

Nga puna me nxënësit , asnjëherë s’u ngec !

Deri në vitin ‘’67 , kur dekret i dhanë –

Që të transferohet n’ fshatin Topojan !

Topojani ishte qendra fanatike –

Ku filluan ngjarjet shumë më dramatike!

Topojani ishte vendi më kobzi –

Për ngjarjet rreth poetit dhe familjes së tij !

Aty Havzi Nela , kontrollohej vazhdimisht –

Dhe ditë nuk shpëtonte pa ia ngjitë një bisht !...

Për aktivitete dhe për edukim –

Shumë herë e morën në paraburgim !

Aty i ekspozohej presionit , dhunës ,

Aty kufizohej mbi llojin e punës !...

Mbi llojin e punës , që mund ta punonte –

I caktohej vendi ku mund të jetonte !

Havzi Nela , me nxënës punonte më ndryshe –

Ua lexoi poemën :”Shko dallëndyshe” !

Kjo poemë ishte vepër e Filip Shirokës –

Mori gruan Lavdien dhe ia mësynë Kosovës !

Këtë rrugë të vështirë , këtë rrugëtim të gjatë –

Morën më 26 Prill , t’ vitit ‘ 67 !

Rrezikuan jetët për t’ kaluar kufirin –

Me shpresën e vetme se do t’ gjejnë shpëtimin !

Derisa po kalonte vijën kufitare –

Ai shkroi një copë letër krejtësisht tjetër fare :

“Lamtumirë po t’ them , atdheu im i dashur ,

Unë , ty po të la, por me zemërplasur...!”

Në një degë lajthie e la n’ vend t’ kujtimit –

Që ma vonë ta gjenin rojet e kufirit !

Nuk kishte ëndërruar , as s’ kishte bërë sprovë –

Një fat më tragjik do ta ndjekë n’ Kosovë !...

Ushtarët jugosllav , mu atje n’ kufij –

Prangosën Havziun dhe gruan e tij !

Të dytë i burgosën n’ burgun e Prizrenit –

Ua treguan forcën , zinxhirët e frenit !...

Deri më 6 Maj , t’ vitit ‘’67 –

N’ Kosovë nuk i lanë të qëndrojnë më gjatë !...

Prangosën Havziun , s’ bashku me Lavdien –

Atë ditë për Shqipëri , që të dytë i kthyen !

Jugosllavët i quan n’ pikën kufitare –

I dorëzuan n’ Morinë, që të iu bëjnë çare !

Aty bënë këmbim të shumë atdhetarëve –

Shqiptarë të migruar nga viset kosovare !

Më 22 Maj , t’ vitit ‘’67 –

Sërish Havzi Nelën e zu një taksirat !

Pesëmbëdhjetë vjet burg , ai sërish u dënua –

Ilegal n’ Kosovë , pse kishte kalua ?!

Edhe gruaja e tij , me te u dënua –

Dhjetë vjet burg gjykata ia kishte shqiptua !

E tërë pasuria iu kishte konfiskua –

Gjë për t’ gjallë në jetë nuk iu ka shpëtua !

Por , Havzi poeti , kurrë nuk u pajtua –

Me atë diktaturë që mbi te u ushtrua ,

Nëpër kazamate , burgje e n’ terr të zi ,

Nga marionetat , hienat e tij !...

Më datën 8 Gusht , t’ vitit ‘’75 –

Havziut , ia rritën edhe tetë vjet burg shtesë !

Ai konsiderohej armiku më i zjarrtë –

Për Partinë Socialiste dhe për popullatë !

Më 19 Dhjetor , t’ vitit ‘’86 –

U lirua nga burgu , që të dalë përjashtë !

Por , ky lirim ishte për një kohë të shkurtër –

Derisa t’i vinte ndonjë tjetër urdhër !

Më pak se një vit , sapo i kalon –

Gjykata , prapë urdhrin Havziut ia çon !

Më 12 Tetor , t’ vitit ‘’87 –

Urdhrit të gjykatës për me iu përshtatë !

Shpejt u arrestua dhe n’ burg u dërgua –

N’ vuajtje n’ fshatin Arrën, e kanë internua !

Më datë 24 Qershor , ‘’88 –

Për Havziun , vjen vendimi i vërtetë !

Gjykata e Lartë e shtetit t’ Shqipërisë –

Për Havziun , sjell vendim të tragjedisë !

Gjykata e përbërë nga tre gjyqtarë –

Një vendim të ashpër shumë e kishte marrë !

Fehmi Abdiu, Vili Robo dhe Fatmira Laskaj ,

Hodhën poshtë kërkesën përplot me përplasa ,

Që Lavdie Nela , kishte bërë përpjekje –

Kundër dënimit të burrit të saj me vdekje !

Por, Trupi Gjykues , nuk skuqej prej marrje –

Pa mëshirë Havzi Nelën , e dënoj me varje !

Miratoi vendimin e vet përfundimtar –

Dënoi Havzi Nelën , me varje në litar !

Vendimi i gjykatës u nënshkrua me dorë –

Nga Kryetari i Presidiumit t’ Kuvendit Popullor !

Ai Kryetar ishte vet Ramiz Alia –

Që n’ krye të shtetit e kishte Shqipëria !

Më datën 10 Gusht , n’ vitin ‘’88 –

Atë ditë seç ndodhi tragjedi e vërtetë !

N’ qytetin e Kukësit , n’ orën 02.00 t’ mëngjesit –

U ekzekutua me varje në mes të qytetit !

Më datën 10 Gusht, n’ vitin ‘’88 –

Gjatë gjithë ditës u ekspozua trupi i pa jetë !

Vaj e trishtim mori qyteti i Kukësit –

Kur e shihnin varur trupin e Havzi mësuesit !

Komunistët , trupin ia morën në mesnatë –

Shkuan që ta varrosin Havziun e ngratë !

Por , nuk e varrosen tradicionalisht –

E futën në një vrimë me trup vertikalisht !

Vrima ishte krijua prej një shtylle druri –

Që ishte shkulë rrënjës atje mbi një guri !

Ai ishte i privuar nga shtyllat e hekurit –

Për t’u shtrirë në varr si të gjithë të vdekurit !

Ai qëndroi në këmbë , shtrirjen duke e pritë –

Deri sa kaluan pesë vjet e dhjetë ditë !

Deri më 20 Gusht , t’ vitit ‘’93 –

Që si t’ gjithë të vdekurit të shtrihet për dhe !

Pas përpjekjeve t’ shumta që s’ pushuan kurrë –

Qeveria e Shqipërisë lëkundi çdo gurë !

Por , kjo ishte dita për të triumfuar –

Atë ditë u gjet vendi me gurë i mbuluar !

Me gurë e me shkurre , mbulua varri i mësuesit –

Mu në fshatin Kolsh , n’ afërsi të Kukësit !

Me dekretin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë –

Havzi Nelës iu dha titulli :”Dëshmor i Demokracisë”!

2. Havzi Nela – dëshmor i demokracisë

Vaj, po çka ka Kukësi , që kështu po dridhet ?

Një poet dhe mësues , sot në te po viret !

Një poet, mësues dhe një atdhetarë –

Ishte zemërplasur gjithmonë për shqiptarë !

Refreni:

Poeti Havzi Nela , shëmbëlltyrë e mësuesit –

Komunizmi e vari mu në shesh të Kukësit !

Deri sa t’ këndohet n’ çifteli me tela –

Jo, kurrë nuk harrohet mësuesi Havzi Nela !

Deri sa t’ këndohet në kulla me gurë –

Poeti Havzi Nela, nuk do të vdes kurrë !

N’ varfëri të skajshme gjithë duke jetuar –

Gjithçka t’ zezë në jetë duke e përjetuar !

Nuk kishte mundësi larg për t’u shkolluar –

Të kualifikohej , mësues për të punuar !

Refreni: