Speciale

Sabile Basha: Çmenduria

Aty pranQetësiDhe për një fije flokuÇmenduria të rritet në gishta Si nuk ditëm njëherëNe të mos jemi neE bari të rritet në lëkurat tona Të ëndërronim vertikalishtPa hy fare në ëndërr...

Ndue Dedaj: Maria, 'turkina' e krishterë që tronditi Perandorinë Osmane

Nuk do ta kishim besuar atë histori, sa njerëzore, aq dhe misionare e perandorake, nëse nuk do të na e kishte përshkruar me imtësi argjipeshkvi i Shkup-Prizrenit, me qendër në Prizren, italiani Dario Buçareli, njëherësh protagonist i ngjarjes, përkundrazi do të na ishte dukur si një mit, edhe pse Marie Kaçinari...

Lutfi Alia: Dinastia Muzaka në Albania dhe në Itali (2)

Fitoret e Andrea II Muzakës kundër bullgarëve dhe dyndjeve serbe, e entuziasmuan Perandorin e Bizantit, i cili krahas titullit sevastokrator i njohu të drejtën të përdori në stemën e Muzakëve, stemën perandorake me shqiponjën dykrenore me krahët e hapura, me kurorat mbi kokat dhe yllin gjashtëcepa në sfond blu mbi kokat e shqiponjës...

Sabile Basha: Rrethanat historike dhe politike në Kosovë, kur u themelua GRK

Pas vitit 1945, Kosova përsëri u robërua. Shqiptarët, vendosën të qëndronin dhe të rezistonin. Edhe më tutje në rend të obligimeve historike mbeti obligimi dhe qëllimi suprem i lëvizjes ilegale-çlirimi i trojeve të mbetura nën sundimin e huaj dhe bashkimi i tyre me shtetin amë...

Sabile Basha: Me bo vaki sonte

Me bo vaki sonteMe i qel sytë nata para koheQoftëlargut do të zihet frymaNë ëndrrën tonë të fjetur Me bo vaki sonteLëkura copë-copë të bie nga shtatiGjaku të rrjedh si kruaMe duart tona të lodhuraTë heqim ndryshkun nga udhët...

Lutfi Alia: Dinastia Muzaka në Albania dhe në Itali (1)

Disa vepra dedikuar historisë së Albanisë dhe familjeve fisnike arbërore, ende nuk janë studiuar thellësisht, për të evidencuar të dhëna të rëndësishme dokumentare, që ato përmbajnë. Ndër këto vepra rendis:1. Monografia me shumë vlera e Franz Babinger dedikuar dinastisë Arianiti: “Das Ende der Arianiten...

Sabile Basha: Ëndërr e rëndë

Uh, bre.Çfarë ëndërr e rëndë, kjoKurrë nuk mund të besojaSe një ditë,Bash me muaMortja do hedhë valle Më thanëTë gjitha rrugët u mbyllënDynjaja pësoi kataklizëmLulëkuqet më qanin në gishtaUnë,Edhe më tejHaja thonjtë e gurtëNë kohen beronjë...

Lutfi Alia: Duka i Gjoni II Kastrioti, i implikuar në konflikte tregtare dhe në proçese gjyqësore

Më 12 mars 1495, Gjoni II Kastrioti përfshihet në një konflikt tripalësh me tregtarët venecianë Giovanni e Marko Bragadin dhe me dorëzënësin e tij Nikolla Barone jurist dhe presidenti i Dhomës të Përmbarimit. Giovanni Bragadin, i dha 130 dukate Gjonit II Kastrioti dhe i premtoi t’i dorëzoi në Lecce...

Jusuf Buxhovi: Ngjarja që ndryshoi kahun e politikës së Europës

Për popujt e Evropës dhe jo vetëm të Evropës, Kongresi i Berlinit i vitit 1878 shënon një ngjarje të rëndësishme, meqë nga rrjedhat dhe vendimet e tij do të ndikohen jo vetëm realitetet shoqërore të kohës, por edhe ato historike në përgjithësi, të cilat do të marrin kahun e krizave që do të vazhdojnë në forma të ndryshme...

Sabile Basha: Rëndësia historike dhe aktuale e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit (1878)

Sot, kur po përkujtojmë përvjetorin e 145, të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, besoi se të gjithë shqiptarët kudo që janë, me mirënjohje i japin vendin e merituar kësaj ngjarjeje kulmore, historike dhe aktuale. Dhe, se, s’ka dyshim, se LSHP, në historinë e popullit shqiptar, përbën...

Lutfi Alia: Illyrii Proprie Dicti – Ilirët e Vërtetë

Banorët më të hershëme në trojet tona, janë shfaqur rreth 210 000 vite më parë, të zbritur nga Europa veriore. Prania e njeriut primitiv në trojet tona, konfirmohet me veglat e punës prej stralli të gjetura në fshatrat Rusinjë dhe Peshtan të Fierit etj. Në periudhat e paleolitit të lartë (35 000 – 10 000 vjet para K)...

Fotaq Andrea: Pena të arta franceze për shqiptarët (1)

Gijom Adam, i njohur ndryshe Gulielmi i Adës (1270-1341), kryepeshkop katolik francez i Tivarit në vitet 1324-1341. Ka lënë dëshminë më të hershme të njohur deri më sot se gjuha shqipe kishte arritur nivelin e gjuhës së shkruar të paktën gjer në gjysmën e parë të shekullit XIV...

Lutfi Alia: Portreti i Dukës Gjoni II Kastrioti

Gjatë shtypjes pesë shkullore nga barbarët osmanë, vendi ynë kaloi situata tepër të vështira. Barbarët osmanë krahas gjenocidit të arbërorëve, grabitën, dogjën, çdukën, shkatërruan shumë vlera artistike; një pjesë të kishave shekullore i dogjën, të tjerat i shndërruan ne xhami; ndaluan të flitej e të...

Dorian Koçi: Bota kulturore arbëreshe në gazetën “Shqiptari i Italisë” (1848)

Në shekullin XIX, emërtimin etnik mesjetar për shqiptarët – arbër -kujtesa kolektive e ruante si një kujtim të largët. Më së shumti, ky emërtim përdorej dhe lëvrohej në qarqet e elitës së shkolluar shqiptare, kryesisht në ato që përdornin latinishten dhe kishin njohuri për epopenë arbre të Skënderbeut në shekullin ...

Lutfi Alia: Mozart, Lorenco Da Ponte dhe dy protagonistat 'Albanezë' në operën 'Kështu bëjnë të gjitha'

Kompozimi i muzikës për këngët, sonetet, serenatat, balladat, operetat dhe operat është i lidhur ngushtë me tekstin dhe libretin, sepse kompozitori do t’i shprehi me nota muzike temën e hartuar nga poeti, apo libretisti. Në historinë e artit muzikor përmenden shumë autorë tekstesh kenge dhe autorë ...

Jusuf Buxhovi: Mashtrimet e Kishës Ortodokse Serbe me autoqefalinë dhe pasojat për shtetin e Kosovës

Ngritja e shtetit hegjemon serb nga autonomia në vitin 1830 (në përmasat e pashallëkut të Beogradit) dhe pranimi shtet në Kongresin e Berlinit 1878 e deri te zgjerimi me tokat shqiptare gjatë luftërave Ballkanike 1912-1913, me ç’rast Kosova dhe Maqedonia do t’i njihen Serbisë, u bë mbi “tapitë shpirtërore” të kishës ortodokse serbe dhe...

Qazim Namani: Objektet kishtare brenda citadelës në Kështjellën e Artanës

Punët konservuese dhe restauruese të kryera në Kalanë e Artanës, nga viti 2015 deri më 2017, janë bërë me fondet të Këshillit të Evropës dhe nën mbikëqyrjen e UNESCO-s. Hartimi i projektit për konservim e restaurim është bërë nga kompania kroate “Omega Engineering”, ndërsa punët ishin kryer nga firma beogradase...

Dorian Koçi: Edward Lear në territoret e Shqipërisë së sotme

Njohja dhe rizbulimi i Ballkanit në shekullin XIX dhe fillimet e shekullit XX  në Evropë është një proces i cili nuk u zhvillua vetëm si një rizbulim gjeografik por dhe si një zbulim kulturor. Ky konstatim është akoma dhe mëse i vërtetë sidomos kur flasim për territoret shqiptare në...

Lutfi Alia: Duka Gjoni II Kastrioti (3)

Më 2 gusht 1485, Gjoni II, në shkëmbim të feudeve Monte Sant Angelo dhe San Giovanni Rotondo, mori nga mbreti Ferrante I tokat e San Pietro në Galatina, Duka I i Galatina dhe titullin konte i Soleto, Gagliano, Avigliano, Orria, Sagliniano, Bagnula, Padula, Aradeo. Këtë shkëmbim...

Qazim Namani: Tradita të moçme dasme dhe nga jeta te popullata shqiptare në fshatrat e Medvegjës

Që nga fillimi i sulmeve barbare sllave, në trojet shqiptare, të Sanxhakut të Nishit, por edhe pas pushtimit, të atyre viseve popullata shqiptare, që mbeti brenda kufijve të shtetit serbë, popullata shqiptare ishte e rrezikuar, për jetë dhe e penguar, që të zhvillojë jetë normale...