Vana Jerliu - Ramadani: Politikanët nuk ofrojnë asgjë për fëmijët me aftësi të kufizuar

Politikanët nuk ofrojnë asgjë për fëmijët me aftësi të kufizuar

Nga Vana Jerliu - Ramadani

Në Kosovë, fëmijët me aftësi të kufizuar përballen me mungesën e një karroce të thjeshtë. Në shtetet perëndimore, një fëmijë i kësaj kategorie trajtohet në mënyrën më të mirë të mundshme. Si nënë e pesë fëmijëve, ndjehem e zhgënjyer me politikanët kosovarë, të cilët merren me premtime të mëdha në fushatat zgjedhore, siç po bëjnë edhe këtyre ditëve në garën për pushtet lokal, ndërkaq i harrojnë fëmijët me nevoja të veçanta. Një program konkret për këta fëmijë, do t`i bënte shumë më seriozë kandidatët për kryetarë komunash. Por, fatkeqësisht listat e tyre të premtimeve dominohen nga investime milionëshe, që realisht nuk janë të realizueshme, ndërsa mungon një program konkret për shkollim special, ndihmë dhe trajtim adekuat të fëmijëve me aftësi të kufizuar. Familjet e këtyre fëmijëve kanë nevojë për t`ua lehtësuar dhimbjet shpirtërore, për shpresë. Të gjithë fëmijët janë e ardhmja e shoqërisë kosovare, edhe ata me aftësi të kufizuar, prandaj duhet t`u krijohen kushte që të ndjehen të barabartë dhe të vlefshëm njësoj.

Dilemat e prindërve janë të mëdha

Çdo prind e përjeton me gëzim të madh lindjen e fëmijës.  Gëzimit të familjes i bashkëngjiten edhe shpresat për një shëndet të mirë dhe suksese të shumta të fëmijës së tyre. Por, asnjëherë prindërit nuk duan të mendojnë se ndoshta fëmija i tyre mund të ketë një paaftësi serioze, e cila do të ndikojë negativisht në jetën e tij të ardhshme. Në raste të tilla, mund të merret me mend se si ndihen ata prindër. Të brengosur, të hutuar, të shqetësuar për fëmijët e tyre. Patjetër se dilema më e madhe e tyre është nëse kanë arritur të përmbushin përgjegjësinë prindërore ndaj fëmijëve. Sidomos prindërit e fëmijëve me aftësi të kufizuar, kalojnë nëpër periudha shumë të vështira emocionale e financiare, sepse përmbushja e nevojave komplekse të fëmijëve me aftësi të kufizuar, mund të jetë një obligim jashtëzakonisht i vështirë për ta. Prindërit e këtyre fëmijëve kalojnë periudha meraku, trishtimi, zemërimi, konfuzioni, zhgënjimi. Ata ndjehen të pafuqishëm, të frikësuar e me shpresa të vogla që të bëjnë diçka për fëmijët e tyre në Kosovë. E vetmja shpresë për ta do të ishte një arsimim i duhur për fëmijët e tyre, që dhe ata të kenë një jetë të përmbushur dhe produktive. Për fat të keq, statistikat rreth rezultateve të programeve të edukimit special për fëmijët me aftësi të kufizuar në Kosovë, nuk ua lehtëson shqetësimin prindërve, sepse nuk ekziston një program i tillë. Si psikologe, shpeshherë pyes veten se si njerëzit që kanë fuqi të ndryshojnë gjërat, të bëjnë diçka rreth edukimit special të fëmijëve me aftësi të kufizuar,  nuk ndjejnë përgjegjësi për këta fëmijë. Apo, ndoshta, ata nuk i kuptojnë ndjenjat intensive të prindërve të fëmijëve me aftësi të kufizuar, të cilët janë të zemëruar e të zhgënjyer aq sa, disa prej tyre detyrohen të migrojnë në vende të tjera, që t`ua sigurojnë fëmijëve të tyre një jetë më të lehtë. Njerëzit e fuqishëm, ndoshta nuk kanë ide se si ndjehet një prind i fëmijës me aftësi të kufizuar dhe sa i pa fuqishëm dhe i frikësuar është ai për të ardhmen e fëmijës së tij në Kosovë. Ngushëllimi i vetëm për ta, në këso situate, është përpjekja për ta kompensuar këtë me sa më shumë dashuri për fëmijët e tyre, por duke qenë të trishtuar për ardhmërinë e tyre në një shtet që mendon shumë pak për ta.

Barra nuk duhet t`i lihet vetëm familjes

Prindërit duhet të edukohen e informohen në lidhje me vlerësimet psikologjike, arsimore, neuropsikologjike, neurologjike, psikiatrike, në mënyrë që të kenë mundësi të identifikojnë problemin e fëmijëve të tyre dhe të ofrojnë ndihmën e mundshme për ta, siç është të mësuarit rreth të folurit të gjuhës, terapitë fizike, terapitë profesionale dhe të tjera. Fëmijëve duhet t`u ofrohet shkollimi i domosdoshëm, në mënyrë që në të ardhmen të kenë një jetë normale në shoqëri, sa më shumë që është e mundur. Atyre duhet t`u ofrohet transporti që të mos ballafaqohen me probleme të ndryshme financiare, t`u ofrohet mundësia e ekskursioneve të ndryshme, që të jenë të informuar dhe të mos ndjehen të dalluar nga të tjerët.  Shoqëria kosovare duhet të ketë më shumë njohuri e lidhje me këtë çështje, sepse është një problem shumë serioz, jo vetëm për prindërit e këtyre fëmijëve, por edhe për njerëzit që, së paku, moralisht ndjehen të obliguar se duhet të bëjnë më shumë për këta fëmijë. Nga bisedat me disa prindër në Kosovë, jam bindur se ata kanë një zemërim të madh dhe janë shumë të zhgënjyer me sistemin e arsimit në Kosovë, por ndjehen të pafuqishëm për të bërë diçka tjetër në shtetin ku  paguajnë taksa. Dëshira ime që të bëjë diçka në të ardhmen për këta fëmije, apo së paku ta them atë që është e drejtë për ta thënë për ta, nga njohuritë e mia si studente e magjistraturës së psikologjisë klinike dhe shoqërore në Chicago. Jam nënë e 5 fëmijëve dhe e njoh ndjenjën e nënës për fëmijët e saj.  Ndjej shumë keqardhje për fëmijët me aftësi të kufizuar dhe për familjet e tyre, duke e ditur se ma çfarë problemesh ballafaqohen ata në Kosovë. Në Illinois,  fëmijët me aftësi të kufizuar kanë shkollimin e përshtatur për ta, transportin, terapitë e ndryshme dhe për më tepër, njerëz vullnetarë nga institucionet të ndryshme ofrojnë ndihmë për këtë kategori.

(Autorja është studente e Masterit për psikologji në SHBA)