Lypësi i qytetit tim
(tregim i shkurtër)
Nga Anton Marku
Gjithçka
ndryshoi një ditë të ftohtë dimri kur mu në hyrje të ndërtesës ku punoj e
takova atë. Ishte rreth të pesëdhjetave. I imët në trup. Vrimat përreth syve i
kishte të mëdha ndërsa i dalloheshin mustaqet gri mbi buzë. Rrobat i kishte të
shqyera. Dridhej nga të ftohtit. Në njërën këmbë ishte i çalë dhe e tërhiqte
zvarrë. Me dorën e djathtë të shtrirë i afrohej pothuajse secilit kalimtarë. Ca
dhe i ndiqte nga pas duke përsëritur refrenin ‘‘bitte, danke, bitte ...‘‘.
Shumica as që kthenin kokën nga ai. Disa e shikonin me nervozizëm. Me përbuzje.
Të tjerët me neveri. Ca e shanin në gjuhën e tyre. Pak, shumë pak veta i falnin
ndonjë qindarkë. Për një çast ndalova. Fillova të pyes veten se sa duhet të
jenë të mëdha mjerimi dhe varfëria që
t’i nxjerrë njerëzit në rrugë, sidomos ata në këtë moshë? Po sikur jeta ime të kishte marrë
kahe tjetër? Po sikur unë të isha ai e ai të
ishte unë? U tmerrova kur mendova se përtej asaj që unë jetoj fati do të mund
të kishte qenë aq i pamëshirshëm me mua. E ai nuk ishte treguar aspak miqësor
me të. Përkundrazi. Shikova gjithçka rreth vetes. Pastaj veten time. Isha i
veshur si më mirë. Palltoja e shtrenjtë dhe e ngrohtë më mbulonte pjesën më të
madhe të trupit. Rreth qafës kisha shallin e përhimët, në duar dorëzat e
lëkurës dhe në kokë kapelën. Shikova dhe një herë atë. Pastaj prapë veten. Dhe
u ndjeva keq. Aq sa më erdhi turp. Shumë turp. Vendosa dorën në kuletë dhe
nxora disa monedha të metalta dhe ja dhashë atij. Ai i pranoi me mirësi dhe
duke më shikuar me një butësi njerëzore më falënderoi edhe në gjuhën e tij. Nuk
e di pse, por që nga ajo ditë unë fillova t’i lë nga një shumë të caktuar
parash sa herë që e takoja. Ai më falënderonte në mënyrën e tij, ndërsa unë
ndjehesha mirë. Suksesi në jetën profesionale dhe personale rritej edhe më
tepër. E ndjeja se jam duke bërë një gjë të mirë. Se jam duke u plotësuar si
njeri i cili në tjetrin sheh njeriun, krijesën e Hyjit të barabartë me të tjerët.
Kjo situatë vazhdoi për disa muaj.
Një ditë
ndodhi që dola disa herë nga zyra, por lypësin nuk e pashë gjëkundi. Mendova se
mos ndoshta është duke bredhur në rrugët në afërsi. Por, pasi që nuk e takova
as të nesërmen, e as të pasnesërmen fillova që në një kuti të vogël metali të
mbledh po atë shumë që i jepja atij gjithmonë. Kaluan disa jave. Disa muaj. Ai
nuk u kthye më në të ashtuquajturin ,,vendin e tij të punës’’. Shuma në kuti po
rritej, ndërsa mua më mungonte miku të cilit nuk ja dija emrin. Një zbrazëti
shpirtërore filloi të më përcillte. Tani më shpesh se asnjëherë më parë tymosja
cigare, ndërsa gotat e zbrazura të verës fillova të mos i numëroj më.
------
Para disa ditëve, bashkë me disa të
njohur vendosëm të vizitonim një ekspozitë e cila sapo ishte hapur në qytet.
Autorja, një fotografe e njohur kishte paraqitur realitetin modern përmes
njerëzve të thjeshtë. Atyre që frymojnë afër nesh e ne nuk i vërejmë. Për një
çast u shtanga. Në një kënd të galerisë, në njërën nga fotografitë e shumta takova
një shikim të njohur. Ishte ai, lypësi që ishte larguar pa gjurmë. Në trup
kishte po të njëjtat rroba si dhe përherë. Në njërën dorë mbante një fëmijë tre
a katër vjeçar. Me tjetrën shtrëngonte duart e një vajze rreth dhjetë vjeqare.
Dukeshin të lodhur. Të përgjumur. Të uritur. Shumë të uritur. Sikur të mos
kishin ngrënë gjë për një kohë të gjatë. Ai kishte mbështetur trupin për
hekurat e një ure të vjetër. Poshtë saj kalonte rrëmbyeshëm lumi që ndante
qytetin në dysh. Menjëherë mu kujtua se ku është ky vend dhe kjo lagje. Kisha
kaluar pranë saj kush e di sa herë. Fotografia duhet të jetë bërë para shumë
javësh pasi që drunjtë ishin zhveshur pa gjethe. I ngulita sytë gjithë imazhit
që kisha përpara. Në parapavijë dallohej një hotel. Shumë vetura luksoze. Pastaj
një qendër e madhe tregtare. Shitësit duke ftuar blerësit në dyqanet e tyre.
Dukej sikur kalimtarët nuk qanin kokën as për personazhet e fotografisë e as
për autoren e saj. Të gjithë nguteshin për diku. Hapat i kishin të mëdhenj.
Asnjëri nuk ndalonte. Pak kishte çifte. Shumë më tepër njerëz të vetmuar. Pa
askë pranë. U mallëngjeva. Ndjeva të ftohtë. Ca pika loti më tradhtuan. Miqtë
po shikonin fotografitë në pjesët tjera të galerisë. Mua më mjaftonte kjo që
kisha përpara. Nuk doja të ndahesha prej tij. Prej fëmijëve që duhej të kishin
qenë të tij. Nëna mund të ketë mbetur në vendlindje. Apo mund të mos ishte më në mesin e
të gjallëve. Apo ndoshta dhe diku tjetër. Në një
pjesë tjetër të qytetit duke bërë ‘‘pjesën e saj të punës‘‘.
-----
Të
nesërmen mezi prita të dal mëngjesi. Puna e parë që bëra ishte të shkoj tek ura
që shihej në fotografi me dëshirën që ta takoj mikun tim që asnjëherë nuk ma
tha emrin. Në të vërtetë as që e kisha pyetur ndonjëherë. Me vete mora dhe
kutinë me monedha e cila tanimë peshonte kogja goxha shumë. Por, atë nuk e
pashë gjëkundi. As atë ditë. As të nesërmen. As javë e muaj më pas. Por, unë
vazhdoj ta kërkoj atë dhe të kaloj çdo ditë pranë asaj ure, gjithmonë me kutinë
nën sqetull. Nuk e di nëse më shumë dëshiroj të ‘‘rëndoj‘‘ me disa monedha
metali sado pak atë apo të lehtësoj ndërgjegjen time.