Remzi Salihu: Poezi nga Michael Krüger

Përktheu nga gjermanishtja: Remzi Salihu

MIHAEL KRYGER

Mihael Kryger (Michael Krüger) u lind në Vitkendorf më 1943 dhe tani jeton në Mynhen. Kreu shkollën e mesme dhe absolvoi në një drejtim shkolle praktike, për të punuar në një shtëpi botuese  Herbik- Verlag. Më vonë për të plotësuar veten me dije, ka ndjekur ligjërata filozofike në Universitetin e Berlinit. Gjatë viteve 1962-1965 punoi si librashitës në Londër. Pas vitit 1968 punoi si lektor në ndërmarrjen botuese “Karl Hanser’’. Mihael Krygeri merret edhe me përkthime. Nga korriku i vitit 2013 është zgjedhur Kryetar i Akademisë së Arteve të Bukura Bavareze. Poezitë e Krygerit i sjellin lexuesit një frymë të re poetike dhe intelektuale. Të gjitha ato dromca poetike të botuara nëpër vëllime të ndryshme, për nga forma kreative e stilistike janë kryesisht këngëtime ironike, mjaftë të figurshme, që në brendinë e tyre kanë të ngjeshur një vrull të kapshëm dinamikë, me ndjenja e mendime të lidhura për jetën e individit në shoqëri. Ky poet gjithnjë kërkon të shfaq mendimin figurativ, madje idenë dhe shprehjen e thellë refleksive. Veprat e tij poetike më të njohura janë: “Reginapoli (1976), “Maca e Diderosë’’(1978); “Nekrologji’’ (1980); “Nga rrafshina’’ (1982) etj. Këto poezi janë marrë nga përmbledhja e fundit.

 

NË ZEMËR TË QYTETIT

 

Tashmë ditët janë vjetruar,

nën mjegullat e lodhura

zërat bëhen më të qetë.

Kujtimi nënshtrohet

nën suvatë e shtëpive,

sidoqoftë dritaret nuk kërkojë dëshmitarë.

Shigjetat do të jenë më të pakta,

pellgjet tregojnë

fytyrën e tyre të shkujdesur.

Qyteti  ka mbetur i shkretë.

Qendra e tij shtrihet e dërmuar

në dorën time, një zemër e ftohtë;

e ngrirë troket një fjali

nëpër lëkurën time. Këtu banoj unë,

ku asnjë njeri nuk mund të më gjejë.

 

Dihet ku mbaron kjo rrugë

dihet se ëndrra njeh

një qytet tjetër, ku më parë

donin edhe gurin ta ndryshonin.

 

Një qetësi përgjojnë njerëzit,

sytë e tyre kërkojnë largësitë e vrullshme.

 

 

KJO PEMË

 

Më parë kjo pemë ishte një ide,

e mbjellë nën një qiell të zymtë.

Njeriu thoshte: kjo pemë është një pemë,

që të mos e lëndosh idenë,

e cila fshihet prapa gjetheve.

 

Krenarisht e përmendur dhe e ngarkuar

me shpresën, që ia përcjell

tokës ose ajrit, sipas rastit.

 

Ka pasur njerëz që fortë e përqafonin

një formë metabolizmi

ndërmjet lëvores dhe lëkurës kërcëlluese.

 

Kjo pemë kishte shumë punë të bëj

si dhurues i palodhshëm i hijes së saj

në kohë të nxehtë

dhe si prodhues i pa krahasueshëm.

 

Shikojeni këtë pemë

mbi lartësinë e kodrinës:

mbretin dhe qytetarët, kore dhe gjethe

dhe të mos harrojmë: rrënjët

dhe tokën solidare,

që janë një adresë e mirë e kulturës së vdekur.

 

Dhe vetëm kalojnë njerëz aty pranë.

Bëjnë shaka me krahët e luhatshme

të degëve, me hijet e copëtuara,

misionar të tokës, siç ka qenë:

një revolucion semantik.

 

Ne flasim për një ndeshje,

por dhimbja nuk është e adresuar.

Dhe braktisja e shikimit

i tërheq të gjitha përshkrimet.

 

Kështu bëhej dimër.

Ne të rrënjosur qëndrojmë në këmbët

e kodrës të vegjël, para të ftohtit, para frikës,

dhe përpiqemi t’i japim emër:

kjo pemë na gjendet neve si mosbesim.

 

 

BISEDË E LARGËT ME POEZINË

 

A ti je kjo? Po

Fjalitë bëhen të pa plota.

Fjalët hidhen poshtë. Nuk

mbeten për asnjë gjuhë.

Doni shumë të bashkëbisedoni,

qysh atëherë kur u bëtë  mjaft të lira.

Prandaj fol heshtas, bota ka

vesh. Ritmin e kohës. Të lutem

shkronjëzojë ato. Kush flet?

A ende je këtu?

 

 

MBI URË

 

Lumi ka zbritur nëpër natë,

Në mëngjes arratiset uji i zeshkët.

Derdhja e indinjuar kalon nën mua.

Asnjë  fotografi nuk mund ta ndal

nëpër pasqyrën e natyrës. Ti ende rri në këmbë.

Në këtë mëngjes edhe gjaku nuk është i qetë,

ikën duke gulçitur nëpër trupin tim,

aq sa s‘ka të ndalur më.

Bregu tej lumit bëhet i padukshëm.

S‘ka det më të gjatë dhe më të gjerë,

për ta përmbytur veten. Vetëm fotografitë e ekzagjeruara

në rrëmujën tragjike,

gurgullojnë në ujë duke u fundosur.

 

 

PËR SHPRESËN

 

Ne donim

ta befasojmë shpresën,

kur ajo e humb durimin:

Sekondat e revoltës.

Ne gatitemi

për një udhëtim të gjatë.

Të armatosur

kundrejt vapës dhe të ftohtit.

Ushqimi

rrëndon kurrizin tonë:

histori, edukim,

aftësi, dhe dëshpërim,

të durosh, shumë literaturë.

Qysh dje jemi kthyer.

Lodhje

siç mund të mendojë njeriu,

i urituri.

 

Fotografitë

Nuk janë ende të zhvilluara.

Rezultatet

do të shpallen më vonë.

 

 

KARIKA IME E PUNËS

 

Dëgjo,

Karrigia ime: Ti nuk guxon

Ta ndryshosh jetën time. Çdo gjë tregon ndikimin tënd,

shkollën tënde të fortë!

Pa përkulshëm

më detyron të zë vend,

se ashtu ulët më ndryshohet bota mua,

më bëhet më e madhe.

Çnderim/Shqetësim

Nënshtrim/Eufori

reciproke, gjatë ndërrimit

të qëndrimit.

Mbaj

fjalitë drejtë, karrige,

pas shpinës sime;

që më ri shtrembët,

pas çdo ndarje të ndodhur nga mendjemadhësia

e secilës fjalë.

Dhe ti kurse talljen tënde, karrige,

kur mua nuk më shkon mbarë:

me shakatë tua të pa kripë

që qëndrojnë në këmbët e lëkundshme.

Lejomë të shkoj/ose: mbamë fortë,

por mos më trego mua për lavdi

në jetën e drunjtë.

 

 

PAS POEZISË

 

Shenjat flasin

një gjuhë tjetër:

 

kjo  është e drejta e tyre e mirë.

Ne jemi marrë vesh

ta braktisim dykuptimësinë,

 

tani ne jemi të lënduar

dhe të heshtur, përsëri

 

ne ulemi fortë

në karriget e huaja dhe rrëmojmë

të nënshtruar nëpër kodrat e letrave, të shumtat

rimojnë përsëri,

 

si diçka që neve disa vite më parë

na erdhi si ndonjë premtim.

 

BANESA IME E RE: NDËRTIM I VJETËR

 

Një kat i ri.

Një botë tjetër: kati më poshtë

ka vend në parter.

Dhe një pëllumb i vetëm

shtynë qiellin e ngushtë

në fatkeqësi, kërkëllimthi

fluturon matanë.

Çdo hije një tragjedi e vërtetë:

nëpër këtë shtëpi njeriu ka të drejtë,

të mbrohet dhe mashtrohet,

me llogarinë e vet të vdes.

 

 

NGA LART

 

Aty nga ora katër:

Një burë e mbledh horizontin.

Ai udhëton me biçikletë,

që ta mbaj hapin me diellin.

Një tjetër, në këmbë

dhe nëpër një largësi mjaft të madhe,

të mbërrij nuk ka asnjë shans-

sipas dukjes sime.

Për të parin, me shpinë të shtrembëruar,

arritja në fshat ishte e mundshme,

kurse tjetri  zhduket në errësirë.

Tani është ora pesë.

E vërteta e këtyre orëve

ka llogaritur shikimin e plaçkitur.

 

 

KTHIMI

 

Gjumi nuk të do ty,

Ti urinë e ke varrosur,

Syri e ka zhgënjyer shikimin.

 

Kështu hyn në qytet

Si në ëndërr: Ti ke jetuar gjithnjë

Këtu? Një shtëpi e rrethuar

Ta mbyll rrugën. Mbylle

Derën, se për ndryshe do të mbytesh

Në një histori, që të takon

Ty, të cilës nuk i takon ti.

 

Flejë. Merr ndiçka për ty.

Syri jot copëton secilën qëndresë.