Zef Ndrecaj: Vlorë , vjeshtë e tretë, 1912

Vlorë , vjeshtë e tretë, 1912           

Këtu ne Vlorë po e shpallim mvetesin e Shqipërisë. Pra Shqipëria te behet e lirë dhe e mosvarne.

Nga Zef Ndrecaj

Janë këto fjalët e plakut te Vlorës (68) Ismail Qemalit cili beri një mori përpjekjesh qe nga Stambolli, Bukureshti dhe vende tjera te Evropës qe te gjej mbështetje për pavarësinë e Shtetit Shqiptar. Mbështetje ai mori nga ministri i jashtëm i qeveris Austro-Hungareze Leopold Graf Berchthold i cili pos mbështetjes , nga Triesta delegateve ju veri ne dispozicion anijen Austriake me te cilën  u nis për ne Durrës.

Ter kësaj i paraprini mbledhja me atdhetaret qe për qeshtejen Shqiptare vepronin ne Bukuresht. Mbledhja u mbajt ne hotelin Kontinental me 5 dhe 11 nëntor 1912 ku njeherit u zgjodhën edhe delegate qe do ta përfaqësonin.

 Me 21 Ismail Qemali dhe Luigj Gurakuqi me delegatet tjerë mbërrin ne Durrës. Ndonëse Durrësi ende mbahej nga forcat Turke , ai u ndesh ne probleme edhe ne portin   i cili kontrollohej nga flota Greke. Njeherit edhe kryebashjaku  i Durrësit Mytes Arifi  nuk e mbështeti ardhjen e Ismail Qemajlit dhe delegateve ne Vlorë. Po ashtu kundërshtim te madhe beri edhe despoti Ortodoks Jakovi. Por Ismail Qemali me ter përkushtimin e tij as qe hiqte dore nga shpallja e Mvetesis se Shqipërisë. Ai vendosi qe kjo te behej ne Vlorë edhe pse rrugët detare ishin te bllokuara nga forcat Greke. Dhe pikërisht me 23 nëntor u nis për ne Vlorë ne një rruge shumë te vështir dhe po thuaj te pa kalueshme.

Ngritja e flamurit u be ne Shtëpinë (Sarajet e Vlorajt) pikërisht ne 15 ,15 min dhe akti përfundimtar u nënshkrua nga 40 delegat prej 43 sa ishin te pranishëm. Tekstin e deklaratës se pavarësisë e punoi Luigj Gurakuqi ndërsa proces verbalin e mbledhjes e mbajti Lek Noqi.

Ja flamuri ja shqiponja dy krenare , po e shpallim mvetesin e Shqipërisë këtu ne Vlorë 28 nëntor 1912. Shqipëria  te behet e lirë dhe e mosvarne . E gëzofshi pra ketë dite te madhe.

Instancat qe pruan deri ne shpalljen e Pavarësisë ishin kurorëzimi i luftës se fundit kundër pushtuesit Turk dhe sidomos lufta e Malësisë se madhe (1910-12) dhe Prijësit Dedë Gjo Lulit, Idriz Seferit, Isa Boletinit etj. Por shtytje ne ketë drejtim kishin ber edhe popujt te cilët tashme kishin te formuara  shtetet nacionale ,si Bullgaria, Serbia Greqia e qe tani ne veçanti Serbia dhe Greqia pretendonin territore Shqiptare qe mendonin ti paraqitnin si territore te mbetura nga pushtimi Turk. Prandaj Ismail Qemali edhe e kishte menduar ketë punë mirë dhe me çdo kusht do ti paraprinte asaj qe këta pushtues ti paralajmëroi se ato nuk ishin asfare territoresh Turke por Shqiptare qe kishin Zot. Kjo beri qe ne disa vende para se te hynin pushtuesit Serb dhe Grek flamuri te ngrihej dite me par. Kështu flamuri psh. ne Durrës u ngrit me 26 nëntor ,27 ne Kavajë etj. Me shkurt ditën e aktit historik te shpalljes Shqipëria ishte e pushtuar edhe nga Turku, edhe nga Greku dhe Serbi qe veç kishte vër ne pushtim Kavajën dhe pretendonin Tiranën.

Kurorë mbi Kurorë atë dite nuk ishte vetëm Vlora ,por Vlorë e atyre ditëve ishte edhe Tirana, edhe Shkodra. Vlorë ishte Elbasani Korça, Vlorë Peja , Prishtina dhe Gjakova. Vlorë Shkupi, Tetova, Vlorë Presheva dhe Kumanova. Vlorë e atyre ditëve ishte e ter Malësia , Qameria dhe Kosova.

Kështu thenjen e Prijësit te luftës se Malësisë Dedë Gjo Lulit ,i cili kur muar flamurin për ta vendos ne maje te Deqiqit kishte then ? Burra Shqiptar ne shkofsha përpara me ndiqni, nu kthefsha me vritni? . Tani Ismail Qemali me ngritjen e flamurit e jetësonte përgjithmonë me shpalljen e Mvetesis se Shqipërisë. 

Edhe pse Ismail Qemali trokiti ne shumë dyer te mëdha , ai mbështetjen e vërtet e gjeti ne kombin e tij, ne një grushte burrash  atdhetaresh te cilët ishin te gateshem te shkrinin çdo gjë nga vetja për rilindjen e Shtetit Shqiptar. Prandaj pjesë e pandarë e përpjekjeve te Ismail Qemalit ku shpreh mllefin e tij ndaj shteteve qe nuk e mbështeten është edhe thenja :

  -  Fati i Popujve te vegjël , tragjedi e dyerve te mëdha

Por shpallja e Pavarësisë se Shqipërisë , nuk është e tera , nga se mu asaj dite lindi edhe një fjalë e Ismail Qemalit, Plakut, atdhetarit dhe patriotit te denjët. Aty veçmas lindi Sekreti i asaj dite qe ndoshta Ismail Qemali me ca delegat e kishte ruajtur me xhelozi. Është kjo 28 nëntori (nëntori i par ) -dita e lindjes se heroit me te madh Kombëtar dhe Shkabës dy krenare ?Gjergj Kastriotit ?Skënderbeut (1405) ,qe nderi i kësaj dite për ter kombin ishte një madhëri.

Por qëllimi i këtij shkrimi tim është jo vetëm qe te ju rikujtoi atë ditë madhështore ,dhe aktit te cungimit te me pastajmë , te Shqipërisë Londoneze , por te ju rikujtoi një fjalë ne veçanti.

Gjumi është i mirë për fëmijët ,por jo për Popujt ,sepse Populli qe flenë vdes.

Prandaj mu ne ketë fjali gjendet  ter misteri i triumfit por ndoshta edhe i humbjes se popullit Shqiptar dhe popujve te robëruar  ne përgjithësi. Nëntori  tret  i Adem Jasharit  është mu ky amanet dhe kjo vazhdimësi sepse Zoti kishte dhen qe 28 nëntori te jetë edhe datëlindja e tij.

Kjo thenje është apel qe medoemos duhet ta bartim brez pas brezi dhe ta ruajmë me xhelozi.

Kjo është një herit amaneti  Ismail Qemalit dhe i Vlorës heroike por edhe e te gjitha luftërave dhe gjakut te derdhur për liri.

Ne kurrë nuk duhet te pushoim për deri sa  trojet Shqiptare te jen te lira dhe ne një shtet etnik.

Po paraqes thenjen e një autori se si shprehet kur Kosova (një pjesë e kombit  ishte ne Robëri) :

Dhe Demosi gjithnjë duhet te godas, te godas deri ne goditjen  përfundimtare ? Lirin:

 Ketë ja kemi me borxh Kombit, gjakut te tij qe sakrifikoi për liri ,qe nga koha e Gjergj Kastriotit - Skënderbeut ,dhe te gjitha gjeneratave deri ne flijimin përfundimtar te fundit te heroit ton kombëtar Adem Jasharit.

Prandaj tek Shqiptaret gjatë historisë, te ngrihesh ne moshën 70 vjeçare, ta marrish flamurin dhe te flijosh çdo gjë sikur është rasti me Dedë Gjo Lulin, Ismail Qemalin, Shaban Palluzhen , Shaban Jasharin ,nuk është risi ,por është një veçanti , është kurajë , trimëri dhe me tepër se trimëri.

Andej duke ju dëshiruar urimet me te përzemërta për  festen e 28 nëntorit ? ditës se mvetesis, ditës se flamurit ,te këtij populli kaq te përvuajtur   dhe kaq  heroik ne te gjitha kohërat , na mbetet :

Qe fëmijëve tan , dhe fëmijëve te fëmijëve tan, brezave qe do te vinë, te ju lamë amanet , qe kurrë mos te pushojnë me te gjitha mundësit qe ju jep koha dhe jeta, qe ta jetësojnë ditën ton te shenjet Kombëtare, ata te bashkimit Kombëtar,te tokës se lar me gjak, deri ne jetësimin përfundimtar - ata te Shtetit ton Shqiptar.

Dhashte Zoti qe ky popull ti realizojë aspiratat e tij Etnike dhe Kombëtare.