Pilo Zyba: Asfalti çalaman

Mësuesja, doli nga shkolla duke shtërnguar  çantën e saj të vogël. Në të mbante gjërat më të domosdoshme.Hodhi vështrimin në rrugë por asgjë, vetëm era që fërshëllente dhe rrëzonte nga degët gjethet e mbetura.Kjo vjeshtë e vonë kishe ardhur për të me një shqetësim të brëndshëm. Një dimër i pa dukshëm trondiste pranverën e shpirtit të saj, dhe gremiste ëndërrat që kishte thurur për profesionin e dashurinë për mësimin, shkollën dhe vehten.Ajo hije që çfaqej çdo ditë poshtë dritares së klasës sa here fillonte mësimin, e bënte të humbiste përqëndrimin.Vështrimet e fëmijëve për të ishin pyetje që prisnin përgjigje.”Kush ishte ky njeri,  çfar donte prej saj?Përse rrinte poshtë dritares së shkollës, pse nuk fliste, pyetjet e mundonin deri në telendisje”.Hodhi përsëri  vështrimin, fytyrat e gëzuara të fëmijëve nuk i bënin më përshtypje, as dhe një letër e bardhë, që e rrëmbeu era dhe e ngriti lart.Ajo, i ngjante tani një zarfi të shkruar, që nuk kishte as adresë  e as shtëpi për tu çlodhur, ngjante më shpirtin e saj dhe këmbët që ecnin pa adresë.Komandën e shqisave të saj e kishin marrë sytë.Ata here përqëndroheshin e here rrotulloheshin si radarë në kërkim të objektit luftark armik.Por ajo, as vetë nuk e dinte, çfar kërkonte dhe përse?Donte që hijen e të panjohurit që lëvizte poshtë dritares së shkollës ta ndalonte, ta pyeste, por, sa hapte dritaren ajo humbiste e tretej në ajrin e ftohtë të vjeshtës. Humbiste si një ëndërr që pasi të ka lënë pa gjumë, edhe kur zgjohesh, të lë shumë pikpyetje që të mundojnë.Mbërtheu pardesynë, shtërngoi  me duar kraharorin  dhe zëmrën që trokiste me force, sikur kërkonte të dilte jashtë, e i dukej, sikur shpirti i saj i fliste;”Qëndro aty, mos dil  jashtë është ftohtë, do ta kërkoj  dhe do ta gjëj unë.Pa kuptuar kishte ecur e shoqëruar nga mendimet dhe aroma e rrushit të fermentuar,  vinte nga fabrika e verës që ishte në të dale të fshatit.U përmënd.Ju duk se në fund të kthesës pa pardesynë e tij.Vetëm atë shikonte të largohej sa here hapte dritaren.Fytyrën nuk ja kishte pare asnjëherë, as zërin nuk ja kishte dëgjuar.Ndaj, ishte e shqetësuar, i dukej se ndiqte dhe kërkonte të takonte një hije, që nuk ka as ngjyrë, as zë e as mendime.Donte ta ndalonte e ta pyeste, “Ç’far kërkon nga unë, çfar fsheh pardesyja jote dhe heshtja”?Donte një orë e më pare të çkopsiste kapakët e librit të tij e të lexonte  qëllimet.Ato qëllime, kishin ditë që e trondisnin dhe net që e linin pa gjumë.Ju afrua pardesysë dhe i vuri dorën e saj në sup.

             - Mirdita! e përshëndeti ai, duke u rrotulluar.

- Mirdita, - u përgjegj mësuesja.Fjalët i mbetën në grykë, nuk po e kalonin dot thellësinë e kraharorit. Mekanizmi që i përcillte nga thellësia për në atmosfere kishte pësuar avari.Ajo bëri përpjekjen e fundit që zogu i zërit të linte folenë e të fluturonte në hapësirë.Kush jeni,  kë kërkoni? Ju duk se pas asaj pyetje u lehtësua.

- Juve, ju kërkoj!Zëri i tij ishte i qetë.Ngjante me nota maxhore të nxjerë nga një këngë e vjetër arvanitase.Buzët qëndruan statike, ndërsa sytë  morën një pamje të gëzushme, të ngjashme me shpërthimin e pranverës në luginën e fshatit pranë përroit.

- Mua!?Buzët e mësueses shprehën një gjëndje habitore deri në përçartje.Kush jeni ju, përse më doni?

- Dua diçka, por jo këtu!

 Mësuesja u drodh.Nuk donte të besonte që këto ndodhnin në të vërtetë.Mbështolli kapakët e pardesysë, sikur donte të fshihte trupin përpara gjithësisë, në fakt në rrugë nuk ndodhej askush, megjithatë asaj i dukej sikur edhe plepat e rrugës që ishin xhveshur nga rrobet e gjetheve  e shikonin si statuja të ngrira.

-         Përse më doni, dhe pse jo këtu?Ajo fjala “këtu” i dukej sikur ishte fundi i botës.Ku tjetër ?Pyeti ashtu sa për të thënë diçka.

-         Te plepat e Vangjushit, pëshpëriti ai buzagaz.

Mësuesja nuk po kuptonte.Fjalët i dukeshin apsurde, ndërsa në sytë e buzët e tij nuk shikonte asnjë kërcënim.Plepat e Vangjushit ishin në të dalë të fshatit, pranë përroit të thatë, pranë fushës së mbjellë.Kishin marrë këtë ëmër nga piktura  e Vangjush Mihos.

-   Do të vij! Ajo u shpreh ashtu, pa e kuptuar as vetë.Donte pa tjetër ta ndalonte rrjedhën e kësaj ngjarje që shqetësonte dhe fëmijët në mësim dhe atë vetë.

-         Mos më gënje? Të pres!?

Ajo pohoi me kokë.

Ai u largua me hapin e ngadaltë e ritmik, sikur shkelte mbi tastat e një pjanoje gjigante, ndërsa sinfonia e erës e shoqëronte duke i përkundur fletët e pardesysë që i binin deri pranë këpucëve.

Mësuesja e shikonte dhe i dukej si një pikëpyetje që largohej në drejtim të kundërt me qëllimet e saj.Ajo, donte ti vërsulej, t’ia prishte ritmin e lëvizjeve, dhe gjelbërimin e syve kësaj enigme, që i kishte prishur qetësinë dhe gjelbërimin e jetës së qetë familjare.U dha urdhër ndjenjave që të mos rebeloheshin dhe ndryshoi drejtim për të mos e parë.

Dhe vërtet, të nesërmen ai nuk u duk.Mësuesja ishte më e qetë.Hidhte shpesh herë sytë nga dritarja por vështrimi i saj endej në një gropëz të vogël me ujë të krijuar nga reshjet, ajo i ngjante si sy i vogël, si një pasqyrë që shiheshin  pemët e rrugës.Një ekran i vogël ku  retë duke kaluar shihnin leshrat e pa krehur në kalim e sipër për në rrugën e tyre të gjatë për diku.Ashtu ishte dhe shpirti i saj këto çaste i ngarkuar me retë e pikpyetjeve.Dhe ajo donte të ndalonte diku dhe ti hidhte reshjet e mendimeve dhe ndjenjave të saj. Zilja e përmëndi.Fëmijët largoheshin duke marrë me vete harmoninë e zërave dhe duke e boshatisur dalë ngadalë çerdhen e kraharorit të saj.

Deri pak më parë me zor kishte pritur zilen, ndërsa tani rënia e saj e trëmbte, e bënte më të pa fuqishme.Pesha e trupit i dukej sikur i ishte lehtësuar dhe do ta mërrte era,

era e mendimeve të saj, që rendte drejt një humnere të pa shpresë.”Të bëhet si të bëhet, mendoi”Veshi çizmet dhe u nis.

            Thëllimi i ftohtë e pruri në vete.U mbështoll me shall që të mos e shihte njeri.Kaloi në rrugën më të shkurtër dhe doli në cepin e arës.Rruga ishte e thatë, në ngjyrën e grurit, e përhimtë.Fryma e erës kishte hedhur mbi të pluhurin e sheqertë.

Dy vijëza pralele ndiqnin gjatësinë e saj.Ngjanin me dy shina treni.Ato mbanin mbi vete peshën e prodhimeve të vjeshtës.Dy vijëzimet ishin të qerreve që kishin prurë  prodhimet.Dhe ajo ishte tashmë e ngarkuar dhe ecte ashtu si pa vetë dije.Në vesh i ushtonin shumë pyetje, ndërsa në shpirt kishte një shtrydhje me një peshë të rëndë e të hidhur.I dukej se plepat e rrugës e pyesnin, ku vinte, libri i madh i jetës dhe i arave nuk kishte lidhje me studimet e saj.Ngriti kokën lart.Një karvan resh udhëtonte me ndimën e erës dhe pleksej në pemët e përroit, pasi krihej në to e zbukurohej, lehtësohej e ngjitej lart duke u praruar nën ngjyrat e rrezeve të diellit që binin pingul.Mësuesja donte t’u thërriste, tu thërriste ta mërrnin dhe atë në rrugën e gjatë të mërgimit të mendimeve.Një kor bretkosash fillojë këngën, ndërsa një zog i vogël doli nga një gëmushë  barishteje, si një mesazh dhe iku duke lënë pas vetëm rrahjen e flatrave dhe notat e zërit si muzikë të trishtuar.Ambjenti e zgjoi disi.E bëri të mbushej thellë me frymë.Në kraharorin e saj hyri tani dhe cicërima e këtij zogu, dhe

frymëmarrja e madhe e  vjeshtës, shoqëruar me blegërima të gëzuara të një kopeje që

kulloste pranë përroit.Shpërndarë në fushë ajo ngjante më një tablo të tërë.Më tej plepat dukeshin si një grup çobenësh që po bisedonin në këmbë.Ajo qëndroi.Kjo ecje i dhe forca dhe shpresë.Më tej hapat i hodhi më të sigurtë.Ndaloi.Përballë një shtëpi

e vogël e ulët, pranë saj një qiparis i gjatë si penë, apo penel, që priste të shkruante a pikturonte...Hodhi vështrimin për rreth.Iu duk se e pa të dilte nga cepi i shtëpisë.Ai ishte.E pa tek po afrohej si një enigmë që priste të zgjidhte.

-Mirëse erdhe!E pa ashtu të pa përqëndruar dhe i dha kurajo.Mos kini frikë!

-S’kam pse të kem frikë – ju përgjegj ajo.Në të vërtetë brënda saj zogu i frikës nuk kishte guxim të çante guaskën e të dilte jashtë.Përse më kërkuat?

- Më duhen ca lek, - ai u përgjegj thjesht.Në fytyrën e tij nuk u duk asnjë re

mendimi që mund ta shikoje e të kuptoje pas fjalëve qëllimin.

            -Dhe më sollët deri këtu?

            -Po të mi jepje në shkollë, unë do të quhesha lipës ose hajdut.Në të vërtetë unë do t’ua kthej përsëri.

            Mësuesja nuk po u besonte veshëve.Nxori nga çanta ato që kishte dhe ja la në dorë.Dora e tij ishte e madhe e bardhë me ca vijëzime të imta si të pënjëzuara me kujdes nga duar që bëjnë gjergjefët e bukur të Dibrës.E pa thellë në sy.Një kaltërsi e thellë e thellë, bebet e bukura të qëndisur si dy varka që lundronin të qeta, rrethuar nga pyjet e gjelbëruara të vetullave.Buzët të përskuqura nga thëllimi i vjeshtër, si një mollë e kuqe e prerë me kujdes.

            -Mërrini, dhe mos më shqetësoni më, ju lutem! Fëmijëve ju tërhiqni vëmëndjen dhe mua më trishtoni.

            -Nuk do t’u shqetësoj.U jap fjalën.Goja e tij kishte shijen e mjaltit, ndërsa zëri fëshfërimën e krahëve të bletës.

            Ajo i ktheu shpinën dhe u largua më hapa të shpejtë.Ishte lehtësuar, hapat nuk i ndjente.Ndjente dhe shikonte vetëm pikturën e portretit të tij në ekspozitën e mëndjes dhe koncertin e zërit të kthjellët e kumbues.

            Gjithçka u duk se u normalizua.Po kalonte afro një muaj dhe ai nuk po dukej.

Mësuesen tani e mundonte një tjetër pyetje.Kur mbaronte mësimin, ajo zgjidhte rrugën më të gjatë për të vajtur në shtëpi.Donte ta shikonte, vetëm ta shikonte.Ku ishte, ku fshihej?Mos vallë i kishte ndodhur gjë?Çudi, shtëpia e shpirtit të njeriut nuk mund të jetojë pa emocione, ajo e do brënda dhe pranverën e verën, por dhe  të ftohtët e ngricës së dimrit.

            Atë ditë e dinte se do të ndodhte diçka.Gjatë natës një bulkth gëzimi këndonte pranë dritares së saj.Ajo bëri një gjumë të qetë e në mëngjes u ngrit më herët.Kur e takoi në rrugë ndjeu një gëzim që nuk ishte në gjëndje  ta kuptonte  se nga ja dërgonte dhuratë natyra.

            -Mirdita!- i tha ajo.Ku humbe, thamë, por jo dhe kështu.

             Ai buzëqeshi.E trëndafilta e buzëve lajmëronte dimrin, për një copë pranverë.

-         Mërrini dhe faleminderit.Ai i zgjati lekët.

-         Mbajini! Kur të kem nevojë ua kërkoj. Donte diçka të thoshte por e përtypi.

-   Jo, faleminderit, po të kem nevojë u kërkoj unë.Ai ja la në dorë dhe e pa në sy. Ia mbajti paksa dorën dhe ja lëshoi më një butësi dhe përkëdhelje.

-   Kur të kini nevijë, më takoni përsëri – pëshpëriti ajo.

Ai buzëqeshi dhe u largua.

            Mësueses i dukej se mbante në dorë bashkë me lekët, dhe bukurinë dhe zërin e tij kumbues.Atë natë fjeti e qetë me një gjumë pa ëndërra.Ditët rridhnin në shtratin e lumit të përditshëm.Djaloshi nuk po dukej.Mësuesen e mundonte mungesa e tij.As

vetë nuk e kuptonte çfar e shtynte të dinte më tepër për të.Portreti i tij, zëri, ju bënë të domosdoshme.Ngado që shkonte e kërkonte me sy, por vetëm përfytyrimi i tij e asgjë më tepër.

            La në të djathtë fshatin dhe mori përsëri rrugën për në vëndin ku i kishte dhënë lekët herën e parë.Këtë herë ishte po aq e trishtuar sa dhe herën e shkuar.Shpirti i saj kërkonte diçka që i mungonte.Diçka që dhe ajo vetë nuk e kuptonte.Ajo diçka që i kishte prishur qetësinë.Ndodhte si në përralla por në të vërtetë nuk ishte një prrallë.Hidhte sytë kudo dhe hapat i bënte të ngadaltë.Kur vajti pranë shtëpisë, pa se vesa e shiut e rënë në mesditë, i kishte larë dhe rrugët dhe arat.Vetëm dëshirat e saj nuk kishte mundur ti lante, ti bënte më të bukura e më të sakta.Qiparisi i gjatë si heshtë e ngritur vështronte barkun e madh të pa fund të qiellit dhe tundej si balerin në pjesën finale.

            Ai e pa nga dritarja tek vinte ashtu si një ftesë e bukur dasme.Kishte mbështellë bukurinë e saj me një shall të madh për ta ruajtur nga erërat e dimrit.

-         Erdhe? E pyeti Ai.

-   Siç e shikon!Ajo buzëqeshi pak.Fytyra i mori pamjen e një luleje të brishtë.Ti humbe fare! Thashë mos të ka ndodhur gjë.

-  U shqetësove!?Ai i mori duart në pëllëmbët e tij të mëdhaja.Ato ishin të

brishta dhe dridheshin lehtë.Një dredhje ritmike, harmonike si fërfërimë notash nga stinët e Vivaldit të madh.Ai i puthi.

            -     Mos! I pëshpëriti ajo, me një ëmblsi të tillë që nuk tregonte as vrazhdësi dhe as qortim.Mos se do na shohin.

            -  Dhe po të na shohin ato nuk dinë të flasin.Ai u kthye nga qiparisi dhe shtëpia e vogël, pa ja lëshuar dorën.I hoqi shallin e rëndë dhe zbuloi në këtë dimër pranverën e lulëzimit të saj.Qerpikët dridheshin dhe buzët ju  thanë.Sytë ju lagën nga një pikërimë lotësh gëzimi.Ai u lëshua mbi ta, mbi thatësirën e buzëve.E puthte pa thënë asnjë fjalë.I hoqi pardesynë.Nuk e dinte as vetë çfar kërkonte të zbulonte në shpirtin e kësaj ftese të ardhur e që kishte kohë që e priste.E rrëmbeu në krah.Ju duk se mbante bashkë me të dhe shpirtin e tij e vallzonte në këtë skenë të madhe të natyrës.

            Mësuesja e lëshoi veten.Puthjet e tij në kraharor në gushë, duart e shtërnguara në kofshët që i ndizeshin, e bënin ti shuhej një zjarr i ndezur që kishte ditë që digjte në vatrën  e ndjenjave të saj, të gjitha eshtrat ishin pa peshë e të lehta.Në atmosferën e orbitës së shpirtit, frynte një erë gëzimi dhe lumturie, që nuk e kishte ndjerë kurrë më parë.Ky bari i pa njohur, me prekjet e buzëve dhe duarve të tij në lëndinat e ndjenjave të saj, e bënte që kudo ti mbinte një lulëzim i dëndur dhe e mbushte me aroma dehëse botën e saj të brendëshme.As vetë nuk e kuptonte, si ishte trëmbur nga ky djalë, i cili përveç lumturisë nuk mund të dhuronte gjë tjetër.Ndënjën ashtu gjatë.

            - Më duhet të iki!Ajo, fjalët i thoshte sikur i kalonte nëpër pengesa.Vetë i thoshte dhe vetë nuk donte të largohej nga krahët e tij.

            - Edhe pak, ai e puthi aty ku kishte vënë kokën në kraharor.Dëgjonte botën e saj tashmë pas reshjeve të flinte e qetë.Lumenjtë e gjakut që rendnin në rrugët e gjata të shoqëruara me ritmin e zëmrës që ishte normalizuar e lajmëronin se furtuna kishte kaluar e gjelbërimi kishte rënë në qetësi e paqe.

            Ajo i puthi me mani sytë, sikur donte ti mërrte me vete dhe u ngrit.

            - Do vish prap?

            Ajo nuk foli.Hodhi mbi trup këmishën e natës e me radhë rrobet e tjera duke mbuluar bukuritë.As vetë nuk dinte çfar kishte bërë, vetëm se ndjehej e lehtësuar dhe

me një zog gëzimi që cicërinte në pyllin e lulëzuar të ndjenjave.

            Ai e shoqëroi deri jashtë.I dukej se po fluturonte nga foleja e kraharorit dhe po shtegëtonte për diku larg ëndërra e tij për të cilën nuk e dinte a do kthehej më në folenë e parë.

            - Të pres! I pëshpëriti.

            Ajo e puthi e puthi për të fundit herë, sikur dinte ti mërrte të gjithë nekarin lules së buzëve të tij.Qiparisi ju duk më i lartë, cicërimat e zogjve në kraharorin e tij nuk i kishte vënë re më parë.Pluhuri i rrugës i dukej i sheqertë dhe ngasrat e arve si pasta të prera.Nga të dy anët e rrugës kanalet ishin të mbushur me ujë. Nuk i kishte vënë re më parë.Kënga e bretkosave lajmëronte se do binte shi, arat prisnin reshjet të ngopeshin.Në arat e saj shiu kishte vaditur të gjitha qëniet bimore.Gjethet e tyre tashme gjelbëronin me kokat lart të tundura nga era e ftohtë e dimrit.Në detin e madh të qiellit një re e purpurt nga rrezet e pakta të diellit notonte pranverën e pakët.Kishte hapur velat dhe udhëtonte për në brigjet e largëta ku e prisnin...

Kur vajti në shtëpi u fut në dush e ndënji gjatë.Ndjente nevojën të rrinte vetëm.

            -U ftoh gjëlla, e kujtoi i shoqi.

            Ajo doli mbështjellë me robdishan.E puthi të shoqin si gjithnjë dhe iu afrua tryezës.Ndjehej e ngopur.Mbas kafes ndënjën një copë herë dhe më pas u shtrinë.Ajo mbështeti kokën në kraharorin e tij dhe e zuri gjumi.