Muharrem Sfarqa: Bisedë me Hasan Qyqallën

Bisedë me Hasan Qyqallën

Poeti i fushës së Kosovës

Bisedoi Muharrem Sfarqa

Poeti dhe veprimtari i mërgatës shqiptare, anëtari i LSHAKSH dhe njëri nga themelluesit e saj, z. Hasan Qyqalla,  para pak ditësh u zgjodh Kryetar i këtij asociacioni. Me këtë rast, duke çmuar punën dhe veprimtarinë e deritashme të këtij asociacioni si dhe besimin e përgjegjësinë qëmori për drejtimin e tij, z. Qyqalla, zhvilluam një bisedë me të për lexuesit tanë.

“Bota sot”

Z. Qyqalla ju sapo u zgjodhët në ballë të LSHAKSH-së në Gjermani. Cka do të thotë kjo për ju?

Hasan Qyqalla

Kujtoj se është një përgjegjësi e maturi prej intelektuali drejt avansimit e intensifikimit të Artit në mërgatën tonë, gjegjësisht në shtetet ku jetojmë e veprojmë... Pra, të intensifikohemi si komb me histori përmes gjinisë më të bukur!

“Bota sot”

Cila është veprimtaria e deritanishme e këtij asociacioni dhe cilat janë detyrat që ju presin si kryetar i saj?

Hasan Qyqalla

Vërtetë, veprimtaria e Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë në Gjermani është mjaft e ngjeshur dhe e begatë. Organizuam shumë promovime Titujsh e autorë të rinjë  letrar,  pastaj organizuam hapje ekspozitash nëpër qytete të ndryshme, Manifestime poetike që u bënë tradicionale, si p.sh. Takimet ''Azem Shkreli'', ''Pavarësia e Kosovës'', pa harruar ''100-vjetorin e lindjes së Nënë Terezës'', nxjerrjen në dritë të revistës ''Muza Shqiptare'', botime të përbashkëta me krijues, etj... gjer tek Antologjia ''Trinom i Lirisë'', që botuam në 30-vjetorin e rënies së  Jusuf e Bardhosh Gervallës dhe Kadri Zekës... Projekti ynë për t'ardhmen është bërë, ndërkaq e para është Regjistrimi i Shtëpisë sonë botuese, karshi kërkesave të nevojshme dhe ristrukturimi i krijuesve në nivel të mërgatës shqiptare për Europë... S'do harruar edhe punën që jemi duke bërë aktualisht për nxjerrjen e një Antologjie "NJË SHEKULL DRITË", në vigjilje të 100-vjetorit të Shpalljes së Mvetësisë së Shqipërisë,...etj.!

Veprimtaria botuese

“Bota sot”

Në planin botues çfarë mund të presim nga LKAKSH në Gjermani?

Hasan Qyqalla

S'do harruar edhe punën që jemi duke bërë aktualisht për nxjerrjen e Antologjisë "NJË SHEKULL DRITË", në vigjilje të 100-vjetorit të Shpalljes së Mvetësisë së Shqipërisë, të cilën do perpiqemi ta botojmë veq shqip e gjermanisht, edhe në anglisht, frengjisht ...etj.! Gjithësesi do perpiqemi të vazhdojmë edhe me revistën e cila është kushtëzuar edhe nga mjetet materiale...

“Bota sot”

Me sa di, ka pasur përpjekje që Lidhja të dalë me një botim të saj revial që propozohej të quhej " Muza ", " Muza shqiptare" apo dicka ngjashëm!?

Hasan Qyqalla

Gjithësesi do perpiqemi të vazhdojmë me nxjerrjen e revistës "Muza Shqiptare", pa harruar se kushtëzohet nga mjete materiale... Megjithatë mërgata ka njeshmëri në këtë drejtim dhe besoj në ndihmesën që do na ofrojnë sponzorët e bizneseve të suksesshme!

“Bota sot”

Cili është bashkëpunimi i LSHAKSH-së me Ministrinë e Diasporës, Ambasadën e Republikës së Kosovës në Berlin dhe me konsulatat e saj në Frankfurt dhe Shtutgart.

Hasan Qyqalla

Një gjë e kam thënë dhe do përsëris vazhdimisht se "Arti i prinë politikës" në shoqëritë  e civilizuara. Këtu do them troq se në fillim u shfaq një sindrom ndrojtës institucional ndaj nesh, përkundër afrisë  sonë respektive. Aktualisht, pra me insistimin tonë kanë filluar gjërat të ndryshojnë në polin pozitiv... Ka ngecje që mund të sanohen dhe rikompenzohen me vullnete të mira, gjithnjë në interes të kombatares e artit, padyshim! Tani ne kemi një adresë dhe jemi te hapur dhe të gatshëm për cdo bashkëpunim e bashkërendim, qoftë edhe institucional...por vetëm karshi respektimit reciprok! Uroj e dua të shpresoj në mbarëvajtje më të favorshme...

“Bota sot”

Po me asociacionet e ngjashme në Kosovë dhe shoqatat shqiptare në mërgatë, çfar relacionesh keni?

Hasan Qyqalla

Edhe me asociacionet simotra në Kosovë, Shqipëri e gjithandej kah flitet e shkruhet shqip jemi duke ngarendë për bashkëpunime të ndërsjella. Por mos të harrojmë kohën e tranzicionit, që ende s'ka përfunduar tek shoqëria jonë etnike, për fat të keq! Ne nuk do hezitojmë parimisht, mbase vetem të bashkuar mund të prodhojmë dritë më shumë, sikur yjet në qiellin e hapur. Ndërkaq, në mergatë qëndrojmë parimisht më mirë shumë, mbase e dëshmuam me kohë se jemi gjithnjë në gjendje gadishmeri te ndihmesave reciproke. Vend për vetkënaqësi nuk ka, prandaj vazhdojmë të shtrijmë dorën gjithandej ku ka bashkëkombas tanë.

Për krijimtarinë letrare

“Bota sot”

Ju konsideroheni njëri ndër poetët më produktiv të mërgatës. Prej nga I gjithë ky përkushtim për poezinë ?

Hasan Qyqalla

Paraprakisht, siç e dini edhe ju krijimtaria është dhunti... Prandaj shkrimet e mia datojnë që nga viti 1976, kur botova poezinë e parë në revistën "Shëndeti" për të vazhduar edhe nëpër revista e gazeta të asaj kohe në Kosovë. Vazhdimisht kam shkruar, pa u ndalur në botime vëllimesh, gjithnjë edhe karshi rrethanave politike që kërkohej angazhim në forma të ndryshme me brezin tonë, pra brezit që i takoni edhe ju... dhe them kushtimisht se ishim brez që bartëm mbi supet tona barrë të rëndë. Vetëm pas përfundimit të luftës iu qasa botimeve ne vëllime, mbase realizuam idealet tona...apo siç them në një vëllim timin poetik "prekëm ëndrrën"!

“Bota sot”

Në biseda formale dhe jo formale me shkrimtar, publicist e kolegë keni lënë të kuptohet se do t’I ktheheni prozës!?

Hasan Qyqalla

Sa për kërshëri do përmend vitin 1979 kur botova në "Zëri i Rinisë" prozën e parë... Por mjerisht shumë poezi dhe prozë e shkruar është djegur në kohën e luftës... Prandaj është e vërtetë që do i kthehem dhe jam ne fazën përfundimtare të romanit tim të parë...

“Bota sot”

Historia jonë kombëtare është preokupim i krijimtarisë suaj. Cilën periudhë historike e trajtoni më shumë në krijimtarinë tuaj?

Hasan Qyqalla

Këtu do të dal nga modestia për të dalë tek një kritikë e kritikut tonë të njohur Veli Veliut, kur mes tjerash për krijimtarinë time thotë "pikënisje ka mitet biblike, për të vazhduar gjer tek përjetimet e vet autorit"!

“Bota sot

Një vend të vecantë në artin tuaj zë edhe fati i muhaxherëve të shpërngulur nga lugina e Toplicës. A mund të na elaboroni më gjërësisht këto motiv.

Hasan Qyqalla

Ne kemi prejardhje pikërisht nga këto troje, ku edhe sot figurojnë toponime vendbanimesh të Toplicës me mbiemrat që i ruajtem me gjelozi. Pra, fshatrat Qyqalla, Raci, Pllana,...etj. Elaborimin përkushtues të gjakimit me vendlindjen e të parëve tanë do e gjeni sapo të dal me botimin e romanit tim që është ngjarje reale e dhembshme, shumë interesante e po aq edhe rrënqethëse, gjithësesi!

“Bota sot”

Në prozën tuaj ju po trajtoni edhe një atdhetar të dalluar të Fushës së Kosovës, NDSH-istin dhe prefektin e Fushë Kosovë, Salih Kolludrën. Është kjo ndërgjegjja e ndërdijës së poetit që përmes përjetësimit të tij në art të ruhet kujtimi për të, apo ... ?

Hasan  Qyqalla

Salih Kolludra i NDSH-së sikur edhe Gjon Sereci, Dan Gashi, A. Jashanica,...etj, janë histori në vete përballë fortunës partizane që sfidonin... Edhe ky jetoi në mal gjer kur u spiunua!!! ... Dhe pas shumë peripetive arrinë të arratiset për Turqi. Këtu më duhet ta lë modestin anash për një cast.  Dua të them se rrjedhi nga një familje me bindje të djathta kombëtare  politike, nisë nga kryeplaku i fisit Ramiz Qyqalla, pastaj Fetah, Rasim, Rexhep, Abaz e Gjemajl Qyqalla (të cilët burgosen  që të gjithe,  pas përfundimit të luftes  së dytë botërore, me përjashtim të Abazit që vritet në  luftimet me UDB - ashët gjatë rrethimit në pabesi, me shumë të  tjerë) ...etj. Të  gjithë ishin  luftëtarë  e bashkpuntorë  të  trimit  të  paepur Salih Kolludra. Ai si udhëheqës i NDSH-së për rrethin e Fushë Kosoves  koordinimet  dhe vendimet i merrnin me Gjon Serecin  ( Kryetarë i NDSH-së ), Ramadan Berishen, Abaz e Ramiz Qyqallen, Azem Jashanicen,...etj. që janë histori në vete përballë  fortunes partizane që  sfidonin... Edhe këta jetuan në male  gjer kur u spiunuan nga roja e pyllit (V.S.)!!! ... Në luftimet e ashpra ( edhe gjatë dekonspirimit), disa vriten e disa zihen peng e arrestohen, kurse S. Kolludra, pas shumë peripetive arrinë  të arratiset për Turqi.   Por  patriot  e atdhetar  të devotshëm të kombit ,  kurre nuk i shkeputen lidhjet me te, si Arif  Tmava, Sadik Tafarshiku, Hysen Terpeza, Avdulla Musliu ... etj., të cilët e vizituan shumë shpesh në shtëpinë e tij  në Turqi.  Skenarin me zhvillime më të  gjëra do ta gjeni në romanin tim, që   është  në fazen perfundimtare... ( të rishikimit dhe përpunimit).  Eshtë një ngjarje shume shumë interesante dhe e pa prekur si narracion kronologjik i dhembjes sone krenare e historike, gjer më sot.

“Bota sot”

Shpesh identifikoheni me epitetin “Poeti i Fushës së Kosovë”. Parapëlqeni këtë epitet dhe cilat janë trajtimet e kësaj gjeografie të Kosovës në frymëzimet tuaja artistike që lidhen mes mitesh e legjendash rreth historisë reale që e bëjnë të njohur këtë kuptim; si krahinë, etnitet apo metaforë ku armiqtë e saj shpesh herë e kan lënë kokën?

Hasan Qyqalla

Gjeografia e Kosovës është e vogël karshi Historisë së madhe e mundimshme, të përgjakshme por të lavdishme! Tani, unë nuk e di sa i prekë gjithë këto dimensione që thoni ju, të Kosovës sonë të dashur... Kujtoj se është privilegj për mua një identifikim i tillë, dhe kush nuk do ndihej krenar. Megjithatë, jam peng i modestisë dhe nuk mund të flas shumë për veten time. Këtë ua lëmë juve dhe lexuesve e kritikës sonë, kujtoj është më mirë!