Pirro Prifti: Elita që duhet të drejtojë vendin?

A është Elita e sotme Politike - Elita që duhet të drejtojë vendin?

Nga Pirro Prifti

Duke analizuar me kujdes ngjarjet dhe ndodhitë  e pas viteve `90 dhe duke rishikuar historinë e të paktën 100 viteve të fundit për të parë se kush janë grupet që e kanë drejtuar vendin tonë të copëtuar gjeografikisht dhe duke bërë pyetjen  se përse gjatë këtyre 100 viteve të pavarësisë (ashtu sikundër e kam shprehur dhe në disa shkrime të mia të kaluara) Shqipëria nuk ka qënë e stabilizuar as nga ana politike as nga ana ekonomiko-financiare, dhe as nga ana social-fetare-  kam konstatuar disa elementë interesantë të cilët janë shkaktarët e destabilitetit të këtij shteti.

Dihet që gjatë 100 viteve pavarësi në Shqipëri ka patur cdo 7-11 vjet crregullime politiko-sociale dhe një pjesë e tyre sidomos në fillimet e pavarësisë – kanë qënë edhe me aspekt socialo-fetar.

Dihet gjithashtu se Shqipërisë i u shkëput nga trungu i saj një pjesë e territoreve dhe bashkë me të edhe një pjesë e popullatës. Sipas statistikave 3/5 e sipërfaqes dhe ½ e popullatës mbeti jashtë trungut bazë.

Dihet gjithashtu se gjatë gjithë 100 viteve vetëm nga Shqipëria janë larguar rme periudha të caktuara me qindra mijra vetë: gjatë luftës së parë botërore disa dhjetra mijra vetë, në fund të luftës së dytë botërore disa dhjetra mijra vetë, dhe sigurisht gjatë ndërrimit të sistemeve në `90-`92, `97`-98, dhe e marrë në tërësi- gjatë gjithë periudhës 1990-2013 janë larguar 1/3 e popullsisë shqiptare apo 1.3 milionë njerëz.

Kurse në trojet shqiptare jashtë vendit eksodi ka qënë më i madh: vetëm në Kosove+shqiptarë Maqedonisë+ shqiptare të Malit të Zi- janë larguar për në Turqi (por edhe në perëndim, )gjatë luftës së parë- lufta e dytë botërore rreth ½ milionë shqiptarë. Gjatë periudhës së Titos janë larguar apo emigruar rreth 560 mijë njerëz për në Turqi apo në Gjermani dhe në perëndim. Në jug  në  shqiptarët e larguar gjatë luftës së [parë botërore nëpërmjet shkëmbimit të popullatave të shteteve Greqi-Turqi (shkëmbim sipas fesë) u larguan disa dhjetra mijë shqiptarë, dhe erdhën në Shqipëri gjatë atyre viteve rreth 20mije vetë; po kështu pas luftës së dytë botërore në Shqipëri erdhën nga Greqia disa dhjetra mijra vetë ( si `kolaboracionistë`).

Largimet masive të popullatës shqiptare të pas viteve `90, konsiderohen nga më të mëdhatë e të gjitha shekujve dhe krahasohen me eksodin masiv pas vdekjes së Skëndërbeut (në raport me popullatën e atëhershme u larguan rreth 300.000 vetë në një kohë që popullata ishte rreth 60-700.000 banorë në të gjitha trevat shqiptare të saj kohe).

Atëhere ku qëndron problemi?Disa nga argumentet që do ti shtroj më poshtë kanë të bëjnë me pyetjen se përse Shqipëria nuk ecën mirë përpara dhe përse ka vonesa në integrim  dhe përse, ka konflikte të mëdha politike sidomos në kohët e sotme (sigurisht të njëjta duhet të kenë qënë që pas pavarësisë midis grupeve kundërshtare politike)?

Me sa duket problemi kryesor krahas problemeve të tjera të  si anomalia kombëtare  Atdhe+Fe, është  mungesa e një Elite të mirëfilltë kombëtare. Cfarë është Elita e një kombi?

Elita në teorinë sociologjike dhe politike është në fakt një grup i vogël e cila kontrollon dhe posedon  sasinë shumë të madhe të pasurisë kombëtare dhe tërë  fuqinë politike të vendit, pra ka një raport disproporcional grupi i vogël i njerëzvëe me fuqinë e madhe politike dhe pasurinë e vendit (http://en.ëikipedia.org/ëiki/Elite).

Sipas Sociologut Milla elita qeverisëse në SHBA në rradhë të parë i merr këta individë (të Elitës) nga tre fusha kryesore:

-nga liderët më të lartë politikë(përfshi dhe presidentin) dhe nga anëtarët kyc të kabinetit apo këshilltarët e ngushtë,

-nga pronarët e korporatave të mëdha dhe mga drejtorët e tyre,

-nga ushtarakët më të lartë të hierarkisë militare.

Këto grupe qarkullohen midis tyre në vazhdimësinë e kohës duke e drejtuar vendin por në poste të ndryshme duke konsoliduar kështu fuqinë e Elitës dhe fuqinë personale. Këta , sipas Mills janë thelbi apo bërdhama e brëndëshme e fuqisë së Elitës sepse këta individë kanë njohuri të mëdha dhe kanë shumë influencë në sektorë të ndryshëm publikë dhe privatë apo organizata të ndryshme brenda apo jashtë vendit; sigurisht Mills i quan këta individë  edhe ndryshe - `ndërmjetës` për cështje të rëndësishme ose jo ushtarake, ekonomike financiare politike etj.

E njohur është dhe teoria e Marksistit Buharin ( të cilin Stalini e quante Trockist).

Nikollai Buharin në veprën e tij `Imerializmi dhe Ekonomia Botërore` (1929),thotë se Elita- në ditët e sotme, nuk është asgjë tjetër përvec se një `kompani sipërmarrësish` jashtëzakonisht e fuqishme e drejtuar madje nga të njëjtët individë të cilët kanë pozita drejtuese kyce në zyrat bankarë dhe në ato të sindikatave.

Sociologu tjetër Kristofer Doob ofron një alternative tjeteër hipitetike duke deklaruar se ..këta individë të Elitës e konsiderojnë veten e tyre simbikqyrës të ekonomisë kombëtare, duke vlerësuar që kjo është jo vetëm detyrim moral por edhe një domosdoshmëri praktike për tu fokusuarpërtej interesave të grupit të tyre. Duke vepruar kështu, indivdët e Elitës, në mënyrë shpresëdhënëse lehtësojnë momentet dhe gjendjet shkatërruese që ndikojnë në një numur të madh apo të vogël të qytetarëve që sa vijnë e shtohen.

Fuqia bazë e  anëtarësimit Elitar është fuqia institucionale, që në fakt është pozita drejtuese dhe shumë me influencë e tyre ndaj organizatave private dhe publike. Në kohën e XH.Ë.Bush, Elita e fuqishme e SHBA përbëhej nga 7314 pozicione  drejtuese të fuqisë shtetërore në të cilën përfshiheshin 5778 individë. Ky grup përbëhej nga këto karakteristika:

-Mosha- drejtuesit e korporatave kishin moshën mesatare përreth 60 vjetëve.

-Gjinia-Gratë përfaqësoheshin me 20% të totalit, kryesisht në kulturë, arsim, dhe fondacione.

-Etnia-kryesisht në Elitë ishin anglo-saksonët protestantë-73%-80%,

- Arsimimi-pothuajse të gjithë e kishin shkollën e lartë dhe mbi 50% ishin me tituj.

-Klubet Sociale-shumica e individëve të Elitës së SHBA në kohën e XH.Ë.Bush kishin pozita drejtuese ose ishin anëtarë të nderuar të klubeve më të rëndësishme të vendit kryesisht në qytetet kryesore të vendit si Neë York, Chicago, Boston, dhe Ëashington DC.

Në fillim pas pavarësisë, Elita kombëtare ka qënë e plotë por njëkohësisht e dominuar nga Elita e edukuar në Perandorinë turke dhe me individë që ishin integruar edhe në Elitën drejtuese të Perandorisë turke; pjesë e mirë e kësaj elite erdhi në Shqipëri për të drejtuar vendin por që ishte plot paragjykime dhe që ishin ende me të humburit.

Pra ardhja në Shqipërinë e cunguar e këtyre Elitarëve pro-turq solli vetëm ngatërresa të mëdha për një komb të ri të formuar me një firmë të Konferencës së Ambasadorëve, sepse ata kërkonin vetëm poste , ofiqe, grada, para, pushtet dhe aspak detyrë për të punuar. Elita që firmosi Pavarësinë u quajtën nga shqiptarët (qoftë edhe për ironi të dikujt)- Baballarë të Kombit?! Ashtu sikundër thotë një autor kosovar:

Gjithë baballarët e hershëm të kombit shqiptar (deri më 1912) janë njëkohësisht edhe baballarë të kombit kosovar. Ymer Prizreni, vëllezërit Frashëri, Gjergj Fishta, Hasan Prishtina, Rexhep Mitrovica etj. Por kombi kosovar ka edhe baballarë tjerë, ata që nuk u pajtuan që shqiptarët e Kosovës ta bënin jetën e minoritetit në Serbi (Jugosllavi), por që duke e mbajtur gjallë ndjenjën dhe projektin e rilindësve shqiptarë. Dhe ndër ta më të spikaturit janë: Shaban Polluzha, Esad Mekuli, Adem Demaçi, Ibrahim Rugova. Është edhe Ahtisaari.
Për jetën e një kombi janë të rëndësishëm jo vetëm baballarët e tij, por edhe personalitete që paraqesin sinonimin e atij kombi. Në rastin e kombit kosovar, këtu bëjnë pjesë: Nexhmije Pagarusha, Bekim Fehmiu, Lah Nimani, Dervish Shaqa, Fitim Domi, Ali Podrimja, Sabri Fejzullahu, Fadil Vokrri, Ferid Zekolli, Shkurte Fejza, Shyhrete Behluli, Ilir Shaqiri, Adelina Ismajli, Aziz Salihu e shumë e shumë të tjerë. (http://ëëë.albanien.ch/forum/neëinst/vieëtopic.php?f=2&t=16061).

Kjo ndau Elitën e atëhershme në dy grupe armiqësore: grupin pro-turk (pra grup drejtues i cili ishte refraktar ndaj ndryshimeve pro-perëndimore, por njëkohësisht kur shihte leverdi financiare ishte edhe Elitë qelepirxhie dhe hipokrite); grupi tjetër ishte grupi i shtresës së mesme intelektuale dhe të mirë arsimuar me shumicë ortodokse e katolike por gjithashtu me një grup intelektualësh të mrekullueshëm nga komuniteti mysliman (+bektashinj) të arsimuar në Europë. Ky ishte grupi progresiv.

Armiqësia politike ishte jo vetëm në ndarjen e thelës së paktë shqiptare por në konceptimin se cdo të bëhej ky vend i vogël malor pa pjesët e tjera si Kosova+Maqedoni+ Mal i Zi + Camëri.....(Dihet që Serbia, Greqia, Mali i Zi, deri në vitin 1878 kur u bë Kongresi i Berlinit, nuk patën ndonjë pretendim territorial ndaj trojeve shqiptare).

Përplasja e fortë brenda Elitës shqiptare të asaj kohe nxorri në plan të dytë Elitën e vjetër turke të cilët pas vitit 1920 (Kongrsi i Lushnjës) , ngeli në hije, por ndihmoi fshehurazi Elitën e Re konservatore që po krijohej elitë e drejtuar nga Ahmet Zogolli një individ interesaxhi, lakmitar, hipokrit, dhe me vepra aspak atdhe-dashës.

Elita tjetër e shtresës së mesmë e krijuar nga Ortodoksia dhe Kalotlikët së bashku me Individë myslimanë të zgjuar dhe përparimtare u dobësuar rëndë pas përndjekjes që u bëri Ahmet Zogolli, por u riformua gjatë viteve 1924-1939. Gjatë luftës Nacional çlirimtare. U vu re se se Elita e dikurshme qoftë ajo konservatore qoftë ajo progresiste u përzje me njëra tjetrën, por një pjesë e mirë e Elitës konservatore u bashkua me pushtuesin me pretekstin e bashkimit me Kosovën dhe trojet e Shqipërisë etnike..

Kurse elita tjetër u bashkua nën Frontin Nacional-Clirimtar. Këtu erdhi manipulimi i komunistëve të cilët pas marrjes së pushtetit me `grykën e pushkës` , konsoliduan pushtetin e tyre, duke larguar, internuar apo vrarë gjithë pjesën tjetër të Elitës së para-clirimit, me idenë se do të formonin një Elitë të re. Elita e Re u formua por edhe ajo nuk ishte reale ishte Elitë që mund të quhet Elita e Militantëve. Kështu vazhdoi deri më `90-`92 kur u ndërrua sistemi.

Ndërrimi i Sistemeve krijoi shpresa të mëdha se Shqipëria më në fund do të ecte në rrugën e duhur. Dhe ashtu ndodhi, por vonesat e tranzicionit dhe vonesat në integrim , Anarkia social-politike vazhdon edhe sot e kësaj ditë për këto arsye:

-     Një pjesë e mirë e drejtuesve dhe e Elitës që mori në dorë vendi ishte e ardhur dhe e komanduar nga ish Drejtuesit dhe Elita Militante e PPSH,

-     Një pjesë e individëve elitarë dhe e atyre që mund të bëheshin elitare u larguan me Eksodin që ende po vazhdon (edhe sot por shumë më pak),

-     Një pjesë e elitës shqiptare mbetet jashtë vendit në trojet shqiptare të përfshira në shtetet fqinjë,

-     Një pjesë e mirë e Elitës së sotme për shkak të luftës së ashpër politikë është Elitë jo-reale dhe mbetet një Elitë ashtu si në kohën e PPSH- Elitë Militante sipas rrotacionit. Duke qënë e tillë , është e pamundur të zgjidhen problemet ekonomiko-politiko-sociale në Shqipëri,

-     Elita Militante që sundon Shqipërinë prej 22 vitesh nuk është elitë profesioniste dhe as meritokracia e vendit, sepse qoftë për arsyet që parashtrova më lart, qoftë nga mungesa e demokracisë në zbatimin e ligjeve dhe të mungesës së standardeve dhe kritereve, qoftë për mungesën e nje hierarkie konkurruese reale- kjo Elitë Militante e ka kthyer vendin në një  Pazar votash  ku fondet, buxhetet, politikat, mediat, flasin vetëm se si t`ja fusim kundërshtarit (armikut- sepse ashtu quhet opozita në Shqipëri qoftë edhe kur bën rotacion), dhe jo se si të bashkëpunohet.

Është për të ardhur keq kur mendon se një Elitë Militante e tillë që i serviret popullit, nuk mund të drejtojë vendin sic duhet duke lënë një shije të hidhur 22vjecare qoftë tek populli që i ka `zgjedhur`, qoftë tek Europa Perëndimore dhe SHBA e cila po punon me durim për ta mbajtur Shqipërinë në shinat e duhura të integrimit.

Nëse do të vazhdojë kështu BE dhe SHBA duhet të mendohen mirë se pavarësisht shkaqeve të kaluara (ato që rreshtova më lart) që e kanë katandisur Shqipërinë në një vend sic thonë fqinjët `për të ardhur keq`, duhet të marrin në konsideratë edhe probleme dhe fenomene malinje që po gëlojnë në Shqipërinë e sotme si: fenomeni i korrupsionit, fenomeni i dis-informimit, fenomeni i shkeljeve të ligjeve (dhe i mos marrjes së asnjë mase ndaj shkelësve) të miratuara nga vetë parlamentarët, fenomeni i uzurpimit të pamerituar të vendeve drejtuese nga militantët, fenomeni i mos respektimit dhe mos ndarjes së drejtimit të  tre pushteteve duke respektuar të drejtat e të tre komunitetet kryesore fetare, fenomeni i marrjes së rrushfeteve nga vetë ndërkombëtarët në shkëmbim heshtjes ndaj gabimeve dhe shkeljeve të ligjit nga qeveritarët.

Gjëndja, pavarësisht përparimeve, mbetet e rëndë, dhe faji kryesisht qëndron tek Elita Militante e Shqipërisë. Populli shqiptar duke qënë ende i pa ndërgjegjësuar mirë në drejtim të qytetarisë dhe kulturës, është praktikisht i pa-aftë të ndryshojë situatën.

I `del detyrë` BE dhe SHBA, të marrin masat e duhura për të ndrequr dhe integruar Shqipërinë, sepse ndryshe pa ndihmën e tyre, Shqipëria do të bjerë në batakun e nacionalizmit vulgar, në gropën e anarkisë sociale, dhe në luftën e ashpër të dy grupeve politike elitare militante anti-sociale që po shkatërron vlerat morale, etikë, dhe po lejon shkeljen e ligjit- ditën me diell.