Pirro Prifti: Pse nuk ka rritje Pagash?

Programi i të Majtës- Pse nuk ka rritje Pagash?

Nga Pirro Prifti

Në Programin e detajuar të së majtës, për shkak të problemeve që ata do të hasnin kur të merrnin qeverisjen pas fitores së 23 qershorit, nuk ka asnjë paragraph për rritjen e rrogave në institucionet publike dhe ato buxhetore, dhe aq më pak nuk bëhet fjalë për një problem të rëndësishëm të vendosjes së  pagës minimale të  jetesës.

Problemi i rritjes së pagave është kthyer në një gangrenë për Shqipërinë sepse u bënë 22 vite dhe akoma përdoren indekse dhe më keq, përdoren mentalitete të vjetra dhe ish-komuniste përsa i përket zgjidhjes së këtij problem në Shqipëri.

Po të vëresh qeverisjen socialiste 97-2005 nuk janë vënë re rritje të konsiderueshme të pagave përvecse  Ministria e financave bazuar në programet e qeverive socialiste, nuk janë rritur, por në disa vite qeverisëse janë indeksuar duke i quajtur si rritje pagash…

Pas ardhjes së demokratëve në pushtet si në vitet e para 92-96 ashtu dhe në vitet 2005-2013, ka patur  rritje të pagave të cilat kanë ndikuar seriozisht në dy aspekte kryesore të jetesës së punonjësve:

-në përpmirësimin e nivelit të jetesës

-në uljen e korrupsionit dhe të mit-marrjes

Gjithashtu edhe rritja e fundit e pagave e bërë pas 23 qershorit por e miratuar me VKM të qeverisë në detyrë që në janar të 2013, është një hap përpara në rritjen e nivelit të jetesës megjithse jo shumë në këto kohë të vështira.

Duke patur parasysh që asnjë qeverisje, qoftë ajo demokrate qoftë ajo socialiste nuk ka patur program të mirëfillta të rritjes së rrogave në mënyrë që pagat të afrohen sa më shumë me vëndet e BE , duke e parapërgatitur vëndin për një integrim sa më të butë me BE, qeverisjet, sidomos ato të majta , nuk kanë patur fare në program përvec ndonjë indeksimi vjetor, rritjen bazale të pagave dhe afrimin e tyre me vëndet e BE.

Sidomos flagrante ka qënë stanjacioni i pagave në vitet 2001-2005 i cili shkaktoi jo pak kokëcarje në punonjësit duke ulur artificialisht nivelin e jetesës.

Qeverisja e djathtë pavarësisht gëbimeve të rënda u vlerësua nga Kryetari socialist Edi Rami  në momentin kur ai deklaroi fitoren e socialistëve dhe  përmëndi z.Berisha duke thënë…`falenderoj z.Berisha për të mirat që i ka bërë vëndit..`` . Në fakt ky falenderim ndoshta dhe jo shumë i sinqertë por sidoqoftë e thënë nga një qytetar Tirane si Edi Rama, i përket dhe programit të kësaj qeverie tashme në detyrë për rritjen graduale të pagave.

Problemi kryesor qëndron jo vetëm në rritjen graduale të pagave nëpërmjet indeksimit të

pagave + rritje reale, por edhe në disa faktorë të tjerë që në fakt do të rrisin nivelin e jetesës së punonjsve dhe të familjeve shqiptare duke i afruar shumë me BE dhe këto janë:

-rritja e pagës minimale qoftë asaj të punonjsve buxhetorë dhe publikë, ashtu dhe të punonjsve privatë,

-rritja e pagave të mesme dhe të larta me diferencat përkatëse sipas ligjit duke u siguruar këtyre punonjësve një jetesë më të stabilizuar dhe një përkushtim më cilësor në punë,

-ngritja e një komisioni ekspertësh për të gjetur dhe përgatitur sipas ILO (organizata ndërkombëtare e punës) për të gjetur minimumin jetik në Shqipëri nëpërmjet të cilës do të përcaktohen shumë aspekte të gjëndjes reale finaciare dhe ekonomike qoftë të individëve të vecantë, qoftë të shtresave në nevojë, qoftë dhe rregullimet përkatëse buxhetore përsa i përket asistencës sociale dhe grupeve të tjera në nevojë.

Idea e Kryesocialistit për të patur një INSTAT të pavarur nga egzekutivi është për tu përshëndetur sepse ka 22 vite që buxhetet e qeverive dhe të qeverisjeve nuk janë reale për arsye  të pasaktësisë së popullatës dhe grupeve të saj dhe së dyti, përsa i përket pronës dhe pronave, duke treguar kërshtu gjatë 22 viteve një mosbesim nga ana e ndërkombëtarëve. Duke mos patur një buxhet mbi baza statistikore reale,  i është krijuar një `mundësi e artë` rritjes së korrupsionit, dhe të të korruptuarve.

Nuk ka gjë më të thjeshtë për të aluduar për të pasurit e rinj të këtij vëndi, të cilët janë kryesisht të pasuruar nga postet politike,

Nuk ka gjë më të thjeshtë për të aluduar se si këta të pasur të rinj kanë krijuar në shumë raste parti politike dhe janë drejtues të tyre duke përfituar poste të pamerituara në pushtetet herë pas here, dhe duke nxitur korrupsionin në qeverisje për shkak të konjukturave politike.

Nuk ka gjë më të lehtë për të aluduar se si është shkelur ligji dhe vendimet nga njerëz të veshur me pushtet duke krijuar amulli dhe konfuzion me pronat, informalitetin financiar, etj,

Nuk ka gjë më të thjeshtë për të aluduar kur sheh se si punët në qeverisjen qëndrore dhe atë locale shkojnë keq gjithë këto vite kur sheh se si militantizmi, ka mundur teknokracinë dhe meritokracinë.

Të gjitha këto kanë shakktuar mungesën reale të dëshirës së qeveritarëve dhe të Programeve të tyre për të marrë në konsideratë rritjen e pagave.

Mungesa e rritjes së pagave është shkaktuar gjithashtu nga rritja artificiale e punësimit në Shqopëri, duke rritur artificialisht organigramat e punës sidomos në fund dhe në fillim të zgjedhjeve qofshin ato lokale , qofshin ato qëndrore.

Nuk mund të mos kesh zili kur sheh se Republika e re e Kosovës ka rritur pagat në mënyrë të qëndrueshme dhe si shëmbull unë mund të jap -Pagat dinjitoze të pedagogëve të Universitetit të Prishtinës të cilat janë 1000 euro nga Dr. shkencash  lart, dhe me paga minimale dinjitoze pë rata në nevojë dhe pensionistët.

Po në Shqiëri përse nuk ndodh kjo?

Sepse gjithcka i atribuohet luftës politike, futjes në punë artificialisht të njerzve –njëlloj sin ë kohën e PPSH kur të gjithë ishin në punë por me paga të vogla dhe me mundësi minimale jetese.

Edhe këtu, në Shqipëri absurditetet dhe paradokset vazhdojnë duke filluar që nga pagat e larta të disa sekretareve të bukura në administratën publike, ato autonome, dhe private, e deri tek skandali i Drejtuesit egzekutiz  cek të Korporatës  se Energjitikës i cili e kishte pagën 66 mijë euro/ në muaj!?!?

Këta anomali janë shkaktuar sigurisht nga një moskokëcarje totale e qeverisjes për të rregulluar sistemin e rrënuar të pagave në Shqipëri duke lejuar disa ente dhe duke penguar disa të tjera për të rritur dhe sistemuar pagat, dhe duke detyruar punonjësit të bëjnë më shumë se një punë  për të marrë ndonjë pagë më tepër sepse pagat janë shumë të ulta.

Shpresoj se në të ardhmen qeverisja socialist të marrë në konsideratë rritjen e pagave, dhe të mos fshihet pas gjëndjes së rëndë ekonomiko financiare për të mbajtur pagat ashtu si janë apo dhe më keq, t`i ulë ato.

Kjo do të ishte skandaloze.

Dihet që pavarësisht vështirësive ekonomiko-finaciare, ato që nxisin e konominë, dhe ato që do të ulnin korrupsionin dhe mit-marrjen  janë:

-           Rritja e pagës dhe kontrolli i punës nëpërmjet `job description`,

-           Punësim nëpërmjet teknokratëve dhe meritokratëve  duke lejuar konkurim real për punë pa praninë e politikës në mes,

-           Diferencim real pagash me një pagë minimale dinjitoze, dhe paga maximale reale.

-           Taksa të ulta për biznesin e vogël dhe të mesëm, taksa normale për biznesin e lartë.

Kjo do të rregullonte dhe diferencimet jo-reale në paga midis gjyqtarëve, prokurorëve, juristëve sepse nuk janë vetëm ata që u duhet rritur paga, porn ë rradhë të parë janë ata që duhen kontrolluar rreptësisht nëse puna e bërë është në rregull apo jo.