Kristaq Turtulli: Sikur një milionë shtigje të ketë e drejta...

Kristaq Turtulli

fragment nga romani ''Në trenin e linjës 16''

KAPITULLI I DHJETË

Sikur një milionë shtigje të ketë e drejta...

Ishte muaji nëntor, mot i vranët me borë të imët. Era e fortë fshinte borën prej çative dhe e rrëzonte përdhe me tërsëllëmë, duke rritur trashësinë e borës në rrugë. Zamira qëndronte pranë dritares duke menduar të bijën e cila iku si e ndërkryer mbështjellë me një xhaketë të hollë.  Ajo fajësonte veten që kishte qëndruar aq hutaqe përpara nervozizmit të së bijës. Duhej të kishte marrë iniciativën, ta detyronte me forcë të dëgjonte zërin e prindërve. Ta mbyllte me çelës brenda, pa i vënë veshin kundërshtimeve  të vajzës.

Eh, këtu ligjet janë ndryshe. Në se ankohet fëmija se e ke detyruar, ndrydhur, aq me shumë mbyllur me forcë brenda pa pyetur mendimin e vajzës, përballohesh me pasoja të tjera, të rënda. Po a mund ti thuash fëmijës kur është në gabim, të keqen nëna a më lejon të dënoj, të mbyll brenda me çelës të mos dalësh jashtë? Jona e saj është e çiltër, e dëlirë.

Orët rrodhën, u rrotulluan, fluturuan, u ngritën dhe u flakëritën së bashku me erën dhe borën dhe vajza nuk u kthye në shtëpi. Teodori duke rënkuar, zbriste dhe ngjiste shkallët, pyeste herë mbas here:

"U kthye Jona?"

Në dhomën vajzës Zamira gjeti një copë letër të palosur me katërsh  dhe të rrëzuar përdhe, një metër larg komodinës.  Nënës i dridheshin duart dhe i dhembnin sytë, germat valëzonin në letrën e shkruar. Vrundulli i erës shtyu me forcë kanatet e dritares së vjetër, ato  u drodhën, dëbora hyri brenda me zulmë. Ajo me shumë vështirësi shtyu dritaren duke dëgjuar kuisjen e acaruese të menteshave të dritares. Dhoma ishte bërë menjëherë akull dhe letra ishte lagur nga dëbora.

Shkrimi i bukur i vajzës nisi të zgjatej të përdridhej nga rrëketë e vogla të borës së shkrirë dhe ajo lexoi me vështirësi:

Mama nuk do vij..., pastaj ishte shkruar diçka tjetër dhe fshirë me nervozizëm

Ajo e hutuar futi letrën në gji, hapi derën, doli në korridor. Era përplasi përsëri me forcë mbas murit kanatin e dritares së pa mbyllur mirë duke thyer xhamin e dritares gjithë rrapëllimë.

Zamira ishte apatike e  nuk i bëhej të kthehej në dhomë për të vënë rregull. Vështroi poshtë, u ndesh me vështrimin e zbardhur të Teodorit. Ai qëndronte në këmbë si statujë allçie, në mes të dhomës.

Ajo zbriti shkallët ngadalë, duke dëgjuar kërcitjen e dërrasave të vjetra. Teodori e vështronte ngulët. Ajo i lëshoi letrën e vajzës në pëllëmbë duke i thënë me zë të lodhur të rëndë:

"Jona nuk do kthehet."

"Ç'domethënë kjo nuk do kthehet, ku do shkojë?" Bërtiti Teodori.

Zamira ngriti supet dhe u ul duke rënkuar në stolin pranë tavolinës. Jashtë dëgjohej vërshëllima e erës dhe Zamira foli me zë të zvargur:

"U thye xhami i dritares në dhomën e vajzës. Do ti ftohet dhoma. Do mërdhijë Jona. Duhet ta fshij, ti mbledh qelqet dhe të ngjit deri nesër një letër plastike," ajo u ngrit, mori fshesën dhe farashin.

Teodori rrëmoi në kthinën e vogël e nxori një qese plastike. Ata ngjitën shkallët. Dhoma e vajzës ishte bërë akull nga era e fortë dhe dëbora. Dritarja me xham të thyer përplasej me zhurmë mbas murit.

Ata punonim mekanikisht me mendje të humbur. Letra e vajzës ndoshta ishte mendjeshkrepje momentale, më pas ishte bërë pishman dhe e kishte flakur përdhe. Por në dhomën e çupës i a kishin behur, erërat. Ndryshe nga erërat e vendlindjes, këto ishin erëra të hidhëta tinëzare, si nepërka shkisnin nëpër tjegulla, në kanatet e  plasaritura të dritareve, në plasat e dyshemesë. Ato të prisnin si me thikë lëkurën, të plevitosnin shpatullat, të thanin zemrën.

Ata qëndruan të ngrehur dhe pritën vajzën gjithë natën. Sytë e nënës u lodhën nga mbërthimi i gjatë në drejtim të derës. Dritat dhe hijet  shkonin dhe vinin, por Jona nuk u shfaq, nuk hapi derën si zakonisht me gazmendin e çiltër, të mrekullueshëm rinor. Zilet e holla trokëllin, përplaseshim mbas murit me potere dhe ata  prisnin zemërngrirë.

"Lidhi ato dreq zile, na shastisën veshët" murmuriti Teodori, duke rënduar me nervozizëm herë në njërin gju e herë në tjetrin.

Asnjëri nuk lëvizi nga vendi. Reja e dendur e tymit ishte ndehur si perde në tavan, e më pas endej nëpër dhomë, ai filloi përsëri të pije duhan.

 Djemtë bridhnin nëpër erë dhe natë në kërkim të motrës së tyre. Të lodhur e të trishtuar shkuan u ankuan në polici. Policët i panë me dyshim, i pyetën për kombësinë. Ata ngritën kokat e vështruan njëri tjetrin, më pas kthyen shikimin e ngulët gjithë dyshim drejt djemve. Hapën një bllok të madh, të verdhë, morën në shënim emrat, adresën e shtëpisë. I urdhëruan prerë të uleshin në stolin prej dërrase që gjendej në qoshe të korridorit, të mos lëviznin, në pritje të një urdhri të dytë. Policët porositën rojën ti mbikëqyrte.

Djemtë donin të kundërshtonin, shikimi i policëve ishte i akullt, gati vrasës. Ata mbyllën gojën dhe u strukën në cep të stolit mbas murit. Mbas disa orësh i urdhëruan të largoheshin shoqëruar me vështrime qesëndisëse dhe të qeshura më pas.

Teodori u bë më i heshtur, i vrenjtur, i rëndë. Ai lëvizte, hynte dhe dilte  si hije nëpër shtëpi, derisa u sëmur dhe zuri shtratin. Në azilin e pleqve nuk e kishte siguruar jetën. Ai aplikoi për ndihmë sociale, por duheshin disa muaj derisa të shqyrtoheshin dokumentet. Mjetet më elementare të jetesës po pakësoheshin.

Zamira u detyrua të punësohej në shtëpinë e madhe me shumë dhoma të një mjeku sy me të mëdhenj, të dalë, si dac, në krahun perëndimor të qytetit, pranë lagjes muze. Detyra e saj ishte të përkujdesej ndaj një plake sakate, ta lante, ndërronte të ndoturat erë rëndë, ti jepte për të ngrënë, ta shëtiste me karrocë në parkun e madh.

Klara ishte grua e hollë, tmerrësisht e rrudhosur, e dobët, fytyrëgjatë, e thatë, si hoshafe molle, e grindur, me sklerozë të rëndë, nevrastenike. Ajo ulërinte deri në kupë të qiellit, për hiçmosgjë, gënjente pa turp, sajonte historia të paqena, duke e vënë Zamirën në pozitë të vështirë.

Dikur ajo kishte qenë pronare e disa shtëpive publike, ku shkonte shtresa e kamur e qytetit. Ylli i saj kishte përfunduar qyshkur. Ajo ishte mësuar të sundonte, ti shikonte femrat me syrin e dyshimit dhe të nënvleftësimit, e në se ishe e re me syrin e përfitimit të seksit. I zhvishte lakuriq dhe u këqyrte trupin me imtësi. U fuste gishtërinjtë në vendin e mëkatit, u mbante erë gishtërinjve dhe qeshte me të madhe.

Ajo i tha edhe Zamirës të zhvishej lakuriq, të hapte këmbët. Ajo ishte nevojtare, e hutuar veproi siç e urdhëroi pronarja. Zamira bënte habi me këta njerëz, kontrolli i parë i tyre ishte më skandalozi, një e dy e të futnin duart në vendin e shenjtë.

 Klara me ligësi zbardhi dhëmbët e vëna, kur dalloi hutimin e Zamirës. Ajo ishte plake e keqe, e djallëzuar. I biri detyrohej ti a plotësonte të gjitha trillet edhe pse po i nxinte jetën. Shumica e pronave ishte akoma në emrin e saj. Ajo nuk lëshonte pe.

Në atë shtëpi të madhe ku thoshin se lëviznin shpirtrat e vajzave të vogla naive të kthyera në prostituta, shërbyesit nuk qëndronin më shumë se dy a tre muaj. Ata iknin nga sytë këmbët duke mos marrë as e rrogën e fundit, jo nga zërat e fshehura të fatkeqeve, por nga pronarja e shtëpisë, madama, siç i thoshin dikur, së cilës duhej ti shërbenin.

Klara ishte gati si shtrigë. Herë mbas here atë e mbërthente marrëzia. Ngrihej në mes të natës, zvarritej nëpër shtëpi si  fantazmë, gërvishte muret me thonj, ngujohej përpara hënës së zbehtë dhe si ujkonjë sokëllinte me të madhe. Vajzat e njoma ishin zhdukur fshehur nëpër mure. Ajo gëzohej kur shihte vuajtjen, mundimin, tmerrin në sytë e të tjerëve. Zamira ishte nevojtare ndaj duronte me stoicizëm të gjitha marrëzitë e plakës, e cila gjithashtu pëlqente të hante gjellën e përvëluar, ajo nuk e ndjente nxehtësinë mbasi mbante proteza.

Një buzëmbrëmje plakën e mbërtheu shumë herët marrëzia, përmbysi tavolinën plastike, sy skuqur, flokëçakërdisur u turr drejt Zamirës dhe i flaku drejt fytyrës supën e nxehtë. Ajo ulërinte me sa zë që kishte në kokë:

"Do të flak në rrugë buçe, ti më jep supë të  ftohtë akull."

Zamira tërhoqi me shpejtësi kokën pas dhe instinktivisht vendosi menjëherë duart përpara. Lëngu i supës ishte tmerrësisht i nxehtë. Ajo klithi nga përvëlimi. Plaka qeshi me të madhe, fërkoi barkun si dërrase dhe tregoi me gisht fytyrën e llahtarisur të Zamirës. Befas filloi të qante, të bërtiste me të madhe, akuzoi Zamirën për djegie, kur  ndërkohë asaj i ishin mbushur duart gjithë flluska të bardha.

Ajo nuk iku si gjithë shërbyeset e tjera. Dhembjet e bënë të mos çante kryet për asgjë. I pllakosi të djegurat me salcë domate dhe i bërtiti plakës të mbyllte grykën. Klara u mblodh si esh dhe vështroi hutueshëm. Zamira lajmëroi në telefon të birin të vinte menjëherë. Ai i u përgjigj ftohtë,

'Më falni por nuk kam kohë.'

 Zamira ngulmoi duke i thënë:

"Nëse nuk do që shtëpia të mbushet me të dhjerrat e sat ëme, sill njeri tjetër, dhe rogën time dyjavore. Jot ëmë mi përvëloi duart me supë të nxehtë."

Plaka qëndronte e tulatur në stolin e vet. Zamira nuk i a hidhte sytë.

Markusi erdhi mbas disa orësh, i ngrysur, i nervozuar. Ai përplasi derën e makinës duke sharrë nëpër dhembë. Pas e ndiqte një plak i shukët. Ai i lëshoi Zamirës në dorën e fashuar zarfin me të holla, pa i kërkuar asaj asnjë shpjegim i tha të largohej.

Atë e kishte zënë halli me të ëmën skizofrene. Shtriga akoma nuk kishte firmosur, do ta mbante varur në çengel deri në çastin e fundit. Ku dihej, ndoshta ai do vdiste më parë. Kurvat gjithnjë e kanë jetën e gjatë, sepse nuk kanë se çfarë të humbasin. I biri, Markusi, i tha të ëmës të ulej në karrocën me rrota dhe e shtyu plakën me nerva të tendosura drejt dhomës së gjumit.

 Zamira nuk mund të flinte natën, të djegurat e duarve e përzinin tutje gjumin. Një mikeshë e këshilloi ta kërkonte çështjen me gjyq, për dëmshpërblim për dëmin e shkaktuar nga pronarja, pikaloshja, siç e thërrisnin dikur kurvën me famë të qytetit. Zamira luajti kokën e menduar, ajo nuk mund të rendte gjyqeve. I forti dhe i pasuri ka ligjin me vete.

Mikesha e kundërshtoi e vendosur: shteti ynë ka ligje të forta, e drejta dhe e vërteta vonon por nuk harron. Zamira nuk  ktheu përgjigje. Ndërsa me vete shtoi: Sikur një milionë shtigje të ketë e drejta, përsëri nuk gjendet.