Përparim Hysi: Barboni i fshatit tim

Barboni i fshatit tim

Tregim

Nga Përparim Hysi

Mjekët thoshin se e ëma,gjatë lindjes,kish bërë lindje të vështirë dhe fëmija (qe  djalë)   ,pësoi një si goditje dhe mbeti pak si i metë. Xha Myrtja,një plak hokatar, thoshte kështu:-Dëgjo,xha Myrten ti,kur vë bukën në furrë për të pjekur,ndodh që një bukë digjet.Kështu ka  ndodhur dhe me këtë,Laton tonë (se Lato qe emri i djalit që vinte i "avashtë"nga mëndja),që thuaj ti,por ke parë ti,-vazhdonte xha Myrtja,- i avashëm ,i avashëm,por ta thotë kështu bëlldum,ç'dëgjon apo ç'sheh për rreth.Është më mirë të ruhesh nga Latoja se sa nga policia.Në të pa lakuriq, të nxjerrë bojën e të shkojë nami tek "Molla e kuqe".

                        *    *   *

Kur qe i vogël,rreth 10-vjeç, më vinte pas dhe tek më shihte me një kolegen time që niseshim për në shkollë,Latoja më qepej pas dhe thoshte:

-O presor( e kishte për profesor,de!) , më jep një orë!

-O mësuese,më gjej një nuse!

Na vihej pas dhe nuk na ndahej deri sa t'i jepnim diçka.Patjetër,ndonjë lek seç tjetër?

Sado i"avashtë" nga mëndja,por i ngrinte bejtet aty për aty.Dhe Xha Myrtja,thoshte:-Ore Perëndia nuk është se t'i merr të tëra.Pak eksiq nga mëndja,ky,Latoja,por është birinxhi nga goja.

Fshati ynë aso kohe qe i vogël dhe,megjithatë,u bë sektor ferme.Kuadrot na erdhën  nga fshat tjetër.Po laj-thaj një përgjegjës sektori dhe një brigadier(që të dy komunistë) dhe pritej dhe një i tretë në llogari që të ngrihej ajo e shkretë organizatë qoftë dhe celulë si në kohë të luftës.Nga fshati s'ksihim atëherë asnjë komunist për be.Po nuk ishte aty puna,por qëlloi që përgjegjegjësi të  na qe pak vëngarash (gojë më gojë quhej symënjanë apo qorr),dhe,për çudi,komunisti tjetër,brigadieri na qe dorac.Çu-çu bënin gra e burra për këtë"qorrin" e doracin,por Latoja që i priste drutë shkurt,doli një ditë nëpër sektor dhe ia thirri:

-Fshati ynë i vogël na qëlloi me fat

Sado është i vogël,na u bë sektor

Brigadierin seç e ka dorac

Dhe përgjegjësin na e pasak qorr!!!

Jepnin e merrnin të rriturit që ta pushonin,pse mbyllej goja e Latos.Po kishte dhe më keq se sa kaq. Kishin zënë një burrë që puthej me gruan e botës.Epo kanë ndodhur dhe në fshat këto gjëra.I zunë dhe i sikterisën,por bojën ua nxorri Latoja.Ky ashtu si ujku që kërkon mjegull që të sulmojë mbi kopenë,ruante kur mblidhej njerëzia dhe fillonte.Siç dhe filloi  për këta"lumzestë":

"Tek shega e Muratit

E gjetën Alinë

Nuk po hante shegë

Po puthte Selvinë!...

Mileti binte përmbys nga këto të thëna të Latos dhe vërtet që u bë hall mbi hall.Po dilte fjala e xha Myrtes:-Ruhuni nga Latoja,se ua nxorri çipllak me të lara e të palara.Latoja qe rritur tashmë,po kishte mbetur nën mesataren e shokëve.Shtatin të shkurtër,gjuhën të gjatë.Të gjatë e të hidhur.

Ndonjëherë,me që fshati është buzë xhadesë,dilte atje dhe,sa shihte ndonjë me biçikletë,e ndalte( e zinte shul e shul xhadenë,tek hapte krahët) dhe bërtiste:-Ndal,"patentën!".Në ishte i fuqishëm ai që vinte mbi biçikletë,Latoja nuk  e bënte atë kërkesën për"patentë",por qejfi i tij qe kur kalonte ndonjë femër (përgjithësisht,kështu vinin mësueset) dhe u vilte "vergjinë".Veç qe pa dëm.Kurrë nuk kërcënonte.Edhe po mos t'i jepnin gjë,nuk ngulte këmbë.Pak po të dëgjonte qoft dhe nën zë ndonjë gjë,ai zinte dhe vinte tellallin,sikur këtë ta kish punë.Po të shihte me femra,të kurdiste ndonjë bejte aty për aty.

Ja po vinte drejtori i shkollës,futur në mes dy mësueseve dhe,me që e dinte që Latua nuk të linte pa shpoti,drejtori i foli i pari dhe si me politesë.Siç mendonte,duke i folur,do ta torolliste Laton dhe t'i shpëtonte ndonjë rromuzi.Dhe ndaj dhe i foli:

-Lato,ç'kemi?

-Mish patate dhe koqe demi!!!

Mësueset dhe drejtori u skuqën si të vëna mbi prush,por gjindja për rreth u shkërrmoqën së qeshuri.

                                  *    *    * 

Po dhe Laton një ditë prej ditësh,sado që rronte ku rafsha mos u vrafsha,e gjeti kusuri.Qe koha kur  në rrethin tonë erdhi për vizitë,Çu En Lai,kryemistri kinez.Erdhi dhe njerëzit seç thoshin nëpër gojë:Jo Çuni i Lalës,jo Maçok Duni e Çini-Maçini.Ata nën gojë,po Latoja,me ta ta parë "mbretin lakuriq",do bërtiste:-Mbreti është lakuriq! Kështu dhe me Çu En Lain.

Bëritste nëpër sektor:

-Erdhi Çuni i Lalës

Nga Çini-maçini

I tha Enver Hoxhës

Nuk bën më Stalini!!!

Tani s'ka më Stalin

Po ka Maçokdun   *

Kështu tha Çuni i lalës

Kështu them dhe unë.

I dhanë dhe i morën Latos që mos e këndoj këtë këngë.Po pse dëgjonte ai?Pastaj,ndonjëri që donte ta ndihmonte,i thoshte:-Jo Maçokdun,po Mao Ce  Dun! Dhe Latoja:-Pse mua do ma hedhësh ti?Pse nuk e njoh unë Maon,atë eliktirxhinë?Se vërtet në fshat kishim një Mao ne,po ku  ta dinte Latoziu se ky,Maoja,e kish emrin Muhamet,po shkurtmisht i kish mbetur kështu.

Dolëm dhe në xhade si fshat për ta nderuar Çu En Lain,po ndahej Latoja.Këngës si në shtatë puset,kur i thonë.Mirëpo një ta përfshirë ata të degës dhe e "sakatuan".Kur erdhi nga dega,ata,djemuria e pyesnin:

-Ç'të bën atje,në degë?

-S'ishte degë,po ishte"vegë"

Se më rrahën si me dybek

Një me shqelmë nga këmbët

Një me grusht nga dhëmbët.

-Po pse,pyesnin sikur s'e dinin?

Që të thosha Maoja është nga Çini-maçini.Unë u thosha është nga fshati dhe ai i Kinës është Maçokduni.Dhe,sado me dhëmbë të thyer, ashtu e quante.Kishte dhe një të mirë Latoja:-Edhe t'i prisje kokën,nuk tregonte në i besoje gjëkafshë.

-Më ka thënë pepja(babai),kurrë mos trego në të beson tjetri diçka.

                           *   *   * 

Pepja(babai) i kish dhënë 250 lekë dhe e dërgoi për bukë.Shtisja qe shumë korrekte:i dha bukën dhe i ktheu dy qindshe.Latua u gëzua shumë që dha një para dhe mori,veç bukës,"dy para".Dhe i tha këngës:

-Moj Hava,moj Hava

Unë të dhashë një para

Ti më dhe një bukë

Dhe "dy para"..

Të nesërmen erdhi prapë Latoja për të blerë bukë,por tani kish vetëm 50 lekë.Havaja(shtisja) i dha bukën.Latoja nuk luante:-Dua dhe dy para! Jepte e merrte Havaja,pse luante Latoja.Pa ç'pa,e shkreta Hava,i dha dhe dy dhjetëshe.Po më Laton nuk e dërguan nëpër dyqane.

                                    *    *   *

Prindërit vendosën ta martojnë.I gjetën dhe nuse.Por Latoja (që të nesërmen u mor vesh) tek do bënte atë"punën" që bën çdo dhëndërr me nusen,na e kish futur"jangllësh" atë"meremtin".

-Lato,- kish bërë zë nusja,- e ke futur në "bythë".Po as që dinte Latoja për ato"dallime".Dhe nusja që të nesërmen,iku.

-Pse të iku nusja,Lato?-pyesnin djemuria,sado që e kishin dëgjuar me dhejtra herë ç'u kish thënë Latoja.

-Iku se qe budallaçkë,- thoshte ai,fare pa teklif.Më tha:-E ke në"bythë",po në bythë e kishte ajo.Dhe shkërrmoqej duke qeshur.

Ha-ha,- oshtinte të qeshurit e djemurisë.

-Uh,lanet,- bënin pleqtë.

-Pu-pu,- shkulnin faqet graria.

Po kur them unë,- ndërhynte xha Myrtja,- trazoheni,trazoheni se të tjera  rrurrëza do nxjerë.

Por Latoja vetëm qeshte dhe bënte tutje-t'hu kur ç'tregonte qe fare normale dhe ç'kishte për të qeshur,xhanëm?...

Duke e mbyllur,u kërkoj ndjesë lexuesëve për atë pjesën"vulgare" dhe mos më nxjerrin gjuhën se një njeri që e kam përlyer tregimin tim.E kam bërë vetëm e vetëm për të dhënë portretin e një barboni që,në fund të fundit,është model i pastërtisë dhe i padjallëzisë.Një njeri që kurrë nuk vë maskë dhe është transparent si xham.