Sillen në atdhe pas 72 vjetësh eshtrat e dëshmorit Shahin Osman Toçi

Sillen në atdhe pas 72 vjetësh eshtrat e dëshmorit 

SHAHIN  OSMAN  TOÇI

Bir i Matit dhe i Labërisë

Më 26 mars 2011, në Mat (Burrel) në varrezat e Dëshmorëve të qytetit u vendosën eshtrat e patriotit të madh Shahin Osman Toçi. Këto eshtra ndodheshin në Itali, në vendin ku ishte vrarë dëshmori. Afërsisht një shekull eshtrat e tij nuk preheshin qetë, pasi i priste vendlindja, i priste Shqipëria.

Jeta

     Gjat gjithë jetës shkollore, që nga shkolla fillore e deri në Akademin Ushtarake ai dallohej për një dashuri të madhe për librin. Studimet i përfundoi me rezultate të larta. Pas studimeve në Akademin Ushtarake në Itali, kthehet në Shqipëri, ku emërohet oficer në Artileri. Pas disa vjet pune për rezultate të larta dhe  si student i shkëklqyer dhe një kuadër i zoti, u dërgua në Itali për studime pasunivertsitare. Ishte viti 1939, kur Shqipëria ishte pushtuar nga Italia fashiste.

Ditën e diplomës

    Në kohën që do të jepeshin Diplomat, më parë duhej të bëhej betimi nën flamurin e Italisë. Ky djalosh 21 vjeçar, u paraqit në rresht me një shirit “Kuq e Zi”. Kjo bëri, që ushtarakët e lart të alarmoheshin për këtë shënjë që kishte vendosur në krah, pikërisht aty, i rreshtuar për të bërë betimin, si kuadër ushtarak, mes oficerëve italianë.

Gjesti I tij shprehu jo vetëm habi. Ishte ky student, që e prishi këtë cermoni. Komanda u rreshtua për herë të dytë për të bërë, ritin e cermonis dhe të betimit si ushtarak nën flamurin Italian.

    Djali trim, studenti shqiptar 21 vjeçar Shahin Toçi, e kundërshtoi, që të bënte betimin nën flamurin Italian.

   Zotërinj!- do të theksonte Shahin Toçi, oficerave madhor: “Unë betohem vetëm për flamurin Shqiptar”. Ishte një moment tepër alarmues që i vuri në vështirësi të gjithë ushtarakët italian, të kësaj shkolle. Ishte hera e dytë që prishej kjo ceremony.

Gëzimi shpirtëror

    Oficeri, Shahin Toçi, kthehet në dhomën e tij për të fjetur, me një kënaqësi, se kishte fituar mbi një mbretëri dyzetmilion. Nga gëzimi nuk e zinte gjumi, se kishte mbrojtur flamurin shqiptar, popullin dhe atdheun e tij të shenjtë dhe të shtrenjtë.

    Me këtë vepër  dhe akt të lart, djaloshi Shahin Toçi, do të rreshtohej midis patriotëve të mëdhenj e të  shquar të Shqipërisë, që luftuan, për trojet e tyre, për popullin dhe nderin e shqiptarit, për gjuhën dhe lirinë dhe tokën e të parëve tanë, për Flamurin Shqiptar, që quhet: “Komb”, dhe do të mbrohet bres pas brezi, ashtu si Patrioti dhe atdhetari Shahin Toçi.

     Pabesia

     Pabesia dhe tradhëtia e vret djaloshin 21 vjeçar teksa flinte në krevatin e tij në hotel, në verën e vitit 1939. Sepse, ai, mbrojti simbolin e popullit dhe të atdheut, të trazhguar ndërshekuj, “Flamurin Shqiptar”.

        Dhe populli e përjetësoi në këngë:

     Shahin Toçi, “është burrë, që s’pranon dy flamur”.

Në kërkim të eshtrave

     Për shumë vite niprit e tij, Osmani dhe Samiu, si dhe kushërinjtë  Hamit e Asllan Toçi, i kërkuan eshtrat e  xhaxhait të tyre në Itali “Verona”. Sa herë u kthyen me dëshpërim, pa gjetur eshtrat e xhaxhait të tyre, vrarë në vitin 1939.

     Por ata ishin të vendosur dhe të bindur, se eshtrat do ti gjenin, dhe do, t’i binin në vendlindjen e tyre në Mat, në atdheun e shenjtë, dhe pranë të afërmëve të gjithë fisit Toçi, të fshatit Urxalla e Matit.

     Një ndihmes njerëzore, për gjetjen e eshtrave ka dhenë Drejtoresha e varrezave të Veronës  Miriela Longo.

     Më në fund eshtrat u gjetën, pas atij kërkimi për shumë vite.

    “S’kishte gëzim më të madh, kur i gjetëm eshtrat e xhaxhait tonë, na dukej sikur e kishim të gjallë, do të theksonin të dy nipat e Shahin Toçit.

Krenaria

      Me të drejtë, nipat janë krenar për veprën e tyre të lart. Një akt që së pari ngre lart dashurin, respektin, për xhaxhain e tyre, të këtij patrioti dhe heroi, që do rrezatoj e ndriçoj për tërë jetën, historinë e Shqipërisë dhe të popullit shqiptar.

Prehja

    Shahin Toçi, sot, prehet në varrezat e dëshmorve të Matit.

    Duhet të theksojm se varri i tij, ishte bër shumë vite më parë, si të gjitha varrezat e dëshmorvë, me shpres se një ditë, edhe eshtrat e Shahin Toçit, do të preheshin në këto varreza. Dhe kjo u realizua më datën 26 Mars 2011. Pas, 72 vjetësh.

Ceremonia e varrimit

     Cermonia ishte madhështore, me një pjesmarrje të jashtzakonshme.          

     Në këtë  cermoni, merte pjesë edhe Ministri i Mbrojtjes  z. Arben Imami, i cili mbajti edhe fjalën e rastit, në përcjelljen për në banesën e frundit të Shahin Toçit, të shoqëruar nga Banda e Ushtrisë dhe të shtënat, në shenjë nderimi. Në këtë cermoni mernin pjesë, punonjës të institucioneve të ndryshme, deputet të majtë e të djathtë, intelektual e personalitete të fushave të ndryshme.

     Pas kësaj cermonie, të gjithë u drejtuan për tek Pallati i Kulturës Burrel, ku para këtij auditori do të flitej për dëshmorin, Shahin Toçi. 

   Fjala e rastit

     Fjalën e hapjes e mbajti Kryetari i Bashkisë Burrel z. Skënder Lleshi.     Në radhë të par ai, pëgëzoi dhe falnderoi nipat e Shahin Toçi, që pas një kërkimi të gjatë, gjetën eshtrat e xhaxhit të tyre, që nderojnë veten, fshatin dhe Matin. Më tej do të vazhdonte: “Akti heroik dhe patriotik të djaloshit 21 vjeçarë, oficerit dhe Akademikut ushtarak, nderoi Matin dhe gjithë Shqipërinë”.

      Në këtë cermoni merte pjesë edhe Shoqata “Labëria” dhe kryetari e saj z. Ago Nezha, dhe antar të kryesisë të shoqatës “Labëria” etj.

Atmosfera

      Atmosferën në këtë cermoni, e ndezi grupi polifonik “Bilbili”, nën drejtimin e të mirënjohurit Sejmen Gjokoli, i cili mbajti edhe fjalën e rastit në këtë cermoni, organizuar për nder të Shain Toçit, në Pallatin e Kulturës Burrel. Interpertimi i këngës, nga grupi polifonik “Bilbili”, me tekstin e shkëlqyer, ngriti pesh gjithë sallën me duartrokitrje të vazhdueshme, duke u ngritur në këmb. Në këtë koncert mernin pjesë edhe grupi i Matit dhe i Mirëditës.

      Nuk mund të lemë pa përmendur edhe birin e Kuçit dhe të Labërisë deputetin e Vlorës  Z. Fatmir Toçi, për kontributin e tij financiar, nga bujaria e shpirtit të tij, për shtrimin e një koteji shumë të pasur, në një lokal të madh, ku morën pjesë me qindra e qindra nga Mati dhe zona të tjera të vendit, që nga Jugu në Veri, ç’ka tregon dashurin, respektin dhe traditat e shklëlqyera të shqiptarit, që në ditë të tilla, jemi gjithmon bashkë e të bashkuar, të trashguar nga të parët tanë mijra vjeçar.Dhe ne na duhet t’ua përcjellim brezave të ardhshëm, si një pasuri e shtrenjt dhe e shenjtë e popullit tonë.

Prejardhja

       Në sytë e Fatmir Toçit, shihje një gëzim të veçant, dhe tepër mbreslënës. Shahin Osman Toçi, rrjedh nga fisi “Toçi” të Kuçit heroik të Vlorës. Nga ky fis një nga parët e fisit Toçi, u vendos në fshatin Urxalla të Matit, i larguar nga fshati Kuçë, për arsye të ndryshme. Në krah të Fatmirit, ishin edhe shumë bashkëfshatar të ardhur nga fshati Kuç.

        Prandaj Fatmir Toçi,  krenohet, në këtë ditë të cermonisë për vendosjen e eshtrave të nipit të fisit Toçe. Edhe Kuçi e konsideron si djalin e tyre. Dhe përjetësisht do të mbetet lidhja midis fisit të fshatit Uxalla Mat, dhe fisit Toçi, të fshatit Kuç, Vlorë.

        Të falnderonë gjithë labëria z. Fatmir Toçi, për dashurin, respektin dhe humanizmin tend, si labë e shqiptar. Me këtë gjest nderove veten, familjen, fisin Toçi, Labërinë dhe gjithë shqipërin.