Mendime
Florim Zeqa: Deri kur “hetimet vazhdojnë”?!
E premte, 03.12.2021, 07:24 PM
Deri kur “hetimet vazhdojnë”?!
Shkruan:
Florim Zeqa
Përderisa
vrasjet ngarendin njëri pas tjetrit, hetimet mbesin në gjysmë të rrugës, kurse
krimet mbesin të pazbulura! Edhe pas një jave nga krimi makabër në Gllogjan të
Deçanit ende nuk u gjetë asnjë gjurmë e kryerësit të veprës së trefisht
kriminale!
Vrasësit nuk zbulohen me
ultimatume
Nuk
mjaftojë as ultimatumi 24 orësh i ministrit të punëve të brendshme për
dorëzimin e vrasësit! Ultimatumi i ministrit Sfeçla përveqse papjekuri
politike, ishte nënshtrim i shtetit përballë vrasësit ordiner. Po të kishte
vetëm pak moral politik, pas kalimit të afatit 24 orësh të mosdorëzimit të
vrasësit të trefisht, ministri Sfeçla do duhej që brenda 24 orëve pasuese ta
arrestojë vrasësin ose të dorëzojë mandatin politik.
Në
këtë mënyrë do të krijohej një standard të ri në politik-bërjen kosovare si dhe
do të motivoheshin ndryshimet e thella dhe rrënjësore në sistemin e drejtësisë.
Një
javë pas rastit në Gllogjan, informacionet e fundit nga prokuroria dhe policia
janë ato të zakonshmet-“hetimet vazhdojnë”, që i bie, hetimet përfundojnë!
Por,
megjithatë ky ngushëllim për familjarët e viktimave në Gllogjan do të vazhdojë
deri në vrasjen e radhës, për t’u harruar përgjithmonë siq janë harruar me
qindra vrasje të pasluftës në Kosovë.
Këtë
që e themë e bazoj në faktin se, pas çdo krimi mundësitë e zbullimit janë të
mëdha derisa gjurmët janë të freskëta, mëpastaj çdo gjë shkon duke u zbehur,
zhduken gjurmët dhe dalëngadalë edhe kujtesa popullore…
Intervenimi
i shpejtë i policisë hetimore dhe prokurorisë në vendin e ngjarjes gjersa
gjurmët e krimit janë të freskëta janë mundësi e artë e zbulimit të dëshmive
dhe fakteve, por nuk janë të mjaftueshme.
Në
rastet kur nuk ka dëshmitar të vrasjes, prokuroria dhe policia hetimore duhet
të hulumtojnë rrethanat paraprake, kontaktet, lidhjet apo kundërthënjet
shoqërore të viktimës (viktimave), të cilat në të shumtën e rasteve e
dizajnojnë rrugën e zbulimit të vrasësit apo vrasëvse.
Vrasjet plagë e vjetër
kombëtare
Dukuria
e vrasjes së shqiptarëve me njëri-tjetrin nuk është dukuri e re dhe e
pazakontë. Shqiptarët janë vrarë mes vete edhe përgjatë periudhës së pushteteve
të huaja, por koha e zbulimit të vrasjeve ka qenë e shkurtër.
Bie
fjala, gjatë pushtetit jugosllav, e madje edhe gjatë pushtimit klasik të
Serbisë, kryerësit e veprave kriminale janë zbuluar pa kaluar as 24 orë nga
kryerja e veprës.
Për
dallim nga koha e pushtimit serbosllav, në Kosovën e pasluftës kemi shtim enorm
të vrasjeve ndërshqiptare dhe numër simbolik ose fare të zbulimit të vrasjeve
politike dhe të atyre me motive të ulëta. Të vetmet krime që janë zbuluar janë
ato me dëshmitarë dhe ato për të cilat ka qenë i njohur shkaku apo burimi i
hakmarrjes.
Zbulimi
i vrasjeve pa dëshmitar shkon nëpërmjet disa hapave fillestarë. Hapi i parë
është zbulimi i motivit apo shkakut të vrasjes, hapi i dytë janë provat
materiale në vendin e ngjarjes dhe e treta kapja apo arrestimi i të dyshuarit
për vrasje.
Në
momentin e arrestimit të dyshuarit për vrasje, fillon faza e grumbullimit të
dëshmive dhe dëshmitarëve që mund ta vërtetojnë fajësinë e të akuzuarit për
vrasje. Por, siq e thotë kodi penal, çdo i dyshuar për vepër kriminale deri në
momentin e dënimit është i pafajshëm.
Stabiliteti i një
populli është në drejtësi
“Për
të gjykuar drejtë, gjyqtari duhet t’i ketë të dy veshët e njëjtë” e thotë një
proverb gjerman, mirëpo tek ne shpeshëherë drejtësia e merrë anën e parasë,
gjyqtarët mbyllin njërin vesh e njërin sy. Për ketë arsye qytetarët gjithnjë e
më pak i besojnë drejtësisë, jo pse ia kanë frikën ligjit, por gjyqtarit!
Një
gjyqtar i mirë për të qenë në gjendje të gjykojë drejtë dhe me finsikëri, duhet
ta ketë një shpirtë të pastër dhe fisnik. Një drejtësi e gabuar shkakton
probleme të gjata dhe zinxhirore në shoqëri.
Fakti
se për qindra vrasje në Kosovën e pasluftës nuk e kemi asnjë të arrestuar nën
dyshimin për vrasje, flet shumë për mungesën e guximit të prokurorëve dhe
policisë hetimore, mungesën e guximit qytetar, në radhë të familjarëve për të
ngre padi ndaj të dyshuarëve!
Edhe
pse nëpër koluare, kafene e rrugë përfolen emrat e vrasësve, askush nuk shkon
në prokurori. Pse të shkojnë qytetarët në prokurori kur familjaret e të vrarëve
hedhin valle me kriminelët!
Kjo
po ndodhë për shkak se paraja po ia merrë anën familjarëve të viktimës! Një
dukuri e tillë nuk ka qenë asnjëherë prezente tek shqiptarët. Kjo ka bërë që në
shumë raste hetimet të mbyllen dhe vrasesit të mos zbulohen asnjëherë!
Edhe
pse në periudha të caktuara historike disa herë ka ndodhur falja e gjaqeve (e
fundit në vitin 1990), megjithatë plaga e vjetër nuk gjeti shërim, vrasjet
ndërshqiptare prapë po vazhdojnë…! Kështu po ndodhë në vendin e paradokseve të
quajtur Kosovë, ku ligjin e diktojnë të fortët e politikës, qofshin në pushtet
apo opozitë!
Aty
ku sundon forca dhe paraja, drejtësia nuk shkon asnjëherë në vend!
P.S.
Sqarim për lexuesit, edhe pse e nisa me rastin e Gllogjanit, pjesa e mëpasme
analitike e shkrimit nga pasuesi “Vrasjet plagë e vjetër kombëtare” nuk
ndërlidhet me rastin në fjalë.