Kulturë

Agron Sela: Këngë në heshtje (Cikël poetik)

E merkure, 02.12.2009, 07:36 PM

Agron Sela lindi n? Dib?r m? 1960. Mbaron shkoll?n e mesme n? v?ndlindje. Si pjes?marr?s i demonstratave studentore m? 1981 n? Prishtin?, detyrohet t? nd?rpres? studimet n? Fakultetin e Gjuh?s dhe Let?rsis? Shqipe. Emigron n? Gjermani, ku njihet dhe miq?sohet me Jusuf G?rvall?n. M? 1982 vendoset n? Itali dhe nj? vit m? von? emigron n? Amerik?, ku jeton edhe sot.

AGRON SELA

KËNGË NË HESHTJE

Dy fjalë në vend të parathënies

Nga R. Gjini

      Është një guxim i çartur prej poeti të vërtetë, të marrësh përsipër të shkruash poezi në një kohë si kjo e jona, ku letërsia, e sidomos ajo shqipe, po mbytet nga fryma e një bote komerciale dhe të egër, nga indiferenca dhe shpërfillja, që nganjëherë, për çudi, shkon gjer në tallje. Mirëpo, soj i poetëve, i atyre poetëve që e kanë krijimtarinë dhimbje dhe shqetësim, nuk jeton dot pa hedhur në letër, një ndenjë, një mendim pirat, një shqetësim njerëzor, apo një figurë, imazhi i së cilës, mund të të ngelet në mendje, mbase për gjithë jetën.
       Nga një soj i tillë është edhe poeti Agron Sela, poezitë e të cilit, të them të drejtën, i mora në dorë me një lloj skepticizmi, por, që më befasuan, që në vargjet e para.

Unë nuk marr përsipër të bëj këtu komente të gjata, pasi poezia, madje arti në përgjithësi, gjykohet mbi bazën e eksperiencave individuale. Kështu, lexuesi i kualifikuar, ai lexues individual dhe jo kolektiv, që e pëlqen artin poetik, që e ndjen atë me shpirt dhe mendje, do të jetë në gjendje ta kuptojë se poezia e poetit Agron Sela, është në rrugë të mbarë. Ai do të kuptojë, që kjo landë poetike, nuk është mbrujtur, në një segment të shkurtër kohor, por është një varg i gjatë sprovash e përpjekjesh për ta gjetur e thënë fjalën e mençur, fjalën që di të prekë telat e shpirtit, kur “Tina Elegante”, edhe pse është një punëtore e thjeshtë, kalon pranë poetit duke ecur si një princeshë dhe kur ikën, bashkë me aromën e parfumit të saj, lë pas edhe poezinë.
       Edhe pse ky është volumi i pare poetik, që i shkon lexuesit në dorë, jam i bindur, që autori, ka shkruar ndoshta, qysh në rininë e tij të hershme, kur ka filluar të ndjejë e kuptojë, që jeta në përgjithësi, nuk është vetëm një nënë e dhembshur, por është edhe një njerkë e pa shpirt dhe se duhet jetuar duke ia shfletuar me gishta pejzat, duke e prekur me mollëza çdo ditë, duke ndjerë gjer në kockë vuajtjen dhe mungesat, duke provuar vetminë, mërzinë e thellë, çastet e gëzueshme dhe ato të hidhurat. Sepse, nuk ke si të mos i ndjesh në shpirt vargje si këto: “Bora e fundit e lodhi qytetin. /Si një fustan i leckosur, i flakur tej,/ Njerëzit e shkelin rrugëve”(Bora e Fundit). Ose: “Edhe pse nata është e heshtun/ E qetë dhe pa zhurmë/ S’është paqe./ Një zë vibron tej, pejzave të errësirës/Nga ku rreket të shfaqet/Një agullim mëngjezi”.(Paqe). Ose: “Nga kuzhinat e fqinjëve/ Krimbat krimbin dheun/ Që të vjellë Atdheu”.(Krimbat)
       Pa marrë përsipër të bëj etiketime në lëndën poetike të Agronit, e them me plot bindje, që ka në këtë volum vargje të krahasueshme me ato të poetë ve më të mirë.
       Unë, sinqerisht e përgëzoj poetin A. Sela për vargjet e tij të bukura dhe shpresoj, që në ditët, që do vijnë, të kemi në dorë një spirale tjetër me poezi të tij, ndoshta edhe më të arrira.

NJË FILXHAN KAFE

Mëngjezi ende fërkon sytë.
Aromat e tua
Më hapin dritaren,
Që të shoh buzëqeshjen e ditës
Duke çelur si manushaqe
Vargun tim të mbërdhirë
Nga cikma e jetës.

TË PRES

Që atë çast që u largove
Zemra ime rravgon
Si të jem
Plagosur në betejë.

Sytë e mi dritë mbyllur
Si dy yje të harruar
Të presin për t’i ndritur.

E DASHUR

Si flutur mbështet kokën
Në petalet e zemrës sime.
Gonxhe e kurorës së bukurisë,
Përqafon buzëqeshjet
E shpresës sime
Me syt’ e zjarrtë të dashurisë.

Ashtu, e brishtë
Si lulekuqe flakëruese.
Puthja ime e kallur
Si llava e vullkanit
Rrjedh trupit tënd,
Që të ndezë zjarrin e dëshirës
Në shtegun e dashurisë.

PAQE

Edhe pse nata ësht’ e heshtun,
E qetë, pa zhurmë,
S’është paqe.

Një zë vibron tej,
Pejzave të errësirës
Nga ku rreket të shfaqet
Një agullim mëngjezi.

FJALA E NËNËS

Eca që në gjenezë,
Si buzëqeshja e diellit n’agim;
Dijet të gjejn’ strehë,
Nëpër motet e zbehta, djal’ im.

Mua, që mëkova ungjijtë,
Kush ma vodhi perëndinë?

FOTOGRAFIA

Ti iu shmange aparatit fotografik
Nga pësh-pëshet e njerëzve,
Por nga albumi i shpirtit tim
S’mundesh me ik.

Sërish ta shoh
Buzëqeshjen në buzë
Si dielli në perëndim
Dhe më kujton kohën
Kur vrapoje drejt meje.

Do ia zbath këpucët kohës
Që vrapi i saj të ndalet
Në rininë e bukur.

Sepse ende më don e të dua.

VJERSHAVE

Sa netë mbeta pagjumë
Dhe i lodhur.
Desha të rriteni të bukura,
Të mira.
Lodhjen e munda
Me buzëqeshjen tuaj.

KUR TË SHOH

Kur të shoh,
Zemra ime si deti me tallaz
Përplas valët
Në gjoksin tim-shkëmb.

Sepse ti s’je veç dita me diell
Por je dhe stuhia.

PEIZAZH VENDLINDJE

Moti shëndrit qeleshet e maleve
Për të ndezur dritën e kohës,
Kënga përqaf cicërimat e zogjve,
Lumenjtë mbledhin rrëket’ e borës.

Ret’ e zeza largohen dhe
Acarit të gjatë i këputen këmbët;
Ninullat nëpër djepa rrallë dëgjohen,
Në votrën pa rini, jeta rrudhet.

VAJZËS

Me gjuhën e ambël
Që më përqafoj nëna,
Si kristal të pastërt
Në votrat tona;
Nga fjala e saj
Emnin ta zgjodha
Bija ime, Bora.

DITA E VERËS

Ejani të kremtojmë Ditën e Verës!
Buzëqeshjen e kryemotmotin tonë,
Festën që i këndon jetës
Me bukurinë që s’perëndon.

Mbledhim lulet e para
Të gëzuar, në muajin abib
Ku motit i çelet dera
E stolisur me çdo pip.

NË VEND TË ELEGJISË

Fytyra e detit laget
Nga vajet e pikëllimit
Kur fatin shtyjnë dallgët
Në udhën e pakthimit.

Zërat thërrasin dheun
Që shpresa t’i zgjasë dorën
Kohës që vajton.

Heshtja zen e rritet,
Toka nuk lëviz
Se përgjigja humbet
Në zhurmët e qeverisë.

NJË HIMARJOTI

Para pasqyrës
Kreh flokët e buta si mëndafsh
Herë majtas herë djathtas.
Veten me imazhin ngatërron.
Pastaj, me nji shqipe të zgjatur
Pyet bishtin e hijes
I cili si një landër kulumane
Lëshon rrënjë në xhunglën e re fetare.
Çfarë kësule të vendos?
Se kokën s’kam si e ndërroj.

FJALË TË HUAJA

Si në ditë të tregut, plot’ vrer,
Fjalë të huaja për hiç këmbehen.

Gjuha në dhimbje, plagë merr.

Turpin e mykur ta lajmë
Me ndërgjegje, që në zanafillë;
Të tjerëve të vërtetën t’ua dëftojmë,
Për gjuhën tonë të bukur, taban’ i parë.

PËRBINDSHI

Përbindshit ende i pëlqen nata,
Se drita e ditës ia zbardh sytë
Kur me andrrën e mesjetës
Bukurinë njerëzore mbyt.

I fry si balon.

Kërkon që ta mbajë
Një dor’ e ftohtë
Përballë erës së ngrohtë
Që fry qiellit të kaltërt.

E BUKURA GRUA

Një statujë gruaje mijëravjeçare
Shkëlqen nën rrënoja.

Kaq me tepri e kish patur bukurinë,
Sa as dheu s’ia zhbiu dot.

Dikur, kur Don Juan-i ende s’qe shfaqur
Silleshin engjëjt rreth saj,
Ndonëse ajo,
Qe thjeshtë, një grua tokësore.

Sot, moralistët e mveshin atë
Me mjegullën e mesjetës,
Edhe pse nën vete digjen dëshirës
                     Dhe tymi u shkon prej lakmisë.

UNAZA

Ca tinguj të ambël fjalësh
Përballë dhomës ku dergjem
Vallëzojnë çift në ajrin e mjegullt.

E unaza në gisht dridhet e vibron
Nga ethe të ftohta.
Se dashurinë
E paska mbërthyer nji grip i fortë,
Që shtrëngon në fyt jetën e saj.

ANA BOLENA

Si një gonxhe trëndafili
Mes një trumbe lulesh angleze
Bukuria ime lulëzoj
Në zemrën e Henryt.

Edhe pse aristokracia
E bretkocave të moçaleve
Ma ndalonte,
Arrita ta zbukuroj
Kunorën e mbretit.

Por, unë qeshë veç një lule e stinës
Ndaj s’i qëndrova dot acarit të mesjetës.

U mundova të shpalos
Madhështin’ e femrës
Që bija ime Elizabet,
Të mbretëronte në Angli
Sikur mbretëresha Teutë në Iliri.

LOPËT

Në planetin Mars, astronautët
Po shohin rrjedhat e ujit
Që tregojnë misteret e jetës.
Në livadh, ende pëllasin lopët.

VENDLINDJES

S’do të vij këtë verë
Të pijmë kafe bashkë.
Biletën e aeroplanit
E treta në poezi,
Të të përqaf ty.

ASAJ

Si një fllad i majit, e dashura fisnike
Në errësirë të kohës u bëre muzë.
Përmes krokamash ike
Me gjysmë lamtumire në buzë.

UÇK - së

Si shkrepëtimë rrufeje u shfaqe
Të zgjoje ëndrrën e këputur në mes.

Një gjum’ i kripur
Rrudhte ndërgjegjen
Evropiane,
Që strukej nën hijen e mesjetës.

Por këngës së re të kushtrimit,
Ju, o trima, i patët hije
Me luftën gjer në vdekje.

ATDHEU

Si fytyra e fëmijës
Që rritet i bukur, i trazuar.

Si zemra e madhe e nënës
Që të përqaf;
Dashuri jete pakufi,
Që të kalit të dashurosh
Të pavdekshmen.

Vetë fryma e shpirtit që më mban
                         Është ATDHEU.

NË DITËLINDJE

Si dëgjoj cicërimat e shpirtit
Si atëherë, kur fëmijë, bridhja
Shkallëve të jetës.

Grepi i moshës
Ma ka ndalur hovin.

Ngjyrat më shtohen
Dhe vjeshta ime
                     Rreket të fshehë dhimbjen që sjell
                     Dimri kur afrohet.

ÇËSHTJE PRIVATE

Biri im,
Mos u anko
Si macja ndër sofër
Nëse në demokraci
Duhet ta çelin derën
E çështjes private,
Për të mirën e popullit.

Se hyrja në të
Është si fener i shenjtë
Për të parë hijen tënde,
Nëse ke ndonjë të tillë!

Biri im,
Mos shqelmo
Si mëz i azdisur
Për çështjen private,
                     Nëse është shkruar dikur
Për mosndërhyrje.

Atdheu kërkon dritën tënde
Për të zgjidhur lamshin
Në sytë e vet,
Nëse e ka ngatërruar!

NJOLLË NË DEMOKRACI

Hija e lirisë rrëshqet
Nëpër pentagramin e notave të jetës,
Ku me thjerrëzat e syve të nxirë
Si muret e oxhakut
Nga gojët e hapura të pijanecëve,
Zgjat dorën që të gërvishtë ndërgjegjen.

KËNGE NË HESHTJE

Këndonin sytë në heshtje
Me korin e fjalëve të plagosura
Për të njomur thatësirën e shpirtit
Nën grilat e njeriut.

Edhe zemra këndonte në heshtje
Rreth kandilit të dijes,
Që të ngrohte dritën e shpresës
Në botën e akullt të kohës.

GUGIM DASHURIE

Sikur elektronet që rrjedhin mbi përçues,
Vallëzojnë fjalët tuaja
Nëpër lëkundjet e trupit tënd
Për të ndezur dritën në bregun e shpirtit tim.

Zemra ime e mahnitur i sheh
Të mjaltosura duke notuar
Nëpër buzët tuaja të mrekullueshme
Për të gatuar ambëlsirën e dashurisë.

BRENGË DASHURIE

Dashuria po vdes
Në dallgët e kohës.

Më ndihmoni njerëz!
Të gjejmë ilaçin e së vërtetës
Ku dashurisë t’i zgjatet jeta,
Dhe Romeo e Xhuljeta
Të mos kenë brenga.

PEIZAZH KOHE

Mbas dimrit të gjatë
Pranvera erdhi e largët,
Si shkallët e ylberit
Ku dordolecët e Detit të Ngrirë,
Nuhasin tatëpjetë
Dhe terin avujt e kohës.

Me shirat e shpresës,
Nën hijen e rrapit
Kërpudhat mbinë.

Naltësia e drojtur s’bëzan
Se moti mos ftohet
Nga magneti i busullës
Së Detit të Ngrohtë.

IDENTITETI IM

Sikur dielli që shëndrit
Frymëmarrjen e Tokës
Emri im është Evropian.

Ju, që bluani pallavra
Në mullijtë e kohës,
Dijeni, që emri im
S’është emër
Endacakësh, i importuar,
Por vjen i brumosur
Nga fjala e nënës
Ku si za i Zotit
Gjuhët e Evropës
I ka gatuar.

I BURGOSURI POLITIK

Errësira trembet nga syt’e mi,
Thellë ndjej psherëtimat e tokës.

Zemrën kujt t’ia fal tani
Që prangat më flasin
Në gjuhën e nënës?

TË SHKRETËT

Shokët e mi janë si luledielli.
Edhe pse dielli ka perënduar,
Ende e mbajnë kokën të kthyer andej.

Dritën e presin t’iu vijë pas shpine.

BORËS

Fjollat e tua
Si nji univers
Nën dritën e neoneve
Zbresin paqen
Në botën zhurmuese
Të shpirtit tim.

Bukuria jote
Si kal’ i Trojës
Shkeli Hasin e Armirit
Ku buzëqeshja e tij
Tre vjeçare
Ngarkuar me dhimbjet
U desht të ikte
Në botën e paparë.

Sytë,
Të ngulur
Në peizazhin tënd
Panë turpin
E demokracisë
Teksa e ndiqte nga pas
Një fantazmë migjeniane.

(Vota: 2 . Mesatare: 5/5)