Kulturë
Jeton Kelmendi: Poezi nga Zhang Zhi (Diablo)
E hene, 04.03.2013, 07:00 PM
Përktheu
nga anglishtja: Jeton KELMENDI
Biografia koncize e Diablos në art:
Zhang
Zhi (Diablo) u lind me 1965, është një poet dhe kritikë i shquar në Kinë. Emri
i tij origjinal është Zhang Zhi, ndërsa emri anglisht i tij është Arthur Zhang;
emri tjetër artistik i tij është Wu Yuelou (Kulla
Moonless); Ai është Litt D., nderi humanitar D., ishte lindur nw qytezën
Fundhuang, Qarku Baxian, Provinca Sichuan; shtëpia e paraardhësve të tij është
Distrikti Nan’an, Qyteti Chongqing. Ai ka punuan një shumë llojshmëri të
karrierës. Është president i ri i Qendrës ndërkombëtare të përkthimeve dhe
kërkimeve, editor ekzekutiv i Poetëve Botëror tripletë (multilinguistik),
kryeredaktor i WORLD
POETRY YEARBOOK (Versioni
Anglisht), dhe anëtar i jashtëm i i Akademisë Ndërkombëtare të Letërsisë, Arteve dhe Shkencave. Që nga 1986, ai filloj të botoj punimet e
tij në letërsi dhe përkthime. Pjesë nga poezitë e tij dhe proza janë përkthyer në
mbi njëzet gjuhë të huaja siç janë: Anglisht, Gjermanisht, Japonisht, Rusisht,
Greqisht, Spanjisht, Portugisht, Rumanisht, Danisht, Hungarisht, Bangla,
Italisht, Suedisht, Koreanisht, Sllavik-Mongolian, Serbisht, Rubbinik,
Arabisht, Sllovakisht dhe Bullgarisht etj. Poezitë e tija kanë fituar çmime në
Një
poezi katërmbëdhjetë linja: Për gjashtëmbëdhjetë vjeçaren A Wen
Mësuar
nga prindërit tu
ti fillo punën si prostituo
Kur
ishe vetëm gjashtëmbëdhjetë, ti the
Presion
nga jeta në realitet
Fillova
të punoj si poet
Kur
isha gjashtëmbëdhjetë, e thash
Akoma
guximshëm cicat tua të vogla
Dhe
poashtu unë i njohur si poet-
nuk mund ti kuptoni ndryshimet e mëdha në zemrën time
Ndërsa
unë ndjej ta bëje të qartë djegien tuaj bukuri
Nuk ka shumë për të thënë ti po hapesh lirshëm në
shtratin e vendit
Sa për të thënë rritu heshturazi në rreshtat e
poezisë time
Zemra e kujt është lulëzuar prej frymës natës në
Qershor
Sytë
tut w zbrazët nuk do të mbajnë psherëtimën e zjarrtë.
14
Qershor 2002
Faza
Finale
Kokrra
e grurit të kristaltë
Pas
rrëmujës se stuhishme të shiut
Fushave
braktisur
Është
prej zogjve
Zogjët
paemer duke shpresuar
Çukitjes
se pastër dhe qartë
O
zemra ime, të privuar nga të gjitha përveç egjrit të grurit
Faza
finale, kush po shkon ta sheh atë.
14
Maj, 1993
Dorë
-prerja
Një
rënie
Dy
rënie
Tri
rënie...
Kur në fund shohë
Gjak të kuq nxirë
Nga dora, heshturazi
Nxjerrur në sytë e vjeshtës
Zemra ime
Është hedhur në ngazëllim:
O Zoti im
Ju lutem më lejoni
Në qeshurimën e Diellit vendosur
Të vdes ngadalë në ketë mënyrë.
16 Tetor 2006
Në
kujtim të pulës mbytur
Dje
pasdite
Dola
ta blej një pulë
Në
tregun e fermerëve
Është
lagështi gjithë rreth toka
Në
ajër
Aromë
perimesh të kalbura ra...
Pulat
ishin vendosur në të
Një
kafaz i madh me tela nga një trafinakt pulash
Pranë
ishte një makinë prerje flokësh
Kur
unë u afrova të kafazi
Ato
dendur rrotull në tmerr
Caktova
një që desha ta blejë
Pyeta
atë qe të peshojë
Kur
ai arriti.
Duart
e tij të mbërthyer me disa pjesë të pendla
Në
kafaz teli
Të
ballafaquar me zhdukjen e pulës
Ishte
një fakt i palëvizshëm
Konfirmoj
Një
idiomë e njohur Kineze
-Dumb
si një pulë druri
Pasi
peshonte
Ai
e mbante
Një
thikë shkëlqyese
Duke
i afruar qafës saj
Ta
detyroj një prekje
Një
valë e gjakut
Ishte
një çast përmbajtur
Menjëherë
Ishte
hedhur në makinë
Dhe
pastaj
Ai
zgjodhi një lugë të
Ujit
valë deri poshtë-
Ajo
bërtiti përsëri dhe përsëri
Kjo
shqetësoj edhe ato pulat në kafaz
Një
skenë ulëritëse...
Ankohem
Dobësuar
në fund
Derisa
u zhduk në erën e ftohët-
Ai
kishte
Hapur
tashmë
Matinen
e tij të ndezur...
Pas
një momenti
Një
pulë zhveshur
Drejt
nën hundën time
Ishte
copëtuar në copa
Në
të njëjtën kohë
Pulat
në kafaz
Ishin
qetësuar gjithashtu
Ato
filluan çokasin në ushqim
Hedhur
nga i zoti i tyre
Disa
filluan ti hapin pendlat e tyre
Disa
krrokatën
Disa
luftonin për ushqim
Çfarë
dhembshurie dhe lumturie ishte ajo
Sikur
ato ti ndiqte fati
Nuk
lidhen së bashku me to të gjithë
Vetëm
tani çka kishte ndodhur
Poashtu
duket të jetë një makth
Tani
Gjithçka
ishte qetë përsëri...
10
Tetor 2012
Fundi
i botës
Këto
vite
I
marr vetët tuaja neper botë
Si
një politikan
Më
shumë si një dot e vjetër në çështje dashurie.
Këto
vite
Ju
dhe bota po kënaqeni me njëri tjetrin
Si
një palë e aktorit
Më
shumë se një palë e homoseksualëve.
Oh,
këto vite
Ti
flenë së bashku me botën
Por
ju nuk keni ditur asgjë rreth botës
Oh,
këto vite
Kambanat
Aeolian në qiell, janë si një i dehur
Çalon
përgjatë tunelit të kohës.
Zgjim
Ti
je lartë, e keqe, elegante dhe e zymtë
Si
një Leopard bore, si një Hënë hënore
Magjistarja
ime, Mon Aliza ime
Në
melankolinë tuaj dhe sytë misterioz
Jam
i gatshëm të jem prerja e thikës tënde
Jam
i gatshëm të kthehem në një grumbull hiri
Jastekëzohem
te kodra e gjelbër dhe lumenjtë e vetmuar
Duke
dëgjuar pafjalët tua
M.
do të qëndroj në ferr apo qiell
Të
shoh si ju tërheq prapa buzë-prerja e buzëve tua të kuqe.
Jo,
në qendrën e stuhisë së kohës
Unë,
një poet i lirë
Në
çast të rënies, do vdes pa një vend varrimi
Nëse
refuzoj të rritem.
Gjuha
e zogjve
Zogjtë
qajnë s’mund të jenë më lartë se në qiell
Ashtu
si qeniet njerëzore
Kurrë
nw gjendje për ta parë qartë veten e tyre
Ato
pupla, kockat dhe gjakun
Fshehur
në konkretet
Jo
më tej zgjuar.
Edhe
nëse e them se bota është si një foto
Edhe
në qoftë se e kam vu një shenj për të ble dëshmi
Edhe
në qoftë se i mbaj duart e bebeve
Dhe
i ngul sytë në një tiret të sapolindur
Edhe
nëse çdo ditë lexojmë me zë
Emrin
De Lukse, përralla zanash dhe gjuhë zogjsh.
Shqiponjat
duhet fluturuar në rënie
Drita
e yjeve kurrë gjysmake
Ose,
fjolla-bore janë ndezur për ngrohtësi
Në
ditët kur toka është mbuluam me lutje
Hëna
ecën së bashku me kufomë.
A-l-a-s
Bota
është valëzim në një dylbi
1.
Bota
turbulluar nga
Plehra,
spermë, mbetje bërthamore, heroinë dhe AIDS
Kurrë
nuk mund të pastrohen.
2.
Shiko!
Bota ka hyrë dhomës privilegjuar të KTV-s
Mëngjesin
e vonshëm nën kërdhokullat e tij përsëri
Sonte,
bota e mallkuar sigurisht do të luaj ashpër
-Kjo
është poashtu në rregull
Nëse
e imagjino skenën
Të
jetë Lufta e Tretë Botërore.
3.
Lumenjtë
shkojnë lindjes
Mungon
perëndimi
Bota
është si qengj i humbur
Duke
qëndruar në një udhëkryq
Duke
pyetur robotët që shkojnë në veri e jug
”kujt
duhet ti përkulem, zotëri”?
4.
Bota
është duartrokitu për politikanet me shputat e tyre
Politikanët
lajnë botën në gjak.
5.
Bota
s’mund ti sheh qartë fytyrat tona
Ndoshta
nuk kemi fytyrë
Mund
të jemi të paturpshëm që kurë nuk kemi fytyrë
Një
artist i mallkuar kështu tha.
6.
Bota
është përshëndetje me penisin e vet
Ulëritës
në ndërtesën e OKB-së
”Ja
kjo është e madhe”
Në
fakt, mbrëmë
Kjo
më ndoqi përshpirtshëm në ëndërr
”Zotëri,
penisi im është i papërdorshëm (padobishëm)”.
7.
Bota
është e pa-nxituar
Bota
nuk është e frikësuar
Bota
ka shkuar nën rrotat e historisë
Por
asnjë gjak nuk po derdhet
8.
Duke
lagur thikën, botën
Është
nxjerrë me forcë nga mishi i vet
Ditën
dhe natën. Mungesë
Është
këngëtimi i një këngë të përjetshme
Në një rënie të gjakut.
”Gji-majmërisë
kremë yndyrosëse e gjoksit, jo beli.
Fluturimi,
tejkalon flatrat
Kur
jeton, ai mbështillet në qiellin e ftohet
Lanë
flatrat e tij në re
Hap
sytë e tij të ndritshëm në ndjekje të meteoritës
Dhe
pijet rrezatojnë kthjellët.
Kur
jeton, ai drejton veshët te bota njerëzore
Merr
ndjenjat tjera dashurore dhe dritë-hënën
Kurë
jeton, me mprehtësinë e vetëtimës
Ia
hedh pas qafës së natën...
Disa
ditë, do të kthehem në
Një
fluks i reve në qiell të gjerë
Nuk
është më një rrufe, por unë
Kurrë
nuk do të pendohem, qesja kurrë nuk ringjallet.
Kur
jeton, ai fluturon
Cili
është motivi i përjetshëm i shqiponjës.
Barka
Barka
Sido
qe të jetë
Në
fund mos të kesh
Një
karakter gdhendur
Pa
marrë parasysh se sa e thjeshtë mund tw jetë
Në
ujëra
Në
dorën tënde sot
A
nuk je vetja jote
Ish
shpata
Ka
qenë prej kohës humbur.
Rrota
gërryese e kohës
Ka
pra
Mëshirë
Së
bashku me
Të
gjitha ujëzimet
Të
gjithë totemet
Dhe
gjithë emrat që kemi krijuar
Pastaj
Hedhim
barkën dhe zhytem
Në
rrugën me rënie
Tërhiqem
maje shtize
Le
ndryshk gjaku
Më
pas
Kthehet
në kokërr rërë në rënie
Ti
përballojmë vdekjeve dhëmbë helmuese.
Në
ketë moment
Në
qiellin kaltërosh si pasqyra
Shqiponja
është ne prehje
Luleditellet
në breg
Avancim triumfal.