Kulturë
Albert Habazaj: Themeluesi i shtetit shqiptar si lidership i ditur e largpamës
E merkure, 30.11.2022, 08:50 PM
Themeluesi i shtetit shqiptar si lidership i ditur e largpamës
Dy
fjalë për librin e autorit Evarist Beqiri: “Themeluesi: lidershipi i Ismail
Qemalit”
Nga
Msc. Albert HABAZAJ*
Më vjen ndërmend
një fjalë e urtë e nënës së botës njerëzore, Shën Terezës: “Jo të gjithë ne
mund të bëjmë gjëra të mëdha, por ne mund të bëjmë gjëra të vogla me dashuri të
madhe”, ndërkohë që Universiteti “Ismail Qemali”, Vlorë e nderon në mënyrën
e vetë dhe ashtu siç i ka hije tempullit të dijes 110-vjetorin e shpalljes së
Pavarësisë së Shqipërisë me përurimin e një libri të veçantë, botim i plotë për
Ismail Qemalin si lidership me mesazhe drite për Atdheun e tij, një libër që jo
vetëm çdo lexues, por çdo shqiptar duhet ta ketë në bibliotekën e tij. Ndërsa
autori i këtij libri, dr. Evarist Beqiri, për festën tonë kombëtare ka skalitur
për arkitektin, atin e Pavarësisë Kombëtare një monument shkronjor të quajtur
meritueshëm “Themeluesi: lidershipi i Ismail Qemalit”.
Janë 420 faqe
libër që lexohen me dëshirë dhe mësojmë shumë gjëra mbi Udhëtimin historik e
fatbardhë për shqiptarët të Plakut të Urtë. Faqe pas faqeje leximi ecën vetë pa
u gufosur, duke rritur më shumë nderimin për themeluesin e kombit, duke ndjerë
admirim për punën e vlertë të studiuesit 40 vjeçar Evarist Beqiri, i cili ka
ditur të shprehë në letër mendimet e tij të qarta dhe ndjenjat e pastra për
Kryeidentitarin tonë. Ky tekst është më shumë se një libër, jo thjesht nga
ndershmëria profesionale që ka treguar autori ndaj heroit të tij, as vetëm nga
gjuha tërheqëse, e bukur, e dëlirë, apo nga stili i thjeshtë e i rrjedhshëm. Ky
tekst i kalon përmasat funksionale të një libri dhe bëhet magnet i
atdhedashurisë së vërtetë dhe të motivuar, sepse autori ravijëzon veten si
ndriçimtar i ri i figurës së Ismail Qemal Vlorës në një këndvështrim të
pashfaqshëm deri më sot në studimet shqiptare apo albanologjike. Autori e
trajton heroin e tij në staturën e lartë të lidershipit, si vështrim
ndërdisiplinor, krahasimtar, të përfshirë në kohën dhe në hapësirën ku jetoi,
punoi e realizoi karrierën e tij, si një figurë e plotë dhënë në tërësi e në
harmoni të fushave dhe nënfushave
shkencore, ku klasifikohet teksti në shkencën e Bibliotekonomisë. Në pamje të
parë na duket një libër biografiko-historik, sepse në fakt trajton tema,
fenomene, vende, vite, personazhe, ngjarje nga fusha e historisë, si:
Kryengritjet e mëdha shqiptare. Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë
(1908-1912). Veprimtaria politike dhe kulturore e klubeve shqiptare me
nënndarje Kryengritja e vitit 1910. Kryengritja e vitit 1911. Kryengritja e
përgjithshme e vitit 1912. Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë - gërshetuar me
fushën Studime biografike, biografi personale. Në fakt, këtu kemi një mozaik të
natyrshëm të fushave ngushtësisht të lidhura me njëra-tjetrën për të dhënë
profilin vigan të lidershipit themeltar të shtetit shqiptar, si model i rrallë
lartësie për Çështjen shqiptare. Në këtë libër ndërthuren natyrshëm dituria në
tërësi, filozofia e psikologjia, biznesi dhe lideri, sociologjia e komunikimit
dhe e mediave, teoria e komunikimit, komunikimi ndërpersonal, komunikimi publik
dhe në grup, komunikimi masiv në konteksin shqiptar e botëror, në kontekstin
kulturor, me theks negocimin e dinjitetit, po aq politika e brendshme, gjendja
politike në vend, marrëdhëniet ndërkombëtare dhe diplomacia e jashtme për të
shkruar biografinë dhe historinë e Misionarit të Kombit shqiptar. Ky libër i
ndërtuar me pesë kre, me parathënie apo pak fjalë për lexuesin nga akad. Aurela
Anastasi (juriste) dhe prof. dr. Nevila Nika (historiane), me hyrje, me lëndën
ku na njeh deri në imtësi me karakterin, vizionin, komunikimin, menaxhimin e
krizave dhe trashëgiminë e lidershipit të
atit themelues, ku spikat vendosmëria,
optimizmi, ndershmëria dhe kuraja e Ideatorit dhe Shërbestarit të Artë të
Shqipërisë, plotësohet me epilogun e duhur, me dokumente të reja të pabotuara
më parë, me intervista për shtypin e huaj dhe vendas, me album fotografik
autentik dhe shënimet përkatëse poshtë fotove, me aparat bibliografik në fund
të faqeve dhe në fund të tekstit, me bibliografi të plotë librash nga autorë
shqiptarë dhe të huaj, burime të tjera dokumentare të arkivit të shtetit,
botime periodike seriale apo burime të vazhduara (integrale) online. Pra, libri
i referohet fakteve dhe dokumentave që sjellin me vërtetësi Orën e bardhë të
Pavarësisë, që erdhi më 28 nëntor 1912.
Ndoshta na është
dukur sikur nuk kemi ç’të shkruajmë më apo se nuk kemi ç’të mësojmë më tepër
për Ismail Qemalin, por ja që studiuesi Beqiri na e rrëzon këtë koncept të
vockël me këtë botim të plotë deri më sot, ndërkohë që, falë njohjes që kam për
synimet e larta të autorit, besoj se nuk është studim shterues i tij për këtë
personalitet të ndritshëm, por mund të jetë frymëzimtarë dhe për të tjerë.
Lidershipi modern i prurë nga Beqiri na shfaqet esencial për nga roli dhe
rëndësia historike, që merr peshë të madhe mbi supe. Ai na vjen si një proces
dinamik me vlerë kolosale, i cili nuk ndalon kurrë as me frymëmarrjen e tij,
sepse ai natyrshëm shfaqet, rritet dhe përsoset si hero, njeri i vlefshëm dhe
me shumë virtyte për Atdheun. Mendoj se, për të prurë lidershipin e Ismail
Qemalit në këtë 110-vjetor të Pavarësisë, autori i librit ka pasur në kujtesë
thënien e Senekës: “Është e vështirë t’i sjellësh njerëzit te virtyti me
leksione, por ama është e lehtë ta realizosh këtë me anë të shembullit”.
Tek ky tekst kemi
një Ismail Qemal aktiv, të gjallë, në lëvizje, në diell e në furtunë, në fushë
e në lumë, në det e në mal, në shkrepa e në moçal, që udhëheq me forcën e
shembullit, me mbështetje që nga shqiptarët e Egjiptit, arbëreshët e Italisë,
vartanët e Amerikës, mori vëmendjen e personaliteteve të huaja me takimet që nisi në Athinë, Nisë,
Paris e Londër, që vijoi e vijoi me detyrime kombëtare e pa asnjë privilegj
personal as kur u shkri si meteor i Pavarësisë në Peruxhia të Italisë për t’u
përjetësuar mbi yjet më të ndritshëm të Shqipërisë europiane. Po të kishim një
Ismali Qemal pasiv e në kornizë, nuk besoj se libri do të paraqiste interes.
Autori ka ditur të na japë Ismail Qemalin e vërtetë, sepse ka gjetur formën e
duhur të strukturës së brendshme dhe mënyrën e shprehjes së përmbajtjes dhe po
aq mirë ka ditur si të na e realizojë këtë shërbim fisnik për shqiptarët,
ballkanasit, europianët. Ismail Qemali ishte i pari në ide, në veprim, në
udhëheqje, duke e marrë rrezikun në sy për Atdheun. Edhe në logjistikë kryesori
ishte, në ballë të frontit më të vështrirë. Mjafton të kujtojmë ç’ka mori
përsipër më janar të vitit 1912, në mbledhjen e famshme të patriotëve shqiptarë
pranë sheshit “Taksim” në Stamboll, ku u diskutua se e ardhmja dhe fatet e
kombit shqiptar i zgjidhte kryengritja e përgjithshme në Shqipëri. Që të
fillonte kryengritja çlirimtare duheshin siguruar armë dhe të holla. Pikërisht
këtë përgjegjësi, më të madhen e mundshme e mori përsipër Burri i Kombit,
ndërkohë që informimin dhe çuarjen e kauzës në opinionin publik europian e
kishte filluar qysh nga viti 1900, veçmas në Dymbëdhjetën kur ra ora e madhe e
historisë për shqiptarët dhe ai përpiqej si titan, duke intensifikuar
përpjekjet me devotshëmri largpamëse për të siguruar me anë të komunikimit
publik simpatinë dhe përkrahjen e opinionit publik dhe diplomacisë europiane
për çështjen shqiptare. Profesori i Diplomacisë shqiptare u paraqit si strateg
në shkencat e komunikimit, duke i shfrytëzuar instrumentet e komunikimit e
mediat si zgjatim i nevojshëm i njeriut për arritjen e synimit në rrafshin
lokal, kombëtar e ndërkombëtar, si në shoqërinë masive horizontale, ashtu edhe
në shoqërinë e lartë apo shoqërinë zyrtare, vertikale. Ai ishte luftëtar i parë
për autonominë dhe në vijim për pavarësinë e Shqipërisë nga Perandoria e rëndë
dhe me po kaq shqetësim shikonte situatën e nderë në Ballkan. Ai ishte i
veçantë në njohjen e natyrës njerëzore, mjeshtër i mbushmendjes së të tjerëve,
sidomos më të mëdhenjve dhe dinte ç’tu kërkonte Fuqive të Mëdha, dinte të
ngarkonte kombet e qytetëruar me përgjegjësi morale për gjendjen e shqiptarëve
të tjera brenda Perandorisë Osmane, po aq sa parandjente dhe rrezikun e
dyndjeve barbare sllave në trojet ballkanike. Ndër armët e tij efikase kishte
pikërisht komunikimin publik, si një sociolog kalibri, fuqinë e imazhit që
rrezaton në përmasa gjithëpërfshirëse dhe veçmas kontaktin me shtypin e shkruar
në Itali, Vjenë - Austri, Francë, Londër e gjetkë, ku me forcën bindëse të fjalës këmbëngulte në
të vërtetën e ndodhur ndër ne aso kohe, mbi idetë e Lëvizjes Kombëtare Shqipare
dhe karakterin kombëtar të kryengritjeve
të vitit 1911. Shqiptarët nuk janë rebelë, - sqaronte botën europiane lidershipi sfidant.
Shqiptarët kërkojnë respektim të kushtetutës, të parimeve liberal - kushtetuese
nga Turqia, të cilat qëndronin në themelet e shtetit konstitucional dhe të
demokracive liberale. “Kryengritjet shqiptare, - theksonte ai - nuk
kanë karakter fetar, por vetëm kombëtar”.
Qetësia e shikimit
dhe e tejshikimit, intesifikimi e përshkallëzimi i fjalës dhe veprimit në dobi
të shtetformimit, për të mirë të Atdheut, largpamësia si strateg i psikologjisë
së bashkatdhetarve të tij, bëri që Ismail Qemal Bej Vlora të ngrihej në
lartësinë e liderit vizionar të shqiptarëve, se ishte një rilindas idealist i
zjarrtë që kërkonte t’i hapej denjësisht porta e një Kuvendi Europian, se
besonte shqiptarisht tek Hasan Prishtina, Luigj Gurakuqi, Isa Boletini, Rasih
Bej Dino, tek 40
delegatët nga të gjitha trevat shqiptare - firmëtarë të Protokollit të
Pavarësisë, tek gjithë ata
trima të ditur e me kapital nga Kosova në Çamëri, nga Dibra në Plavë e Guci,
nga Kolonja në Vlorë, nga Elbasani në Ulqin, nga Shkupi në Korçë, nga Tomorica
në Shkodër, nga Tropoja në Himarë, nga Myzeqeja në Mitrovicë, nga Prizreni në
Berat, nga Mallakastra në Gjakovë, që i dolën zot vendit në çastet më të
vështira të ekzistencës kombëtare. Ai kështu na shfaqet edhe si një profet, si
të thuash, i paradërguar i Zotit, që erdhi dhe iku hyjinisht e aq tokësor, por
i parapriu edhe idesë së Bashkimit Europian, që kemi sot. Ai nuk luftoi për
vete, por për Shqipërinë e rrezikuar e të mjeruar, sepse Sakrifikuesi i madh
donte një shtet shqiptar të lirë e të pavarur, që jeton në paqe dhe harmoni me
fqinjët, që edhe sipas traditës e nderit të stërgjyshërve tanë, me pikë të
lartë referimi Epokën e Gjergj Kastriotit, është pjesëtar i denjë i familjes së
madhe të popujve europianë. Vjen si një apel ndërgjejësimi, sidomos në këtë
kohë të shushatur atdhetarisht mesazhi i studiuesit Evarist Beqiri: “Rikthimi
tek Ismail Qemali është rikthim tek rrënjët e identitetit tonë kombëtar. Ismail
Qemal Vlora ishte dhe mbetet “dielli i shqiptarisë” por që pak njihet sidomos
nga brezi i ri. Sot fotografia e tij e varur mureve te zyrave nuk mjafton për
të nderuar atin themelues”.
Do të ndaloja dhe
pak tek një fakt. Është shembull i lartë motivimi fakti që Ismail Qemali ishte
mik me gazetarët, ndërkohë kujtojmë që udhëheqësit diktatorë nuk i kanë miq
gazetarët, por o i shikojnë shtrembër o i përdorin, apo i shtërngojnë t’i
përdorin.
Në mbyllje të
këtij kumtimi modest, mund të shprehem se, nëse vdekja e Themeltarit të shtetit
shqiptar qe dëm i rëndë kombëtar, fakti që Ismail Qemali ishte kryetari i parë
i Këshillit të Ministrave të Shqipërisë së Pavarur dhe u shkrua në histori me
gërma të arta e në këngë me përjetësim shpirtëror, është fat i madh kombëtar
dhe se brenga e tij e thellë do të bëhet realitet brenda familjes së madhe
europiane, me një shtet shqiptar modern e demokratik.
Edhe ky përurim
libri që Universiteti “Ismail Qemali” Vlorë dhe Dhoma e Tregtisë dhe
Indusstrisë, Qarku Vlorë organizojnë këtu, në sallën “Rilindja” godina e
Rektoratit, është një përshpirtje nderimtarie e merituar për Themeluesin, që do
të vijojë përditshmërisht, duke bërë secili detyrat me devotshmëri dhe
përkushtim ismailqemalian.
Faleminderit!
*) Përgjegjës
i Bibliotekës shkencore “Nermin Vlora Falaschi”, Universiteti “Ismail Qemali “
Vlorë
______
U
promovua këtë të mërkurë, në mjediset e sallës “Rilindja”, të Universitetit
“Ismail Qemali” Vlorë, libri “THEMELUESI, LIDERSHIPI I ISMAIL QEMALIT", me
autor Evarist Beqiri.
Promovimi
i kësaj vepre me vlera të veçanta historike, vjen në kuadër të përkujtimit dhe
nderimit të 110-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë dhe themelimit të shtetit
shqiptar, si një bashkëpunim midis Universitetit "Ismail Qemali",
Vlorë dhe Dhomës së Tregëtisë dhe Industrisë, Qarku Vlorë.
Ishin
të pranishëm në ceremoninë e promovimit studiues, qytetarë, deputetë,
autoritete, veteranë, studentë dhe pedagogë të UV-së.
Ashtu
siç e kërkon tradita, në nisje të ceremonisë së promovimit u respektua dhe u
nderua Himni i Flamurit.
Rektori
i Universitetit “Ismail Qemali” Vlorë, Prof. Dr. Roland Zisi, në fjalën e tij
përshëndetëse theksoi se “është kënaqësi shumë e madhe që ta shohësh Aula
Manjën e Universitetit të Vlorës të mbushur me njerëz të moshave, profesioneve
dhe interesave intelektuale të ndryshme, në vigjilje të 110 vjetorit të
ngritjes së Flamurit, Shpalljes së Pavarësisë dhe shtetit të parë shqiptar. Kjo
është një mrekulli humane dhe intelektuale. Këtë mrekulli mund ta bëjë të
mundur vetëm shkëlqesia e tij, Ati themelues i shtetit shqiptar, Lidershipi më
i madh dhe i më i shquar ndër udhëheqësit shqiptar, burri më i ndritur dhe më i
mençur i kombit, tonë Ismail Qemal Vlora, emrin e të cilit e mban Universiteti
i Vlorës.
Libri
“THEMELUESI, LIDERSHIPI I ISMAIL QEMALIT", është një kontribut shkencor i
vyer, novator, origjinal. I shkruar me shumë dashuri nga studiuesi dhe autori
Evarist Beqiri, për Themeluesin, nën aplikimin e një metodologjie kërkimore
efikase që fokusohet në evidentimin e aftësive, karakteristikave, vlerave dhe
vyrtyteve që përfaqëson një burrë i shquar i lindur dhe i projektuar për
Lidership kombëtar e më gjerë, siç është rasti i Ismail Qemal Vlorës”, theksoi
Rektori i UV-së, Prof. Dr. Roland Zisi.
Kryetari
i Dhomës së Tregëtisë dhe Industrisë, Qarku Vlorë, Z. Arben Breshani, e nisi
fjalën e tij përshëndetëse duke falenderuar Universitetin “Ismail Qemali” Vlorë
dhe në veçanti Rektorin e UV-së, Prof. Dr. Roland Zisi, për organizimin e të
tilla promovimeve mjaft të vlefshme për shoqërinë tonë, pikërisht në mjediset e
institucionit që mban dhe emrin e themeluesit të shtetit shqiptar.
Breshani
pohoi se nuk mund të mungonte mbështetja e Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë,
Qarku Vlorë, në promovimin e kësaj vepër historike që vjen si një thesar i
çmuar për të gjithë ne, për ta njohur më tej dhe vlerësuar në përjetësi figurën
e Ismail Qemalit, themeluesit të shtetit shqiptar.
Prof.
Asoc. Monika Hasani, në kumtesën e saj theksoi se, kjo vepër historike na
përcjell me shumë vërtetësi ndikimin që historia familjare ka pasur në formimin
e karakterit të Ismail Qemalit si Prijës i ardhshëm i Kombit, duke analizuar
edhe rrugëtimin e Ismail Qemalit si nëpunës i lartë në administratën e
Perandorisë Osmane, gjatë të cilit ai kishte dëshmuar se zotëronte tipare e
aftësi prej Lideri.
Prof.
Dr. Edlira Çerkezi, në kumtesën e saj pohoi se, autori Evarist Beqiri, e
trajton figurën e Ismail Qemalit si Lider. Falë një pune të mundimshme autori
ka mbledhur të dhëna të shumta, të rralla e shumë të vyera për këtë figurë të
ndritur të historisë tonë kombëtare, duke na ofruar një vepër historike e cila
do të përcillet ndër breza, si një tjetër dëshmi e fakteve historike mbi jetën
e themeluesit të shtetit shqiptar, Ismail Qemalit.
Drejtorja
e entit “Mediaprint”, Anila Bisha, pohoi se, autori e ka analizuar figurën e
“Atit të Kombit” tonë nga këndvështrimi i lidershipit, një metodë e re studimi
që realizohet për herë të parë në lidhje me figurën e Ismail Qemalit.
Albert
Habazaj, përgjegjës i Bibliotekës "Nermin Falaschi - Vlora", UV, në
fjalën e tij përshëndetëse theksoi se, studiuesi dhe autori, Evarist Beqiri,
për shkrimin e kësaj vepre të jashtëzakonshme historike ka qëmtuar arkiva e
biblioteka, autorë të huaj e shqiptarë, duke zbuluar të dhëna të njohura pak
ose aspak nga publiku shqiptar, por edhe ai i huaj. Është detyra jonë që ta
vlerësojmë dhe ta arkivojmë siç duhet këtë thesar historik, për t’ua servirur
dhe brezave të rinj, në mënyrë që të përjetësohet edhe tek brezat e ardhshëm
figura e jashtëzakonshme e lidershipit të Ismail Qemalit, theksoi Abazaj.
Aktoi
Ilirian Ali, përmes interpretimit të fragmenteve nga vepra “THEMELUESI,
LIDERSHIPI I ISMAIL QEMALIT”, e vendosi theksin tek rëndësia që ka promovimi i
veprave të tilla, me vlera të jashtëzakonshme historike, përmes së cilave
përjetësohet figura e Ismail Qemalit.
Autori
Evarist Beqiri falenderoi Universitetin “Ismail Qemali” Vlorë dhe Dhomën e
Tregtisë dhe Industrisë, Qarku Vlorë, për organizimin e promovimit të veprës së
tij, duke theksuar se është kënaqësi e veçantë të ndodhesh në institucionin që
mban emrin e themeluesit të shtetit shqiptar.
Autori
pohoi se “ideja për shkrimin e kësaj vepre lindi nisur nga boshllëku që
ekziston në studimet për lidershipin në gjuhën shqipe dhe si një domosdoshmëri
për të studiuar figurën e Ismail Qemal Vlorës në aspektin e lidershipit. Figura
e Ismail Qemal Vlorës është pjesë ADN-së së identitetit tonë kombëtar, prandaj
është e domosdoshme që figura e tij të njihet në të gjitha përmasat e saj.
Libri publikohet qëllimisht tani si një ogur i mirë në 110-vjetorin e
Pavarësisë së Shqipërisë. Ne si shoqëri vuajmë për modele të mira dhe e kemi të
nevojshme për t’i edukuar të rinjtë me modele dhe shembuj të këtij kalibri”,
theksoi autori Evarist Beqiri..
Në fund të aktivitetit grupi Folklorik “Bilbili” i përshëndeti të pranishmit me këngën kushtuar themeluesit të shtetit shqiptar, lidershipit kombëtar, Ismail Qemalit.