Kulturë
Nuhi Veselaj: Mohimi i historisë së përbashkët e fqinjësore shqiptaro-serbe, fobi e pravosllaves serbe (16)
E marte, 29.04.2025, 06:59 PM
KREU XVIII
Mohimi
i historisë së përbashkët e fqinjësore shqiptaro-serbe, fobi e pravosllaves
serbe (16)
Raporti shqiptaro-serb nën ekspansionizmin politico-fetar
të serbo-pravosllavës gjatë
shekujve me theks Kosova
(Qasje historiko-fetare e gjuhësore)
XVIII.
SHQETËSIM- Përjetimet tona nga provokimet serbe gjatë Bombardimeve të caqeve të ushtri-qeverisë
serbo-jugosllave nga NATO për clirimin e Kosovës 1999 (II)
3.
PRISHTINË, DITËDITARI 71 (9 prill - 17 qershor 1999 ose 23+31+17)
NGA
DR. NUHI VESELAJ
Këtë periudhë 71 ditëditari,
sipas muajve po e ndajmë në këto tri pjesë:
a) 8-30 prill 1999 -23 ditëditari
b) 1-31 maj 1999 -31 dhe
c) 1-17 qershor 1999 – 17 ditëditari.
a) Ditëditari
23 (8- 30 prill 1999)
8 prill
Pas dreke nga Jazhinca mbërrijtëm
në banesën e Bacit Ramë. Shpresa nuk na priti aq gëzueshëm, sepse sipas
atmosferës që kishte ndeshur këtu, zgjidhje më e mirë, pasi kishte qenë
aktiviste LDK për të kishte me qenë dalja jashtë. Meqë nuk m'u ndez vetura,
Sherifen e lashë aty dhe vetë u nisa për te shpia ime ilegalisht rrugës
së parkut të Përmendores. Rastësisht takova një të njofshëm, të cilit i
tregova se jam kthyer kryenvete nga Zona e lire me Maqedoninë, U çuditt, pasi
këtu ekzistonte atmosfera frige që të gjithë ishin të gatshëm për me u
shpërngulë. Megjithatë më tregoi se komplet lagjet e kësaj zone prej Rrugës së
Robert Gajdiku, rrugës sonë, e deri te Spitali i Madh. e krejt Mahalla e
Muharxherëve, nuk janë trazuar fare. Jeta po vazhdonte. Dyqanet, furrat po
punojnë, bile edhe Pazari i gjerbërt te Ulpianë po punon. Madje edhe e Mahalla
e Maxhupëve komplet është si përpara,veç çka asht shumue me maxhupë të Nishit
dhe se brenda saj po u bëka një fare pazari si dhe këmbimi i markave me
dinarë. Sidoqoftë, erdha e vizitova shtëpinë tonë. Dyert , oborrin qysh i patëm
lënë. Kurrkush nuk paska prekë gjë. Njeri nuk shihej se rronte këtej. Në të
vërtetë vërejta ca të rinj që ikën menjëherë kur më panë. Pas dy ditësh
mora vesh nga Nezir Gashi se ata kishin qenë të rinj informatorë me
marrë vesh së çka po ndodh në çdo lagje a cep të Prishtinës. Për ta ka qenë e
mjaftueshme me konstatue se dikush nga kthyesit qenka rivendosë edhe në
atë lagje. Unë po i mbylli dyert e sonte po kthehem te Baci Ramë.
9 prill
E premte. Në mëngjes këtu
te Baci Ramë po mungon edhe rryma edhe uji. Zbrita te vetura ia pastrova
kandelat. Vetura u ndez. E ftova Sherifen dhe u kthyem në shtëpinë tonë. Gjetëm
gjithçka në rregull dhe aq më mirë kishim ujë e rrymë. Na mungonin djemtë, por
edhe tashti u arsyetoja para Sherifes se më mirë e kanë ata atje se të ishin
këtu me drojë tonën edhe të veten se mos po i kap e dëmton armiku. Sherifja
filloi me pastrue e me pushue, ndërsa unë i thashë po dal në qytet me ble bukë,
tharmë, sepse siç mora vesh mbrëmë jeta po frymonte si përpara. Mendova,
qëllimi paska qenë me i pakue shqiptarët dhe këtë e ka arritë ky regjim e tash
mbase jeta do të normalizohet. Gjithë me kujdes ia mbajtja
rrugës së parkut të qytetit dhe kështu dola në qendër. Njeri të gjallë rrugës
nuk pashë. Ndërkaq para teatrit vërejta një lukuni jevgjish, që bënin zhurmë,
burra e gra pa fëmijë që mesa më dukej në njerin kamion i hypnin meshnkujt e në
tjetrin femrat! Në anën tjetër të rrugë-sheshit para librarisë pashë po një
romë sipas ngjyrës, mbështetor në çantën e tij me plaçka. E pyeta: Ku
po shkojnë këta kështu? Ai m'u përgjigj: Me dijtë se ku po i
çojnë!!? Shumë keq!? E mora me mend, sigurisht i regrutonin për në
zonat e Luftës, për plaçkitje e varrosje e hyzmete të tjera, apo jo?! Vazhdova
ecjen kah Fakulteti fitozofik. Atje më pa një ish nxënës. I tregova që jam
kthyer, dhe për këtë i fola si me krenari. U ndal me ndëgjue edhe dikush
tjetër, kur nga kulme-çatitë e pallateve përballë u shpraz një karikator
kallashi. Koptohet mbeta vetëm dhe vazhdova drejt Tregut të gjelbërt në
Ulpianë. Vërtet në pjacë gjeta, si zakonisht gra fshatare serbe që shitnin
mallin e tyre me pakicë. Bleva vezë e tharmë buke. Në të kthyer të dyqani
karshi rrugës Robert Gajdiku (Sllovenia shport) në një një shitore
bleva qirij, krip e sheqer. Te kacallarët afër Xhamisë së Mulla Ademit për
befasi shitëse apo shefe e furrës së Hasjanit (tani në kohë lufte) ishte Mina e
Dajës Haqif. Historia e saj është interesante. Haqif Hamza, daja i Sherifes,
përkrahur nga Bogolub Nedelkoviqi, udhëhes i lartë komunist, ngase i kishte
shërbyer gjatë Luftës partizane, me u lidh me Fadilin a ku ta di, ishte caktuar
drejtor i Spitalit të Shtimjes. Aty ishte strehuar si lëneshë nana e Minës, me
të bijen adoleshente të quajtur Ninka (al. Planinka). Ndërkohë kur arrin
në moshë, Nina (al Ninka) dashurohet në drejtorin dhe i mbetet në dorë.
Natyrisht për lehtësira të ndryshme bashkëshortore Ninka quhet Mina. Për gjuhën
nuk e kishte vështirë se edhe e ama i fliste shqip. Edhe pse nuk shpëtoi pa
ndonjë kritikë, Haqifi deri sa u pensionua arriti në funksion të ndryshme bile
deri edhe kryetar i Shtimjes. Kështu Haqifit nuk ia prishte as Mirosllavi,
sekretar i partisë së Shtimjes, kur Haqifi pa bujë, duke garantuar se më njihka
si dhëndërr mbese, mundi mos mr prishë punësimin tim si mësuesh në Shkollën e
Muzeqinës. Madje jo vetëm mua, por ndërkohë edhe Ukë Kabashin (Ukymeri) i cili
sapo ishte liruar nga Goliotoku(!! ) me Halil Buçincën (gjoja se nuk e dinin) e
punësuan mësues në Carralevë, duke ia mundësuara zvarritjen e plotësimit të
dokumentave deri në fund të vitit shkollor. Ndërkohë Haqifi si pensionist mori
banesë në Prishtinë. Së këndejmë kur u punësova në Prishjtinë te dyja familjet
tona kishin raporte mase miqësore. Pasvdekjes së Haqifit Mina bashkëjetonte me
furrtarin hasjan. Tani gjatë kohës së bombardimeve e shpërnguljeve Mina (si
Ninka) kishte leje pune si shefe e furrës. Furra vazhdonte të punonte për
ushtarakë e për narod (popullsinë). Ajo kur më pa më
përshëndeti fort njerëzishëm, jo vetëm më dha bukë, po i bëri të fala Sherifes
dhe më tha se gjithmonë është e gatshme me na ndihmue në këto kohë të vështira
politike e ekonomike.
10 prill
E shtunë, edhe sot dola
në qytet takova Nezir Gashin, shok fëminie, shkolle e mësuesie, por edhe shok
burgu, më tregoi shumë gjera që ende ishte shumë aktiv dhe mjaft i informuar.
Një djalë me familje e kishte ikur më herët në Amerikë, kurse tjetri para pak
kohësh në Shqipni. E takova edhe Sadri Fetiun, mik e kushuri, koleg studimi,
drejtor i Institutit Albanologjik. Ky kishte banesën afër Spitalit të Madh. Aty
ishte komplet me tërë familjen. Sot mora vesh që Hajrushi si
fqinj imi ishte kthyer para meje këtu, pasi i paska sëmurë rëndë dhe i vdes
nëna., Do të dalin tek -tuk ndërkohë edhe banues të tjerë, po nuk pa dalin
haptas si unë.
11 prill
E djel. Sherifja sot e paska qitë një
hidhenik që hithat i paska mbledhë në Jazhincë, atë ditë kur u fol se mund të
kthehemi këndej. I lumtë. Kjo tregon erbapllëkun e
saj si amvise nikoqire e vërtetë. Sot ora 11 po dëgjohet sirena e alarmit. U
bombarduan objekte në periferi të Prishtinës. Ora 19.30 u ndal rryma. Nga
radiot e huaja, po raportohet se në brendi të zones së Pejës, Gjakovës, bile
edhe Prizren-Suharekës UÇK ka krijuat zona të lira, ku po valon flamuri
shqiptar, prandaj priten masa të rrepta nga ushtria serbo-jugosllave, për
zhdukjen e tyre dhe njëherazi po vazhduaka gjithandej edhe dëbimi i masës
shqiptare në Shqipri.
12 prill
E hënë. Shkova te B. Ramë. Ky dje e
paska marrë pensionin, Unë sot apo nesër do ta marr. Sot e mora me telefom nga
posta Florien. Më tregoi se Uka e Shkëlqimi qenkan bashkë, në familjen Ramadani
në Tetovë. Edhe sot NATO po bombardon në periferi . Këmbeva 10 DM ne 60
dinarë. Sot kah shkova te Baci Ramë, për siguri, i rashë lagjes së epërme të
Muhaxherëve, pasi nuk i kanë shpërngulësi neve, pak para se t'u afrohem
shtëpive të tyre dëgjohej zhurmërim fëmijësh si luzmë bletësh. Mua
si mësues e si poet i fëmijëve kurr nuk më ka penguar po më ka kënaqur zhurma e
vogëlushëve. U mallëngjeva, mirëpo posa shkela te shpia e pare
pushoi çdo cicërim fëmijësh në krejt atë grup shtëpish. Sa keq nga droja
e hakmarrjes serbe u ndal zëri i fëmijve. Posa u largova vazhdoi përsëri ai
zhurmërim. U ndala për një qast u mbusha me frymëzim, imagjinova zërin e
zogj-bilbilave në pyllin e gjelbëruar, si dhe tani burgun e
fëmijëve në shtëpitë e veta.
13 prill
E martë. U dëgjuan krisma bombardimesh,
në orën 24 , pastaj ora 8.30 dhe pas dreke ora 5. Sot erdhi Musa, fqinj,
dy shpi më sipër nesh. Tha, ditën po rri këtu e natën në shtëpinë e mikut para
derës së Parkut të qytetit, pasi ata përtej rruge nuk i kanë dëbuar. Sherifja
qiti pite me sekllat e bahçes së vet.
14 prill
E mërkurë. Natën disa here kemi dëgjue
detonime, s'di çka mbeti pa u bombarduar këndej. Erdhën me më vizitue Avdiu dhe
Ramiz Dalipi. fqinj me shpi përtej rruge. Baci Ramë sot paska marrë
triska për benzinë. Paska folë me Fatmiren (Suedi), e cila e ka njoftues se
Hajria me Besimin qënkan në një familje tetovare.
15 prill
E enjte. Edhe sonte janë ndëgjuar
detonime, në periferi të Prishtinës. Unë sot i mora triskat e benzinës.
Në të kthyer bleva pluhur rrobash edhe 5 litra benzinë. Koha shumë e mirë dhe
rryma nuk po na ndalet. Po lexoj pjesë të Sintaksës shqipe. Pa dyshim, mungesa
e shprehjeve me paskajore edhe kjo sintaksë nuk mund të quhet e plotë, apo jo?!
16 prill
E premte. U zgjova herët, po ora 10
shkova te shpia e Fadilit, afër Tregut të gjelbër të Prishitnës, vëllait të
Naimës, gruas së Blerimit. Mora vesh që edhe ajo familje ishte shpërngulur në
Tetovë. Në të kthyer bleva 10 litra qumësht (në letra-najlloni). Sherifja paska
përgatitë mishepasul.
17 prill
E shtunë. Sonte gjatë tërë natës ka ra
shi, andaj nuk u dëgjuan bombardime. Unë tash për freskim nisa me lexue librin
e Abdyl Kadollit, Këmisha e zjarrit. Uji u ndal pas dreke po erdhi
natën. Ndëgjova që dëbimi i shqiptarëve po vazhdon. Po flitet se 2/3 e
popullsisë shqiptare ka dale jashtë. Erdhi Baci Ramë, besiduam. Nuk kemi lajme
për Reçanin.
18 prill
E djel. Shkova për vizitë te Sadri
Fetiu. Ma dhuroi librin në vargje me përmbajtje satirike. Deshta me folë me
telefon me të mijtë po Posta nuk po punonte.
19 prill
E hënë. Edhe sot dola për telefonata,
po asnjë postë nuk po punon. Në tregun Ulpiana kam ble çokolata për Sherifen,
mbase e para here në jetën tonë bashkëshortore (!!?!). Bleva edhe një komplet
(30) vezë të freskëta nga një plakë serbe, e cila u ankua se nuk po ka blerës,
andaj m'i ofroi shumë lirë, po ia pagova pak më shtrenjtë. Katasrofë edhe
për to. E rilexova veprën e Abdyl Kadollit. Shumë e lehtë dhe
dhe cilësore. Në Qendër e pashë hoxhën Mulla Syla. E mora në veturë dhe e
afrova te shpia e tij. Ky hoxhë që tash po duket shumë i plakur, ka qenë i njohur
që në derse e biseda bënte zëvendësimin adekuat të terminologjisë arabe me
fjalë sinionime të shqipes. Si dashamirë i arsimit e lëshoi krejt shtëpinë
për Shkollë të mesme të mjekësisë. Kur filluan bombardimet, djali i
tij, Hajrushi 50 vjeçar, i implikuar rreth jetës e sigurisë së Ibrahimi Rugovës
u vra nga bandat milico-ushtarake serve. Ky më tepër në shenjë rezistence, por
edhe prej merzisë pothuaj çdo ditë del deri në qytet në xhami dhe sorollatet
gjithadej. Unë sa here më ka ra puna e marr në veturë e afroj te shpia e tij
dhe përehere e falenderoj për trimëri e guxim dhe jap gajret për
djalin shehid, të cilin hoxha si Babë i tij do ta
gjejë në lula të Xhenetit... Sido që të ketë qenë në kohën e
sotme Mulla Syla meriton me u përkujtue me një akademi dhe
Shpi-ndërtesës së tij i mungon Shënimi që ishte Shkollë
e mesme e mjeksisë, në kohën ku qe më e nevojshme, apo jo?!"
20 prill
E martë. Ujë e rrymë kemi. Sot me
nismë- insistimin e Sherifes i shkrova në letër Liries në Zvicër dhe menjëherë
e dërgova në postë. Kah u ktheva, përsëri i ndihmova Mulla Syles me u
kthye në shtëpi. Nga lajmet e mbrëmjes në TV që po e shikojmë me dritare
mbyllur me perde të trasha, musuam sepo vazhdon lufta me UÇK-në që ka tërheqja,
ndërsa popullata e mbetur në ato territore po u shtrohet barbarizmave e
masakrave marramendëse. Muses tre police ia paskan marrë veturën, si në
besë. Shreson se do t'ia kthejnë, kur bëhet mirë, pasi ia paskan lënë
adresën e saktë (!).
21 prill
E mërkurë. Sot erdhi Miradija, bija
emartuar e Faikut, po merr gjëra ushqimore nga rezervat e babës së vet. Hasa e
Veselit e martuar andej rruge për Zymer Dalipin, më tregoi se qenka një
profesor i fshehur ta ata që më njeh, po nuk po guxon me trupue rrugën me dale
këndej. E paska gruan sëmurë, prandaj po tha se I bëjmë presion të kthehet te
gruaja, sepse lagja e tij nuk është dëbuar. Natën jo larg nesh u dëgjuan të
shtëna automatiku. Kjo po na shçqetëson për ata sonte po flemë veshur dhe jemi
të gatshëm me u fut në strehimore që Sherifja po e quan biruçkë. Birucën
e kemi pasë hapur më herët para bombardimeve, dalje e fshehtë nga dhoma e vogël
në mes mureve të dy shtëpive, jona dhe e Bucollit, e cila mbyllej me tërheqje
kauçi me shpinë të gjatë. Kur tërhiqej asgje nuk vëhej re nga brenda, por edhe
jashtë mes temelesh të dy shpive hapësira anbëve ishte e mbyllur në
atë mnënyrë që nuk dallohej lehtë.
22 prill
E enjte Mora vesh që një postë në
Dardani po punon. Shkova atje. Rendi ishte shumë i gjatë, Ndër të parët ishte
Shpresa e Bacit Ramë. Ia kujtova le të pyesë edhe për Ukën e Shkëlqimin. Pas
telefonatës më tregoi që Besa i paska treguar se Uka ende është atje po së
shpejti pritet me shkue në Amerikë, kurse Shkëlqimi qenka lajmërue nga
Shqipria. Është paraqitur ku duhet. I lumtë! Në të kthyer bleva një
"vim-sapun" dhe një krem për duar. U takova me Sadriun dhe Nezën.
Shumë po më djeg shpirti për bombardimet gabimisht nga NATO
si Korisha dhe Kosharja e sapoçliruar nga
UÇK-ja!
23 prill
E premte.TV-ja e Beogradit qenka
goditur. Edhe këtu sirena lajmëroi ora 13. Janë dëgjuar deponime jashtë
Prishtinës. Sherifja shkoi për vizitë te Hajrushi. Bleva bukë e një kilogram
mish. Sot dy policë kërkuan çelësat e golfit. Njëri u paraqit
si rus që paska luftue në Qeqeni dhe tjetri nga Shtërpca, si Stanisllav. Ky
hyri pak brenda gjoja po kërkon çelësa veturash, po më tepër me më thane se si
milic ka kalue shumë mire me shqiptarë, po tash tha ata po na vrasin. I thashë
ke me jetue edhe më mire në të adshmen me shqijptarët, nëse nuk mashtrohesh.
Kjo nuk është luftë e popullit shqiptar me serbë, por luftë e atyre zlikovcave (keqbërësve
) që hedhin bomba kundër popullit për interesa të veta të ngushta. Ndërsa
popujt fqinjë përherë do të bashkëjetojnë. Mbase kjo ndikoi që saherë rusi
shpirtërisht i sëmurë e drejtonte tyten drejt meje ky ia çonte pëpjetë, duke ia
kujtuar që të ketë kujdes, ngase unë fillimisht thashë se mua më kanë
lënë si informator.
24 prill
E shtune. Si duket NATO po sulmon jo më
objektet/ pasi ato i ka shkatërruar, po njësitë ushtarake. U njoftua se paska
sulmue e goditur shtabin e Armatës III. Po në anën tjetër tërë ditën po
dëgjohen rafale. Sherifja po e shikon bunarin që e kemi në oborr. Po thotë ta
mbyllim se ka ndëgjue se serbët të vramit po edhe të plagosurit po i qitkan në
bunara. I thash çliroje veten. Friga është barra më e rëndë që mbahet kot. Ajo
trimnisht shkoi për vizitë te Ajshja e bija e Ramadan plakut, ndërsa unë dola
në qytet. Prita 2 orë, asnjë postë nuk po punonte, po e mora pensionin.
25 prill
E diel. Sherifja po më bën presion me
shkue në Maqedoni apo Shqipni. Mua as që më shkon mendja. Sot dy ushtaromilicë
që u paraqiten s polici speciale, gjoja interesoheshin për gjendjen. U
thash mua më kanë lënë me informue shefin tim nga KOS-I, agjenturë
ushtarake më e forte se e milicisë. Po u mor vesh menjëherë që kishin ata
ishin dezertorë, kishin synin e ikjes, prandaj po lypin çelësat e golf-veturës.
Vërtet jemi në rrezik nga bandat që vetëm këqyrin me vjedhë. Hajrushit, i
nxorën telashe. Një miku të tij të strehuar te ai ia morën veturën.
26 prill
E hënë. Kohen e lire po e kaloi duke
lexuar. Po i shfletoj disa nga dorëshkrimet. Me Sherifen shkuam te Baci
Ramë. Atje e lashë Sherifen me Shpresën e Safeten dhe vetë dola iu solla
qytetit me veturë, Në sorollatje pash hoxhën, Mulla Syla, të cilin e afrova të
shtëpia e tij. I dëgjova do rafale nga Kodra e Diellit, prandaj shpejt u ktheva
te Sherifja e Shpresa, Sherifja më priti me kritika. Se I kishin dëg juar ragalet.
Unë përsëri u arsyetova se për mua si plak mos u merzit se më vret kush. Tash
serbët kanë boll të rinj. Ndërsa, sa u përket fëmijëve na si pleq as që
kishim mujtë me i ndjekë ata, madje edhe më keq me i pas pasë këtu. Nuk kishim
mujtë me i mbrojtë b.f., si sot që po dëgjohen rafale.
27 prill
E martë. Në oborr, këndej murit, në
barë-gjelbërim, po rrezitem e po lexoj. Pas gjysmës së natës ka pasur
detonime. Po më shqetëson vetëm gjendja e Sherifes, por me punë në
kopshtin e oborrit po e shëron vetveten. Sot Miradia e Faikut më tregoi se ia
paska gjetë xhemedanin e babës me sahat, I thash me ia ruejtë se dëbimi ka qenë
aq i pazakontë që nuk ka pasur kohë me mendue as për sahat as për xhemedan.
28 prill
E mërkurë. Nata kaloi qetë. Sherifja
sot po i shkumd teshat. Po qan po mërzitet, po ankohet në mua si
zakonisht. Sot nji xhip i milicisë u ndal para servisit. Aty qëndroi pak dhe
iku. Sigurisht pa nga ditaret që aty ka më shumë libra se mjete teknike
servisimi. Erdhi Baci Ramë me Shpresën. Meqë u ndal rryma Sherifja u ankua se
nuk po ka ku me pjekë bukën, edhe pse ka dru dhe ka shporetin e druve. Rryma
erdhi ora 15.
29 prill
E enjte. Po dëgjohen ushtima
eroplanash. Unë po rrezitem e po e lexoj e rilexoj sintaksën shqipe. Kah
mesdita dola në qytet e takova Lulin e Dajes Destan (Bajraktari).
Qenka komplet me familje në shtëpinë e vet. Ora 15 janë
dëgjuar nga Ajvalia sulm-krisma nga aeroplanast sulmues të NATO-s.
30 prill
E premte. Nadje heret janë dëgjoj
krisma e rafale jo fort larg shpisë sonë. Po rrimë veshur por mengjesi gëdhiu i
bardhë. Shkuam te Baci Ramë. U kthyem se andejmi. S'kemi asnjë të keqe.
Unë po rrezitem e po lexoj, ndërsa Sherifja po qet kollpite me seklla.
b) Ditëditari 31 (1-31 maj 1999)
1 maj
E shtunë. Gjatë natës nuk janë dëgjuar
detonime nga aeroplanat. Sot pak pas orës 7, ndërsa isha tue u rrezitë hetova
një kombi të bardhë me paraushtarakë u ndal para shtëpisë sime. I ra
sirenës ndejti pak dhe shkoi tutje kah Matiçani. Sigurisht i kanë pa teshat që
Sherifja nuk i ka hjekë nga oborri që i ka la dje. Shkuam te Baci Ramë me një
sahan plot petullaqe. Aty e gjetëm çikën e Halil Kajtazit, quhet Lume me shoqen
e saj Pranvera që e kishte një vogëlushe me emrin Vjollca. Baci Ramë na tregoi
se edhe pse nuk duket se po i ndjek kush. janë shpërngulë disa autobusa me
shqiptarë?! Kur u kthyem prej Bacit Ramë, ora 13, dikush me veturë u ndal
para dyerve të shpisë së Hajdinit. Po kur na vërejti se po e shikonim iku me
shpejtësi kah Matiçani.
2 maj
E djel. Mbrëmë fjetëm pa dëgjuar
krisma. Sot, ora 10 policë të armatosur e me grada ia morën veturën një miku të
Hajrushit. Meqë ishte me familje, nuk tentoi me kundërshtue, madje e
detyruan me nënshkrue kontratën se ai vetë po pranon me ia dhënë për
shërbim policit . Kontrata po i duhet, sepse mbase është e vërtetë që po thuhet
se në kufi me Serbinë pushteti zyrtar po ua marrka veturat e vjedhura, prandaj
ky i morti firmën e procedurën tjetër e kryen hajduti me hajdutë të tjerë
gjyqtarë, apo jo?! Hasa e Veselit na premtoi se një serbe i ka premtue
telefonin, e ajo, pasi i njeh do të flasë edhe me tanët, por serbja kërekon me
pague si në postë. Ia dhashë të hollat, mirëpo ajo pas dy ore m'i kthei, sepse
nuk paska pasur sukses, ngase iu paskan kanosur serbes që kush bashkëpunon me
shqiptarët do ta vrasin?! Në lajmet e mesditës, në radio
"Kosova e lirë" dikush e përmendi edhe rastin e
vrasjes së dy vëllezërve të Sherifes që ka ndodhur në momenmtet e fillimit të
bombardimeve të NATO-s, kur u vra Latif Berisha, Bajrtam Këlmendi
me djem etj. Sherifja nuk e ndjeu. Unë vazhdova ta mbaj fshehtë e do t'i bëhet
me dije në rrethana që më pak do rëndojë kjo fatkeqësi, pasi është
shumë e ndjeshme, ka pasë pësuar edhe asfiksim disa muajsh, prandaj duhet të
kem kujdes, sidomos tash kur nuk kemi as mjekë as spitale. Sot Neza më tregoi
se ia kishin vjedh riciverin dhe telefonin. Në treg bleva qumësht e në dyqan
makarona e sheqer. Në të kthyer te Mina e Dajës Haqif, me të fala për
Sherifen m'i dha 4 bukë që do t'ua jape fqinjve që sapo kanë ardhë nga
Zonat e luftimeve. Sapo u ktheva më erdhën për vizitë Qazimi fqiu i rrugës
matanë, vjehri i Bedrijes (shoqe e Flories), me Hetem Plepollin, mësues-gazetar
nga Ferizaj. të cilit ia dhashë kompletin e librave të botuara. Sherifja ia dha
një sahan sheqer familjes së Hajrushit. Për ne paska qitë pite me sekllat e
kopshtit të vet.
4 maj
E martë. Uji erdhi natën. Në mëngjes
bëmë banjo. Ora 7, andej kah Ajvalia pati tri detonime të
fuqishme. Sot koha u vra, po pa shi. Sherifen e pata te mjeku për reumë.
Iu kanë ajë pak këmbët. Po edhe tensionin e kishte pak naltë (160/90). Në të
kthyer u shmallen me Minën e dajës Haqif. Si i piu kokrrat Sherifja bëri më
mire. U nis me shkue te Nazmia e Rexhepit. Po u kthye se në rrugë kishte ndeshë
në qenë. Filloi me ra shi. Nga oborri i Sefës i hoqa disa batania e tepiha që
kishin mbetë në tel që nga dita e largimit me forcë. Të gjitha i futa nën
mbulojë.
5 maj
E merkurë. U dëgjuan detonime në afërsi
të Prishtinës. Sherifja sot po e ndjen veten më mirë. Mbrëmë për të parën here
ka fjetë me pixhamat e reja, për ndryshe deri tash ka ra me fjetë gjysmë e
veshur. Sot dikush paska thirrë nga rruga Gazda, gazda! (O
zotishpisë, o Zotishpisë), por kur dolëm me verifikue nuk e pamë
askënd. Me siguri ka qenë ndonjë hajn. Po vjedhin maxhup e serbë bashkë.
Ndërkohë erdhi Shpresa me Safeten (e Ademit), na treguan se këto të dyja nesër
po nisen me tren për Shkup. Ne për udhambarë e mos me u merzitë Baci Ramë
shkuam atje. Bacit Ramë i thamë se na ke ne e na të kemi ty.
6 maj
E enjte. Vëllai i Nexhit më tha shko te
Bata, drejtor hoteli në fund të parkur, ka telefon. Ai ta jep se
ia kam ba me dije. Kah dola në qytet sot, vërejtëm se në atë hotel kishte shumë
ushtarë e paramilitarë. Nuk shkoi capi te kasapi. Në qytet takova Sadriun. Sot
aeroplanat e NATO-s po bëjnë skeptakël mbi qiellin e Prishtinës.
Disa militarë pas atij spektakli për qejf nga sikleti po
qesin pushkë në hava, sidomos po ndihen te ai Hotel Parku i Batos.
Sot kah ora 12 Liries ia dërgova një letër tjetër rekomande.
7 maj
E premte. Po vazhdoj me lexim-studimin
e sintaksës shqipe. Po dëgjohen të shtëna kallashi nga rrafshi i qytetit. Musa
më tregoi se andej nga Qendra po bëhen bastisje banesash. Dola në qytet Sadriu
më tregoi sa për kërshëri se poeti i fëmijve Rifat Kukaj ka përhapur një batutë
për deklaraten e Rugovës, i cili për shingjergj, me ndërmjetësimin e së
Vatikanit dhe lejimin e Mllosheviçit, me 5 maj, paska arritur me
ikë nga Kosova në itali dhe sipas intervistës së tij paska thënë: "Në
rrugët e qyteteve të Kosovës nuk sheh shqiptarë, por vetë qen e milicë
serbë", prandaj për shaka Rifati po leh si qen. Në këto rrethana nuk
dihet qëllimi çka e kush po flet e ku po e qet dhe ku po vret, por një gjë
dihet se përkundër, vrasjeve, burgosjeve, dëbimeve e barbarizmave -
momentalisht në Kosovë jemi më shumë shqiptarë se serbë.
8 maj
E shtunë. Moti sot është i vranët.
Kaluam një natë të qetë. Shpresa e Safetja nuk kishin shkuar për Maqedoni. Ujë
kemi, bojleri i madh ka punue dhe pas banjo-pastrimit shkuam te Baci Ramë.
Sherifja u çoj dy teglla speca e domate turshi dhe një qeskë seklla gjelbrim
nga kopshti i vet. Mësuam se kishin ndryshuar rrethanat. Treni i udhëtarëve nuk
paska shkuar e shprazë në Bllacë, po qenka kthyer e ndalë mes Lipjanit e
Fushë-Kosovës. Aty, siç tregoi Shpresa nga treni i kthyer më 6 maj është
tërheqë e vra Fehmi Agani, i dyti pas Rugovës, mbase edhe i pari për politikë.
Si risi baci Ramë tregoi se dje e paska pasur për vizitë çikën studente, të
Ramadanit të Xhemajlisë (Reçan), e cila i paska treguar se në Reçan paska pasur
luftë, paska të vdekur e të plagosur nga UÇK-ja , po edhe nga serbët vendas,
andaj si pasojë rishtas është djegur i tërë fshati.
9 maj
E djel. Natën dëgjuam deponime.
Sherifja më sugjeroi që përsëri me i shkrue letër Liries. Nga podrumi nxorëm
thasët i miellit me i terë në diell. U lajmërua zyrtarisht se vërtet pasi e
nxjerrin nga treni, e paskan vra Fehmi Aganin. Ne këtu vërejtëm që forcat
ushtrake serbe sot vunë kurorë në përmendoren "Spomen kosturnica" në
Kodrinën, afër shpisë sonëqë po I thonë edhe Kodra e Velanisë. Erdhi Hajrushi
me të bijen Flora. Nga lajmet, sipas "Dojçevelle"po zhvillohet luftë
UÇK- Ushtri serbojugosllave në Budakovë.
10 maj
E hënë. Në mëngjes po rrezitem e po
lexoj. Kah mesdita dola në qytet. Neza më tregoi se u bë mirë që Rugova
shkoi në Itali, sepse këtu nuk ka luejtë kurrfarë roli në dobi të luftës.
Bile ka qenë në rrezik me ia mbathë me zor një qeveri kuislinge. Për këtë
ka pasur shumë presion për disa net me radhë Abdyl Ramaj, bashkëfshatar imi,
fqinj i Nezës. Sipas Nezës vinin funksionarë të lartë të Serbi-Kosovës,
natën e nxirnin nga shtëpia dhe bisedën e bënin me afër shpisë së Nezës , andaj
ky ka dëgjua fshehtas bisedat. Abdylit i ofronin jo vetëm ministrinë
arsim e kulturë, tue i premtue kthimin në ndërtesat shkollore, por
edhe postin e kryeministrit, po ai assesi nuk pranonte. Abdyli qëndroi i
fortë, po për këtë, siç edhe arsyetohej ka pësuar shumë nga shëndeti. Unë si
bashkëfshatar e kujtoj Abdylin që është rritë jetim, pasi babai i tij
baci Selim vdiq shumë herët, kur ky ishte shumë i vogël. Përmendej që edhe si
çoban merrte e lexonte libra. Ndërkihë ka qenë i njohur edhe me
shkrim-dorëshkrimet e mia, Në të kthyer bleva qumësht, ujë të thartë e frute
"fanta". Ademi, fqinji i Bacit Ramë, për ne paska sigurue
telefon të premten ora 12-13 te një shok i tij në Ulpiana. Për
këtë termin qenkan njoftuar: Liria, Blerimi, Floria.
11 maj
E marte. Disa here, herë pas herë
po dëgjnohen deponime. Pas mengjesit. Dy policë u përpoqen me marrë golfin, po
u lënduan. Ndërkohë sollën kamion rimorkio vetëngarkues dhe e morën
veturë-golfin . Sot vëllai i Shukrijes, resë së Faikut,
Selmani u vendos në shtëpinë e Faikut. Unë e zbrita kompjuterin nga Tavani, ku
e pate fshehur nga droja e plaçkashëve serbë.
12 maj.
E merkurë, Lopët gjifryra të Sabidinit
që i pati lënë të lira në parkun e përmendures që ditën, kur na dëbuan, ndërkaq
prej ditës së djeshme nuk i kemi pa. Ndoshta i ka largue pushteti, kur
pardje vunë kurora në permendoren Spomen kosturnica. Sherifja, tash
pasi ka bë më mire, po më akuzon pse nuk e kam lejue me shkue mbas fëmijëve.
Nga një herë po qan me za. Mbase kështu po çlirohet. Selmani vëllai i Shukries,
më tregoi se para dy tre ditësh e kanë përezanë prej shpisë. Sipas
tij: Ka ardhë një oficer me ushtarë e më ka thane menjëherë dil prej
këtuhit shko ku të duash se ne po na duhet ky objekt. Po gjykoj: Sa
njerz të pashpirtë. Gruan e paska shtatzënë, në muajin e vet. Ku ka kështu në
botë, me përzanë familjen me fëmijë e me gruan shtatzanë, në hanën e vet, pa i
sigurua strtehim. Morali ka rënë shumë në ushtri e milici, ngase këndej milicë
e maxhupë po vjedhin bashkë. Sherifja ka vënë re se epaskan vjedhë
veturën e Nexhit.
13 maj
E enjte. Sherifes i ka
ardhë natën me qajtë me zë në gjumë, por edhe kur zgjova ajo nuk ndalej. Me
lecka po ia ftoh qafen, ballin, këmbët. Kështu tue ngjeshë e farkue lehtë mezi
e qetësova. Për të partën here nuk më fajsoi që e kam nda nga djemtë. Kjo për
mua ishte një çudi, një mister i pashpjegueshëm. Edhe pse nuk jam bestyt Ka të
bëjë me ndonjë fare telepatiae apo nuk di! Këtë që thamë po e ndërlidh me
lajmet e hershme të mëmgjesit nga Serbia se pikërisht mbrëmë në të njëtën kohë
që Sherifja qante në gjumë NATO gabimisht paska vrarë popullsinë civile
korishase, kur ka qenë edhe familja e gjerë Sherifes!. Ngjarja paska ndodhur
kur korishasit dhe familja saj e ngushtë pas qendrimit disa kohë në male
vendosin me iu dorëzue ushtrisë serbojugosllave po me kërkesë për me i lejue me
kalue në Kukës (Shqipri). Ashtu ndodh: dorëzohen në mënyrë të oganizuar të
vargëzuar në rimorkio traktorash. Fillimisht lejohen me u nis për Shqipri, por
milicia i ndal dhe i kthen mbrapa, duke i vendosur me sherr në një vend të
rrethuar skanj rruge për me kalue natën. Ndërkohë. NATO pa kuptuar
kurthin e serbëve, duke kujtue se janë formacione ushtarake serbe i bombardon
korishasit, duke shkaktuar vrasje e plagosje të shumta marramendëse. Sa e si
dhe si qëndron gjendja në familjen e ngushtë të Sherifes do të mësojmë nesër
gjatë telefenatës që e kem të caktuaar në teminin ora 12-13.
14 maj
E premte. Nga shpija e Haki Ukës, shok
i Ademit në ora 12, fola me telefon me Rabitin, dhënmdërr, burri I Xhevës së
Baftisë), me Naimen, dhe me Florien. Uka së shpejti në
Ameriikë, po atij urgjentisht iu duhka Kopja e diplomës si iningjinier
i diplomuar. Për Shkëlqimin, krenaria jonë, mora vesh se
qenka në shkollën e duhur, kuptohet në ushtrime,
po marrka rrogë (!!). Nga radiot dëgjuam disa here të përsëritur se në
Korishë janë vra shumë popull gabimisht nga NATO. Na jemi të brengosur. Liria
filloi me tregue më gjerësishst, Po i thash mos trego tjetër, por kryesore familja
e ngushtë e familjes së Sherifes, 10 tqenkan të të plagosur lehtë e
rëndël, por nuk paska të vdekur dhe të gjithë qenkan duke u
trajtuar (shëruar) në Spitalin e Prizrenit.
15 maj
E shtunë. Edhe sonte u dëgjuan krisma,
por jo afër nesh. Prandaj themi se nata kaloi e qetë Ditën erdhi milicia me
atomjet vetëngarkues, siç bënë me vetur- golfin më pare, tani
ashtu e e morën veturën opel kadet që vetë e paten
dëmtuar. Gruaja dhe motra e Musës erdhën për vizitë te Sherifja.
16 maj
E djel. Sherifja shkoi pëz
vizitë te gruaja Selmanit afër. Në orën 8.30 në një tv franceze u shfaq në
Kukës refugjati Muhamet Veselaj, djali e Bacit Ahmet,
shumë i lodhur, i raskapitur, Tregoi zi e më zi, jo aq për tri javët e kaluara
me familje maleve në relacionin : Reçan, Budakovë, Grejçec, Carralevë
Shtimje, por për tri ditët e maltretimeve në Shtimje, pasi ishte dorëzuar
me familje. Pos tjerash tregoi qysh e kanë shtri për tokë dhe qysh e kanë
shkelë e shqelmue me me këmbë pa mëshirë deri ia kanë shkelë edhe kryet.
17 maj
E henë. Më takoi një familje me djalin
e plagosur nga milicia, i cili m'u ankua. Po përpiqet me dalë në Maqedoni për
me shërue djalin. Milicia nuk po e lejon me emigrue pikërisht këtë, jo
pse siç po i thonë se më nuk dashkan me përzanë shqiptarë, por qëllimi është me
fshehë se gjoja milicia serbe nuk ka plagosur fëmijë, ngase ai nëse del andej
mund të fotografohej, dhe kështu horllëqet serbe dalin sheshit faktikisht.
Në mengjes pati një detonim në Prishtinë.
18 maj
E martë. Sot është ditëlindja e
Shkëlqimit dhe e Qëndrimit (djalit të Liries). I gëzofshin dhe i gëzofshim me
ta ditëlindjet e tyre në vitet erdhshme në Liri! Rrugës drejt Matiçanit,
shkuan 6 kamiona me ushtarë. Sugurisht po bëhet luftë me UÇK e kësaj
zone. Unë kam preokupim si me fotokopjue diplomën e Ukës,
detyrë që Liria ma dha, e cila për rrethanat tona është punë jo
e lehtë., dhe në mos quftë me rrezik, Fotokopje mund ta bëjë vetëm administrata
ushtarake. Gjatë udhëtimit te shpija e Fadilit, vura re se komanda e lartë e
Ushtrsë ishte vendosur në Shkollën fillore Vuk Karaxhiç të Prishtinës, pranë
Gjimnazit e Xhamisë së Madhe.Vendosa të shkoj ta provoj fatin. U paraqita
në derë me certifikatën në dorë. Shefi më pranoi, por kur e pa në gjuhën shqipe
u shtang, Unë ia prita e kam djalin në Amerikë, ndoshta edhe unë
kam me shkue së shpejti atje. Kur përmernda lar i çdo serbi i formuar
me shkollë-mësimin e serbopravosllavës . I tha referentit fotokopjoja
dhe vazhdoi thellimin në punët e veta. Fotokopjuesi e këqyri tekstin si
duket e pa klauzulën Republika e Kosovës, e mbajti pak në dorë
buzëqeshi si me zor, por e fotokopjoi. Po atë buzëqeshje me plot mirësjellje e
mbajti edhe kur më përcolli përtej derës së hyrjes, kur edhe ma dha fotokopjen
e origjionalin. E falenderova, po ma la dorën pa qokje..
19 maj
E mërkurë. Pak para orës shtatë nga dritarja
e hajatit vura re dy ushtarë qëndronin në rrugë, para deres së oborrit. Sipas
moshës duket se ishin rezervistë Ishtze një togë a çetë bukur e madhe, Qënronin
në rrugë so njëshkolonë prej shpisë sonë e deri te udhjëkryqi, Sapo e
hapa derën e hajatit e dola në shkallë njëri trokitë lehtë në derë. Dola ia
hapa derën dhe i përshëndeta serbisht Jedva çekam goste.Dobrodoshli! (Mezi
pres miq! Mirëse vini! (Ai hyri oborr. Unë vazhdova Shto
ima novo? (Çkemi të re?) Ai m'u përgjegj: Ju po fleni
na po ju ruajmë. Përgjigjja ime -Po kjo është detyrë e Armatës,
andaj ju jemi minjohës. Urdhoroni brenda. E dija që nuk
guxon. Unë u ngjita në kuzhinë mora dy gurabia. I thashë: Kjo
për ty tjetrën shokut. Ai i mori e u përgjegj -Obe za
me .(Te dyja për mua)-dhe filloi me i hanger. E
pyeta: Nga të kemi? U përgjegj: selak
shumadinac. Umë fillova me recitua vargje nga
kënga: "Shumasdijo, rodni kraju". Ai më fort
çuditej se i vinte mirë, por gjuha i shbkoi aty ku i dhimbte, më Çfarë
mendon, A do të na paguajnë sa na kanë thanë? Unë
iu përgjigja: Moraju (Patjetër) Ai ma
kthei: Ovi su lopovi, lazhovi! (Këta janë hajdutë,
rrenca.) - Në këto qaste e ftoj shoku dhe tërë njësia zbriti kah
Mahalla e Muhaxherëve.
20 maj
E enjte. Koha shumë e mirë. Më erdhë
për viziotë miku Mehdi Rraçi me gruan Zylen. Vërtet, me gëzuan shumë. Janë
vehrria e Flories, vajzës tone të shpërngulur me djalin e tyre Bardhylin në
Amerikë. Më tregoi se edhe ai ishte shpërngulë me masën deri në Fushë Kosovë,
por së andejmi ishte kthyer këmbë-këmbë, pasi si invalid hendikep kishte
pengesa në të ecur. Pas një kohe i përcolla dhe shfrytëzova rastin. Liries i
dërgova letër rekmomande me dokumentat për Ukën, por nuk mujta me marrë sot as
pensionin as me ba thirrje teli nga posta.
21 maj
E premte. Pasi Selmani kishte kaluar në
shtëpinë e Hajdinit, një familje e re kërkoi strehim dhe u vendos në shpinë e
Faikut. Mbaj mend se zoja e familjes që ishte mjaft komunikative quhej Kumrije.
Brengosej si do të gjallonte. Ia gjeta një thes miell, po zoja paska thënë
Sherifes: Ai zotnia që na gjeti miellin, a mundet me na
sigurue majbuke. Tharmë buke kishte në tregun te Ulpiana. Dola e mora
pensionin dhe deri përballë dyerve të tregut nuk pata diçka të veçantë.
Mirëpo para hyrjes në tregun e gjerbërt në Ulpianë, në mes të
rrugës së gjerë dykorsi pashë një togë milicësh. Meqë andej e kisha
rrugëm, u nisa drejt tyre. Si zakinisht isha I gatshëm, me
pëërshëndetë: Zdravo momci (Përshëndetje djelmosha)
Më ngjau një befasi, nga komandanti i tyre ndjeva: Vidi- vidi,
Nuhija! Je li moguce da si ti zhiv!? (Shih- shih Nuhiu, është e
mundur që je gjallë ?!) E njoha ishte Stevo Marinkoviqi, truprojat
rreth tij drejtuan tytat kah unë. Unë hapur me buzëqeshje iu afrova, me
fjalët: Stevo, Stevo, neçe grom u lojalce. (Stevo
Stevo, nuk vret rr'feja në lojalë) dhe kur ia dhashë dorën sytë më
shkuan te gjoksi i tij i stolisur me shumë grada e medalje e
përshëndeta: Zdravo, Çestitam! (ngjatjeta, urime!). Më
tha çka ke daleë I thashë me ble kvasac (tharmë buke),
Ma bëri me dorë kalo, por shqiptoi fjalët Vrati se (kthehu). Unë
vërtet bleva tharmën, e çka pata nevojë, por largova ca dërrasa nga rrethoja
dhe kalova në derën e kundërt kah banesat e oficerëve U përzeva me ta, ku
vrejta mjaft të rinj e popull që kishin dalë jashtë se koha ishte e mire. Së
andejmi kalova kah shpia e prof, Ramadan Jusufit ku strehoheshin një mori
ushtarësh, pastaj te furra e Mines, mora 3 bukë për fqinjtë, dhe kah lagja e
romëve së andejmi oborr pas oborri, arrita te Kumria ia dhashë tharmën dhe
bukën dhe së andejmi te biruca shtyra kauçin, hyra
në dhomën e vogël. Nuk i tregova Sherifes, po nga vrimat që kishim bërë në mur
dhe nga çatia vura re që një veturë e bardhë erdhi e u ndal te shpija e Latës
mbi shtëpinë tonë. Atje qëndroi afro një orë. Para se të largohej bëri
një të shtënë në hava, dhe iku. Për Stevën, që nuk i ndejta në besë (!) di
vetëm kaq. Me të njihem nga Uzina e Amortizatorëve, ishte Sekretar LKJ.
Konkurroj për drejtor Uzine, mirëpo Beogadi e Prishtina e zgjodhën malazezin
Kërxhiq. Ky e dinte se unë kinse isha i implikuar rreth postit të drejtorit të
Qendrës shkollore, që drejtor ishte një malazez, andaj pata dështuar se nuk
pata përkrahje si edhe ai tani, andaj erdhi tek unë në zyrë dhe u zbraz kundër
asaj padrejtësie që ia kishin bërë serbit ndaj crnagorit. Unë
vetëm e dëgjoja, nga fundi me bëzëqeshje ia thashl këtë shtos: "Crnogorac
je usijena glava koja leti oko zemlje (Jugosllavije) da nadje
prazno mesto za direktora!" (Malazezi, është kokë e zjarrtë që
sillet rreth e qark botës (Jugosllavisë) për me gjetë një vend të lirë
për drejtor!). Qeshi, Ma qoku dorën dhe iku. Pas
pak atë e zgjodhën drejtor të Fabrikës së plastikës , e cila u dogj (,në mos
gabofsha,), po ai mbeti në listën e funksionarëve të besueshëm. Ishte
burri i gjyqtares që e mohoj Masakren e Reçakut. Gjatë luftës, si
dukej Steva kish arritur në gradë të lartë ushtarake, por nuk e gjeta të
përmendet në wikipedinë e sotme serbe.
22 maj
E shtunë. Shpresa na kishte ndreqë punë
që ora 13 te Ademi me shkue me folë me telefon me tanët. Shkuam. Folëm me
Blerimin. Liria na tregoi se familjet e vëllazrve nga fshati, Baftia e Alia,
qenkan në Lezhë. Na tregoi edhe për 10 korishasit e plagosur nga familja
e gjerë e Sherifes, pot taash iahin pak që po shëroheshin në spitalin e
Prizrenit, por tregoi edhe për trimat që lshin tërhequr te livadhet e
bjeshkët e Kabashit. Më erdhi mire që Liria e Blerimi paskan ndhmuar me të
holla familjet e vllezërve në Lezhë.
23 maj
E djel. Dy ngjarje nga Kosharja
mbresëlënëse: e para shumë e gëzueshme e krenare për jetë të jetëve: fitorja
me luftë dhe e dyta, shumë e dhimbshme të pësuarit nga bombardimi
gabim. Këtu te ne dsa të rinj serbë të Matiçanit i paska pengua milicija se
qenkan armatosur arbitrarisht, kjo paraqet vërtet rrezik. Sherifja edhe unë të
shqetësuar jo aq për bombardimet këndej, sa për sjelljet e
axhamijve. Sot nga ora 17 disa here janë dëgjuar bombardime në malet e
Gërmisë.
24 maj
E hënë. Sherifja ka pa dy milicë tue
vjedhë pjesë atomobilash te shpia e Shaban Krasniqit. E kanë hetuar dhe i
paskan bërtitur "Shta gledash!" (Çka po kqyrë!) .Meqë
sot nuk kemi as ujë, as rrymë, buka u poq në shporetin e druve. Edhe sot dola
në qytet, Vërejta që në një shitore përballë Radio Prishtinnës shitnin mish.
Hyra në radhë. Në derën e pallatit afër asaj të shitores hynin e dilnin
ushtarakë të shumtë jo të disponuar. Vura re një ushtarak të dalluar edhe
në dukje. Ishte i shoqlruar nga një kryepunor serb shtatshkurtër i Uzinës së
amortizatoeëve, i cili, para se të hynte me shoqëruesin në derën e pallatit më
përshëndeti me kokë. Brënda pallatit qëndruan deri sa mua më eci radha iu
afrova derës së shitores. Në momentin kur u hap dera e pallatit u shfaq ai
eprori ushtarak, i cioli u step, ngase i dilnin lotët. Nxori facculetëm
me i fshi. Unë u hutova duke e shikuar e kujtuar se sigurisht kishte dike të
vdekur ose në prag të vdekjes, ai kryepunori që më njihte shpejt i doli
përparara ushtarakut madhor mua ma bëri me shenjë të largohem. Kjo më solli në
vete. Hyra në dyqan dhe kështu në saje të ndihmës së të krypunëtorit shtatvogël
po me zemër të madhe shpëtova prej situates së rrezikshme që mund të pësoja.
Edhe sot sa here e kujtoj e falëmderoj.
25 maj
E martë. Hajrushi më tregoi që mbremë e paskan
thyer shtëpinë e Nazmi Vërtopit. Hajnat përzie milicë e maxhupë
bashkë po vjedhin gjithkah e gjithçka. Sidoqoftë, për të parën herë sot vendosa
me dalë në qytet rrugës kryesore, jo nga parku. Pikërisht kur kalova udhëkryqin
rrugës drejt Matiçanitvintr një autoblindë krejt e re me radarë më
befafoi, sidomos ushtari prapa shoferit kishte drejtuara
grykën e armës drejt meje. Nuk di spontanisht unë i përshëndeta me tre
gishta dhe vazhdova këmbë deri të Sloveniashporti. Aty takova takova,
me sa di, drejtorin e pashkarkuar të Ndërmarrjes së servisimit të
automjeteve, emri nuk po më kujtohet, me të cilin njiheshim nga Uzina e
amortizatorëve. Ai m'u afrue e më tha. Nuhi, punët i kemi shumë keq.
Serbia është pajisë me artmë të reja, bornokolla e helikoptera,më modern
kurse helikopterat e Amerikës u aksidentuan në Shqipri pa guxue me dalë
këndej! Unë thashë: Sa zgjatë nuk e di po
Serbi-Jugosllavia i ka ditët e numruara. Për ditë, gjithnjë e më shumë po i
vdesin ushtarë, kur ... papreitmas më iku bashkëbiseduesi, sepse ajo
Autoblinda ishte ndalë krejt afër meje. Mbase më ka dëgjuara tue folë shqip.
Unë fillova me ecë drejt qendrës, e bëja me dorë nga pallatet kinse po
përshëndetem me dikënd. Autoblinda vinte rrikuec deri afër meje e ndalej,. Unë,
edhe I ndjeja nga llafosnin si me nervozë, shtiresa se gjoja nuk po vërej
vazhdoja ecjen normale, Edhe dy here të tjera autoblinda vnte e ndalej. Herën e
tretë ndërs Autoblinda ishte ndalur shfrytëzova një kthesë të ngushtë mes
pallatesh dhe dola në Qendër. Shpëtova nga implikime të panjohura. Së andejmi u
ktheva në shtëpi. Jo rrugës kryesore
26 maj
E merkurë. Shkova në stacionin e
policisë, afër hotel parkut për kartela, fletë-dëshmi të reja që në rast
kontrolli mos me pasë telashe. Milici serb, në bazë të letërnjoftimit e
plotësoi kartelën time., ndërsa atë Sherifes, kur e pa lindur në
Kolsh –Kukës Shqipri, e kapi alergjia, ia hodhi kolegut shqiptar (gjakovar) dhe
doli me u flladitë. E pyeta referentn shqiptar: Mos po i nxjerrin
telashe gruas? Ai m'u përgjigje. Ka rrezik për ty, jo për gruan!
Po mendoj deri tash shpëtova, nda implikimet me komandant Stevës, me
Autoblinden e tash këtë rast me vendlindjen e Sherifes?| Po
sioqoftë edhe ky rast kaloi mire. Në të kthyer vura re se ishte plaçkitut
shtëpia e Sabriut (Lumës). E kishte krahekrah të hapur dritaren nga parku. Sot
milicët e morën veturën e Afrimit.
27 maj
E enjte. Musa më tha se disa të rinj
serb nga Matiçani i paskan thyer xhamat e shtëpive rreth rrugës duke bërtitur
si të lajthitur: Nato! Nato! Zot ruena prej axhamijve! Pasi
tre milicët duke kërkuar ndoshta para e bizhuteri e pajisje të rralla në
shtëpinë e Elhamisë, dyert e shtëpisë së Elhami Gorancit ikishin lënë hapur.
Hajrushi më ftoi t'i mbyllim bashkë që të mos ta vjedhin të tjerët. E ndëgjova.
Dyert kryesore të jashtme ia mbyllëm, ndërsa brenda ia lamë shkarravinë.
28 maj
E premte. Në mbremje deri vonë nga
Hotel Parku, po dëgjohen rafale. Po pine e po dehen nga zhgënjim-dëshprimet,
ngase gjithnë e më tepër po vriten sa nga bombat e NATO-s, sa nga armët e
UÇK-së. Si duket NATO, pasi prishi objektet fizike ushatrake, tashti po
asgjason shtabe të Armatës dhe njësi të caktuara ushtarake kudo që po i
heton.
29 maj
E shtunë. Erdhi Shprsea, na tregoi se
Besa ka lajmëruar se Uka paska mbërri në cak (te Floria). Edhe një fakt. shenjë
shumë e mire Sherifja e Shpresa sot paskan mbledhë lule-shtogu në Parkun e
Qytetetit. Nuk i kanë penguar detonimet e aeroplanave të NATO-s.
30 maj
E diel. Edhe sot ndëgjohen e
shihem aeroplana të NATO-s që po sillen pothuaj lirisht mbi qytet. Sherifja e
Shpresa po lavdohen për lulet-shtogun që mblodhen dje në parkun e qytetetit,
dhe tani Sherifja po qet sekllanik. Qilimat e tepihat e Florë-Bardhylit i
nxorëm nga podrumi dhe i shpaluam në rreze të ngrohta të diellit.
31 maj
E hënë, janë dëgjuar rafale jo vetëm
nga sikleti i ushtarëve serbo-sllavë, por sipas lajmeve po si jehonë po
e ndjej atë fishkkëllimë plumbash nga sulmet e luftëtarëve
shqiptarë, të cilët po shohin se fitorja nuk do të jetë e largët. Sot pasi u
teren qylymat e tepihat e Florë-Bardhylit i palosëm dhe i futëm ku duhet.
(vijon)