DY STATUJAT

I mora statujat dhe I vendosa me radhe,
Ne hollin e bukur te shtepise sime,
Secila mbart historine e saj,
Ca me lufte e ca intime.

Midis ketyre statujave,
Dy qendronin hijerenda,
Njeri papritur nxorri ushtrine,
Tjetri ushtrine me kalane brenda.

Xhorxh Uashingtoni si Presidenti i pare,
Krenohej per Ameriken e lire,
I vetmi vend ne bote akoma,
Qe s'pushkatoi fjalen e lire.

Te lutem, hidhet Ali Pasha,
E c'bere ti me shume se une?
Ti shkepute Ameriken nga Franca e Anglia,
Une shkeputa Shqiperine nga Greqia dhe Turqia!

Une, thote Uashingtoni,
Po flas ketu nga toka ime,
Kjo shtepi qe sheh ketu,
Eshte nje pjese e Amerikes sime.

Edhe une thote Ali Pasha,
Kam vend nderi ne kete shtepi,
Eshte stermbesa ime prej gjaku,
Qe historine kurre s'e flaku.

Staten Island, korrik 2004

 Mr. sc. Myrvete Dreshaj – Baliu

Fakulteti i Edukimit, Prishtinë

DIMENSIONI KOMBËTAR DHE KRIJUES I  JUSUF GËRVALLËS

E nisëm aktivitetin për Jusuf Gërvallën këtu në Deçan gati dy dekada më parë, së pari si aktivitet kombëtar dhe së dyti si aktivitet kulturor, sepse për këto dy premisa na jepte mundësi qasjeje veprimtaria e Jusufit dhe e bashkëmendimtarëve të tij Kadri Zeka e Bardhosh Gërvalla. Biografia e tyre më së miri reflektonte gjeninë e krijuesit dhe ashpërsinë e konfliktit të tij me pushtuesin, të cilat realizoheshin njësishëm brenda tyre.

Çka të thuhet sot për Jusufin 25 vjet pas vrasjes? Për jetën dhe veprën e tij, para dhe sidomos pas vrasjes, një numër i studiuesve dhe kritikëve shqiptarë kanë botuar tekste publicistike, studime dhe vëllime në trajtën e monografive. Tekstet e tyre zakonisht kanë pasur karakterin e vlerësimeve e rivlerësimeve letrare e historike, si dhe vendosjen e veprës së tij në kontinuitetin e letrave shqipe. Qëllimi ynë është, që në rrjedhat e këtij kontinuiteti historiko-letrar, shpesh të prishur me kritere jashtëletrare, të shohim Jusuf Gërvallën, me një qasje që është e zakonshme në jubilarët e veçantë të tij.

I

Dimensioni i parë ka të bëjë me trashëgiminë, përkatësisht me familjen, e cila ka pasur ndikim të rëndësishëm në ndërtimin etnofilozofik të tij, për të vazhduar më tej me përmasat e tjera: përgatitjen arsimore, kulturore, shkencore, intelektuale dhe politike. Deri më tash është vlerësuar veprimtaria e tij atdhetare, si  pjesëtar i lëvizjes historike për çlirim dhe bashkim kombëtar, e cila lidh momente të caktuara historike të lëvizjes kombëtare të vitit ’68 me vitin e madh ’81. Angazhimi i tij e ka çuar përpara dhe e ka plotësuar lëvizjen me intelektualë të kohës, për të cilët ajo kishte nevojë, sidomos pas rënies së tretë në burg të Adem Demaçit. Por, emri dhe vepra e tij, në lëvizjen kombëtare dhe në kulturën e letërsinë shqiptare marrin përmasa të reja veçanërisht pas vrasjes së tij. Kështu, historia e vrasjes së tij, pikëpamjet politike dhe vepra e botuar apo e lënë në dorëshkrim, do të përplotësojnë njëra-tjetrën, sa me përmasat kulturore e historike të angazhimit të tij politik, aq edhe me vlerat letrare e estetike të shkrimit, interpretimit, përkthimit etj.

II

Dimension në vete, nga shkrimet e botuara gjer tash, ka paraqitur krijimtaria letrare e tij, poezia: përmbledhjet poetike, “Fluturojnë e bien’’, “Kanjushë e verdhë”, “Shenjat e shenjta” dhe proza: romani “Rrotull”, ndërsa ne sot këtij dimensioni i shtojmë në të njëjtën përmasë edhe publicistikën, më saktë esenë politike, por pa e lënë mënjanë edhe tekstin dramatik.

1. Poezia

Poezia e Jusuf Gërvallës është një rrëfim lirik që niset nga frymëzimi sublim, real e i prekshëm, për të krijuar më tej tërësi kuptimore të strukturës poetike të saj. Teksti poetik ndërtohet si rrëfimin subjektiv, nga perceptimi i rrafshit të simboleve personale në rrafshin e shenjave kolektive: Nënës, përkatësisht Shtëpisë dhe Vendlindjes përkatësisht Atdheut.

E megjithatë, poezia e tij në rrafshin tematik është e gjerë, ajo bartë esencat e universit letrar të letërsisë bashkëkohore shqipe.

Në rrafshin e ideve është e pasur, ka palcën e shenjës kombëtare, jo si retorikë a patetikë, po si burim origjine.

Në rrafshin emocional është medituese dhe e hapur, e përjetuar thellë dhe natyrshëm nga një shpirt i ndjeshëm lirik.

Në rrafshin estetik reflekton shprehshmëri të vazhdueshme kuptimore, pa përpjekje për estetizim dhe hermetizim të saj, por me një kuptimësim metaforik më të hapur e krijim simbolesh vetjake e të rikuptimësuara.

2. Romani

Romani “Rrotull” i Jusuf Gërvallës, i shkruar dhe i përfunduar për të gjallë të tij, por i botuar vetëm pas vrasjes(1983), paraqet një zhanër shkrimi që sjell elemente të reja e origjinale në lëmin e ligjërimit romanor. Ai sjell risi, sidomos, për mënyrën dhe organizimin e rrëfimit, për rolin e rrëfyesit, për procedimin e ligjërimit, për pasurinë gjuhësore dhe për elementet etnografike, të cilat ndërtohen mbi gjuhën e mjedisit. Edhe vetë titulli i romanit “Rrotull” mëton të shenjojë formën e ndërtimit dhe zhanrin e shkrimit.

 I gjithë romani “Rrotull” sjell një sistem shenjash, ku rrafshi i gjuhës së rrëfimit përligjëson strukturën e ndërtimit të brendshëm kuptimor (të ndërtimit të temës, të ideve, të ngjarjeve, të veprimeve të personazheve dhe të vetë fatit të heroit), si dhe formën e ligjërimit (të ndërtimit të një sistemi të veçantë komunikimi artistik), ku shenja - të folurit figurativ popullor ose me rrotulla, siç thuhet në Dukagjin, ngrihet në strukturë letrare të shkrimit.

 Përmes një fabule të thjeshtë, sikurse në përrallën popullore kodifikohen nyjat e rrëfimit të ngjarjes, rreth së cilave zënë e thuren ndodhitë njëra pas tjetrës, shtresohen përmasat e zhvillimit të një mjedisi dhe shpalosjet e gjendjeve të brendshme psikologjike të personazheve.

Emërtimi i veprës, më në fund, ka të bëjë edhe me personazhin kryesor të romanit, Ketë Avdinë, jeta e të cilit ndërtohet dhe bartet në hapësirë dhe në kohë, herë si figurë e përrallës, herë si njeri i zakonshëm, e herë si hero i zhvillimeve historike në një mjedis të caktuar e më gjerë. Këtij personazhi, që sigurisht, na del më shumë i formësuar se sa të tjerët, sikur i japin të gjithë diçka nga vetja, për ta ngritur si shenjë-figurë, i cili pastaj bëhet bartës i dramave të tyre të brendshme shpirtërore dhe lidhës i fijeve të rrëfimit tekstor. 

Krijimi i episodeve dhe tablove të veçanta, që realizohen bukur në këtë roman, kanë një vendosje kompozicionale të lirë, dhe dalin me situata të papritura, herë të reales e herë të ireales.  Kjo strukturë e poetikës së romanit përplotësohet, jo përmes tablove të gjera epike të ngjarjeve të mëdha historike, por përmes ngjarjeve e ndodhive krejt të përditshme, nga rrjedhin situata të përgjithshme jetësore, si varfëria, kurbeti, vetmia, mendësitë  e vjetra, thashethemet, apo edhe shpërthimet emocionale, frustrimet e rebelimet.

 Romanin e karakterizon shpalimi i botës së brendshme të personazheve me një lidhje të thellë me mjedisin, që realizohen përmes monologjeve e dialogjeve karakteristike, kapërcimeve dhe ndërhyrjeve të pasura, pehatjeve shpirtërore lirike me nuanca filozofike. Që të gjitha këto elemente barten herë nga narratori e herë nga personazhet, në përpjekje për të gjetur shtigjet e daljes nga amullia e mjedisit që i rrethon, prandaj heronjtë dhe situatat në të cilat gjenden zhvillohen në lëvizje të pashmangshme, por rrethore.

3. Drama

Drama “Procesi” i Jusuf Gërvallës është vepra e fundit, e shkruar në rrethana të veçanta historike, jetësore, intelektuale dhe politike, e cila përbën një tërësi personazhesh tipike, të ndërtuar për qëllime pragmatike. Ajo artikulon  ngjarje konkrete të ndodhura atyre ditëve në Kosovë, e të ndërtuara mbi proceset gjyqësore-politike, pothuajse të përditshme, që kryheshin kundër shqiptarëve në ish-Jugosllavi. I tërë procesi është mbështetur kryesisht në një fakt: mënyrën e gjykimit të veprimtarëve të Lëvizjes ilegale pas demonstratave të vitit 1981, të cilat reflektuan një reagim historik të kujtesës kombëtare të shqiptarëve për çlirim jo vetëm kombëtar, por sikur del këtu edhe social, politik e ideologjik. Drama ka një ndërtim skematik në  modelin e trakteve dhe pamfleteve politike të kohës. Ajo edhe është shkruar për të përmbushur pikërisht ato synime.

E veçanta e kësaj drame theksohet sidomos për faktin se është shkruar nga krijuesi me vizion dhe me rezultate të arrira në fushë të letërsisë, që deri atëherë e kishte mbajtur të ndarë pikëpamjen politike të tij me konceptin e krijimit letrar.

III

Dimensionin e tretë të jetës dhe veprës së Jusuf Gërvallës e paraqet publicistika, një fushë e realizuar kryesisht në shtypin ilegal të kohës. Ajo është pjesa më e sipërshfaqur ku pikëtakohen jeta dhe vepra e Jusufit në ‘misionin’ e përbashkët kombëtar dhe estetik të tyre. Mirëpo, ende mbetet e panjohur një pjesë e shkrimeve të kësaj natyre (kryesisht esetë politike të botuara në shtypin ilegal të Kosovës apo të Perëndimit), sikur edhe e disa prozave dhe reportazheve të shpërndara në shtypin ditor të Prishtinës e të Shkupit.

Estetë e tij politike për sistemin kolonizues të Beogradit mbi Kosovën, portretizimi plotë ironi i Titos, vlerësimet politike për ngjarjet e vitit 1981 dhe sidomos paraqitja sarkastike e disa prej figurave politike të kësaj kohe nga radhët e shqiptarëve edhe sot mbeten të pakrahasueshme në letrat shqipe.

(Disa vjet më parë  kërkimet e mia në këtë fushë të gjenisë së tij letrare i kam përmbledhur nën titullin e përbashkët “Ik o natë, po këndon agimi”, një vëllim që nuk botua, i cili kujtoj, përfaqëson modelin e transformimit intelektual dhe letrar e artistik të tij).

Le të përfundojmë

Jusuf Gërvalla është figurë e rëndësishme e lëvizjes politike kombëtare, pa të cilin është vështirë të ndërtohet sinteza programore e lëvizjes politike të shekullit XX. Ai është intelektuali që ka lënë gjurmë në fusha të shumta të artit: letrar, përkthyes, publicist, kompozitor, artist, të cilin e ndërpreu fati historik kombëtar. Ai është poeti e prozatori, që u formua në gjirin e kulturës kombëtare dhe nën ndikimin e krijuesve të mëdhenj botërorë. Ai është modeli i së djeshmes që mund të bëhet shembull i së ardhmes.

Prishtinë, janar 2007

Instituti Albanologjik i Prishtinës

Dega e Letërsisë

Prishtinë

Konferenca shkencore kushtuar 70-vjetorit të lindjes së Profesor Rexhep Qosjes

Prof. ass. dr. Begzad Baliu

Universiteti i Prishtinës – Fakulteti i Edukimit

EPOLEKSIKOONOMAT E PROZËS SË REXHEP QOSJES

(Prej relacioneve ekuivalente deri te qarku resemantik)

Një prej mënyrave me të cilat Profesor Rexhep Qosja i ka ndërtuar prozat e tij “Vdekja më vjen prej syve të tillë”, “Një dashuri dhe shtatë faje” dhe “I ringjallur i penduar”, është edhe struktura e veçantë e rrafsheve kuptimore të toponimeve dhe antroponimeve.

Në këto vepra numri më i madh i personazheve vetë­shpjegohen sipas emrave dhe sidomos mbiemrave të tyre. Përmes kësaj veçantie të emërtimit autori ka realizuar efekte të shumta semasiologjike. Struktura e tyre gjuhësore e artistike reflektohet qoftë atëherë kur këto identifikohen si antroponime, patronime e mikrotoponime, qoftë atëherë kur këto para­qiten të organizuara si sisteme më vete: eponime, leksikë dhe onoma. Mes tyre autori ka krijuar raporte të shumëfishta motivuese e rimotivuese, konceptuale e kodifikuese, estetike e semantike,  sistemesh, fushash e dimensionesh gjuhësore e letrare.

*

Autori i romaneve “Vdekja me vjen prej syve të tillë”, dhe “Një dashuri dhe shtatë faje” Profesor Rexhep Qosja, është njëri prej krijuesve të rrallë, i cili ka shfrytëzuar mundësitë që përmes sistemit onomastik të arrijë efekte estetike, të krijojë një galeri personazhesh dhe të sugjerojë përmes tyre një botë po ashtu komplekse dhe sugjestive. Ai ka treguar prirje prej onomaturgu të vëmendshëm kur ka shenjuar dhe shënuar në detaje tipizimin e ambientit ku zhvillohet ngjarja, cilësitë e individëve dhe nofkat zbunuese të cilat reflektojnë kuptimin e brendshëm të tyre. Personazhet e romanit të tij, pothuajse pa përjashtim, kanë nyje të paravendosur, karakteristikë kjo e traditës sonë etnografike, prej të cilave autori arrin efekt të dyfishtë: onomastik, leksikor dhe estetik njëkohësisht. Madje tash së fundit, studiuesi Shaban Sinani ka tërhequr vërejtjen për nevojën e “hetimit të një nyjeje me funksion aristokratik që del edhe në ligjërimin etnografik”[1], që në projektin tonë hap fushën e kërkimit, nga struktura familjare e personazhit drejt trashëgimisë kulturo-historike të botës materiale dhe shpirtërore të personazheve dhe ambientit të qytetit të Vajazanit.

Në prozë dhe në dramë – ka thënë në një intervistë Profesor Rexhep Qosja, “gratë (si dhe meshkujt) mendojnë, flasin, sillen, veprojnë vetë, varësisht prej rrethanave jetësore, varësisht prej situatave konkrete”[2]. Ndërsa kryeperso­na­zhi i prozës “Laneti”, që këtu del në rolin e narratorit, duke shpjeguar mënyrën e shkrimit të tij, thotë: “shënoj emrat dhe mbiemrat e protagoni­stëve, profesionet e tyre, lidhjet familjare ose shoqërore, tiparet themelore të kara­kterit, emrat e vendlindjeve dhe të vendeve, qyteteve e fshatrave ku janë gjetur si dhe fundin e çdonjërit prej tyre”.[3]

Brenda romaneve dhe sidomos në kuadër të temave që trajtohen në prozat veç e veç, shumë personazhe, me sjelljen e tyre vetetimologjizohen si antroponime dhe patronime dhe vetëshpjegohen si verbalizime, ndërsa një numër tjetër i tyre zbërthehen edhe nga vetë autori:

-    për Xhaferin e Nallbanit thuhet se “punonte shalaxhi”[4];

-    për Arifin e Hamallit thuhet së është i “fortë si demat e Aqifit të Kasapit”;

-    për Arifin e Tëhuajzimit thuhet se ishte “njeri i sëmurë prej nervave”, pra ishte njeri i tëhuajsuar, i rrënuar nga dhuna pushtetare;

-  për Nadi Sitaxhiun thuhet se ishte “zejtar që punonte kalanica”[5];

-  për Skeren e Vidhaxhiut thuhet se ishte i prirë për të shikuar vithe;

- Për Trashen thuhet se: “Emri që kishte u përgjigjej jashtëzakonisht mirë vijave të jashtme aq sa edhe cilësive të saj shpirtërore: ishte e trashë, si thesi i mbushur miell; i kishte këmbët si shtylla e Teqes së Madhe; i kishte llërët më të trasha se qafa e buallicës së Makes; i kishte vithet e gjera, si të mushkës së Ramizit të Nurës; i kishte cicat e mëdha si të lopës së Canit të Kastratit”[6];

Një numër tjetër i personazheve vetëshpjegohen më për së afërmi përmes patronimeve të tyre që në fakt janë toponime ose mikrotoponime të antroponomizuara.

Siç mund të shihet, jo për shkaqe formale e aq më pak historike, por para së gjithash për shkaqe simbolike, autori krijon edhe trajta të ndryshme të emërtimeve duke antroponomizuar leksikun, duke patronomizuar antroponi­met dhe toponimet dhe duke i zbunuar e madje epnomizuar ato veç e veç, përmes këmbimeve të rregullta fonetike e morfologjike, që kryesisht nuk dalin jashtë normave gramatikore të sistemit të gjuhës shqipe. Kuptohet, asnjëherë kjo nuk është e rastit, sado formal të duket motivi denominues antroponi­mik ose patronimik i demiurgut. Përmes simbolikës së emërtimit të personazheve, autori sintetizon karakterin e klaneve politike, shprehitë e grupeve kulturore e shkencore dhe pamjen feudale të tyre në jetën e një qyteti, që sigurisht për shkak të tyre dhe për shkaqe të tjera si këto edhe qyteti është emërtuar Vajazan, që po të verbalizohet, merr kuptimin e qytetit që ka zënë vajin. Kjo “është vepra në të cilën jeta shikohet me sytë e dhembjes”, ka thënë në një intervistë Profesor Rexhep Qosja:.[7]

Si paraqiten këto raporte ndërmjet leksikut që ngrihet në shkallën e nocioneve e simboleve dhe leksikut të antropono­mizuar. Një strukturë e pasur dhe e ndërtuar mbi “paradigma përmbajtësore e semantike”,[8] është arritur në tregimin “Horostati”, në të cilën Astriti paraqet kod në vete, pra paraqet kodin esencial (X), ndërsa personazhet e tjera rreth tij, sipas funksionit artistik dhe gjedhjes linguistike, paraqesin kodin e përbashkët formal (x₁, x₂, x₃, x₄, x₅, përkatësisht X = x₁ + x₂ + x₃ + x₄ + x₅). Në anën tjetër qëndron kodi esencial i Xhezairit të Gjikës (Y), por ai, meqenëse është i vetmuar (Y=Y’), ndaj tij personazhet e kodit x₁, x₂, x₃, x₄, x₅ sillen edhe flasin veç e veç duke plotësuar mendimin e kodit (personazhit) esencial Y (y₁', y₂', y₃', y₄', y₅', përkatësisht Y= y₁'+ y₂'+ y₃'+ y₄'+ y₅'.

Kjo do të thotë se Xhezairi i Gjikës (Y) me konceptet e tij etike e estetike (të mirën, të madhërishmen, të moralshmen etj.), vetvetiu në mënyrë simbolike u kundërvihet koncepteve të X-it (x₁ të së keqes, x₂ të së shëmtuarës, x₃ – dhunës, x₄ - urrejtjes etj.), që x-i i paraqet përmes personazheve me emra simbolikë, prej nga edhe mund të krijohen relacionet ekuivalente: x₁=x₁’, x₂=x₂’, x₃=x₃’, x₄=x₄’, (….)x_n=x_n’.

Në formën e një skeme këto raporte do të mund të ndërtoheshin edhe kështu:

Mirëpo kompleksiviteti i këtij raporti, në leksikun e prozës së Rexhep Qosjes është edhe më kompleks. Me leksikun e prozës së tij mund të krijohen edhe raporte të tjera më të ndërliqshme semantike dhe resemantike, një prej të cilave mund ta ndërtojmë duke u nisur nga qarku etimologjik, të cilin ne këtu po e përplotësojmë dhe po e quajmë qark resemantik:

Në këtë rast, Astriti është referenca e parë, fjala e parë, është spektër konceptual, por bartësit e mendimeve të tij janë antroponimizuar dhe këtu janë personazhet e tipit antropo­zoomorfik dhe zbunues, që e rrethojnë: Dashi, Ujku, Meli, Besniku, Kajmaku dhe Galani, ndërsa Xhezairi i Gjikës, drejtpërdrejt bëhet rrezatim i kuptimeve dhe koncepteve etike e estetike, përmes të cilave dialogon me konceptet e “antroponimizuara” të Astritit.

Personazhet e tilla, prej situatave në të cilat gjenden, në të vërtetë prej strukturës përmbajtësore të prozës, fillimisht paraqiten si eponime, për të mos thënë eponomizohen, pastaj iu referohen dy rrafsheve: rrafshit leksikor dhe onomastik, kur veç e veç e kur njëkohësisht. Në të dy aspektet fjala është për resemantizimin gjuhësor dhe estetik të tyre. Fillimisht këtë strukturë e kisha parë më të thjeshtë, prandaj raportet e këtyre personazheve (me paradigmë eponimesh leksikore apo kuptimore) i quaja raporte konvencionale dhe lineare. Këtë strukturë të resemantizimit, Profesor Shefki Sejdiu, në një studim në fushë të gjuhësisë tash së fundi e ka quajtur qark etimologjik[9], një nocion që më së miri i përgjigjet edhe kompleksivitetit gjuhësor dhe estetik të ndërtimit të këtyre personazheve. Fjalësi onomastik i prozë së tij është një kompleks raportesh gjuhësore, letrare dhe semantike, prej të cilit mund të ndërtohen qarqe të tëra të resemantizimit jo vetëm gjuhësor po edhe estetik.

Në disa pjesë të tekstit, prania e onomastikës (antroponomisë dhe patronomisë) del aq e theksuar, saqë personazhet në një masë, jo vetëm bëhen pjesë konstituive e funksionit dhe strukturës së veprës, por krijohet bindja se ato me emrat dhe mbiemrat që mbajnë, nuk kanë funksion tjetër, më shumë se sa të zgjerojmë funksio­nin emocional përmes rrafshit fonetik, leksikor e stilistik. Në këtë mënyrë, antroponimet dhe toponimet, synojnë të bëhen gjuha poetike e kësaj proze. Natyrisht, emërtimet e tilla të personazheve kanë funksione dhe domethënie të caktuara: ato, në leximin e parë përballë situatave në të cilat paraqiten, shpjegojnë gjendjen shpirtërore të personazheve, botëku­ptimin e tyre, karakterin vetjak, vetitë fizike, morale, psikolo­gjike, ëndrrat dhe realitetin, prirjet mendore dhe synimet largvajtëse, prejardhjen krahinore, qytetare apo familjare, statusin shoqëror, pra botën materiale dhe shpirtërore të tyre. Ato shfaqen në vepër si në skenën e teatrit: si hiena, si statuja, si botë kulturore, si fitonime dhe zoonime, si bashkësi politike etj., me funksione që nga proza në prozë plotësojnë imazhe, ambiente dhe qasje autentike, nëpër të cilat udhëton imagjinata e autorit.

Le ta diskutojmë në këtë rast vetëm epoleksikonomin e njësisë leksikore dash, duke iu referuar skemës së qarkut, të cilin ne po e quajmë qark resemantik.

Ë

Kadare sërish midis lexuesve sllovenë

Botimi i romanit po përcillet me vëmendje të madhe në arenën kulturore sllovene, pasi që lexuesi slloven deri më tani ka pasur mundësi të lexojë prej penës sonë edhe "Gjeneralin e ushtrisë së vdekur", fatkeqësisht të përkthyer jo nga origjinali (nga frëngjishtja), si dhe disa tregime si "Shënimet nga kapitaneria e portit", "Kalimet e nëndheshme" si dhe një fragment të “Kështjellës” të botuar në periodikun slloven e të përkthyer nga përkthyesi i "Prillit të thyer", i cili ka në dorëshkrim edhe përkthimin e novelës "Kush e solli Doruntinën".

Lajmin mbi botimin e romanit "Prilli i thyer" të Ismail Kadaresë në sllovenisht e publikoi Agjencia Telegrafike Sllovene (STA) më 27 janar të këtij viti. Nën titullin "Tuma merret me tema të rënda" flitet për tri botime të reja të shtëpisë botuese prestigjioze sllovene “Tuma”, e cila lexuesit sllovenë i gëzoi me tri përkthime nga letërsia evropiane, ndër të cilët vendin e parë e zë pikërisht prezantimi i romanit të shkrimtarit tonë të madh, Kadaresë.
"Në mesin e autorëve, veprat e të cilëve i boton Tuma, lexuesit sllovenë deri më tani e kanë njohur vetëm njërin - autorin shqiptar, i cili që nga viti 1990 jeton në Francë, ku fitoi azil politik para thyerjeve në shtetin amë. Kadare tani shkruan në shqip dhe në frëngjisht, kurse veprat e tij janë të përkthyera në 40 gjuhë….
Autori, i cili kurrë nuk ka ngurruar ta sulmojë haptazi dhe drejtpërdrejtë totalitarizmin dhe doktrinën e realizmit socialist, sipas të cilave ishte e rregulluar shoqëria shqiptare, kësaj radhe është kacafytur me trashëgiminë e egër të së kaluarës, përshkruan sigurinë gjithëpërfshirëse, në të cilën nuk mund të ndikohet dhe prej së cilës nuk mund të iket…"
Botimit në kopertinën e fundit i është shtuar:
"Rrëfim i errët dhe misterioz shakespearian i vendosur në fillim të shekullit të 20 në Rrafshin plot shi e mjegull të alpeve shqiptare. Koha sikur ka ndaluar diku në mesjetën e errët: gjakmarrja, kanuni mospërfillës dhe derdhja e pamëshirshme e gjakut.
Në tërë këtë ndërthuret Gjorgu i ri, i cili sipas diktatit të traditës së ngurtë, sapo e ka marrë gjakun e vëllait duke e vrarë vrasësin e tij dhe tani është në pritje të përmbushjes së fatit të njëjtë.
Dyshimet, frika dhe tëhuajësimi i çfarëdo kuptimi të jetës ia mbysin mendimet. Rrebeshi arrin kulmin kur nëpër udhëtimin e tij të fundit nëpër Rrafsh takon çiftin e posa martuar, me çzrast e zapton dhe e okupon shikimi i qytetares së bukur.
Është kjo dashuri, magjepsje?"
… si dhe disa fjali për përkthyesin dhe autorin, ashtu siç bën kjo shtëpi botuese me botimet e veta të edicionit "Lexo globalisht" në kuadër të së cilit është botuar romani.
Përkthyesi i romanit "Prilli i thyer" në sllovenisht është bashkëpunëtori ynë Nikollë Berishaj, i cili prezantohet si: "… anëtar i Shoqatës së Përkthyesve Shkencorë e Teknikë të Sllovenisë si dhe të përkthyesve të Malit të Zi. Përkthen në shqip dhe prej shqipes si poezi e prozë, ashtu edhe artikuj shkencorë dhe publicistikë. Është autor i Fjalorit sllovenisht - shqip dhe shqip-sllovenisht. Përpos kësaj është edhe redaktor dhe bashkëpunëtor i revistave dhe botimeve të shumta".
Botimi i romanit po përcillet me vëmendje të madhe në arenën kulturore sllovene, pasi që lexuesi slloven deri më tani ka pasur mundësi të lexojë prej penës sonë edhe "Gjeneralin e ushtrisë së vdekur", fatkeqësisht të përkthyer jo nga origjinali (nga frëngjishtja), si dhe disa tregime si "Shënimet nga kapitaneria e portit", "Kalimet e nëndheshme" si dhe një fragment të Kështjellës të botuar në periodikun slloven e të përkthyer nga përkthyesi i "Prillit të thyer", i cili ka në dorëshkrim edhe përkthimin e novelës "Kush e solli Doruntinën".

 Letër e hapur

UNOSEK-ut dhe Kryetarit të  OKB-së

T? GJITHA COP?TIMET E kombit shqiptar

dhe prangosja e Vetëvendosjes

“Nuk qëndron problemi te Çezari që triumfon mbi të tjerët,

por te të tjerët që ia bëjnë të mundshme Çezarit të triumfojë”

                                                                             Ortega Y. Gaset                                               

Nga vera e vitit 1999 me kujdes i kam përcjellë aktivitetet publike të shefave të mekanizmave diplomatik, ushtarak e policor ndërkombëtar në Kosovën e trazuar edhe aktualisht. Prania e këtyre mekanizmave ndërkombëtare në Kosovën e pas largimit të makinerisë ushtarake publike të okupatorit kolonial serb të Kosovës, ka qenë i domosdoshëm për faktin se Kosova është një det gjak shqiptari i derdhur nga pushtuesi serb nga viti 1912, me përkrahje dhe me bekim ruso-Europian shekullor. Problemi i Kosovës është plagë shekullore e Europës, është pjesë e Çështjes shqiptare të copëtuar me forcë nga Ruso-Europa. Kosova nuk është problem kishtar serb por është problem shqiptar i pazgjidhur. Shqiptarët e Kosovës dhe shqiptarët në përgjithësi pranuan dhe duruan me stoicizëm mynxyrat jetësore që u shkaktuan në Kosovë, e gjetkë ndër shqiptarët, gjatë bombardimeve të NATO (24 mars - 10 qershor 1999), me shprese se më në fund Europa Demokratike e udhëhequr nga ShBA do t’i hapë rrugë lirisë dhe ribashkimit të kombit shqiptar, ndër pak kombe në Europë i cili kurrë nuk e përleu Flamurin e tij me gjakun e fqinjëve në tokë të fqinjëve.

Mirëpo, zgjidhja definitive e statusit shtetëror të Kosovës me dizajni nga ato Pikat e famshme të Grupit të Kontaktit ka qenë plotësisht jo premtues për zgjidhjen demokratike të lirisë së Kosovës dhe të Çështjes shqiptare në përgjithësi. Qasja politike që nuk lejon të drejtën e një kombi, ose të pjesës së një kombi, për vetëvendosje me të drejtë për shkëputje e bashkim me një vend, aq më tepër të një vendi të copëtuar me dhunë, nuk është zgjidhje demokratike, është dhunë afatgjate. Këtë kurth ndërkombëtar “modern” për Kosovën dhe për kombin shqiptar, i ashtuquajturi “Ekipi i Unitetit Unmikian”  të Kosovës (?!?) popullit të lodhur nga robëria shekullore ia paraqiti si Vendim të artë - për Pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës, hap legjitim drejtë zgjidhjes së Çështjes shqiptare.

Zotërinj të nderuar, Me hap të gabueshëm nuk mund të arrihet me kohë dhe pa telashe në podiumin e dëshiruar. Serbia është dashur të dënohet në Dejton, gjenit serb me tipare kanibaliste evidente edhe sot është dashur t’i thyhej kurrizi në një mënyrë shembullore në Kumanovë. Sjellja me Serbinë pas 22 qershorit 1999 nuk ka qenë në rrafshin e njëjtë me ndërhyrjen “humanitare” (!?) ushtarake ndërkombëtare kundër mekanizmave ushtarake gjakësore serbe në Kosovë. Ai hap është dashur të kurorëzohej me shpartallimin definitiv të forcës ushtarake pushtuese koloniale të Serbisë në shembullin e shpartallimit të ushtrisë nazifashiste pushtuese italiano-gjermane më 1945. Mungoi dënimi ndërkombëtar i Serbisë për gjenocidin veçanërisht në Bosnje, dhe në Kosovë nga viti 1989, dhe kombi agresor shovinist serb u shpërblye në Bosnje, në Vojvodinë dhe tashti, me “Pakon Ahtisari” po shpërblehet edhe në Kosovën e përgjakur shekuj me radhë nga Serbia.

Të saktësojmë qartë: Faktet janë kokëforta. Kosova është pjesë natyrore, etnike dhe historike e njësisë etnokulturore dhe gjeopolitike e Shqipërisë, e integruar plotësisht gjatë shekujve XVI-XVII, me Islamin faktor integrues. Njësia e Shqipërisë (Arnautlluk, Albani) mbulonte një sipërfaqe ballkanike prej rreth 120000 km². Të themi përnjëherë se vendi prej ku u nis eldoradoja e emrit kombëtar për popullin dhe për vendin - shqiptar dhe Shqipëri është Shkupi dhe krahina që administrohej nga Shkupi, pra është Dardania antike, është Kosova historike. Kosova e sotme është vetëm rreth ¼ pjesë e Kosovës së periudhës osmane të para Kongresit të Berlinit.

Për ta pasur plotësisht të qartë tragjedinë shqiptare si dhe porosinë e kësaj Letre të hapur, nisemi nga konstatimi gjenial i udhëpërshkruesit dhe gjeografit frëng, Amie Boue, mik i një fshatari të Carralevës në vitet e ’30-ta të shekullit XIX: “Shqipëria mund të formojë fort mirë një shtet independent ndërmjet Serbisë dhe Greqisë: mjerisht, fatkeqësi e tyre është që gjenden midis shteteve që duan të rriten dhe ndoshta shpresat e patriotëve shqiptarë do të dalin të kota..."

Unë nuk mund të besoj se JU, Zotërinj, nuk keni dijeni për këtë fakt dhe për faktet që do t’ua përkujtoj në vijim. Sipas udhëpërshkruesit osman gjenial, Evlie Çelebiut më 1660/62, Kosova ishte pjesa më e gjallë e Shqipërisë. Udhëpërshkruesi Europian, Jakob Spon i Lyonit, më 1675, theksonte se qyteti i Budvës është i fundit “që kanë venecianët në Shqipëri”, kurse Sulltani, më 1688, urdhëronte të shtypej “Shqipëria kryengritëse” në vise të Kuqit – Palabardhit, sot thellë në shtetin e Malit të Zi. Popullsia shqiptare e Kuqit dhe e Palabardhit tashti janë sllavizuar, kombëtarisht malazezuar.

Në fille të depërtimit të ushtrisë austro-hungareze në vise të Nishit në Dardani (Kosovë), më 1689, Perandori austro-hungarez i porosiste ushtarët dhe ushtarakët të ishin të kujdesshëm se po kalonin nga toka e Serbisë në tokën e Shqipërisë. Ai perandor “çlirimtar” i krishterimit, e dinte se nga ku fillonte Shqipëria, në këtë kohë me rreth 80% të banorëve myslimanë, veçanërisht në qytetet shqiptare. Dhe, për të pasur më të qartë dijen për hapësirën e njësisë Shqipëri (Albania, Arnautlluk)) nga fillimi i shekullit XVIII, të nisemi nga pjesa më jugore, Parga. Sipas konsullit frëng antiislam A. Grasset, më 1718, banorët e atij vendi “kanë krenari barbarinë e shqiptarëve”(!?!). Ndërkaq, në veri, sipas Zorzi Griman-it, më 1733, Shqipëria fillonte në Podgoricë dhe Zhabjak, kurse qyteti më lindor i Shqipërisë, sipas Anton Duoda, më 14 shkurt 1758, ishte Nishi, në të cilin “ka lindur një çështje e madhe midis banorëve të këtij qyteti që janë osmanë dhe shqiptarë” myslimanë. Sipas Pano Bicilnit, konsull gjeneral i Rusisë, më 1785, areali Shqipëri niste nga Mali i Zi, viset përreth Cetinjes – Llovçenit (Katunska nahija), e shkonte deri në Peloponez, me qendrat: Mesolong, Prevezë, Janinë, Akarnani. Ndërkaq diplomati frëng Bozhur në përbërje të Shqipërisë shihte edhe Malin e Zi. Realisht, në shekullin XVII dhe XVIII, për shkak të përbërjes etnike me shumicë vllaho-ilire e shqiptare të banorëve, pjesa më e madhe e Malit të Zi të fillimshekullit XIX i përkiste Shqipërisë (Arnautllukut), pikërisht Sanxhakut të Shkodrës, i cili kishte gjashtë kaza (krahina administrative): të Shkodrës, të Tivarit, të Ulqinit, të Podgoricës, të Plavës dhe të Malit të Zi.

Realisht, fillet e tkurrjes së njësisë etnokulturore e gjeopolitike të Shqipërisë me ndërhyrje ndërkombëtare arbitrare filluan nga fillimvitet e shekullit XVIII, pikërisht me Traktatin e Paqes së Pozharevacit, më 1718, midis aleatëve të Rusisë: Austrisë dhe Venedikut në një anë dhe Perandorisë Osmane në anën tjetër. Ndërkaq, Copëtimet e para drastike të Shqipërisë, në emër të fitores së Kryqit mbi Islamin, do të ndodhin gjatë pjesës së parë të shekullit XIX, pikërisht në fille të ngritjes së shtetit nacional të Malit të Zi, të Serbisë dhe të Greqisë me përkrahje morale, politike, materiale e ushtarake të Rusisë dhe të Europës. Ishte kjo ngritje e pansllavizmit ortodoks i mbështetur nga Europa katolike e protestante për shkak të interesave kolonialiste të saj drejt Parajsës tokësore Afrikë – Azi.

Kërcënimet e qarta për copëtimin e Shqipërisë i vunë në lëvizje të fuqishme shtresat shoqërore shqiptare më të ndërgjegjësuara kombëtarisht, pikërisht ato myslimane shumicë, të cilave kërcënimi dhe rreziku nga pansllavizmi dhe aleanca e krishtere Patrik-Papa, ua rrezikonte njëninë e trinomit: Atdhe, kombësi dhe fe – identitein më të qartë jo sllav, jo grek dhe jo roman. Në kuadrin e përpjekjeve për mbrojtjen e këtij trinomi, që do të thotë: të njësisë etnokulturore e gjeoplolitike të Shqipërisë, iu vunë themelet Lëvizjes Kombëtare Shqiptare - me pushkë e me penë dhe u ngritën dy pashallëqet gjysmë autonome të Shqipërisë: Pashallëku i Shkodrës dhe Pashallëku i Janinën nga viti 1755 deri në vitin 1831. Ato njësi administrative, realisht, ishin principata shqiptare brenda Perandorisë Osmane, bashkimin në një qeverisje të vetme të të cilave do ta luftojnë, me të gjitha mjetet, Rusia, Franca dhe Europa tjetër, kurdoherë aleate me Sulltanin e me Portën e Lartë kundër njohjes së kombit shqiptar shumëkonfesional – islam, ortodoks dhe katolik, dhe kundër përpjekjeve shqiptare për çlirimin e Shqipërisë një dhe të pandarë.

Pas shembjes së dy pashallëqeve shqiptare me gjakderdhje gjenocidiale turko-osmane me kërkesë, me përkrahje politike dhe me ndihma materiale e ushtarake të Rusisë, të Europës dhe të satelitëve të tyre ballkanas: Serbisë, Malit të Zi dhe Greqisë – kombësishtete në formim, faktikisht Shqipëria përjetoi copëtimet e para Europiane nën maskën e luftës kundër Perandorisë Osmene, kinse luftë kundër turqve. Në fakt, këtu e tutje në Shqipëri do të ndodhin përvojat Andaluziane - terrori kulturocidial, etnocidial e gjenocidial ballkaniko-ruso-Europian antishqiptar për interesa sllavo-greke fqinje.

Të ecim nëpër historinë e përgjakshme: Nga vitet e 30-ta të shekullit XIX e tërë Shqipëria Etnike zjeu në kryengritje çlirimtare, por Dardania antike - Kosova historike, nga tashti mori rolin e Piemontit të Shqipërisë për çlirimin kombëtar dhe për shtetin nacional. Flamurtar i kësaj Lëvizjeje çlirimtare në fillim të viteve të ’40-ta ishte shehu, dijetar i famshëm, Baba Beka i Vrajës, një partizan i idesë për një luftë të përbashkët të të gjithë popujve ballkanikë për çlirimin nga pushtuesi turk-osman. Kjo bëri që rilindësi arbëresh, Vinçenc Dorsa, të shkruante, më 1847: “Shqipëria, provincë luftarake dhe e vendosur më shumë se fqinjët e saj (…) është tashmë në pikën e shpërthimit të luftës së fundit që të rilind (…). Ajo nuk flet veçse për Rilindje”.

Shteti autonom i Malit të Zi, këso kohe, kishte 4 700 km², shteti autonom i Serbisë kishte 37 700 km² dhe shteti autonom i Greqisë kishte 51 860 km². Këto sipërfaqe shtetërore përputheshin me shtrirjen etnike shumicë të këtyre kombeve në formim. Të dhënat e pakontestueshme etnografike e linguistike tregojnë qartë se, këso kohe, rreth 60% e viseve të Malit të Zi ishin banorë me prejardhje shqiptare, vllahe e shqiptarë ortodoksë, dhe diçka katolikë (Triepshi, Pipri, Kuçi, Vasojeviqi, Palabardhi, Drekalloviqi etj., mbi 30% të Serbisë e banonin vllaho-arumunët, shqiptaro-vllahët ortodoksë shënsavianë dhe një pakicë e mirë boshnjake e shqiptare islame në disa qytete, kurse më 1844, sipas Algemeine Zeitung, në shtetin Greqi gjuhën shqipe e flisnin në familje 50% të banorëve.

Kriza Lindore e viteve të ‘50-ta të shekullit XIX realisht ishte luftë e aleancës së kryqit (ortodoks e katolik) kundër gjysmëhënës (Islamit) që e goditi rëndë ardhmëninë e Shqipërisë. Megjithatë, hapi i parë ruso-Europian diplomatik më i madh në dëm të qenies dhe të ardhmënisë së shqiptarëve e të Shqipërisë, do të bëhet me Traktatin e Shën Stefanit, të 3 marsit 1878, me të cilin duhej përmbyllur fitoret e Rusisë mbi Turqinë, më 1877-1878. Sipas këtij Traktati, Mali i Zi do të zgjerohej për 11 000 km² kurse Serbia për 15 000 km² dhe u sigurua autonomia e Bullgarisë në një sipërfaqe prej 172 500 km², duke e shtrirë edhe në vise të Shqipërisë Etnike - Vrajë me rrethina, në vise të Anamoravës, të Karadakut, të Kaçanikut, të Ferizajt dhe të Sharrit, të gjitha viset shqiptare të aneksuara Republikës së Maqedonisë kominterniste-evroamerikane aktuale dhe një pjesë të tokave të Shqipërisë londineze. Kërkesat e Traktatit të Shën Stefanit prekën në interesat e Anglisë dhe të Greqisë, sepse zgjerimi i ri i Greqisë me toka shqiptare ishte simbolik krahasuar me zgjerimin sipas Kongresit të Berlinit.

Për qasjet gjenocidiale serbe që e përcollën këtë copëtim të Shqipërisë flet qartë urdhëresa e Princ  Milan Obrenoviq për ushtarakët e paramilitarët serbë: “Sa më tepër shqiptarë të shpërngulni (nga viset e pushtuara), aq më të mëdha do të jenë meritat tuaja para atdheut…!”. Me strategjinë  “Toka e djegur” ushtria pushtuese serbe i ktheu në gërmadha 640 fshatra shqiptare në Sanxhakun e Nishit të Vilajetit të Kosovës. Të dhënat burimore flasin për mbi 250 shqiptarë të ndjekur e të masakruar. Ushtaraku Mita Petroviq, duke folur për pushtimin e Toplicës - Kosaonicës nga ushtria serbe, u ndal në mynxyrat në fshatin Topanicë, ku kishte 500 familje shqiptare. Shkroi: "Në fshat pati gra dhe fëmijë, por askush nuk i shpëtoi dënimit. Të gjithë u vranë..."!? Të dhënat burimore tregojnë se pushtuesit serbë, malazias dhe grekë me strategjinë “Toka e djegur” ndoqën dhe vranë rreth 350 mijë shqiptarë etnikë.

Realisht, Traktati i Shën Stefanit vërtetoi supremacionin e politikës pansllaviste ruse mbi Fuqitë e Mëdha Europiane katoliko-protestante. Ndaj, për t'i harmonizuar interesat midis ortodoksisë dhe katolicizmit, nga 13 qershori - 13 korrik 1878 u mblodh Kongresi i Berlinit. Sipas të dhënave  nën thjerrëzën e kritikës shkencore, Mali i Zi u rrit për rreth 4 683 km², Serbia, për rreth 10 500 km², dhe Greqia, u zgjerua me rreth 9 275 km² tokë me shumicë shqiptare. Del se me Traktatin e Kongresit të Berlinit nga njësia etnokulturore dhe gjeopolitike e Shqipërisë u shkëputën rreth 24 458 km².

Kombi shqiptar reagoi me një zë të fuqishëm kundër kësaj dhune ndërkombëtare. E formoi Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, formoi ushtrinë vullnetare për mbrojtjen e tërësisë së Shqipërisë, formoi Qeverinë e Përkohshme në krye me Myderris Ymer Prizrenin, e ngriti pushtetin ekzekutiv në Vilajetin e Kosovës dhe në shumë pjesë të vilajeteve shqiptare të tjera. Fuqitë e Mëdha: Rusia, Anglia, Franca, Gjermania, Austro-Hungaria dhe Italia e detyruan Sulltanin dhe Portën të përgjakej tmerrësisht me shqiptaret dhe kundër mbrojtjes shqiptare të Ulqinit dërgoi ushtrinë osmane nga toka dhe Flotën Ndërkombëtare nga deti, për zgjerimin e pushtimeve malaziase me tokat shqiptare, qartë pjesë etnike dhe historike të Shqipërisë.

Dhe, këtu duhet të nënvizohet fakti se Gjashtë Fuqitë Europiane të vendosjes e dinin shumë mirë se po e copëtonin Shqipërinë, se serbëve, malazezëve dhe grekëve po u jepnin toka me popullsi shqiptare etnike kryesisht të fesë Islame. Po të gjitha këto fakte i pasqyronte shtypi i Fuqive të Mëdha. Mdje, këto Fuqi, asnjëherë nuk kërkuan zbatimin e pikave të Vendimeve të Kongresi të Berlinit, sipas të cilave pushtuesit në tokat shqiptare duhej të garantonin të drejtën e pronës, të drejtën e fesë dhe të drejtën ekzistenciale kombëtare të shqiptarëve në tokat e pushtuara. Aq më keq, asnjë ankesë, asnjë kryengritje shqiptare, nuk arriti të zgjonte ndërgjegjen njerëzore të Fuqive të Mëdha Europiane për të marrë në mbrojtje ekzistencën fizike të shqiptarëve nga gjenocidi serb, malazias dhe grekë. Kurrë!?! 

Dëshmi e fuqishme se pushtimi dhe copëtim i kombit shqiptar dhe i Shqipërisë më 1878 është përcjellë me dhunë etnocidiale e gjenocidiale greke e sllave antishqiptare është edhe konstatimi i Emil d’ Estourneelles, anëtar i komisionit konzular Europian të Kongresit të Berlinit - për kufijtë në tokat shqiptare të Shkupit, përball invadimit bullgaro-serb. Ai shkroi: “Kam gjetë atje nji popullsi të çuditshme, qi me kryeneçsi shpresonte n’ atë ardhmeni lirije e paqi, qi diplomacija europjane i kishte gjithmonë mohue. E ata katundarë e malcorë mbas sa e sa kobeve, mbas sa e sa mizorive qi u desht të psojshin sidomos ndër vjetë të fundit, fillojshin përsëri me e punuem tokën , me mbajtë bagtinë, me mbjellë pemë, me rindertuem shtëpijat e tyne…Asht përnjimend nji populll i çuditshëm, thoshem me vehte, ni popull qi meriton nderimin, dashuninë e ndihmën t’onë”! Kështu e pësoi “Shqipnija, banue nga nji popull bujar e mikpritës”- nga Rusia dhe Europa për interesat e ballkanasve sllavo-grekë barbarë, dhe shtronte pyetjen: “Si ka mund të ruhet Shqipnija? – Pushtue herë mbas here nga Romakët, Bizantinët, Bullgarët, Serbët, Normanët, Austrianet e Turqit, rrethue nga Malazezët e Serbët kah veriu, nga Serbët e Bullgarët kah lindja, nga Grekët kah jugu, plaçkitë, shkretnue pa nda prej gjithkuj, kombi shqiptar ka dijtë me ruejtë të paprekun personalitetin e zakonet e tija…”

Zotërinj të nderuar,

Pas Kongresit të Berlinit në pjesën e Shqipërisë që i shpëtoi copëtimit dhunë ndërkombëtare më kurrë nuk pushoi lufta për çlirimin nga Perandoria Osmane. Në anën tjetër apetitet e fqinjëve të përkrahur nga Rusia për zgjerime të reja në tokat shqiptare sa vinte dhe rritej. Këto apetite gjithnjë i yshti ndjenja Europiane e kryqit ndaj Islamit!?! Lëvizjes Kombëtare Shqiptare iu ngritën kurthe të gjithfarshme ruso-Europiane.  Kurrë nuk u përkrah Lufta e drejtë Çlirimtare e popullit shqiptar, siç ngjau me popujt e tjerë të Ballkanit. Së fundi, do të mjaftonte vetëm të mos pengohej aq barbarisht sa është penguar.

Tashti këtu kërkohet të saktësohet fakti se qarqet politike osmane, shtypi osman dhe opinioni osman e më gjerë, Europian e botëror, pas Kongresit të Berlinit deri në mesin e viteve të '90-ta të shekullit XIX, për toka të njësisë gjeopolitike të Shqipërisë (Arnautllukut, Albania) do t’i konsiderojnë pesë vilajetet e Rumelisë Osmane perëndimore: Vilajetin e Kosovës, Vilajetin e Shkodrës, Vilajetin e Manastirit, Vilajetin e Janinës dhe Vilajetin e Selanikut, të cilat administronin 125 100 km² të tokës ballkanike. Dhe, duhet të theksohet fakti se vetëm në Vilajetin e Selanikut me 35.000 km² shqiptarët përbënin popullsinë pakicë, e cila kishte rol të madh dhe vendimtar në shoqërinë, në administratën dhe në qeverisjen e këtij vilajeti. Madje, vetë Selaniku, aso kohe, konsiderohej si njëra ndër qendrat më të rëndësishme të Rilindjes Kombëtare Shqiptare.

Mirëpo, në periudhën e përpjekjeve për ripërtëritjen e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit në vitet1892-1897, Lëvizja Kombëtare Shqiptare, hoqi dorë publikisht nga e drejta juridike dhe politike shqiptare në Vilajetin e Selanikut. Nuk e kishte të drejtën natyrore të dhënë nga Zoti. Askush nuk i detyroi shqiptarët për një qëndrim të tillë, pos ndërgjegjes së tyre, sepse nuk donin të shprehnin aspirata pushtuese në një vend ku shqiptarët mund të ishin pakicë e mbivotueshme demokratike. Kjo ndjenjë u ka munguar dhe u mungon aktualisht fqinjëve të shqiptarëve. 

Realisht, nga Kongresi i Hagës më 1897, vetë shqiptarët për Shqipëri do të konsiderojnë katër vilajetet me shumicë absolute shqiptare: të Kosovës, të Shkodrës, të Manastirit dhe të Janinës. Këtë njësi të Shqipërisë kurrë, në asnjë moment, nuk e mohuan qarqet osmane as Europiane të kohës. Ato shtetërore legale. Shqipëria e fundshekullit XIX - fillimshekullit XX, kishte 90 100 km². Të ndjekim statistikat osmane më 1912: Vilajeti i Shkodrës kishte 10 800 km², Vilajeti i  Kosovës - 32 900 km², Vilajeti  i Manastirit - 28 500 km² dhe Vilajeti i Janinës kishte 17 900 km². Këto katër vilajete të Shqipërisë, këso kohe patën 3 804 000 banorë. Në strukturën e banorëve të territorit perandorak osman që quhej Shqipëri (Arnautlluk, Albania) me 1910, mbi 66% ishin shqiptarë, amalgami bullgaro-maqedono-vlleh ishte pakicë me rreth 16%, serbët ishin një pakicë me rreth 5%, grekët mëzi kalonin 4%-shin.

Të theksojmë edhe faktin se më 1912, në viset e territorit të Kosovës adminstrative të sotme, prej 10 887 km²,  kishte rreth 3.7% serbë. Të tjerët ishin shqiptarë kryesisht, kishte pak romë, turq, hebrenj etj. Midis shqiptarëve, katolikët arrinin në rreth 1.7 %. Copëtimi i dytë ruso-Europian i njësisë etnokulturore dhe gjeopolitike  të Shqipërisë, krejtësisht jocivilizues e tepër fatal për ardhmërinë e kombit shqiptar, do të realizohet në përmbyllje të Luftës së Dytë Ballkanike, pikërisht me Traktatin e Konferencës së Ambasadorëve në Londër.

Realisht, Lufta e Parë Ballkanike nuk ishte kundër ekzistencës së mëtutjeshme të Perandorisë Osmane në Ballkan, por ishte luftë sllavo-greke e dirigjuar nga Rusia për të parandaluar autonominë e Shqipërisë të fituar me Kryengritjen e Madhe të Kosovës (5 maj -18 gusht 1912), nën udhëheqjen e Hasan Prishtinës. Për të parandaluar copëtimin e Shqipërisë për interesa ekspansioniste e kolonialiste malazeze, serbe, bullgare e greke, në Shkup, u mblodh Kuvendi Shqiptar nën drejtimin e Komitetit të Shpëtimit në krye me Hasan Prishtinën e Nexhib Dragën. Më 16 tetor 1912, ky Kuvend informonte përfaqësuesit e Fuqive të Mëdha në Shkup se, "Shqipëria i ka kapë armët jo për me forcue dominacionin e Turqisë ndër Ballkan, por për me i dalë Zot tanësisë tokësore e lirisë së Shqipërisë. Pra, qysh prej sodit po ju deklarojmë se sido që të jetë fati i armëve, shqiptarët nuk kanë me pranue prej katër vilajeteve veçse një formë politike e një formë sundimi...!"

Se cila ishte përkrahja e Europës në dobi të zgjerimeve territoriale të Serbisë mund të shihet nga prononcimi i princit Aleksie Karagjorgjeviq, porsa shkeli në tokën shqiptare në vise të Kumanovës: “Unë dëshirojë vetëm që këtu të vijnë disa mijëra njerëz Europianë me përgjegjësi e të shohin shqiptarët, të cilët ne i kemi zënë robër, dhe ata të binden se këta njerëz mezi mund të quhen njerëz dhe të përfitojnë bindjen se Ballkani patjetër duhet të spastrohet nga këto egërsira...!" Kjo “tirrje” nuk do të dilte publike, po të mos kishte përkrahjen e tutorëve të Serbisë në Rusi dhe në Europë.

Forcat e Aleancës ballkanike përparuan shpejtë në tokat shqiptare në mbështetje të krerëve shqiptarë, të cilët e luftuan Turqinë në mbështetje të shteteve ballkanike: të Serbisë, të Malit të Zi, të Greqisë dhe të Bullgarisë. Për të parandaluar copëtimin e Shqipërisë në Tavolinë të diplomacisë ruso-Europiane, me nguti, por me përkrahje të Vjenës, u thirr Kuvendi Gjithëshqiptar në Vlorë, nën kryesin e Ismail Qemalit, me tagër të shpallte Pavarësinë e Shqipërisë në kufijtë e saj etnikë. Në Kuvendin e Vlorës do të përfaqësohen të katër vilajetet shqiptare dhe, më 28 nëntor 1912, shpalli Pavarësinë e Shqipërisë tërësore me gjithsej 90 100 km² me mbi 3804000 banorë.

Megjithatë, Konferenca e Ambasadorëve në Londër (dhjetor 1912 - gusht 1913), nuk mori parasysh aktin e shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, as përfilli kriteret relevantë: etnikë, ekonomikë dhe gjeostrategjikë për vendosjen e kufijve të Shqipërisë. Serbia u rritë edhe për 39000 km², duke i marrë edhe 1 290 000 banorë, kryesisht shqiptarë. Mali i Zi u rritë edhe për 7000 km² me 260000 banorë shumicë absolute shqiptare, qind për qind  të banorëve sa pati. Greqia u rritë edhe për 51300 km², duke marrë edhe 1 624 000 banorë shumica absolute jogreke.

Konferenca e Londrës më 29 korrik 1913, pa i pyetur shqiptarët, aprovoi projektin e "Principatës së Shqipërisë” – një shtet monstrum në periferi të Piemontit të Shqipërisë, pa trup të plotë, tepër të sakatosur, të shkëputur nga hambari, pa gjymtyrët vitale për jetë, të cilin nuk mund ta quajmë veçse Shqipëri londineze, dhunë ndërkombëtare ndaj kombit shqiptar. Shtetit të Shqipërisë londineze iu lanë vetëm rreth 28 760 km² me rreth 800 mijë banorë. Kështu, nga katër vilajetet e Shqipërisë deri në fund të vitit 1912, Londra i shkëputi për Greqinë, për Serbinë dhe për Malin e Zi gjithsej 61 510 km² dhe mbi 3 000 000 banorë me shumicë absolute shqiptare. Ky ishte shkak që nxiti Homerin shqiptar, At Gjergj Fishtën, të thërriste: "Uh! Europë, ti kurva e motit/, Qi i rae mohit besës e Zotit/, Po a kta a sheji i Gjytetniis: Me daa tokën e Shqypniis/ Për me majtë klysht e Rusis?..."

Unë as tashti nuk kam koment më të përshtatshëm. E ardhmja tregoi se, kur është puna për kombin shqiptar, Ruso-Europa ngeli në kurthe të njëjta, antishqiptare, deri në fund të mileniumit të dytë. Realisht, dëshmia më e fuqishme për antishqiptarizmin e Europës katoliko-protestane në dobi të pansllavizmit ordodosk rus, si gjithherë pa i pyetur fare shqiptarët, janë vlerësimet që i bëri Teraktatit të Londrës kryesuesi i Konferencës së Londrës, kryekasapi oficial i Shqipërisë, diplomatit anglez Eduard Grei, më 17 prill dhe më 12 gusht 1913: “Marrëveshja ndërmjet Fuqive lidhur me kufijtë (veriorë) të Shqipërisë u arrit pas një përpjekje diplomatike të gjatë e të vështirë. U vendos që bregdeti dhe Shkodra t’i mbeten Shqipërisë, ndërsa Peja, Prizreni, Dibra dhe (pas shumë bisedimesh) Gjakova të lihen jashtë Shqipërisë. Kjo marrëveshje lë një pjesë të madhe territori për t’u ndarë në mes të Serbisë dhe Malit të Zi si fryt i fitores së tyre. Arritja e kësaj marrëveshjeje ishte esenciale për paqen e Europës dhe  sipas mendimit tim ajo u arrit në kohën e duhur për ta ruajtur paqen midis Fuqive të Mëdha”.

Dhe, në dëshminë vijuese Grei do të saktësojë: “Vështirësia për  të arritur një marrëveshje lidhur me kufij të veçantë (të Shqipërisë) ka qenë shumë e madhe. Secili do të kujtojë se sa të vështira dhe sa kritike kanë qenë në ndonjë rast çështjet që kanë dalë për caktimin e kufijve veriorë e verilindorë të Shqipërisë. Ato gjetën zgjidhje disa kohë më parë. Tani ne kemi arritur në një marrëveshje për caktimin, me disa kushte të kufijve jugorë dhe verilindorë të Shqipërisë, gjë që do të plotësojë caktimin e gjithë kufijve të këtij shteti. Unë e di fare mirë, se gjithçka do të bëhet e njohur kjo zgjidhje në shumë pika do të jap shkas për kritika të forta nga kushdo që e njeh vendin dhe që e gjykon çështjen nga pikëpamja e ngushtë lokale. Duhet të mos harrohet se gjatë përpjekjeve për të gjetur një zgjidhje të tillë qëllimi kryesor ka qenë që të ruhej marrëveshja midis Fuqive të Mëdha dhe, atëherë ai e ka bërë punën më të rëndësishme në dobi të paqes në Europë” !?

Zotërinj të nderuar,

As pas kasaphanës evro-ruse në Londër ndaj kombit shqiptar, veprimet sllavo-greke për ta zhdukur kombin shqiptar, gjithnjë në mbështetje e me aminim evro-rus, nuk pushuan. Në anën tjetër, nënshkruesit e Marrëveshjes “Paqësore” të Londrës kurrë nuk e dëgjuan vajin shqiptar, kurrë nuk kërkuan  nga pushtuesit e Shqipërisë të zbatonin Ligjet Ndërkombëtare që garantonin liritë gjinore, etnike, civilizuese, fetare, politike e pronësore të popujve nën dominim të huaj.

Vërtet, shumë zor është të jesh shqiptar dhe të komunikosh me pasardhësit e atyre që ta kanë sakatuar atdheun dhe me ata që të mbajnë nën robëri shekullore të dhunshme, në emër të demokracisë!?! Të ecim edhe më nëpër shtigjet e historisë së përgjakur të kombit shqiptar. Traktati i Londrës u rifuqizua në Konferencën e Versajës – Parisit 1919-1920, me të cilën do të përmbyllet Lufta e Parë Botërore (1914-1918). Humanisti Profesor Emil Kahn, më 1920, gjatë mbajtjes së Konferencës së Parisit, u angazhua për shtetin shqiptar me kufijtë etnikë dhe gjeopolitikë, e jo për “Shtetin shqiptar (londinez), si nji Princni operete, me livret italisht, valcer Vjene, e nji kryetar orkestre mysterjoz në Berlin…”. Më tutje,  Kahn, saktësoi pa ekuivoke se “Shqipnija e coptueme nuk ka për të mujtë të jetojë, e aqë ma pak të jetojë e pamvarun, po i dolën dore krahinat ma të mirat, elementat ma vepruesit e popullsisë së sajë”. Se Shqipëria e Traktatit të Londrës “asht njinji si të dënohej Shqipnija (e vërtetë, etnike, natyrore) për vdekje e nënshtrim…” Ky është konkludim gjenial, të cilin e vërtetoi dhe po e vërteton koha.

Të ndjekim të dhënat vetëm për disa llahtari serbe ndaj shqiptarëve më 1912-1913. Sipas socialistit Kacleroviq: “Armata serbe ka djegur 35 fshatra shqiptare, pa u lejuar banorëve të tyre që të largohen(…). Armata serbe me urdhrin e qeverisë së vet ka masakruar 120 mijë shqiptarë”. Sipas hulumtimeve të mëvonshme të italianit Baldaqi: “janë nja 150 mijë shqiptarë të vrarë nga serbët në vitin 1912-13”. Ndërkaq ushtaraku Dimitrie Tucoviq, socialist, duke informuar opinionin për shkretërimin e një fshati shqiptar në Lumë, tashti në Shqipërinë londineze, shkroi: “Fshati ka qenë i zhdukur për dy orë, me skena që është vështirë të pasqyrohen. Plutonet kanë rrëzuar gratë që mbanin foshnjat në gji; pranë nënave të vdekura klithnin foshnjat e tyre, të cilat qenë të kursyera rastësisht nga plumbat; trupat si bredh të malësoreve të bukura janë gërryer si krimbat nëpër lëndinë; gratë kanë lindur nga frika, për dy orë janë likuiduar rreth 500 shpirtra(…), kufomat janë hedhur në shtëpia, e shtëpitë janë djegur – ashtu që krimit t’i mbulohet gjurma. Kjo është e vërteta për këtë egërsi të tmerrshme”.

Për këtë gjenocid kanë pasur njohuri të plotë tutorët dhe themeluesit ruso-Europianë të Serbisë, të Malit të Zi dhe të Greqisë, por fare nuk kanë reaguar!?! Të dhënat burimore flasin qartë se gjatë Luftërave Ballkanike dhe Luftës së Parë Botërore në viset shqiptare jashtë Shqipërisë londineze, përpos numrit të të vrarëve të përmendur më lartë, u rrafshuan përtokë mbi 800 lokalitete shqiptare dhe mbi 500 mijë shqiptarë u ndoqën në Azi e gjetkë, për të mos e lejuar më asnjë kontakt me vendlindjen, me farefisin në atdhe, në Shqipërinë e copëtuar me dhunë ndërkombëtare.

Këtu të konstatojmë shkurtimisht: Vetëm në ditët e para të punës të Konferencës së Versajës më 1919, u masakruan mbi 12 371 dhe u burgosën 22 110 shqiptarë etnikë nën okupimin e Jugosllavisë Versajase. Familje të tëra, paramilitarët serbë, i ngujuan në kullat shqiptare dhe i kallën për së gjalli, po kështu qindra shqiptarë i futën në dhjetëra xhami dhe i kallën bashkë me ato. Kurrë nuk e kursyen gjininë femërore, përkundrazi, as moshën e të gjitha gjinive. Për të mashtruar opinionin botëror dhe aktorët bartës të Traktatit të Versajës, Komanda Supreme e ushtrisë jugosllave udhëzonte çetat terroriste të spastrimit etnik shqiptar të terrenit, që vrasjet, therjet, gjenocidin mbi shqiptarët, kalljet e fshatrave e të kuarteve të qyteteve t'i kryenin pa bujë, fshehurazi nga opinioni publicistik e diplomatik, me sqarimin se "pas nënshkrimit të Traktatit të Paqes do t'i kemi duartë e lira kundër shqiptarëve!".

Tashti sikur e kërkon vendi të konstatohet se, nga dokumentet e proveniencës shqiptare, të dërguara Konferencës së Versajës, shihet qartë se numri i shqiptarëve në viset e njësisë etnokulturore e gjeopolitike të Shqipërisë së vitit 1912, kishte rënë nën numrin e shqiptarëve të dhënë nga Hahni, mbi shtatëdhjetë vjet më herët. Tashti del se në arealin e Shqipërisë Etnike kishte vetëm 1 779 929 frymë (833 000 në arealin e Shqipërisë londineze dhe 946 929 në viset shqiptare të aneksuara Jugosllavisë dhe Greqisë). Del se vetëm midis viteve 1912-1920, numri i shqiptarëve në Shqipërinë Etnike ishte zvogëluar për mbi 1 220 000 frymë dhe kjo pa shtimin natyror të tre milionë shqiptarëve, sa kishte më 1912. Është fakt se nuk ka vëllazëri shqiptare jashtë Shqipërisë londineze që nuk ruan kujtimin e hidhur dhe nderimin e shenjtë për një e më shumë të masakruar nga soldateska serbe e jugosllave. "Jamjanët e Afrikës nuk mund të bëjnë atë që serbët u bëjnë shqiptarëve të Kosovës" - do të konstatojë Hasan Prishtina në qershorin e vitit 1921, në Parlamentin e Shqipërisë londineze. Vetëm midis viteve 1918-1921, në Kosovë serbo-malaziaset shkretuan 215 fshatra shqiptare, kurse brenda kufirit të Shqipërisë londineze, në Lumë e Dibër, njësitë provokatore e ndëshkuese terroriste të ushtrisë jugosllave vranë 1 392 shqiptarë dhe me top e zjarr rrafshuan përtokë 1725 shtëpi banimi. E tërë kjo vetëm për të destabilizuar shtetin e Shqipërisë, që ai të mos interesohej për fatin e pjesës së kombit shqiptar nën robërinë serbo-sllave e greke. Për të gjitha këto kurrë nuk e prishën gjumin Fuqitë e Mëdha të Europës, copëtuesit e kombit shqiptar.

Për të mbuluar përmasat tragjike të gjenocidit, të shfarosjes së shqiptarëve, pushtuesi jugosllav do të zbatojë një dhunë dezintegruese dhe dekompozuese mbi etninë shqiptare dhe të pjesës madhore të kombit shqiptar të copëtuar në tri pjesë: Jugosllavi Versajase, Shqipëri londineze dhe Greqi. Meqë mbi 98% të shqiptarëve në viset e Shqipërisë Etnike të aneksuara Jugosllavisë Versajase ishin të besimit islam, në statistikat zyrtare, në diplomaci, në administratë në përgjithësi, në publicistikë dhe madje edhe në shkencat historiografike e etnografike, kompaktësia etnike dhe civilizuese e shqiptarëve do të tregohet e parcializuar, e copëzuar, duke u dhënë shqiptarëve myslimanë etnonime të motivuara politike antishqiptare: "turq", "arnaut", “arnautësh”, "shiftar", kurse "albanac" vetëm për elementin shqiptar katolik. Shqiptarët ortodoksë në Maqedoni do të quhen "serbë". Të gjitha mbiemrat e shqiptarëve u serbizuan me prapashtesën “iq” dhe “viç”. Pseudoshkenca serbe e jugosllave antishqiptare, si edhe sot, gjeti partizanë Europianë për mbështetje. Të përmendim vetëm austriakun Herman Vendel, i cili, më 1920 dhe 1921, shqiptarët do t'i tregojë si "popull rundiment ballkanik gjysmë të egjër, të dëmshëm për civilizimin Europian" dhe gjenocidin serb e jugosllav mbi shqiptarët do ta tregojë si masë të nevojshme të "civilizimit të krishterë", sepse, sipas tij, "historia nuk mund të durojë kërcënimet mijëravjeçare (...) të një race që po vdesë..."!?!

Me këtë logjikë serbo-Europiane gjenocidi kundër qenies shqiptare vazhdoi me intensitet të madh. Sipas Organit të PKJ-së,  "Proleter" të 15 dhjetorit 1929, gjenocidi serb ndaj shqiptarësisë së Kosovës zbatohej "me pushkë dhe bomba". Një anonim nga Peja shkruante: "Ne, shqiptarët, jemi të detyruar që t'ua mbarojmë shtëpitë (kolonistëve). Me parat tona jemi të detyruar të blejmë konopin me të cilin do të na varin neve (...). Fshatra të tëra po i kallin, që t'u bëhet vend kolonistëve. Me pushkë, mitraloz dhe bomba po ndjekin mijëra e mijëra familje shqiptare nga vatrat e tyre". Ndërkaq Organi i Lëvizjes Demokratike Shqiptare - "Liria Kombëtare" e Gjenevës, më 15 shtator 1931, do të konstatojë se "afër një milion njerëz po shpërngulen nga pushteti serbomadh" dhe se "me thikë po kryhet serbizimi i emrave të njerëzve dhe të fshatrave, që kështu të shlyhej çdo dëshmi shqiptare, që të ndryshohet karakteri etnik i Kosovës".

Kjo dhunë nuk mund të quhet e tejkaluar derisa edhe sot UNMIK urdhëron pushtet komunale në Kosovë të mos i kthejnë variantet popullor shqip të emrave të vendeve dhe të njerëzve. Madje, është urdhëruar të ruhet emri i vendit dhunë serbe edhe aty ku kurrë nuk ka pasur serbë çifçinj të shekujve XVIII-XIX, as ka sot kolonë!? Dhe, edhe kjo po quhet demokraci Europiane, e zbatueshme nga UNMIK”!?

 Nejse, të ecim përpara gjurmëve të gjenocidit serb mbi shqiptarët. Burimet flasin se vetëm midis viteve 1924-1930 në Kosovë u burgosën 3 366 shqiptarë me autoritet në masat e gjera, për t'i detyruar të tjerë që të shpërnguleshin në Anadoll. Kështu, sipas burimeve policore jugosllave, deri më 1932 u ndoqën në Turqi rreth 200 mijë shqiptarë. Megjithatë, shqiptarët edhe krahas ndjekjeve e përndjekjeve, vrasjeve e mizorive, kolonizimit të madh të sllavëve etj., vazhdonin të ruanin epërsinë me 80% të banorëve. Ta konstatojmë edhe këtë fakt: Dihet se deri më 1936 tokë shqiptare morën 30 566 familje serbe e malazeze. Më 1937, qarqet shkencore akademike serbe dhe ato politike e ushtarake kërkonin që brenda një afati shumë të shkurtër përqindja e elementit sllav - serb  e malazez në Kosovë të ngrihej në 67,5%, kurse përqindja e shqiptarëve të zbritej në 21,5%. Në urdhëresat për policinë dhe administratën vendëse në Kosovë thuhej qartë: "Serbisë Jugore nuk po i kushtohet kujdes i duhur. Nëse ajo bëhet serbe do të zgjidhet çështja jugosllave".

Për ta arritur këtë qëllim kërkohej që të largoheshin edhe 400 mijë shqiptarë nga Kosova për në Turqi dhe krahas 143 mijë kolonëve serbo-malazez të sjellë deri më 1937, të silleshin edhe 470 mijë kolonë me prejardhje etnike sllave. Për spastrimin etnik shqiptar dhe sllavizimin e Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare nën Jugosllavinë, do të vihen në shërbim akademikët, shkrimtarët, profesorët universitarë serbë, midis të të cilëve, Vasa Çubriloviq dhe Ivo Andriç,- nobelist ky i kohës së Titos?!

Zotërinj të nderuar,

 Besoj se kini njohuri të mjaftueshme për planet shtetërore e kishtare serbe për zhdukjen e shqiptarëve gjatë Jugosllavinë Versajase e Avnojiste, ndaj këtu do t’ua përkujtoj vetëm pak udhëzime akademike!?! Të nisemi nga Vasa Çubriloviq, i cili më 7 marsit 1937, theksonte: "Mënyra e vetme dhe mjeti i vetëm - për zhdukjen e shqiptarëve dhe të shqiptarësisë së Kosovës - është forca brutale e një pushteti të organizuar shtetëror, për çka ne jemi bindur mbi ta(...). Mbetet vetëm shpërngulja në masë (...) E që të sigurohet shpërngulja masive, kusht i parë është krijimi i një psikoze të përshtatshme(...). Mjeti tjetër do të ishte presioni i aparatit shtetëror (...), që sa më shumë t'u mërzitet ekzistenca shqiptarëve te ne: gjobitje, burgosje, përdorimi i pashpirt i të gjitha rregullave policore, dënimi i kontrabandës, prerja e pyjeve, maltretime, ndërsyerja e qenve, detyrimi në angari dhe me të gjitha mjetet e tjera të cilat është në gjendje t'i gjejë një polici praktike...” Këto botëkuptime serbe, për Serbinë e Madhe pa shqiptarët, janë publike edhe sot, në kohën e Ahtisarit, dhe bota e quajtur demokratike heshtë, e heshtë!?!

Udhëzimet e Akademikut Çubriloviç i përpunoi më tutje Ministria e Punëve të Jashtme të Jugosllavisë. Ajo, më 1938,  udhëzonte Kryeministrin, se për ta thyer rezistencën dhe kompaktësinë shqiptare në Jugosllavi duhej punuar me Greqinë për okupimin dhe ndarjen e Shqipërisë londineze dhe saktësonte: "Aneksimi i pjesës Veriore dhe të pjesës së Shqipërisë së Mesme shtetit tonë, është një nga interesat jetësore të popullit tonë. Kjo do të ishte realizimi i aspiratave tona natyrore dhe kënaqja e dëshirave tona shekullore!(...). Në popullin tonë kurrë nuk ka pasur simpati për shqiptarët as herët as sot. Janë shikuar si armiq të vendit tonë dhe të popullit tonë. Në kombinacionet tona politike e diplomatike dhe politikën tonë ballkanike gjithmonë kemi synuar që t'i hedhim poshtë të gjitha kërkesat shqiptare për formimin e shtetit të pavarur, nga shkaku i thjeshtë, se ai shtet mund të krijohej vetëm kundër nesh dhe kundër synimeve tona nacionale. Me marrjen dhe aneksimin e Shqipërisë Veriore do të vritet irredenta shqiptare, e cila është shumë e rrezikshme për viset tona jugore. Elementi luftarak shqiptar në territorin tonë do të përfshihej nga lindja dhe perëndimi dhe do të dënohej në asimilim të lehtë..."!?!

Këto kërkesa dhe këto projekte serbe antishqiptare në vijimësi i ka yshtur, financuar dhe mbrojtur Rusia me aminim të një pjese nga Fuqitë e Mëdha Europiane!?! Sipas diplomatit Ivo Andriç, më 30 janar 1939: "Me marrjen e Shqipërisë do të zhdukej qendra tërheqëse për pakicën shqiptare në Kosovë, e cila, në situatë të re, më lehtë do të asimilohet!" dhe "shpërngulja e shqiptarëve myslimanë në Turqi gjithashtu do të zbatohet në rrethana të reja, ngase nuk do të ndodhë kurrfarë aksioni i madh që ajo të pengohej".

Si dëshmi bashkëkohore publike për gjenocidin serb ndaj shqiptarëve në periudhën e fundit të Jugosllavisë Versajase mund të merret edhe konstatimi i kolonistit malazias përparimtar, Radovan Zogoviq: "Pushteti serbomadh bën çdo gjë që më presion ekonomik, me shkollë policore, me ndërprerjen e ndihmave medicinale kundër malaries e të tjera, t'i nxjerrë nga Ligji dhe t'i shfarosë banorët shqiptarë...". Asnjë zë i fuqishëm kundërshtues nga qarqet diplomatike të Europës!?!

Çka të sjellim tjetër? Mund të thuhet saktësisht se kurrë nuk do të dihet numri i saktë i shqiptarëve të masakruar, të maltretuar dhe të shpërngulur. Dokumentet janë në Arkivat e Beogradit dhe ato u jepen studiuesve në mënyrë të seleksionuar. Mirëpo, edhe të dhënat e vjela nga burime të shkëputura, fragmentare, flasin për fakte trishtuese. Midis viteve 1919-1941, pushteti ushtarak e policor i Jugosllavisë, rrëzoi dhe zhduku plotësisht, me top dhe zjarr, rreth 200 lokalitete shqiptare, vrau, theri, i poqi në zjarr rreth 80 mijë shqiptarë dhe u ndoqën me dhunë nga Kosova në Anadoll rreth 400 mijë shqiptarë, kurse në Kosovë u sollën rreth 165 mijë kolonë serbë, malazezë, bjellorusë etj.

Numri i shqiptarëve të burgosur e të torturuar në xhandarmëri arrinte në 300 mijë. Nëse kihet parasysh shtimi i shqiptarëve për rreth 40 për mijë në vit, Jugosllavia versajase për 22 vjet të ekzistencës së saj zhduku fizikisht rreth NJË MILION shqiptarë. Evro-Rusia, as Shoqata e Kombeve, nuk reaguan kurrë?!?

Fatkeqësisht, ndarja dhe copëtimi i kombit shqiptar dhe i atdheut të tij, Shqipërisë, në Berlin, në Londër dhe në Paris, do të bekohet edhe me traktatet dhe me marrëveshjet ruso-anglezo-amerikane antinazifashiste në vitet e Luftës së Dytë Botërore. Nuk ishte top sekret Elaborati i Vasa Çubriloviqit, i 3 nëntorit 1944, ku sugjerohej:

"Duhet të thuhet se të gjitha pakicat në tokën serbe janë ardhacakë, madje të frikshëm, të cilët janë sjellë që ta ndajnë e ta dobësojnë serbizimin(...). Ne nga Kosova dhe Dukagjini nuk mund të heqim dorë edhe për shkak të rolit të tyre historik dhe rëndësisë edukative nacionale: Krejt deri sa Kosova dhe Dukagjini të mos bëhen përfundimisht serbe, gjithmonë serbët dinarikë nuk do të kenë paqe(...). Do të ishte ideale sikur të mund të liroheshim nga të gjithë shqiptarët në vendin tonë dhe atë përnjëherë(...). Dy janë mënyrat të cilat do të merreshin parasysh për spastrimin radikal të shqiptarëve: që t'i shfarosim ose që t'i shpërngulim(...)”!!?

Të gjitha këto udhëzime të përgjakshme, e të tjerat që nuk mund ti kapë mendja e shëndoshë, u zbatuan me përpikëri para syve të Botës Antifashiste Kominterniste e Demokratike!?!  Nga fundi i nëntorit 1944 në tokat shqiptare, të çliruara me forca të veta antifashiste, do të dërgohen nga Serbia, Maqedonia dhe Mali i Zi  25 brigada me mbi 40 mijë ushtarë, të quajtur "partizanë", me udhëzime të qarta: Nën maskën kinse për ndjekjen e bashkëpunëtorëve të okupatorit, të vriten personalitet e shquara kombëtare shqiptare, të provokohen revoltime të popullsisë dhe në shenjë të shtypjes së "revoltës", të vriten me plumb, thikë e zjarr, më së paku 50% të shqiptarëve të Kosovës dhe të viseve të tjera jashtë Shqipërisë londineze! U zbatuan ploja në pjesën më të madhe të fshatrave shqiptare, madje edhe në radhët e rekrutëve të mobilizuar për plotësimin e brigadave partizane serbe, boshnjake e kroate. Të përkujtojmë vetëm Masakrën e Tivarit më 1 prill 19045, Kasphanë kjo e djalërisë shqiptare, me përmasa disa herë më të mëdha se Nata e Bartolomeut.

Të gjitha këto mynxyra ishin të njohura edhe për Bllokun Antifashist ruso-anglo-amerikan dhe asnjë qortim për Titon, asnjë pengesë për Jugosllavinë Avnojiste që të ripushtojë, me strategjinë serbe shekullore “Toka e djegur”, pjesët më vitale të Shqipërisë, midis të të cilave Ulqin e Malësi, Iliridë e Kosovë?!! Nga burimet e shikuara në mënyrë rreptësishtë kritike dihet se deri në fillimin e viteve të ’50-ta të shekullit XX, ushtria dhe OZN-a jugosllave e dominuar nga serbët, vrau, masakroi dhe zhduku pa nishan 68-72 mijë shqiptarë. Ndërkaq sipas Marrëveshjes gjentlemene Tito - Kypryli, në vitet e 50-ta do të shpërnguleshin për Turqi edhe 412 mijë shqiptarë “të Jugosllavisë”, të emërtuar si “turq”. Një e dhënë e Lidhjes Socialiste të Kosovës, më 1976, saktësonte se nga Kosova, midis viteve 1912-1966, ishin shpërngulë në Turqi Një milion shqiptarë të Kosovës. Në këtë periudhë në burgjet jugosllave vuajtën dënim mbi 280 mijë shqiptarë. Shumë prej tyre kurrë nuk u kthyen në familjet e tyre. Të dhënat e sistematizuara me kujdes flasin se vetëm nga pranvera e vitit 1979 deri në fund të vitit 1991, në Jugosllavi u burgosën dhe u trajtuan në polici 900 mijë shqiptarë (750 mijë nga Kosova dhe 150 mijë nga viset e tjera jashtë Shqipërisë Londineze).

Këto dhe mynxyra të tjera antishqiptare të kombit serb i sanksiononte, para syve të botës së qytetëruar, “Memorandumi” i Akademisë së Serbisë i vitit 1985, me detyrë që: "Popullit serb t'i sigurojë programin shoqëror dhe nacional bashkëkohor, me të cilin do të frymëzohen brezat e sotme dhe të ardhshme" se  Serbi është deri aty ku gjendet një serb, ose një varr serbi!?! Më 23 mars 1989 Serbia me grusht politik, policor e ushtarak e ripushtoi Kosovën dhe asnjë reagim i fortë brenda Jugosllavisë Avnojiste dhe as në Botën demokratrike!?! Në vitet e ’90-ta Serbia krijoi aparteid  në shoqërinë Kosovare, të panjohur për botën bashkëkohore. Shqiptarët e Kosovës përjetuan rrethin e shtatë të Ferrit të Dantes. Shkollimi shqip u nxor jashtë ligjit, 7400 nxënës shqiptarë i helmoi policia e fshehtë serbe, punëtorët dhe nëpunësit shqiptarë u nxorën nga puna, mjekët u ndanë nga pacientët, jeta e një shqiptari vlente vetëm sa vlera e një plumbi. Mund të thuhet se vetëm tashti nisi të trandët bota demokratike dhe gradualisht, me prekje pas prekjes, të mbështetë Lëvizjen Politike Demokratike Paqësore, e së fundi, një pjesë e botës demokratike njohu edhe Luftën Çlirimtare të UÇK.

Thash “një pjesë e botës demokratike”, sepse pjesa tjetër u gjet e kurthuar me interesa të ndërthura historike me okupatorin neofashist të Kosovës. Kështu, në konferencat ndërkombëtare për legjitimimin e shpartallimit të Jugosllavisë avnojiste më 1992, 1995 dhe 1999, të fortit në emër të Bashkësisë Ndërkombëtare nuk morën vendime historike të drejta, që do të shpinin në lirinë e Kosovës së pavarur dhe sovrane, minimum i domosdoshëm së fundi si një prerje cezarike për zgjidhjen e Çështjes shqiptare të ndërlikuar me dhunë ndërkombëtare. Kosova dhe shqiptarët në përgjithësi, edhe më tutje, mbetën pre dhe peng e interesave të Fuqive të Mëdha, si në periudhën e Imperializmit!?!

Dhe, këtu, nuk e shoh të udhës të flasë për gjenocidin serb ndaj tapisë shqiptare historike të Kosovës nga 22 shkurti 1998 deri më 22 qershor 1999. Në këtë periudhë në Kosovë ishte, thënë simbolikisht, Syri i Botës Demokratike. Qindra ploja e masakra,, qindra fshatra të djegura, çdo gjë me vlerë e shkatërruar, mijëra të zhdukur, të gjitha mynxyrat e gjenocidit që i përjetuan shqiptarët më 1787, 1912, 1919, 1945, por dhunë mbi dhunën ishte dhunimi i rreth 20 mijë femrave shqiptare. Kosova shqiptare çdo gjë mund të falë e të harrojë, por këtë kurrë jo!

Ju, Zotërinj, të gjithat i dini, dhe e dini mirë edhe faktin se Serbia me dorën e vetë e ka kallë pjesën koloniale të saj në Kosovë, se Serbia e ka dhunuar me shekuj dinjitetin e kombit shqiptar, se mbi 95% e popullsisë së Kosovës, që flet shqip, kurrë nuk do të pranojë pushtetin serb, përpos si të robëruar nën Serbi, edhe më tutje me përkrahje ndërkombëtare!?!

Vërtet, këtu, nuk mund t’i heshtim faktet se ndërmarrjet politike, diplomatike, ushtarake dhe policore të Fuqive të Mëdha botërore nën ombrellën e KS të OKB, fatkeqësisht, do të risanksionojnë copëtimin tepër brutal, antihistorik dhe antinjerëzor, të kombit shqiptar e të njësisë etnokulturore e gjeopolitike të Shqipërisë në pesë shtete ballkanike. Këtë ndarje, së fundi, e dizajnoi allishverishi për Konferencën Ndërkombëtare të Rambujesë, më 1999, ku shqiptarët për të parën herë në histori do të futën, me njëmijë dredhi e frikësime, në lojën tragjike për fatin e tyre dhe të Shqipërisë Etnike. Lënia ndërkombëtare e mundësisë për zhdukjen e UÇK me të gjitha mynxyrat e luftës, me ofensiva të përgjakshme dhe për shpërnguljen me strategjinë “Toka e djegur” të rreth një milion shqiptarëve vetëm në periudhën e bombardimeve të NATO, e zhvendosjen në male nën tenda najloni të rreth 700 mijë të tjerëve, bëri që një pjesë e madhe e kombit shqiptar dhe veçanërisht shqiptarët e Kosovës, të traumatizohen, të vuajnë pasoja të përjetshme. Dhe, për çudi, përdhelet kombi serb, asnjë përgjegjësi morale e materiale ndërkombëtare për Serbinë!?

Dhe, legalizimin e copëtimit bashkëkohor amerikano-Europiano-rus i kombit shqiptar në pesë shtete, si e drejtë ndërkombëtare me “vullnetin shqiptar”, e bëri Marrëveshja Beograd-UÇPBM e Gjilanit-Konçulit më 2000 dhe Marrëveshja Skopje – UÇK e Ohrit (2001), edhe këto, me trysni e me prani ndërkombëtare të SHBA-ve, BE-së, OKB-së, NATO-s. Është i hidhur fakti se arkitektet dhe vulëvenësit ndërkombëtar të këtyre allishverisheve, kurrë nuk ngulën këmbë për vënien në jetë të Pikave që kishin të bënin me jetën shqiptare në Kosovë Lindore dhe në Iliridë?!?

Të nderuar Zotërinj,

 Ma në fund, me të ashtuquajturën “Pakoja e Ahtisarit” të 2 shkurtit 2007, edhe Kosovës, e larë me gjak shqiptari të derdhur nga dora serbe që nga viti 1809 (nga Masakra mbi familjen tridhjetanëtarëshe të Demë Ahmetit në Vraniq të Kryellapit ), po i projektohet copëtimi më anakronik, i panjohur  në asnjë vend të botës as në kohën e perandorive antike e mesjetare. As në kohën e Kralit, të Titos a të Milosheviqit!?! Dokumentit: “Propozimi Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen për Statusin e Kosovës” (botuar në Koha Ditore, 3.II.07) i bëra një analizë kritike rreptësishtë shkencore, të cilën, më 9 shkurt 2007 e dorëzova në Zyrë të Pranimit të UNMIK-ut, për Z. Joakim Rücker dhe Z. Martti Ahtisari. Ndaj këtu do të përmbledh vetëm pak gjykime që nuk mund të hedhën me argumente demokratike.

    Duke pasur parasysh faktet që u sollën në këtë Letër, “Pakoja e Ahtisarit” projekton pasiguri për Kosovën, dënon shqiptarët shumicë absolute - viktimë në trojet e veta etnike dhe shpërblen krimin dhe kriminelët, pakicë joetnike të Kosovës, pasardhëse të elementit serbë e malazias të kolonizuar, një pjesë e madhe si çifçinj në tokat e bejlerëve shqiptarë nga mesi i shekullit XVIII dhe gjatë shekullit XIX dhe pjesa tjetër si kolonë shtetëror të Serbisë dhe të Jugosllavisë Versajase e Avnojiste. Realisht, “Pakoja Ahtisari” legjitimon atë që e krijuan UNMIK, KFOR dhe POLICI Ndërkombëtare nga 22 qershori 1999 deri më 2 shkurt 2007. Këtu, nuk e shoh të nevojshme të ndalëm në pengesat me pasojat historike që i ka bërë zhvillimit ekonomik të Kosovës pushteti i UNMIK-t, mbi të gjitha instalimi i qeverisë vendore jo kompetente dhe të korruptuar, por të paprekshme nga UNMIK. Rrjedhim i të cilave është lindja dhe rrita e shpejtë e Lëvizjes së “Vetëvendosjes”, e larë me gjak më 2 shkurt 2007!?!  Nuk është tepër të konstatohet fakti se historia e di se në Europë është një shtet që ka vetëm Një dëshmor të antinazizmit, kurse “Vetëvendosja” në hapin e parë i bëri Dy dëshmorë. Po prangosja e udhëheqësit të saj, Albin Kurtit, sa do të kushtoj?!? Sa më gjatë në burg Albini aq më gjithëpopullor dhe aq më legjitime kërkesa e tij politike - për zgjidhjen demokratike të statusit shtetëror të Kosovës me Referendum nën mbikëqyrjen e KS të OKB-së. Kjo kërkesë nuk është shoviniste, nuk është dhunë ndaj lirive të të tjerëve, nuk është sulm kundër demokracisë. Përkundrazi, është vlerë për njerëzimin.

 Së fundi, Ju e dini se zgjidhjet që ofron “Pakoja Ahtisari” nuk mund të jenë zgjidhje demokratike, sepse ajo “Pako” nuk ka opozitë politike demokratike në radhët e partive të të ashtuquajturit “Ekipi i Unitetit Unmikian të Kosovës”, i cili ka kohë që nga shumica absolute e partive të vogla dhe e shqiptarëve gjithandej konsiderohet si mish i egër i kombit. Konstatimi im reflekton realitetin. Shtypi, radiot dhe TV-të e Kosovës, të kontrolluara nga anëtarët e “Ekipit të Unitetit Unmikian” dhe makineria ndërkombëtare qeveritare unmikiane e Kosovës  fare nuk kanë lejuar, as lejojnë,  paraqitjet esenciale kritike e shkencore të “Pakos Ahtisari”. Pas gjakderdhjes në radhët e Vetëvendosjes nga policia e UNMIK-ut veçanërisht studiot e TV-ve të Prishtinës janë kthye në gjykatore ku defilojnë denoncues e prokurorë të partive të “Ekipit të Unitetit Unmikian” ndër më të paskrupullit që nuk i njeh gjyqësia e një vendi që thirret në demokraci. Ata merren dhe grindën për pasojat e Demonstratave të 10 shkurtit 2007, kush është fajtor për Dy viktima(!?!), dhe jo me shkaqet që kanë mobilizuar së paku 25-30 mijë veta përreth Lëvizjes “Vetëvendosja”  e  Kosovës, në atë ditë të përgjakjes ndërkombëtare të Kosovës për interesa të pushtuesit serb shumë të urryer.

Këta denoncues e prokurorë partiakë nuk duan t’i tregojnë popullit se “Paketa Ahtisari” e ka coptuar Kosovën në Debëllde, për faktin se ato vise shqiptare, më 1945 dhe 1946, ishin baza e rezistencës ushtarake shqiptare të Organizatës Nacionale Demokratike Shqiptare me seli në Shkup. Ky “Ekip i Unitetit Unmikian” nuk del para popullit me të vërtetën se “Paketa Ahtisari” e ndanë Kosovën në dy etnitete - malukati shqiptar me malukatët e tjerë , në një anë, dhe “populli qiellor” milosheviqian e Serbia në anën tjetër. “Ekipi i Unitetit Unmikian” nuk i tregon popullit se shqiptarëve po grabitet trashëgimia stërgjyshore; kalatë paramesjetare, urat osmane, rrënojat e kishave paleokristiane dhe kishat manastiret ortodokse mesjetare, në të cilat stërgjyshërit tanë i janë lutur Zotit shekuj me radhë, para se ato të ktheheshin në instrument për serbizimin e shqiptarëve, e që çoi në islamizim e vullnetshëm, si mburojë për ruajtjen e qenies etnike shqiptare. Kujtone mesjetën: E kujt është kisha e tij është kombësia! Ekipi i Ahtisarit dhe Ekipi i Unitetit Unmikian fatkeqësisht, Mitit serb për Kosovën, i krijuar nga kisha serbe dhe mbreti i Serbisë, siç shkrunte Kërkezha, e kthyen në të vërtetë historike dhe në tapi serbe të Kosovës. Kjo është dhunë mbi të shkuarën, mbi të sotmen dhe mbi të ardhmen e Kosovës. Dhunë me pasoja historike. Urdhëroni, hapni debat shkencor me përmasa ndërkombëtare!

Zotëri Martti Ahtisari, të cilit KS i OKB ia lëshoi në grusht gacën që përvëlon, e kreu mirë detyrën - harmonizoi kërkesat e Grupit të Kontaktit dhe të Serbisë, me prani edhe të “Ekipit të Unitetit Unmikian” të Kosovës. Kjo është plagë që nuk do të shërohet lehtë. Përfaqësuesit e Shqipërisë Etnike më 1878, 1913, 1920, as ata gjatë Luftës së Dytë Botërore, kurrë nuk kanë nënshkruar copëtimet e tokave shqiptare me dhunë ndërkombëtare. “Ekipi i Unitetit Unmikian”, duke nënshkruar copëtimin e Kosovës do të legjitimojë edhe copëtimet e tjera të Shqipërisë Etnik, të gjitha dhunë ndërkombëtare. Kjo nuk mund të kalojë pa pasoja, së fundi pa gjakderdhje politike e ndërkrahinore shqiptare. Xixat po duken në horizont. Projekt i kamotshëm i Serbisë.

Zotërinj të nderuar,

Ka ditë që zëdhënësit e Z. Ahtisarit në radhët e “Ekipit të Unitetit Unmikian” i kanë thënë “popullit” se “Paketa Ahtisari” është e pandryshueshme, kurse Z. Ahtisari më 17 shkurt tha se “për ndryshime eventuale mund të merren parasysh vetëm pikat rreth të cilave pajtohen të dyja palët” !?! Pa asnjë luhatje them se kjo nuk është zgjidhje e drejtë, kur dihet se gjeni serb është i pangopur me gjak shqiptari, kur dihet se serbët shekuj me radhë vepruan me të gjitha mjetet e mundshme për zhdukjen e shqiptarëve, kur dihet se Serbia gjithmonë ka sakrifikuar për Kosovën pa shqiptarë, kur dihet se pakica serbe nuk mund të jetë hise shtetëformuese e Kosovës shqiptare historikisht. Vërtet, me fjalët e urtakut Ortega mund të gjykojmë: “Nuk qëndron problemi te Qezari që triumfon mbi të tjerët, por te të tjerët që ia bëjnë të mundshme Qezarit të triumfojë”.

Këtu edhe një herë duhet të ritheksohet se “Pakoja Ahtisari” nuk siguron as pavarësinë e Kosovës sot, as rrugën me siguri të plotë për sovranitetin e Kosovës në të ardhmën. Një vend pa tërësi nuk ka ardhmëni. Së fundi çdo zgjidhje ku nuk pyetët populli, ku nuk lejohet deklarimi i lirë i popullit, është dhunë që zien në vete. Ishte dhunë politike ndërkombëtare projektimi i Principatës së  Shqipërisë Londineze dhe i tillë është edhe projekti i Ahtisarit - Kosova e Vetëqeverisur. Shteti Shqipëri i vitit 1913 kurrë nuk u bë shtet, as mund të bëhet shtet, e shtet nuk do të mund të bëhet kurrë as Kosova e copëzuar, sepse të dyja janë pjesë të një tërësie natyrore, etnike, historike dhe jetësore të një kombi të copëtuar me dhunë ndërkombëtare.  Dhuna nuk lindë paqe.

Ndaj, që Zotëri Ahtisari urtak, të mos mbetet në analet e historisë shqiptare si një kasap për shqiptarët, siç mbahet Bismarku, Grei, Tito e të tjerë dhe që anëtarët e KS të OKB-së të mos mallkohen për jetë të jetës shqiptare si anëtarët e Kongresit të Berlinit, të Konferencës së Ambasadorëve në Londër dhe të Konferencës të Paqes në Versajë, së fundi në Rezolutën me të cilën do të jetësohet “Zgjidhja Ahtisariane” të futet udhëzimi i panegociueshëm: Statusi përfundimtar i Kosovës do të zgjidhet me referendum në fazën përfundimtare të Misionit Civil Ndërkombëtar në Kosovë, me votë të lirë të popullit për vetëvendosje për shtet të pavarur apo për bashkim me Serbinë. 

Zgjidhja e problemit historik të Kosovës me Referendum është zgjidhje e vetme demokratike, që i ka hije Europës, e cila synon bashkimin politik, ekonomik dhe sigurinë e përbashkët. Zgjidhja me Referendum kërkon paraprakisht garantimin ndërkombëtar të kufijve administrativ të Kosovës, ekzistues më 23 mars 1989. Nga kjo datë Kosova është në luftë me Serbinë. Ndryshimet etnike dhe të kufijve pas kësaj date janë dhunë e një vendi ndaj vendit tjetër në rrethana të Luftës, ndaj nuk mund të jenë legjitime. Nuk është legjitim as copëtimi i Kosovës me marrëveshjen gjentlemene Serbi - Maqedoni më 2001, as legalizimi i këtij copëtimi nga KS të OKB-së, Ahtisarit dhe Ekipi i Unitetit Unmikian të Kosovës. Të mos hapën plagë të reja në trupin shqiptar!

Zgjidhja me Referendum e problemit Kosovë është hap i parë, i vetmi i mundshëm aktualisht, për zgjidhjen e Çështjes shqiptare në përgjithësi, pa zgjidhjen e së cilës fjala demokraci perëndimore është vetëm letër e ngjyros me ngjyrë ari. Është mëkat edhe para Perëndisë të mbahet një komb i copëtuar në emër të Demokracisë!?!

Pas njohjes reciproke të shtetësisë nga Serbia dhe Kosova, me marrëveshje dhe në mënyrë demokratike, me vullnet të banorëve, mund të bëhet përkufizimi etnik i Kosovës me Serbinë, pikërisht në Veriperëndim dhe në Verilindje të Kosovës. Për këtë zgjidhje paraprakisht duhet të caktohen kriteret e pranueshme demokratike, p.sh. 50+1, gjithnjë nën arbitrim të BE-së. Nisur nga e vërteta historike për marrëdhëniet serbo-shqiptare në Kosovë e më gjerë, përkufizimi etnik Kosovë - Serbi është zgjidhje historike, sepse mbyllën të gjitha shtigjet që mund të prodhonin kriza e luftëra me pasoja për dy kombet në fqinjësi dhe për rajonin dhe Europën në përgjithësi. Për mbrojtjen e ekzistencës së pakicave në brendi janë të mjaftueshme ligjet ndërkombëtare të OKB-së. Fqinjësia e mirë Kosovë - Serbi, pa rolin e xhandarit të njërës ndaj pjesëve të tjetrës, është e mundshme dhe me dobi të madhe reciproke. Këtë e kanë kuptuar mirë liberalët modern në radhët e kombit serb.

Duke përfunduar, pyes ndërgjegjen Tuaj dhe të Botës demokratike liridashëse: Pse të mbahet i copëtuar dhe së fundi pse të copëtohet aktualisht padrejtësisht Kosova dhe kombi shqiptar për interesa meskine mesjetaretë fqinjëve dhe atë në emër të drejtësisë dhe të demokracisë bashkëkohore?!? Mos pranimi i të Drejtës për Vetëvendosje të Kosovës dhe mbajtja e copëtuar e kombit shqiptar, me rreziqe edhe për copëtimin e Kosovës, çon pashmangshëm në libanizim dhe palestinizim të trojeve shqiptare. Kjo nuk i duhet ardhmënisë demokratike të Ballkanit dhe të Europës. Kombi shqiptar as gjatë historisë as sot nuk ka aspirata pushtuese ndaj vendeve etnike të kombeve fqinje dhe është i vetmi komb në Ballkanin Jugor që kurrë nuk ka bërë luftë pushtuese. Pse të dënohet me robëri një komb paqësor? Pse të shpërblehet një komb që në qenie të tij kundërmon erë gjaku  shqiptar?!? Dëshmi keni këto pak të dhëna në këtë Letër. Duhet kohë për t’u pastruar kombi serb për mëkatet ndaj kombit shqiptar.

Krejt në fund, i ftoj shqiptarët kudo në trojet etnike dhe në ekzil, të gjitha strukturat e shoqërisë shqiptare, pa hezitim të mbrojnë, para botës hapur, të drejtën e kombit në vetëvendosje – si zgjidhje e vetme fatlume dhe definitive për Ballkanin dhe për Europën e Bashkuar dhe njëzëri të thërrasin: Liri për Albin Kurtin, sepse prangosja e tij është prangosje e të drejtës së Kosovës dhe të kombit shqiptar për Vetëvendosje për fatin e tij!

Prof. Dr. Muhamet Pirraku

Prishtinë, 18 shkurt 2007

 DITA E PRESIDENTËVE TË AMERIKËS

Në bibliotekën e qytetit bregdetar të Vlorës

Nga Gëzim LLojdia

Në bibliotekën publike të qytetit bregdetar të Vlorës, pikërisht në këndin amerikan u mbajt:” Dita e Presidentëve të Amerikës”.Drejtoria e bibliotekës Liliana Gjika tha se:”Dita e Presidentëve është emër i zakontë feste federale në SHBA,zyrtarisht e njohur si ditëlindja e Xh.Ëashingtoni.Emri i saktë, i kësaj dite është dita e Presidentëve ,jo dita e Presidentit..Si titull zyrtar i kësaj feste federale,ditëlindja e Ëashingtonit ishte mbjellë nga qeveria federale në 1880 në distriktin e Columbias dhe përhapur në 1885 duke përfshirë të gjitha zyrat federale. Në të vërtetë Xh.Uashingtoni ka lindur në 11 shkurt 1731 sipas kalendarit julian dhe sipas kalendarit Gregorian përkon me datën 22 shkurt 1732. Në jetën e tij të mëparshme dhe vetë Uashingtoni e quante ditëlindjen e tij në 22 shkurt.Më pas në pjesën e fundit të viteve 1980 ne një shtysë nga reklamuesi,termi Dita e Presidentëve filloi shfaqjen në publik,thelbi i kësaj feste kishte zgjeruar fokusin e saj festiv,për të nderuar dhe një tjetër president të lindur në shkurt,Abraham Linkoln. Pavarësisht se ditëlindja e Linkolnit në 12 shkurt nuk kishte ishte ndonjëherë festë federale,qeverisja e pothuajse 12 shteteve,zyrtarisht kanë riemëruar vëzhgimin e ditëlindjes së Ëashingtonit si dita e Presidentëve.Është interesante të përmendet se Dita e Presidentëve nuk është një term gjithëpërfshirës.Në shtetin Masacusetst,ndërsa festa e tyre shtetërore nderon ditëlindjen e Ëashingtonit,ekziston gjithashtu dhe një shpallje e Ditës së Presidentëve,për të nderuara gjithë presidentët me prejardhje nga zona e Anglisë së Re. Vetëm shteti i Alabamës feston këtë ditëlindje si ditëlindje të Ëashingtonit dhe të Tomas Xhefresonit.edhe pse ditëlindja e Xhefresonit është në prill.Në shtetin Konektikat,ndërsa dita e Presidentit është festë federale,ditë lindja e Abraham Linkollnit është akoma një festë ,që festohet në 12 shkurt,pavarësisht nga ditët  e javës që mund të jetë.Në shtetin e ditëlindjes së Ëashingtonit në Virexhinia,festa njihet legalisht si Dita e Xhorxh Uashingtonit.Në shumë shkolla amerikane ditët që afrojnë këtë festë shpesh e përdorin atë që të edukojnë nxënësit me historinë e Presidentëve të SHBA.Sot kjo festë e shkurtit është mjaftë e njohur,në këtë ditë shumë njësi shitjes kryejnë reduktim cmimesh.Kjo festë federale është menduar të nderojë ,arritjet e këtij njeriu të njohur nga bashkëqytetarët e tij si Babai i vendit.Nderohet patriotizmi,udhëheqja,dhe aftësitë e tij politike gjithashtu edhe përpjekjet e tij për pavarësinë e këtij vendi të ri,ku të gjithë qytetarët të ishin të lirë.

Në këtë ditë që u përkujtua edhe në qytetin bregdetar,studentja Elda Tahiri lexoi poezi në anglisht.Poeti Albert Abazi,përmendi Amerikën shtetin e demokracisë.Dr Zeko Braho tha se Presidenti i parë që u ngrit kundër skllavërisë.Foli edhe përfaqësuesja e ambasadës amerikane.Në bibliotekën e qytetit bregdetar ka një këndë të librit amerikan.Në këtë kënd janë dhuruar libra,historik,shkencor,arsimor nga ambasada amerikane në kohën e ringritjes së kësaj biblioteke dhe ditës së përurimit të saj në mjediset e reja.

VEREJTJET MË URGJENTE NDAJ PROPOZIMIT TË z. AHTISAARI

Prof. Dr. Jaja Kokaj

Email:kokay@kuc01.kuniv.edu.kw

Jam i bindur qe dikush nga anetaret e ekipit negociatore apo dikush nga konsulltantet e tyre lexon Alb-Shkencen dhe sheh doemosdone e intervenimeve ne pikat qe do te jene vitale per ardhmerine tone ne Kosove.

Ne vijim do ti paraqesim verejtet lidhur propozimin e z. Ahtisaari si dhe argumentet lidhur me verejtjet e dhena:

1.       Ne kuader te kapitullit te II  ( “Provisions and Setelment “) neni  I  4-te  ka te beje  me MBROJTJEN DHE PROMOVIMIN E TE DREJTAVE TE ANETAREVE TE KOMUNITETEVE, pos tjerash shkruen: “.. Me qellim te mbrojtjes se te drejtave te komuniteteve joshqiptare te Kosoves gjate proceit legjislative parashihet qe numer I caktuar I ligjeve munde te aprovohen apo  aktivohen vetem nese shumica e anetareve JO-SHQIPETARE e Parlamentit te Kosoves pajtohet me adaptimin e tyre.

Mendojme qe duhet te mos figuroje Fjala  “JO-SHQIPETARE””

ARGUMENTI lidhur me propozimin tone eshte I bazuar ne faktin qe asjne asamble te shteteve ish-Jugosllave nuk e kane ashtu siqe propozon z. Ahtisarri. Nuk e ka as kushtetuta me e re e  Serbise, te cilen e quajn si kushtetute moderne, ne nivel europjan. Konsiderome qe forma e propozuar ne  piken  e katert ketu nuk ekziston ne asje nga kushtetutat e shteteve europjane.  

2.       Ne nenin e katert te ketj kapitulli ku behet fjale per decentralizimin shkruan :

“…si dhe formimi I gjashte apo komunave te reja apo komuneve tjera ku jane te perndare serbet  me numer me te madhe (Gracanica, Novo Brdo, Klokoti, Raniluga, Parteshi, Mitrovica Veriore)”.

Mendojme qe per formimin e komunave e reja duhet respektohen kritere te caktuara duke perfshi ketu numrin  minimal I banoreve. Ne kete aspekt mendojme qe formimi I komunes ne nje bashkesi lokale siqe eshte Partesi, nuk e plotson kriterin e minimumit te numrit I cili me pare duhet te fiksohet, numer ky I cili do te ishte I logjikeshem krahasuar me numrin e banoreve ne komuna tjera ne Kosove apo kudo tjeter jasht Kosoves.

3.       Ne kuader te te njejtit kapitull ( II-te), nenit te shtate behet fjale per MBROJTJEN DHE PROMOVIMIN E TRASHIGIMISE RELIGJIOZE DHE KULTURORE ….te KISHES ORTHODOKSE SERBE NE KOSOVE SHKRUAN:

“….Me se dyzet lokalitete religjioze dhe kulturale te rendesishme do te rrethohen me zona mbrojtes ne te cilat ndalohet cfardo aktiviteti  apo zhvillimi komercial dhe industrial apo cfardo ndertimi ne menyre qe te ruhet prestigji kulturor I lokaliteteve te permendura…”.

Mendojme qe pjeset e shenuara te kesaj pike te kapitullit te dyte te propozimit nuk kane baze juridike, fetare, humane dhe logjike.

Nuk ka baze juridike nga se rekognisimi pronsise se patundeshme qinrda hektareshe per ma se dyzet kisha orthodokse serbe, qe konstituon mira hektare toke apo perqindje te kosiderueshe te teritorit te tersishem te Kosoves tejkalon cfardo logjike, praktike juridike dhe perfaqson presedan te cuditshem juridik ne te gjitha shetet e formuara ne teritoret e ish-Jugosllavise por edhe me tej.  Ne asnje shtet, nga te gjitha shtetet e formuara ne teritorin e Jugosllavise nga Slovenia deri ke  Makedonia, duke perfshi ketu edhe vete Serbine, nuk eshte aplikuar nje gje e ketille e as e ngjajeshme.

Presedani ne fjale eshte I pa logjikeshem dhe jo human nga se po te ketheheshin tokat e bejlereve, agallareve, spahijve dhe pashallareve te dikurshem do te nderprehej cdo prespektive e zhvillimit ekonomik, industrial, bujqeore ne Kosove. Kosovaret do te shendrroheshin ne bujqrob, pa perspektive jetesore.

Mendojme qe presedani ne fjale edhe jo fetare dhe jo humane nga se konsiderojme qe kisha dhe aktiviteti I saje fetare eshte kultivimi I humanizmit, parimeve Biblike ne famulline ku gjendet duke shkelqyer si shembell ne lufte kunder egoizmit ekonomik apo cfaro lloji dhe duke prapaganduar vlerat humane shpirtrore dhe kulturore..Nga kjo rrjedhe qe kishes nuk I nevojiten qindra hektare toke perrreth duke zvogeluar hapsiren e zhvillimit ekonomik, industrial dhe jetesore te njerezve. Eshte e kuptueshme rekognisimi I nje siperfaqeje te caktuar te themi disa hektareshe perrrth kishes e cila do te garantonte vazhdimin e zgjerimit dhe ndertimit te objekteve kishtare me rritjen e numrit te besimtareve apo famullise se kishes ne fjale. Por jo qindra hektare perreth ku perfshihen fusha pjellore, pyje, kodra ( munde te jene burime xehesh te vlefsheme) lumej dhe siperfaqe tjeter, posedimi I se ciles sipas cdo logjike nenkupton vetem zvoglimin e hapsires jetsore ekonomike, buqesore dhe industriale te popullsise Kosovare e kurrsesi nevoje praktike, fetare apo cfardo nevoje tjeter logjike per kishen dhe kishtaret.
Kur eshte fjala per presedan ne nivel te teritorit te is-Jugoslavise te themi qe ne Kosove densiteti I pupullsise eshte me I larti, siperfaqja per koke te banorit eshte me e vogla, mosha mesatare eshte 25 vjecare,papunesi , me afre 50 % shenon vleren dhe varferine me te larte ne Europe. Marrja e nje perqindje te madhe tokesore te ketyre banoreve, coptimi hapsinore I vazhdimesise dhe potencaleve ekonomike konsiderojme qe nuk perkon me parimet as biblike as  shpirterore e as njerzore.

Nen titullin “Trashigimia religjize dhe kulturore” eshte edhe nen tiltulli “Zonat e mbrojtura” ne kuder te cilit perfshihen tri pika te vecanta;

-         “do te formohen 45 zona te mrojtura per rreth kishave dhe manastrireve me te rendeshishme, si dhe monumenteve historike,.....,

-         Ne zonat e mbojtura do te pengohet cdo aktivitet,……, qe cenon apo ndikon ne te drejtat pronsore (mendohet te kishes).”

-         Nga 45 zonat e mbrojura numrohen Mnastiri –Visoki Decani, Patrejashia e Pejes, Manastiri Gracanica, Manastiri Devic dhe Gorioc, Manastrir Budisavcit, Qendra Historike e Prizerenit, fshati Hoqa e Madhe, dhe nje NUMER TJETER I LOKALITETEVE”

Konsiderojme qe sejcila pike ne kuadrin e titullit te trashigimise religjioze dhe kulturore konfirmon konstatimet dhe komente tona me pare te shprehura. Te gjitha keto zona te mbrojtura, qe konstituojne nje perqindje te madhe te teritorit te Kosoves sipas pikes se dyte deklarohen si pronesi private trashigimore e kishes. Keto zona apo pronesi private serbe sipas dokumentit te propozuar, lidhen ne menyre horizontale dhe pastaj lidhen me Serbine duke formuar nje shtrirje apo vazhdimesi e tokave serbe ne nje siperfaqe te madhe te teritorit te Kosoves. Pra nuk do te kete dallim I tokave serbe ne Serbi dhe vazhdimesise te kesaj pronesie ne tokat serbe ne Kosove ( NE ASPEKTIN PRONESORE). Dallimi I vetem do te jete qe siperfaqet e perreth kishave serbe ne Serbi do te jene shum me te vogla se sa siperfaqet e tokave per rreth kishave ne Kosove. Perndryshe te gjitha keto do te jene toka serbe. Keto siperfaqe serbe ne tere Kosoven do te pengojne mundesine e ndertimit te rrugeve, objekteve ekonomike, zhvillimor- do te jene ushaujza qe e bejen ekonomine dhe jeten ne Kosobve anemike pa jete dhe pa ardhemeri zhvellimore. Me masat ndaluese te teritoreve relejfore ne tere Kosoven te pronave kishtare serbe, qe konstituojne nje perqindje te madhe teritorit kosovare, sipas tri pikave te fundit te propozimit te z. Ahtisaarit do te shtergojne apo nguflatete cdo zhvillim ekonomik qe kerkon nje sistem te caktuar integral me liri te carkullimit te njerzve mallerave, me liri zhvellimore. Si qe jemi te njohtuar, nje Kompani Gjermane ka zbuluar ne njeren nga keto teritore burime te konsiderueshme te silikateve, apo materjaleve per prodhimin e qelizave sollare. Sipas bisedave preleminare me ministrine e industries eshte ividentuar potencjal I mundeshem ku munde te ndertoheshin fabrika te medha per prodhimin e qelizave sollare. Ko do te mundesonte punesimin e mira kosovareve, por edhe do te prodhonte qeliza sollare me vlere te madhe jo vetem per Kosoven, ne kohen e krizes energjetike dhe problemit te ngrohjes Globale. Besojme qe keto dy probleme jane indikatore qe do impunojne te mendojne jo vetem propozuesin z. Ahtisaarin  por edhe vete “pronaret e e pasurise apo trashigimise”. Do te mendojne qe ndydhja e jetes dhe zhvillimit, pa arsye dhe pa baze juridike, eshte jo humane jo shpirterore, jo biblike.

 Mësuesi im i dashur

/Mësuesit tim Bedri Jusufi/

Filloi viti shkollor

Sa i pikëlluar isha

Në klasë mësuesin Bedri

Që nuk e kisha.

Kur më kujtohet mësuesi im

Sa i dashur ishte

Na mbante afër zemrës

Nota të mira na ipte.

Nisem për në shkollë

Sa i mërzitur që jam

Në klasë mësuesin tim

Që nuk e kam.

Kur ulem në bankë

Më vie për të qajtur

Që mësuesi im

Nuk më ledhaton më.

Engjujt e morën

E çuan në parajsë

Mësuesin tonë

Nuk do ta shohim më.

Po vjen gjysmëvjetori

Prej shkollës me u lëshua

Por mësuesin tim të dashur

Kurr s’kam me e harrua.

Gani Hasani kl. III₁

Shkolla fillore “Asim Vokshi”

Prishtinë

 Urime 8 Marsi

Si drita e diellit,

Si bukuria e hënës,

Si yjet e qiellit

Buzëqeshja e nënës.

Një tufë me lule,

Do t’ia dhurojë,

Festën e nënës,

Do t’ia urojë.

Gëzuar 8 Marsi,

E dashura nëna ime,

Të uroj shëndet

Lumturi e gëzime.

Më 7 mars 2006     

Verona Rexhepi kl. III₄

Shkolla fillore “Ismail Qemali” Prishtinë

Mosrespektimi

i rregullave   

Në një klasë seç ndodhi  

Mësuesi mungoi,      

Dhe respektimi i rregullave

Menjëherë mbaroi.

Dikush bënte muhabet,

Dikush qeshë, dikush bërtet.

Shumë zhurmë bënin 

Dhe fare nuk mësonin.

Vallëzonin e këndonin,

Vraponin dhe disa disa

Në këmbë qëndronin.

Njëherë hynte njëri,

Më pas dilte tjetri,

Tollovi e madhe

Asnjëri s’kuptonte fare.

Një lazdran na u çmend fare

Desh kërceu për dritare.

E sa për nota  më mirë

Të mos flasësh fare.

Më 16 shkurt 2007

Verona Rexhepi kl. IV₄

Shkolla fillore “Ismail Qemali” Prishtinë

Votimet në Shqipëri

Marre nga Zeri i Amerikes (VOA)

Këshilltari i lartë i komisionit Helsinki i Kongresit amerikan, Robert Hand, shprehu zhgënjim rreth zgjedhjeve lokale të 18 shkurtit në Shqipëri.

Zoti Hand, shefi i misionit të vëzhguesve të OSBE-së, ODIHR, u shpreh i zhgënjyer rreth zgjedhjeve, duke i cilësuar ato si një shans i humbur për plotësimin e standarteve ndërkombëtare. Cili është reagimi juaj?

 Nuk jam aspak i habitur që jo vetëm misioni i vëzhguesve, por edhe të gjithë përfaqësuesit e komunitetit ndërkombëtar, që i ndoqën këto zgjedhje, i cilësuan ato si një shans i humbur. Mendoj se kjo pritej, duke pasur parasysh vonesat në organizimin e zgjedhjeve, mungesën e besimit mes kandidatëve dhe shumë gjëra të tjera që nuk u bënë në kohën e duhur. Në fakt unë do të isha habitur sikur zgjedhjet të përmbushnin standartet

sepse që në fillim ato nuk morën drejtimin e duhur. Deri diku, është meritë e zyrtarëve të zgjedhjeve, që zgjedhjet u zhvilluan. Që zgjedhjet të jenë në përputhje me standartet e OSBE-së, ato duhet të zhvillohen në mënyrë të natyrshme dhe jo me ndërhyrjen e jashtme apo me tensionet, që i shoqëruan ato. Jam krejtësisht dakord me deklaratën e ODIHR-it, se zgjedhjet ishin një shans i humbur dhe shpresoj që një herë e përgjithmonë

të gjitha palët në Shqipëri ta shqyrtojnë me seriozitet këtë kritikë.

Shpresoj që zyrtarët e zgjedhur të fillojnë nga detyra dhe t’i shërbejnë popullit dhe udhëheqësit e Shqipërisë të mësojnë nga gabimet e këtyre zgjedhjeve në vend që të përsërisin të njëjtat gabime në zgjedhjet e ardhme.

Zoti Hand, vetëm 3 ditë para zgjedhjeve, ju thatë, dhe unë po ju citoj, “Shqipëria përballet me pengesa që duhen kapërcyer dhe jo vetëm për të mirën e integrimit të vendit në NATO dhe në Bashkimin Evropian, por për të mirën e popullit, i cili meriton një qëndrim shumë të mirë nga ana e politikanëve”. Dhe tre ditë pas zgjedhjeve, nuk duket se Shqipëria ka kapërcyer ndonjë pengesë.

Në se mund të përdor analogjinë e vrapuesit që kapërcen pengesat, mund të them se me këto zgjedhje Shqipëria ka humbur deri diku balancën, nuk është rrëzuar por ende ka kohë t’i kapërcejë pengesat, megjithatë duhet të përgjigjet me shpejtësi dhe serizitet për zgjidhjen e problemeve ekzistuese. Kur flasim për pengesat drejt integrimit evropian, dyert ende janë të hapura për Shqipërinë dhe ajo ka mundësi të rimëkëmbet. Por siç e

thashë edhe javën e kaluar, dhe siç përmendet në raportin e OSBE-së, zgjedhjet lokale nuk kanë të bëjnë me integrimin evropian, por me çështje lokale. Madje për mua ky është shansi më i madh i humbur, që zgjedhjet lokale në Shqipëri shndërohen në një fushatë për çështje me rëndësi kombëtare. Cila është arsyeja për mbajtjen e këtyre zgjedhjeve lokale, kur në to nuk trajtohen çështje lokale, të cilat do t’u jepnin mundësinë zgjedhësve të votonin për kandidatin, që do t’i trajtonte më mirë pikërisht këto çështje.

Ju thoni që zgjedhjet lokale duhet të përqëndrohen në çështje lokale dhe jo të shndërohen në zgjedhje të përgjithshme, ku trajtohen çështje kombëtare si integrimi në NATO dhe në Bashkimin Evropia. Si mund të edukohet elektorati, që të bëjë pikërisht këtë, t’i mbajë përgjegjës politikanët për çështjet lokale.

Deri diku elektorati shqiptar po reagon në këtë mënyrë, duke mos marrë pjesë në zgjedhje. Ndërsa në këto zgjedhje pjesëmarrja ishte nën 50 përqind, në të ardhmen mund të shikojmë një pjesëmarrje edhe më të ulët. Për mua një gjë e tillë do të ishte gabim. Zgjedhësit duhet t’i mbajnë përgjegjës politikanët dhe në se ata nuk bëjnë atë që premtuan, elektorati voton për dikë tjetër në zgjedhjet e ardhshme. Organizatat jo-qeveritare, që mbrojnë çështje të ndryshme, janë një fomë e mirë për t’u lidhur me

kandidatët gjatë fushatës dhe për t’i mbajtur ata përgjegjës kur fillojnë detyrën. Nga ana e tyre, votuesit duhet të vazhdojnë të jenë konstruktivë. Zgjedhësit duhet të angazhohen në një proces paqësor e të qytetëruar dhe të mbrojnë çështje të caktuara lokale dhe në afatin e gjatë shpresoj që qëndrime të tilla të ndryshojnë atmosferën politike në Shqipëri.

Zoti Hand, dy muaj para zgjedhjeve, në intervistën që dhatë për Zërin e Amerikës, ju shprehët një zhgënjim të madh lidhur me mosmarrëveshjet që ekzistonin mes politikanëve shqiptarë edhe lidhur me datën e zgjedhjeve. A jeni njësoj të zhgënjyer sot, pas zgjedhjeve.

Po, jam fatkeqësisht. Pjesë e arsyes që isha aq negativ gjatë intervistës para 2 muajsh ishte që gjërat të ndryshonin. Kjo deri diku ndoshta ndodhi dhe për këtë u desh një angazhim i madh i komunitetit ndërkombëtar. Megjithatë, zgjedhjet në Shqipëri përfunduan në zhgënjim për mua. Një vend, që përpiqet të konsolidojë institucionet demokratike, nuk duhet të mbështetet në ndërhyrjen e komunitetit ndërkombëtar edhe për mbajtjen e zgjedhjeve. Shqipëria duhet të përparojë në procesin zgjedhor në të gjitha

nivelet qeverisëse në mënyrë që këto procese të jenë të natyrshme, njerëzit t’i besojnë sistemit dhe të pranojnë rezultatin, pavarësisht nga fituesi, ta pranojnë atë si rezultati i vërtetë, që pasqyron vullnetin e popullit. Kjo është pikërisht ajo që ka nevojë të bëjë Shqipëria, ndërsa ecën drejt integrimit evropian.

2500 TRUPA NUK MJAFTOJNË PËR NJË USHTRI. DUHET BË PËRMIRËSIME NË TEKST