Kulturë » Mehmeti
Hazir Mehmeti: Me papirusin e lashtë
E enjte, 06.06.2013, 07:52 PM
Me
papirusin e lashtë
tregim
Nga Hazir MEHMETI
Një
kureshtje e heshtur që nga fëmijëria zgjohet sot në historinë e pa lexuar të
këtij qyteti, dikur kryeqendër e perandorisë . Kudo që Lartmadhëria kishte shkelur në vendet të cilat i quante të
tija, kishte udhëzuar të mblidheshin
gjurmët e lashta fosile, gurë, reliefë,
mozaik, mumie, statuja të vogla e të mëdha.
Dhe, si të ishte ndryshe kur të gjitha ekspeditat e Globit e kishin
emërues të njëjtë, kërkimin e thesarit.
Do thoshe, se gjërat e rëndomta
që ne i hedhim, dëmtojmë dhe sillemi ndaj tyre me përbuzje, në një kohë do jenë
thesar me vlerë. “Nuk jam i pasur që të blej gjëra të vjetra” ,sot më bëhet
kuptimplote. Kur e kisha lexuar dikur në
Enciklopedi Fjalësh Angleze, nuk mund ta kuptoja në përditshmërinë time të
jetës së rrethuar nga skamja ku nuk të
bënte përshtypje diçka e vjetër. Të vjetër e kishim zgjedhën e robërisë rreth
qafe me vrazhdësitë e përditshme të saj.
Ngjitëm
ngadalë shkallëve të Bibliotekës
Nacionale e cila e ndanë ndërtesën e mrekullueshme me Muzeun e Arteve të
Popujve. Jo larg djathtas në hyrje gjenden armët e kryetrimit shqiptarë, kurse
hapësira mbi te ruante me xhelozi veglat muzikore, aty piano e vjetër me të cilën u luajt opera Skenderbeg e Vivaldit. Derisa mendja shëtitej labirinteve trunorë ,
ciceronia e hapi fletën ku ishin emrat tonë të cilët e kishim lajmëruar vizitën
direkt përmes internetit. Disa turistë të sapo ardhur me pamjen e tyre të
verdhë, ashtu siç nuk mund të vëreja pamjet veçuese mes tyre, nuk mund t’i dalloje nga cili shtet
i asaj pjese të kontinentit vinin.
“Mirë se
erdhët të na vizitoni. Unë quhem Eva Neubauer, flas pesë gjuhë. Në programin
tonë të lajmëruar është gjuha vendore, por ndonjëherë mund të përkthejmë. Këtu
jemi në Sallën e Pritjes e cila lidhet nga të katër anët me hapësirat tjera.
Tani do ngjitemi në katin tjetër të bibliotekës.”
Krahu i
portës së pallatit të dikurshëm mbretërore qëndronte i hapur. Në pamjen e
parë u shpalos statuja e mbretit me
fytyrën drejt nesh duke na dëshiruar mirëseardhje. Shikimi i tij prej guri të
ftonte për disiplinë kohe në ndjesinë e saj.
“Këtu
jemi në sallën më të bukur në historinë e bibliotekave botërore dhe njëra nga
më e vjetra në botë. Themeluesi i saj, mbreti, duket këtu në mesin e sallës.
Arkitektët e kohës porosinë tij e kanë jetësuar në statujë e cila qëndron në
mesin simetrike, me pamje
përshëndetëse për popullin e tij që në
hyrje. Më të respektuarit i kishte lexuesit pasi edhe vet kishte qenë lexues i
pasionuar.” Emri mbret në krahasimin
kohor më kujtoj njërin nga
mbretërit tanë kur ushtarët e
kishin gjetur në vaskë të mbushur me verë, i rrethuar me gra haremi.” Le të
presin, lufta pret kurse dehja e lezeti nuk presin”- u kishte thënë.
Librat e
mëdhenj në raftet e poshtme mbanin sipër ato gjithnjë e më të vogla deri tepër
të vogla sa maja e gishtit, shkronjat e flakëruara nga anë shpina nuk dukeshin. Etiketat e
bardha, të shpeshta të vendosura në hapësirën e librave që mungonin, tregonin
leximin e tyre derisa ne ndienim kënaqësinë e një ambienti të rrallë e madhështorë.
Lartësia
e kupolës qendrore nën të cilën gjendej koka e statujës gati e pa mundësonte shikimin e detajeve të
pikturave afreske me ngjyrën dominuese të gjithësisë. Mbreti i rrethuar nga
engjëj mëshirues e shijonte parajsën qiellore krahas kësaj në tokë, ku ne ishim
vetëm vizitor. Treqind vjet flasin veprat, porosia e tyre e gjallë në
kureshtjen e njerëzve nga e gjithë globi në hapat e dinjitetit të një kohe.
Stili barok tregonte majat e këtij arti
ndërtues të kohës. Unë Fillova të besoj se nuk jemi në ambiente të një
biblioteke ku lexohet. Dhe.
“Plisin e
shtrëngova në gjoksin tim ...
Vizitori
trupshkurtër me sy gati të mbyllur shfletonte shënime në një gjuhë shenjash që
për mua ishte një pakuptim qesharak. Sikur krahasonte e mate diç në kohën e
vendit të tij. Ora e tij kishte ngelur prapa në anën e kundërt të globit ku
njerëzit tani flinin dhe nuk shqetësonin hapësirat e së kaluarës ashtu siç
bënim ne.
Hijet e
vizitorëve nga grupi i sapo ardhur u zgjatën
para nesh, kjo kërkonte shfrytëzim e
kujdes më racional të hapave tonë në shërbim të kureshtjes. Rrezet e
diellit që vinin nga dritare e kupolës
njëzete e nëntë metra e dy decimetra thyheshin me dritat zbukuruese
rreth rafteve të cilat krijonin diagrame dhe kënde të panumërta mbi kokën e të
zotit. Shtyllat e larta mermeri të lidhura me traun gotik i flakëruar në ar e argjend qe para tre
shekujsh, e vërtetonin se Salla e Herkulesit, është një synonim mençurie e
force në lashtësi. Ato e plotësonin hapësirën e rrethuar gjithandej me letër të
lashtë shekullore ku ishte derdhur gjithë ai mund njerëzor anë e kënd botës.
Ishte
hera e parë që isha në Sallën e Herkulesit edhe pse poshtë saj i kisha kaluar
po thuaj të gjitha sallat e leximit. Bile edhe depot e librave të vjetra ku hyrja ishte e
rezervuar. Aty i preka librat e dhuruara nga babai i albanologjisë, Norbert
Jockli, hebre, i cili jetonte akoma në
tremijë ekzemplarët e dhuruar shqiptarëve pak para deportimit të tij në pa kthim.
Ecja e
grupit tonë shkallëve të mermerta teposhtë e çrregulloi renditjen rreth
cicerones së bukur e cila fliste rrjedhshëm, pa u ndal dhe me shije. Dukej se i
kishte mësuar përmendësh fjalët dhe kohën e tyre si një paralajmërues
stacionesh i Trenit Urith që lëviz nën
këmbët tona disa metra poshtë Pallatit.
Nuk kisha besuar që aq shumë kamera e përcjellin lëvizjen dhe sjelljen
tonë.
“Tani
jemi në katin e parë nën dhe. Këtu do
njiheni me papirusin më të vjetër në botë”- u dëgjua zëri i cicerones së re e
specializuar për kohën e lashtë kur lavdia e letrës filloi rrugën. Përshëndetja
e zyrtares që na priste, gati sa nuk u dëgjua nga ngutja e jonë për në
hapësirën e lashtësisë
mijëravjeçare. Nili i kaltër në
hartë sikur filloi të rridhte duke lagur rrënjët e papirusit të sjell nga
Kontinenti i Piramidave. Një bimë me kërcell karakteristik të përdredhur dhe me
gjethe shpate të gjelbra qëndronin brenda xhamit të blinduar duke ndarë e matë
kohë të papërsëritshme.
“Ky është
papirusi më i vjetër në botë. Një rrugë mijëra vjeçare është gjithmonë e
përcjellë me shumë mistere, ashtu edhe rruga e papirusit. Këtej janë shkrimet
nga më të vjetra në botë.” Në të dy anën vazhdonin shkrimet e vjetra të
përcjella me hieroglifët e lashta. Homeri me shkrimet e tij ngjallte hipoteza që kisha lexuar lidhur me gjuhën e
tij të vjetër pellazge e cila mund të
përkthej vetëm në gjuhën shqipe. Shkrepa aparatin dhe bëra disa fotografi pa
vetëtimë, sipas rregullave. Do i përcjell në atdhe, mendova. E ndjeva si diçka
të brendshme për të ndarë me atë që je i afërt dhe të ndien.
I freskuar me njohuri të cilat kurrë nuk i
kisha përjetuar, u nisa Sheshit Mbretëror ku mezi depërtoje nga turistët. Pamja
e tyre tregonte spektrin e ylbertë të njerëzve nga të gjitha kontinentet.
Aty pranë
këndit të sheshit nënë kupolën e hapët të Pallatit të Mretëreshës Sissi, si
gjithnjë i veshur me pamje mocartiane rrinte studenti shqiptari me buletat në
duar duke ua ofruar turistëve. “Eugen
Onegin nga Peter Tschaikowski, në Operën Shtetërore të Vjenës”, arrita ta lexoj
në kalim e sipër. Kapela karakteristike dhe jaka e trashë e këmishës së
veshjeve aristokrate e para disa shekujve i jepte djaloshit muskulor një pamje
dyshuese në vërtetësinë e kohës së imituar.
Një
ngulfatje vinte në mua bashkë me rikujtimin e fatit të dheut tim. Nisem. Karroca e fryrë me akullore e struganit
“Galeria Italiana” në qendrën e qytetit nuk do të mjaftonte sot për freskimin
tim. Dhe.
Plisin e
qortova në gjoksin tim duke ndie nevojën
e shpejtimit të hapave.
Dielli i fundprillit përkëdhelte ëmbël pullazet shekullore të qytetit. Thyerjet e tyre drejt nesh ishin të ftohta. Hapat krijoheshin vetë, kur mendja kishte çerdhen diku larg.