Meri Lalaj: Xh. e Vogël e shtypit

Xh. e Vogël e shtypit

Nga Meri Lalaj

Xhulieta vështroi nga dritarja e dhomës 66. Larg në horizont një tufë e madhe resh të hirta në të bardhë ishin ulur andej tutje nga Mali i Dajtit. Qielli ishte gri i tëri, aty këtu re të vogla të murrme lëviznin ngadalë më nge pa u shqetësuar nga muzgu i mbrëmjes që po afronte. Disa dallëndyshe fluturonin para dritareve të ndërtesave në Qytetin e Studentit duke u këmbyer me shpejtësi si në një stafetë sportive, ndoshta me ec e jaket e tyre, ato lajmëronin me ngut se po vonoheshin për tu nisur në shtegtimin e largët.

Xhulieta nxori nga dollapi i rrobave pardesynë e bardhë me kapuç e veshi, mbërtheu kopsat dhe shtrëngoi rripin. Në fletoren që ndodhej mbi tryezën në mes të dhomës, ajo shkroi: “Do shkoj në teatër me Skënderin.” Kjo ishte fletorja e tyre e përbashkët komunikuese, kur largoheshin nga dhoma, ato linin porosi për njëra tjetrën në të mund të lexoje: “Jam në bibliotekë për “Veprat” e Migjenit”, “Ika të blej lule dhe gazetën “Drita””, ose “A dëshironi nga një copë kek Shkodre?” e të tjera si këto.

Në dhomën 66 banonin tri shoqe, studente të letërsisë: dy Xhulietat dhe Mukadesi. Njëra Xhulietë, e madhja ishte shkodrane, ajo ishte syzezë me flokë gështenjë dallgë-dallgë, cipën e lëkurës së fytyrës e kish të bardhë, të hollë dhe shumë të lëmuar, dhëmbët e bardhë e të bukur, ishte e gjatë dhe e mbushur mirë në trup. Ndërsa Xhulieta tjetër, e vogla kish ardhur nga Fieri, ajo ish flokartë me sy të mëdhenj të errët dhe buzët e kuqe të mbushura e të plota si të ndonjë fëmije. Ajo ishte e imët në trup dhe kur trokiti dera e dhomës, ditën e ardhjes së saj në konvikt, shoqet e dhomës të saj, Mukadesi dhe Xhulieta pandehën se mos ajo ishte nxënëse gjimnaziste dhe jo një vajzë, që po fillonte jetën e studentes e që i kish mbushur tetëmbëdhjetë vjetët. Kurse Mukadesi, një vajzë çapkëne e gazmore me sy të kaltër e të kthjellët e flokë të shkurtër pas kokës, vinte nga Shtëpia e Fëmijës, ajo këndonte bukur dhe dinte përmendësh qindra e qindra vargje poezish nga autorë të njohur. Meqë do të banonte në dhomë me dy Xhulieta të ndryshme, ajo vendosi t’i thërresë Xh-e madhe e shtypit dhe Xh-e vogël e shtypit.

Kur mbaroi ora e fundit e leksionit, Skënderi e kish pritur Xhulietën tek porta e hyrjes në fakultet dhe i tha: “Në orën pesë të jesh gati se do të vij në konvikt të të marr.” “Mirë” – ish përgjigjur Xhulieta duke tundur hijshëm flokët e saj të bukur e të verdhë. Ora shënonte pesë pa pesë minuta, kur Xhulieta mbylli derën e dhomës 66 dhe po zbriste nga kati i tretë. Vajzat tek zbrisnin shkallët shiheshin nëpër pasqyrat e mëdha të vendosura në kthesat e kateve, u hidhnin nga një vështrim flokëve, rregullonin jakëzat e bluzave apo vërenin se si u dukeshin sytë e buzët. Duke zbritur shkallët, ajo po mendonte se ky ishte viti i dytë i takimeve të tyre. Xhulietës iu kujtuan vargjet e Pandit, një shok i kursit të tyre: “Të pres, vajzë e dashur,

Të pres sot, të prita dje

Do të të pres nesër

Dhe gjithmonë.”

Pandi donte ta botonte këtë poezi në njërën nga faqet letrare të gazetave, por një redaktor i kish thënë: “Djalë i dashur, ky është zgjedhim i foljes “me pritur”, përgatitu më mirë për provimin e morfologjisë dhe kur të biesh në dashuri përpiqu të shkruash për emocionet e vërteta të takimeve e të pritjeve.”

Skënderi po e priste, ata u takuan dhe po zbrisnin nga Qyteti i Studentit për në qendër të Tiranës. Tek Ura e Lanës, aty në kryqëzimin e Unazës, takuan një burrë pak a shumë të moshuar. Ishte babai i Skënderit. At e bir u përqafuan, ndërsa Xhulieta i dha vetëm dorën atij burrit si e hutuar. Vazhduan të ecin të tre, ajo i hidhte këmbët kuturu si të mpira edhe duart i mbante si të ngrira, nuk dinte si të bënte t’i fuste nëpër xhepa apo ku t’i shpinte, duart i dukeshin aq të tepërta dhe ecte gati gjysmë hapi larg Skënderit. U futën në një ëmbëltore, ku patën vajtur shpesh të dy me Skënderin për të ngrënë akullore a për të pirë kakao. Lokali qe i mobiluar bukur me kolltukë veshur me lëkurë të kuqe, perdet e gjata e të bardha të tejdukshme mbulonin njërën faqe të sallës, që ishte krejt qelqnajë dhe në muret qenë vendosur disa piktura të këndshme si edhe disa gdhëndje në dru të punuara me shumë shije.

Xhulieta mbeti me kokën ulur duke ngrënë copën e madhe të tortës, që nuk kish të mbaruar e duke ndjekur me vëmendje bisedën e Skënderit me të atin.

Skënderi i pat treguar se me babain ai kuptohej shumë mirë, nuk e kishte thjesht baba, por edhe shok, ndërsa me mamanë ndryshonte puna, “asaj i dukem sikur jam ende bebe kopshti e më përkëdhel e më llaston është gati të ma lyejë bukën me gjalpë e reçel, apo të ma presë omëletën dhe të m’i futë copat në gojë” – i tregonte ai duke qeshur.

Ky baba-shok ish ulur tani përballë Xhulietës, i hidhte kur e kur vështrime që asaj i dukeshin si kova me ujë të ftohtë, ajo kish mbetur e heshtur, miratonte vetëm me kokë ndonjë mendim të tij sa për mirësjellje, ose përgjigjej me fjalë dhe fjali sa më të shkurtëra lidhur me mësimet. Xhulieta u bë nervoze, nuk donte të rrinte më me ata të dy. Mbaroi së ngrëni copën e ëmbëlsirës, vendosi pa zhurmë në pjatë thikën dhe pirunin, zgjati dorën mori kupën e ujit dhe piu pak. Skënderi nuk po qulloste ndonjë gjë të saktë me fjalët që thosh. “Më mirë po iki!” vendosi përfundimisht Xhulieta. U ngrit më këmbë duke thënë: “Ju lutem, më falni, por më duhet që të shkoj deri në bibliotekë” – u dha dorën dhe doli pa u ngutur nga ëmbëltorja.

Në qytet ish errur dhe ishin ndezur dritat e rrugëve. Xhulieta futi duart në xhepat e pardesysë dhe u zhyt në mendime, kurse këmbët po e shpinin në rrugën e Qytetit të Studentit. Ishte njohur me Skënderin në sallën e madhe të leksioneve që në vitin e parë, ishin në të njëjtin kurs, por në grupe të ndryshëm; aty në sallë rrinin bashkë. Një ditë, kur ishte në vitin e parë, ndërsa po dilte nga salla e ngrënies në kohën e drekës, papritur filloi një shi i rrëmbyer e i gëzuar siç janë zakonisht shirat në muajin maj. Xhulieta donte t’ia shkelte me vrap për në dhomën e saj në konvikt, por një zë pranë saj e ndaloi: “Xhul-jeta!” Ishte Skënderi dhe e mori nën çadrën e tij të madhe. Në fund të qershorit, ditën kur mbaruan provimet e vitit të parë, Xhulieta dhe Skënderi po shëtisnin të dy në muzg, ishte ngrohtë, hijet e trupave të tyre zgjateshin e zgjateshin duke u kryqëzuar me njëra tjetrën, koka e Xhulietës arrinte poshtë supit të Skënderit. Ata ecnin të heshtur pa nxjerrë asnjë fjalë nga goja gati të ndalnin edhe frymëmarrjen duke e parandier se do të ndodhte diçka e jashtëzakonshme. Ajri kish një aromë të mrekullueshme dehëse nga blirët e lulëzuar dhe u bëhej sikur po dëgjonin muzikë dridhëse nga disa kumbime të argjendta. Skënderi ndaloi, kapi dorën e Xhulietës dhe i foli me një zë të vendosur, që i këputej prej ngashërimit:

Xhul-jeta... unë...  të dua!”

Pastaj e ngriti hopa në krahët e tij dhe e puthi në buzë aty në mes të rrugës së ndriçuar nga neonet...

Kur u kthye atë natë në konvikt, Xhulieta, e madhja e pyeti:

-Xhuli, çfarë ke kështu?

-Çfarë kam?! – tha ajo duke u skuqur.

-Desi moj, aman shikoja vetëm sytë, kurrë nuk kam parë sy kaq të lumturuar dhe kaq të brengosur njëkohësisht.

Xhulieta e Vogël sillej kot nëpër dhomë si e hutuar, ndërsa dy shoqet e saj po bënin gati rrobat se të nesërmen do iknin për pushimet verore. Më në fund para se të binte për të fjetur, Xhulieta e Vogël shkroi në fletoren e tyre të përbashkët komunikuese: “Skënderi më shfaqi dashurinë. Unë i thashë “Po”. Menjëherë pas kësaj u shtri shpejt e shpejt duke mbuluar kokën me çarçaf.

Në ditët në vijim, Skënderi e priste gjithnjë në stacion të trenit, kur Xhulieta kthehej nga shtëpia e prindërve. Sapo ndalonte treni dhe hapeshin dyert e vagonëve, kur Xhulieta shkelte mbi pllakat e mëdha e të bardha të platformës së mbuluar dhe e ndiente se midis turmës të njerëzve, që prisnin të porsaardhurit ndodhej edhe ai, i dukej në ato minuta sikur edhe ajri ndryshonte tjetërsohej, pikërisht sikur Skënderi të lëshonte disa rreze të shndritshme apo sinjale tingëlluese që i kapte vetëm ajo, ashtu pa e ngritur kokën pa e kërkuar me sy. Xhulieta i ndiente në trup, në rrobat, në flokët vështrimet e tij.

Takimi fillonte disi i ngathët, i jepnin dorën njëri tjetrit pa u shikuar drejt në sy, por rrëshqitas. Ai i pari nxitonte ta pyeste duke i marrë çantën:

-Hë, erdhe?

-Po, erdha...

-Ke qenë mirë?...

-Hë... hë... – përgjigjej Xhulieta me murmurimë. Midis të dyve rrinin varg e varg orët e mërzitura, buzëvarura, çehrengrysura, orë që ata të dy i kishin kaluar larg njëri tjetrit. Pastaj ai zgjatte dorën dhe me pëllëmbën e tij të madhe mbështillte dorën e saj të vogël me gishtërinj të hollë. Atëhere shkrihej e ikte tej si fjollë e hollë ajo mëria e vogël e pakuptimtë, që kërkonte të bënte vend midis tyre dhe ai e pyeste për së dyti:

-Domethënë ke qenë mirë?

-Tani po më pyet siç i pyet babai yt pacientët. – Qeshte ajo.

-Qesh, qesh – vazhdonte Skënderi – po do të shpie ndonjë ditë tek babai dhe ai ka për të të diagnostikuar menjëherë: “A, a vajzë e mbarë, sa fat i madh paskërke rënë në dashuri me djalin tim!” Babai i Skënderit ishte mjek kardiolog. Vetëm kur dilnin në rrugën e madhe fillonin e flisnin gjithë gëzim e gjallëri duke ia ndërprerë fjalën njëri tjetrit.

Dhe tani babai i tij kish ardhur, e kish parë dhe me siguri nuk e kish pëlqyer, e kuptonte fare mirë se nuk ia kish mbushur syrin. “Diagnostikimi u bë!” mendoi Xhulieta, ndërsa ecte nëpër rrugën që do ta shpinte lart në konvikt, i ngjasonte se në vetminë e saj e shoqëronin vetëm hijet e drurëve të mbjellë në të dy anët e rrugës.

Skënderi kur shkonte në shtëpinë e tij përpiqej ta sillte bisedën me babain dhe mamanë për dashurinë e tij me Xhulietën, por sapo matej që të fliste fjalët që i kish në majë të gjuhës i fluturonin tutje si ca zogj të trembur dhe ai ngushëllohej se “herës tjetër” do të kish më shumë guxim e do t’u tregonte prindërve se si i kish punën. Po ja tani babai kishte ardhur papritur dhe i kish gjetur të dy. “Tani si do t’i vinte filli?” Kjo pyetje po e mundonte Xhulietën.

Njëherë patën shkuar me Skënderin për të parë një ekspozitë të arteve figurative, kur dolën prej aty po diskutonin të dy për rrymat moderniste në pikturë. Xhulieta ngulte këmbë kot për diçka, Skënderi për ta ngacmuar i tha: “Je ende e vogël, duhet të mësosh edhe ca më shumë.”

-E vogël të dukem ty? – u habit Xhulieta.

-Doemos që e vogël je, mos harro se unë jam nëntëmbëdhjetë muaj më i madh se ty dhe dua të më zerë vend fjala kur kam të drejtë. – Tha Skënderi duke qeshur.

-Ashtu! – U zemërua Xhulieta.

Ecën pa folur duke lënë një hapësirë boshe midis tyre. Xhulieta u mat tri a katër herë që të zgjatte dorën e saj dhe të kapte dorën e tij që të pajtoheshin, por jo donte që të pajtohej ai i pari. A nuk i tha ai se ish e vogël, a nuk e ofendoi, pra le t’i kërkonte të falur. Tek dera e konviktit të Xhulietës u ndanë duke i thënë njëri tjetrit. “Natën e mirë!” me zë të ulët dhe pa u parë në sy. Të nesërmen ai kish ikur për në shtëpinë e tij në Pogradec. Xhulieta shkoi me vrap në stacion për ta arritur, por treni i tij ishte nisur dhe nga larg dëgjohej fishkëllima e sirenës së lokomotivës si një “Mirupafshim!” tërë mall. Asaj i vinte të vraponte pas shinave për ta arritur. U kthye në konvikt duke qarë e duke i fshirë lotët me pëllëmbën e dorës që të mos e kuptonin kalimtarët se po qante. Pas tri ditëve ishin takuar përsëri në sallën e madhe në leksion. Jashtë binte një shi i zgjatur që lante më nge qelqet e dritareve. Skënderi kish marrë fletoren e Xhulietës dhe i kish shkruar: ”Të kesh besim në mua kur të them: Trime / të kem besim në ty kur më thua: Trim...”

Shokët dhe shoqet e kursit i ngacmonin duke thënë se kur ecnin ata të dy, Xhulieta dhe Skënderi, krah për krah njëri tjetrit, Xhulieta dukej si mështeknëz e hollë e hajthme e brishtë mbështetur mbështetur në trungun e lisit të madh e të fuqishëm degëgjerë që bleron përherë. Dhe ky ishte Skënderi. “Po sot si nuk mbatha një palë këpucë me taka, kushedi sa e shkurtër do t’i jem dukur babait të Skënderit” vijonte të mendonte me ngulm ajo.

Prapa ndërtesave të bardha e të larta të Qytetit të Studentit, midis reve të shpërndara, kish dalë hëna e shndritshme, qielli vende vende ishte tepër i kthjellët, retë ishin bërë të lehta. “Sa të kulluar i ke sytë pa gënjeshtra brenda.” -I kishte thënë një ditë Xhulieta Skënderit – ai kish qeshur me gëzim. Tani duke ecur nëpër rrugicat e Qytetit Studenti, dikush e përshëndeti Xhulietën “Mirëmbrëma!”, por ajo e përhumbur në mendime nuk arriti dot që t’i kthejë përgjigje. Aty tek dera e ndërtesës pesëkatëshe e konviktit të saj, Xhulieta u përshëndet me Lindën, njërën nga vajzat më të bukura ndër të gjitha studentet. Linda pat dashuruar një djalë, por ai e kishte tradhtuar. Xhulieta po i ngjitte ngadalë shkallët e kateve, ndërsa po zbërthente kopsat e pardesysë. Në koridorin e katit të dytë u dëgjua një zë:

-Vajza, kush do vijë në mencë të hajë darkë me mua se kam dy lata?!

Ishte Sadija e anglishtes. Myrvetja e filozofisë me një bluzë të hekurosur në dorë dhe me kordonin e hekurit në qafë, po hynte në dhomën e saj. Nga banjat po vinte Veri e gazetarisë me një legen të vogël plastmasi ku kishte vënë ndërresat e sapolara. Jeta në konvikt vazhdonte po njëlloj si në ditët dhe në netët e tjerë. “Po sikur babai t’i thotë Skënderit se nuk ka ç’të duhet ajo vajzë?” – mendoi Xhulieta ndërsa po ngjitte shkallët e fundit, por me një lëvizje të dorës sikur e flaku tej këtë mendim. “Vetëm si do t’ia shtronte çështjen të atit, si do të bisedonte me të” – këto ishin fjalët e fundit që i gjëmuan në kokë Xhulietës ndërsa po hapte derën e dhomës 66.

Mukadesi dhe Xhulieta e Madhe ndodheshin aty ulur tek tryeza me librat e hapura. Drita elektrike e dhomës përshkëndriti flokët e Xhulietës së Vogël të njomur nga vesa e natës.

-Nuk shkuat në teatër? – pyeti me habi Xhulieta e Madhe.

-Jo, - u përgjigj Xhulieta e Vogël.

-Po pse? – pyeti Mukadesi.

-Po, ja kishte ardhur babai i Skënderit... u takuam... – dha përgjigje me ngadalë Xh. e Vogël.

-Uah, si ishte? – pyeti me kureshtje sërish Mukadesi.

-Si ishte?... Me beretë në kokë... – u përgjigj Xhulieta e Vogël.

Mukadesi u bë gati t’ia shkrepte të qeshurit, por Xhulieta e Madhe e vështroi tërë inat.

Xhulietës së Vogël iu drodh buza gati për të qarë.

-Kishte vënë beretë blu. – E përforcoi mendimin ajo, sikur kjo gjë të ishte më e rëndësishmja që duhej t’u tregohej shoqeve.

-Ndoshta do t’i kenë rënë flokët, prandaj mban beretë – tha me seriozitet Xh. e Madhe. –Po ne nuk të pyetëm për këtë. Si ishte babai i Skënderit si njeri, si t’u duk ty?

-Nuk e di se si m’u duk,... nuk e kisha përfytyruar ashtu... po e marr me mend se unë nuk do t’i kem pëlqyer fare atij... me siguri i jam dukur si kalama... – fliste Xhulieta ndërsa me duart që i dridheshin lehtë po zgjidhte lidhëset e këpucëve. -Ai ishte shumë energjik në të folur, bënte dhe shaka, ndërsa ne të dy me Skënderin rrinim si guakë.... M’u duk shumë i gëzuar, ecte rrugës me pardesynë e zbërthyer e me duart prapa kurrizit.... Unë i lashë të dy në ëmbëltore dhe ika... m’u duk vetja e tepërt, le të bisedojnë atje të dy...

Xhulieta e Vogël u zhvesh, hoqi çorapet, fundin, bluzën dhe veshi këmishën e gjatë bojqielli me lule të vogla të bardha, tek mëngët dhe tek beli i kishte të mbledhura me llastik, jakën e kish të lidhur me kordele. Piu një gotë çaj nga termosi i kuq dhe u shtri për të fjetur. Shoqet e saj e mbuluan me kujdes dhe u ulën sërish në tryezë duke vazhduar të mësonin në heshtje.

Xhulieta e Vogël u struk e tëra nën batanije, gjunjët e mbledhur i afroi pranë gjoksit që të ngrohej dhe ashtu dukej edhe më vogëlushe. Kohë më kohë psherëtinte nga pak e brengosur, por pas ndonjë gjysmë ore frymëmarrja iu bë e qetë e rregullt. Po flinte. Dorën e vogël e kishte vënë grusht afër faqes, në gisht kishte unazën prej argjendi me gurë të bardhë në formën e lule margaritës. Unazën ia pat dhuruar Skënderi ditën kur mbushi njëzet vjeç. Mukadesi i tregoi me shenja Xhulietës së Madhe lepurushin e bardhë me push, që kishte rënë përmbys mbi komodinë. Xh. - e Vogël e afronte tek nënkresa lepurushin, kur binte për të fjetur sepse edhe atë ia kishte blerë Skënderi për Vitin e Ri.

Po afronte ora 11 e natës. Mukadesi dhe Xhulieta e Madhe po bëheshin gati për të fjetur. Në konvikt po binte qetësia. Një trokitje e lehtë u dëgjua në derën e dhomës së tyre. Një vajzë nga vitet e para solli një pusullë: “Për Xhulietën e Vogël” tha ajo. Të dyja shoqet e zgjuan Xh-në e Vogël. Ajo fërkoi sytë e përgjumur dhe lexoi: “Jeta ime e dashur! Jam tmerrësisht i lumtur. Babai dhe mamaja na presin të dyve ditën e shtunë. Mezi po pres të vijë mëngjesi dhe të të shoh. Do të shëtis tërë natën rrugëve dhe do të fishkëllej i gëzuar këngën tonë: “Ti çele herët, moj bajame.” Mirupafshim Skënderi.”

Vajzat u përqafuan me gëzim dhe të tria u puthën me zhurmë. Xhulieta e Vogël u ngrit nga shtrati, nxori nga komodina librat e fletoret e saj dhe u ul në tryezë për të mësuar.

-Tani ju flini - u tha shoqeve- unë do të mësoj.

Mukadesi hapi dritaren, vështroi qiellin e errët dhe tha:

-Kanë dalë yjet, nesër do të jetë kohë e mire.