Kulturë
Poezi rumune nga Florica Bud
E diele, 07.06.2015, 03:19 PM
Florica Bud
U lind në komunën Ulemi të Maramureshit (21 mars 1957), ka kryer liceun në Baia Mare dhe ka studjuar në Institutin e Xeheve në Petroshan. Revolucioni antikomunist i Dhjetorit 1989 e gjen si programuese e Qendrës Territoriale të Llogarive në Baia Mare. Është e martuar me deputetin Nicolae Bug dhe ka dy fëmijë (Roksana dhe Aleksandru). Ka debutuar në vitin 1993 me vëllimin me prozë të shkurtë, Dashuri jam një objekt që fluturon, duke botuar në ndërkohë vëllimet me prozë Billklintonienët (1999), Mariatereza jam unë (2007), Glina joshëse (2009), dy vëllime bilingve rumanisht/frëngjisht (Kolekcioni i Fundacionit Buona Fide, 2010), kAM (2011) etj. Është prezente në antologjitë Çelësi i shpirtit (2008), Tempulli i fjalës (2009), Fluturimi i fjalëve (2009), Magjia e fjalëve (2009), Duke vallëzuar nëpër fjalë (2015) si dhe në koleksionin Personaliteteve maramureshene të Bibliotekës së Rrethit “Petre Dulfu” (Baia Mare, 2008). Për prozën e saj kanë shkruar personalitete të shquara të botës letrare rumune. Sipas kritikut Horia Gârbea, Florica Bud praktikon një gjini të rrallë në letërsinë bashkëkohore. Shkrimi i saj është në përkufizim ndëmjet fikcionit, eseut dhe publicistikës. Eksperienca e vëllimeve paraprake të saj, dedikuar si fëmijëve dhe të mëdhenjve, ia shtojnë vlerën teksteve që bëhen të kapshme dhe të brishta. Florica Bud është një shkrimtare që përpiqet ti përvetësojë të gjithë përmes brishtësisë. Në botën letrare ajo manifeston plotësisht vokacionin kulturor, ngase ka talentin për ti afruar artistët dhe për të mediatizuar me delikatesë krenarinë e tyre. Shkrimtarja nga Baia Mare është një Madame de Recamier e vitit 2000 që i mbron artistët nga pasojat e tranzicionit.
Spre crucea dimine?ii
Mai fur? zmeii, puiule? m? întrebi
De parc? eu a? fi prim-sfetnic
La curtea lui Obosit-Împ?rat sau
M?car ursitoarea cea bun?
Aleas? dintre pajii împ?r?te?ti
S? le ghiceasc? nenorocul
Celor trei prin?ese plecate
S? îndrume soarele
Spre crucea dumine?ii.
M? prive?ti cu uimire de când am p?r?sit
Amândoi învin?i logistic t?râmul doi
Convins c? la parter
Voi fi având înalte ranguri
Sau chiar o diadem? de
Vociferez din cu totul alte motive
În rând cu sindicali?tii lumii a treia
Unde am fost repartizat? justi?iar
Al?turi de Andrei ?i de ?ara lui
În ciuda faptelor prescrise
Din legile celor… ?apte pitici
A celor ?apte dintr-o lovitur?
Cât ?i a celor
Patruzeci.?i.nou?.
De.turti?e.ofrand?.adus?.sfin?iilor.p?rin?i.
Kah kryqi i mëngjesit
A po vjedhin dragonjtë, moj zoçkë? Më pyet
Thuajse unë pata qenë këshilltari i parë
Në oborrin e Mbretit të Lodhur apo
Së paku fatcaktuesja e mirë
E zgjedhur nga paria mbretërore
T’ua gjejë pafatsinë
Tre princesave që kanë vajtur
Të udhëzojnë diellin
Kah kryqi i mëngjesit.
Më kundron me mahnitje ç’prej se kam bratisur
Që të dy të mundur logjistikisht bregun e dytë
E bindur se në parter
Do jem duke patur rang të lartë
Çirrem nga të tjera motive
Në rradhë me sindikalistët e botës së tretë
Ku isha e repartizuar si gjykatëse
Pranë Andrei-t dhe atdheut të tij
Për çudi të fakteve të parashkruara
Nga ligjet e atyre që… shtatë xhuxhimaxhuxhë
Të të shtatëve përmes një goditjeje
Sa edhe të atyre
Dyzet.e.nëntë.
Prej.tortave.të.blatuara.të sjella,prindërve.të shenjtë.
Arheologul Ioan
Trec f?r? ?el bifând din doi în doi
Trec?torii r?t?ci?i
Unii r?ma?i de cu sear? uimi?i
Ascun?i în z?pada
De pe strada cu arme albe
Unde Alf s?de?te retro-salcâmii
G?si?i osifica?i în cuferele bunicului s?u
Arheologul Ioan
Pe care o alt? bunic? le ascunse
În cu totul alt? poveste cu miz?
F?r? mari ?anse de a fi adaptat?
Pentru cei ce se amuz?
Urm?rindu-?i via?a
Revizuit? tridimensional.
R?mân s? verific florile deschise
Altruist pe strada
Împov?rat? de griji
Când m? las ademenit? în vizuina
Ceasului obosit cuib de secundar ?i de cuc
V?d o str?in? reflectat?
În vitralii am?gitoare
Intru f?r? s? cer voie
Reiterându-mi visele nebifate din ziua
În care ve?mântul nonpurpuriu mima rebel
Prim.rol.în.joc.de.false.impulsuri.
Arkeologu Ioan
Kaloj pa qëllim duke mënjanuar dy nga dy
Kalimtarët e degdisur
Disa të mbetur me mbrëmjen e mahnitur
Të fshehur në dëborën
E rrugës me armë të bardha
Ku Alf-i mbjell retro-bagrema
Të gjetur në valixhet e gjyshit të tij
Arkeologu Ioan
Të cilin një tjetër gjyshe e kishte fshehur
Në një përrallë tjetër me baft
Pa shanse të mëdha për t’u adaptuar
Me ata që zbaviten
Duke ia ndjekur jetën
E rivizuar tredimensionalisht.
Mbetem të verifikoj lulet e çela
Altruist në rrugën
E ngarkuar me brenga
Kur pajtohem të më joshë vizuina
E çastit të lodhur çerdhe sekundare prej qyqeje
Shoh një të huaj të reflektuar
Në vitrinat mashtruese
Hyj pa kërkuar leje
Duke i rikthyer ëndrrat e paprekura nga dita
Ku teshat e papurpurta lozin rebelisht
Rolin.e.parë.në.lojë.prej.impulseve.falso.
Hoinari pe str?zi obtuze
Oare este iubire
Sau doar nevoia de ea?!?
A? întreba colocvial
?apte br?du?i cu zile num?rate
Condamna?i la moarte
prin ofilire
Iar cele treisprezece c?prioare
Aflate la puterea trei
Victime sigure ale industrializ?rii
Ar veni spre întâmpinare
A?ezându-se cumin?i
În tabelul lui… Antoine
F?r? întreb?ri retorice
Temându-se de ele
Mai mult decât de alte capcane.
Este… ori este…
A? supune unui rechizitoriu
P?rticica din mine
Care a negociat
În mod perdant reintegrarea
Prea bulversat?
De degringolada lumii…
Dac? am hoin?ri pe str?zi obtuze.
Endacakë rrugëve të harlisura
Është dashuri vallë
Do t’i pyesja kolokvialisht
Shtatë bredha me ditë të numëruara
Të ndëshkuar me vdekje
Përmes vyshkjes
Kurse trembëdhjetë drenushat tjera
Të gjendura në pushtetin e tretë
Viktima të sigurta të indistrializmit
Do ti vinin në pikëpjekje
Duke u ulur me kujdes
Në tabelën e... Antoine
Pa pyetje retorike
Duke u trembur nga to
Më shumë se nga kurtha tjera.
Është... apo është...
Do t’ia jepja një hulumtimi
Një pjesë prej meje
Që ka bërë negociata
Në mënyrë perdante reintegrimin
Për tepër të shpupurisur
Nga dalldisjet e botës...
Nëse do endeshim rrugëve të harlisura.
Florica Bud s-a n?scut la 21 martie 1957, în comuna Ulmeni, jude?ul Maramure?, ca fiic? a Corneliei ?i a lui Ioan Trif, ??rani cu dragoste de p?mânt ?i respect pentru munc?, tr?s?turi transmise copiilor Valeria-Ana ?i Florica. Bunica patern?, Valeria, iubitoare de carte, insufl? nepoatelor sale aceea?i atitudine fa?? de studiu. Urmeaz? cursurile ?colii Generale din comuna Ulmeni, localitate devenit? ora?. Absolv? cursurile Liceului Gheorghe ?incai din Baia Mare ?i este licen?iat? a Institutului de Mine din Petro?ani. Revolu?ia din decembrie 1989 o surprinde în calitate de programator la Centrul Teritorial de Calcul, Baia Mare. Actualmente este administatorul firmei Feeric, Baia Mare. Este c?s?torit? cu deputatul Nicolae Bud ?i are doi copii (Roxana ?i Alexandru). A debutat în anul 1993, cu volumul de proz? scurt?: Iubire sunt un obiect nezbur?tor, dup? care au urmat volumele Bilclintonienii (1997) ?i Mariatereza sunt eu (2007), Mi-e dor de poht? bun? (2011), Secol de vânzare (pamflete), 2012, Cu taxa invers?, iubirea (edi?ie bilingv?, român?-spaniol?), 2013, Cu taxa invers?, iubirea (edi?ie bilingv?, român?-francez?), 2013, etc. Este membr? a Uniunii Scriitorilor din România, din anul 1998, filiala Bucure?ti, pre?edinte a Cenaclului Scriitorilor Marmure?. A ob?inut numeroase diplome ?i premii, a colaborat la revista ArtPanorama ?i are calitatea de pre?edinte al Funda?iei Culturale Bona Fide ?i vicepre?edinte al Asocia?iei Scriitorilor, Baia Mare, redactor asociat al revistei Nord Literar, Baia Mare. Colaboreaaz? la revistele literare: Luceaf?rul, Bucure?ti, Ramuri, Craiova, Acolada, Satu Mare, fiind prezent? ?i la antologiile Cheia sufletului (Bucure?ti, 2008), Templul cuvintelor, Zborul cuvintelor, Magia cuvintelor, (Bucure?ti, 2009) etc.
Më është bërë zakon që Florica Bud të më befasojë me çdo libër të ri, indiferent nga gjnia letrare që trajton, autorja duke shtjelluar me gjendshmëri, stile, kanone, konvecione. As ky vëllim vargjesh aforistike nuk bën përjashtim, me formulime që i përkthejnë në përditshmëri ankthet e hapësirës publike dhe, përkundrazi, të unit të vetmuar. (Dan Silviu Boerescu)