Mendime
Driton Tali: Në kohën e Skenderbeut kishte patriotizëm
E merkure, 30.10.2013, 09:02 PM
Në kohën e Skenderbeut ndonëse nuk kishte nacionalizëm por patriotizëm kishte gjithësesi!
Nga
Driton Tali
Në artikullin e kaluar, me të cilin unë tentova të argumentoja se “Skenderbeu do të luftonte kundër Perandorisë Osmane edhe sikur ajo të ishte Perandori krishtere” argumenti contra që u përdorë më së shumti ne reagimet e atyre ( e që përdoret në vazhdimësi ) të cilët tentojnë ta zhvlerësojnë figurën e Skenderbeut, ishte se “në kohën e Skenderbeut nuk kishte nacionalizëm dhe nuk kishte komb, andaj logjikishtë nuk kishte as interese kombëtare që d.m.th., se Skenderbeu nuk është hero kombëtar sepse luftoi për interese te veta dhe fe”.
Por, çka
nënkuptonjnë me nacionalizëm!?
Se në “epokën e errët” nuk kishte nacionalizëm kjo është diçka që dihet tashmë. Bile edhe racizmi si konceptë nuk ekzistone. Qëllimishtë e përmenda racizmin sepse shumë njerëz e ngatërrojnë racizmin me nacionalizëm, e më shumë herë me shovenizmin. Bie fjale në ish Jugosllavi, ajo që de facto ishte racizëm si p.sh., thëniet: “shqiptarët (šiftari) janë me bishtë, të paaftë, të retarduar...” që janë racizëm i pastërt, në Jogosllavinë e Titos ato trajtoheshin si shovenizëm. Kurse ajo që ishte de facto shovenizëm, atëhere trajtohej si nacionalizëm (lexo Driton Tali: Serbët janë racistë ndaj shqiptarëve http://www.botasot.info/kosova/195805/serbet-nuk-jane-ultranacionaliste-por-raciste-ndaj-shqiptareve/). Aryeja ishte se zyrtarishtë “në Jugosllavinë socialiste të gjitha kombet dhe kombësitë ishin të barabarta”, dhe se racizmi ishte fenomen i “shoqërisë së kalbur kapitaliste”. Ngjashëm ishte edhe në shtetet tjera të Bllokut Lindorë. Edhe sot e kesaj dite këto deformime të nocioneve janë prezente. Prandaj në debatet me shumë “të ditur” që e shpërfillin figurën e Skenderbeut (qofshin ata edhe “postmodernistë”) unë i pyesja se: çka ju nënkuptoni me nacionalizëm!?
Nacionalizmi
dhe Revolucioni Francez
Nëse me
nacionalizëm nënkuptojmë ate që Roberspieri me shokët e tij (të cilët u frymëzuan
nga filozofët e “Ndriçimit” si Volteri, Ruso, Didro, Monteskje etj) proklamonin,
para dhe gjatë Revolucionit Francez, e që parrolla “Liberté, égalité, fraternité”
(liri, barazi, vëllazëri) e ilustron më së miri, atëhere sigurishtë se
nacionalizëm dhe komb në kohën e Skenderbeut nuk kishte. Sepse në kohën e
Skenderbeut nuk kishte “asamble apo
kuvend kombëtarë” (që merret si parakushtë),
por njëfar “kuvendi” i cili përbëhej nga fisnikët e bajraktarët (gjaku
i kaltërt). Kuvendi i Lezhës (1443) është një shembull tipik.
Siç dihet,
ende pa u themeluar “asambletë kombëtare”,
në sistemin e vjetër feudal nuk kishte përfaqësim proporcional, por ato (pa
marrëparasysh a quheshin “Perlament Model” apo “Parlament” si në Angli apo “États
Généraux” si në Francë etj),
dominoheshin nga arsitokratët dhe klerikët. Bie fjala, në Francë, “États
Généraux” përbëhej nga: një e treta,
klerikët; një e treta, fisnikët dhe një e
treta nga popullata e gjerë (e cila realishtë përbënte mbi 99 për qindë të popullatës).
Pra, thënë shkurtë, sigurishtë se këto koncepte nuk njiheshin në kohën e Skenderbeut, ndonëse ekzistonte Republika e Venedikut që nga shekulli VII (ajo ekzistoi deri me 1797). Por siç dihet, në atë republikë udheheqësi (duka) zgjedhej (votohej) nga oligarkët tregtarë, të cilët e dominonin shoqërinë venedikase, edhe ate ai merrte mandat të përjetshëm.
Patriotizmi
streha e fundit e horrave!
Mirëpo,
patriotizmi si koncept ishte i njohur edhe pa u zhvilluar mirë koncepti i
nacionalizmit dhe kombit. Atdhe(mëmdhe) dashuria dhe përkushtimi ndaj vendit,
ishte diçka që dihej. Jo vetëm fjalia e famshme e dr Xhonsonit (Patriotizmi
streha e fundit e horrave), i cili e tha në shenjë të protestës ndaj disa
horrave të cilët silleshin si patriotë.
Për më tepër,
patriotizmi si koncepotë ekzistonte edhe shumë kohë para Skenderbeut. Si bie
fjala Horaci ( i cili jetoi para Krishtit), në veprë e tij “Carmina” (Carmina-t
e Horacit), e thotë atë fjalinë tashmë të famshme: Dulce et decorum est pro
patria mori (është e ëmbël dhe e ndershme vdekja për vendin tuaj).
Marrim
shembull pjesën e dytë të “De Ligbusit”, të cilën
Të gjitha
këto që u përmendën (sigurishtë edhe shumë argumente tjera) kanë bërë që bie
fjala skocezët, Ulliam Uallasin (ju kujtohet filmi “Bravehart”), ta trajtojnë si
hero kombëtarë. Bile, siç dihet Uallasi veproi më shumë se 100 vite para
Skendebeut. Ngjashëm bëjnë edhe francezët, të cilët Zhan D’ark (e cila ishte kohanike e
Skenderbeut) po ashtu të trajtojnë si patriote dhe heroninë kombtare.
Andaj,
duke i pasur parasysh këto, unë të gjithë atyre që thonë se “Skenderbeu ka
luftuar për pronat e veta sepse nuk ka pasur komb dhe interese kombëtare”, jua
përsërisë pyetjen: pse atëhere ai u
kthye në Shqipëri!? Shumë ma hesap ka pasur të rrinte pranë sulltanit në