Gëzim Llojdia: Albert Verria - A ka probleme kisha?

Albert Verria: A ka probleme kisha  e sotme?

Nga Gëzim Llojdia

1.

Koncepti i gjithhershëm për kishën është ky: Kisha është para së gjithash një bashkësi njerëzish që i takon Mesisë, Jezusit. Për këtë arsye, anëtarët e kësaj bashkësie i quajnë të shenjtërit, d.m.th. ata që i takojnë Zotit dhe u mënjanuan për shërbimin e tij.

Edhe Albert Verria ky burrë i shkurtër,artist  i madh shqiptar i kinematografisë  mendon se kështu duhet të veprohet me vendin e shenjtë dhe sherbestarët e tij. Një herë, më ka rrëfyer vet, priftërinjtë e kundërshtuan të xhironte brenda në manastir të Ardenicës ,brenga dhe vuajtje  për artistin. Mirëpo  kur ka mbritur në dyert e këtyre portave me ngrysje mistike  thelbore ishte pastërtia,thellësia përmes arsyes,që mund të zotohet nga pushteti i Zoti. Roli i kishës është para së gjithash adhurimi i Perëndisë. Adhurimi i Perëndisë është aktiviteti më i lartë i njerëzve, e megjithatë, që nga rebelimi i Adamit, njerëzit ia kanë refuzuar këtë nder në botë – theksoj në këtë botë, sepse engjëjt në qiell, d.m.th. qeniet shpirtërore, i japin lavdi pa pushim,thotë ëikipedia.

Artisti A.Verria është munduar ta përkthejë këtë  dhe të shikojë në një këndvështrim të ri  duke zbardhur në  një libër të botuar  me  63 faqe për këtë mënyrë jetese brenda  një kishe të krishtere. Koncepti i Ajshtajnti për kohën dhe hapësirën relative d.m.th janë të matshme në fizikën kuantike etj ,mirëpo kjo  nuk  ka të ngjarë mund të jetë e verifikueshme dhe   nuk mund të jetë e  vërtet  brenda hapësirës shpirtërore të murgjve apo fretërve ku nocioni Zot, qëndron përmbi kohën dhe hapësirën.

Rrëfimi Nr 1.

Artisti  shkruan :Një ditë duke ndenjur  para tavolinës së lutjeve....shkruan A.Verria.Në këtë rrëfim shtjellohet  ideja e një  prifti të ri,  që ka hedhur ndoshta hapat  në udhën e madhe të shenjtërisë. Për të qëndruar definitivisht brenda  kuvlisë së shenjtë Mirëpo ai befasohet kur  rrëfimtarja e ardhur në kishë   kishte një mision tjetër jo atë të rrëfimit   për të shpëtuar nga mëkati  dhe të qetuar shpirtërisht,ashtu siç kryejnë rituale gjithë  të krishterët  e kësaj bote e ane,nga lindja në perëndim. Ajo grua e mbështjellë  me të zeza  shfaqet në vështrimin e artistit, një korb i zi ndjellakeq, që brenda dhomës së  vogël të rrëfimit rrëfen të fshehtën e saj se ishte djegur, e tërë nga mungesa e dashurisë ngase bashkëshortin   e saj fatzi e rrëmbeu  vdekja, ndërsa udhën po kalonte. Kjo grua e  ve nis të rrëfeje te ati i veshur me veladon,  për aventurat e saj  dashurore kur shkonte në stallë dhe zbulohej ndërsa stallieri një emigrant etiopian  zinte mirë vend përmbi bardhësinë lakuriqe të trupit të saj. Shkrimtari  në këtë rast është artisti A.Vërria ka përdorur një gjuhë të pastër komunikimi tek rrëfimi i parë .

Ati, që kryen  shërbesën i thotë  gruas së re:Fol o bir i perëndisë,po të dëgjoj!

Pasi tirret krejt historia, ajo kërkon  nga ati që ka pranë ta fali Perëndia nga ky mëkat . Kuptohet qëndrimi i priftit:Je falur zonjë. Ishte llohë dimri,  për kishën dhe meshtarët e saj  dhe nuk dihet viti kur ngjau krisja fatale ,gjithsesi nuk mbetej shumë përcaktuese moti kur filloi shthurja e priftërinjve  dhe rënia e tyre në mëkat.Ky përbënë edhe thelbin  e këtij botimi të artistit Verria.

Rëndësi përbënë, që  këto akte u shfaqën apo lindën ose erdhi jo më në një  kishë e në një vend por njehësh, në disa kisha e në disa vende ngjau abuzimi nga sherbestarët në vendet e shenjta. Të shoqëruar ngaherë me  rrëmujën e mediumeve  dhe zhurmat e mëdha të njerëzisë .

Rrëfimi Nr 2

Në thelb, nuk ruan distancë kohore nga rrëfimi Nr 1, nëse cilësojmë kështu. Ai është vazhdimi i drejtpërdrejt i tij. Tash në rrëfimin e atit vjen personazhi, që kishte kryer mëkatin. Ja rrëfimi i tij në gjuhën brilante të aktorit të madh vlonjate A.Verria.

-Dëgjo o at. Unë jam emigrant nga Etiopia. Atje kam gruan dhe tre fëmijë,por varfëria më hodhi në këto anë ...negri rrëfeu me imtësi krejt ngjarjen si stallier dhe tundimin që pësoi qenia  e ti, ndërsa zonja  gjendej e shtrirë dhe e zhveshur  në kashtë, ndërkaq  anekënd vinte era sanë.

Nuk i rezistoi tundimit  dhe ashtu e sfilitur zonja e kashtës i tha:

-Më hoqe një brengë të madhe nga shpirti”.

Ai kërkoi nga ati ti falej mëkati ,ndërsa si tregues domethënës, mërmëriti fjalën e njohur nuk do ta përsëriste më.

Rrëfimi Nr 3

Në kishë  rivjen sërish zonja ,duke e lënë priftin të hamendësuar se me kë kishte mëkatuar,mirëpo ardhja e saj  në dukje ishte e thjeshtë .Ai duhej të shkonte te ngrehinat e saj të banimit,pra  te stallat dhe gjithçka që kishte  nën sundimin e saj për ti  bekuar me dorën e tij të shenjtë, çdo cep të pasurisë së saj, që shtrihej diku  përtej në një lagje të qytetit. Mbasi dogji temjan e shpërndau tymin gjithkund,ati përfundoi te shtrati i saj ku gjysmë e fjetur zonja  e shikonte tërë epsh: Dhe ndërsa ati fliste  me vete  një aksiomë të vjetër:”Falma mëkatin o Zot,punët më të vështira ne na i ke lënë...”.

Rrëfimi Nr 4

Mu duk i zakonshëm, që nuk përbënë ndonjë  veçanti .Njerëz, që kanë kryer krime  martesore,ngase tradhtia  bashkëshortore  e njohur qysh nga antikiteti ka ngjarë përpara syve.

Rrëfimi Nr 5

Është një pasqyrë e ngjarjeve  dhe e kronikave, që transmetonin mediumet  shqiptare në vitet më të mbrapshta të këtij vendi.

Rrëfimi Nr 6.

Rrëfimi 6 mbetet pa ndonjë gjë për të shënuar,është ai  i mëkatimit të priftërinjve .Isha vetëm në kishë kur më vjen një vajzë  mjaftë e bukur dhe më thotë të rrëfehej..

-Fol.

- Atë tha,unë kam rënë në dashuri me ju. Vij çdo ditë  në meshën që jepni ju.....

4.

Risit dhe traditat që po ndryshojnë kaq befasisht e çmendurisht,po shembet përpara teje si një ngrehinë e tërë,shkrumb e hi,ajo pjesë e asaj gjenerate, që sollën mbeten të papërsëritshëm,ndër kuvlitë  e shenjta me misionet e tyre  të vërtetë hyjnore.

Richard Hollerman duke aluduar rastet e këtyre abuzimeve thotë:”Gjatë disa muajve të fundit, Kisha Katolike e ka hasur një abuzim seksuale  rast pas tjetrit. Para mua janë artikuj me tituj të tillë provokuese dhe përshkruese si këto: "Seks, Turpi i Kishës Katolike", "Skandalet e seksit Priftërinjtë, "katolikët në krizë", "Kriza në Kishën Katolike," Sa herë shkon nga ne dëgjojmë prej skandaleve katolike në Boston, Massachusetts; Philadelphia, Pennsylvania; Dallas, Texas; Lafayette, Luiziana; Fall River, Massachusetts; Plymouth, Massachusetts; Orange County, California; dhe qytete të tjera të shquara dhe vende. Disa tetëdhjetë priftërinj janë akuzuar për abuzimin e fëmijëve  vetëm në Boston! Kohët e fundit një katolik Kryepeshkopi polak dha dorëheqjen për shkak të skandalit seksual që përfshin marrëdhënie seksuale me seminaristët. Jo shumë kohë më parë, primi apo dekan i Shkollës së lokale katolike Lartë në Fort Ëorth, u kap në një park  me akuza homoseksuale. Një krizë seksual me të vërtetë ka ardhur dhe nuk duket asnjë fund të shpejtë të problemit. Kjo është veçanërisht tragjike kur ky skandal përfshin fëmijë të vegjël, ndikueshëm, vulnerabël, dhe të besueshme!Megjithatë, ne nuk duhet vetëm të ngarkojmë  katolicizmin me fajin e mëkatit seksual. Ne vazhdojmë të dëgjojmë prej ministrave protestante, pastorët dhe udhëheqësit të cilët janë kapur në kurvëri, homoseksualiteti, tradhti bashkëshortore, dhe ngacmimit të fëmijëve. Një televangelist i njohur ishte fajtor për kompromis seksual dhe më pas u dërgua në burg për mashtrimin; gruaja e tij më pas hyri në një marrëdhënie kurorëshkelës. Një tjetër televangelist u kap për akte të çoroditur seksuale në dy raste. Richard Roberts, bir i Oral Roberts dhe kreu i Universitetit Oral Roberts në Tulsa, është duke jetuar në tradhti bashkëshortore me një grua të dytë. Anita Bryant, zëdhënësja e diskutueshme anti-homoseksual, në mënyrë të hapur ka hyrë një kurorëshkelës me këngëtarin Amy Grant dhe burri i saj gjithashtu i  divorcuar hyrë në një marrëdhënie kurorëshkelës. Këngëtari popullor Sandi Patty gjithashtu  ka divorcuar bashkëshortin e saj dhe në mënyrë të hapur ka  hyrë në një marrëdhënie kurorëshkelës, me sa duket me miratimin predikuesi të saj. Një radio predikuese të kaluarën ishte i implikuar në homoseksualizmit me nxënësit e shkollave . Studimet tregojnë se shkalla e kurvërinë të rinjtë është gati aq i madh sa publikun e gjerë! Dhe miliona të anëtarëve të kishës, si katolik dhe protestant, janë fajtorë për kompromis seksuale me anë të kurvërisë dhe tradhtisë bashkëshortore.

Kur mëkati i kësaj shkalle merr vëmendjen e publikut, ne duhet të adresojnë atë në dritën e Fjalës së vetë Perëndisë.

Së pari, ne duhet të kujtojmë se historikisht katolicizmi ka pasur pjesën e saj të mëkatit seksual. Gjatë periudhës së mesjetës (të ashtuquajturat "moshat e errët") një prift katolik kishin  "mësuese" e tij. Historian i njohur Kenneth Scott Latourette flet për rënien e klerit në këtë periudhë: "Kjo nuk është për t'u habitur se në njerëzit e thjeshtë të peshkopët dhe priftërinjtë nuk kishte korrupsioni i përhapur bashkëjetesë jashtë martese.Në kohën e Reformimit, ky imoraliteti katolik klerike seksual ishte i shfrenuar. Edhe të ashtuquajturit "Papët" vetë ishin të njohur për të kanë partnerë të tyre seksuale dhe një grup të fëmijëve të paligjshme! Kjo ishte një periudhë moralisht i korruptuar e  historisë së kishës, një fakt që edhe historianët katolikë pranojnë.

Së dyti, beqari i detyruar është një mësim i rremë i dënuar në Shkrimin e Shenjtë. Është e vërtetë se Pali avokon thjeshtësinë për ata që kanë dhuratën e beqarisë dhe ai vë në dukje se ka përparësi ndaj shtetit të vetëm në mënyrë që mund të përkushtohej pa rezerva për punën e Zotit (1 Kor 7:. 7-8, 32 -35). Jezusi gjithashtu tregon se disa zgjedhin të heq dorë nga martesa "për hir të mbretërisë së qiejve" (Mat. 19:12). Megjithatë, Pali thekson se ata pa vetëkontroll seksual duhet të martohen (1 Korintasve 7:. 9).Apostulli shkon aq larg sa të thonë se ata të cilët do të "ndalojnë martesën" janë duke i mësuar doktrina të rreme (1 Tim 4:. 1-3)! Kjo është një mëkat i rëndë për të krijuar urdhërimet e njerëzve, sidomos ato që do të çojnë të tjerët të mëkatojë. Është interesante të theksohet se të dy Jezusi dhe Pali ishin të vetëm dhe ndoshta disa nga shokët e-punëtorëve të Palit mbeti i vetëm (p.sh., Timoteu, Titi, Luka), edhe pse kjo mbetet e paqartë. Në anën tjetër, të gjithë e dymbëdhjetë apostujve ishin të martuar si ishin katër vëllezërit e Jezusit (1 Korintasve 9: 5.).

Së treti, Shkrimi mëson se pleqtë duhet të jenë të martuar. Pleqtë janë quajtur edhe mbikëqyrësit (peshkopë) apo barinj (pastorë) në Bibël (shiko Veprat 20:17, 28; Titit 1: 5, 7; 1 Pjetrit 5: 1-3). Për t'u kualifikuar si një mbikëqyrës, duhet të jetë "burri i një gruaje të vetme" (1 Timoteut 3: 2; Titi 1: 6). Jo vetëm që kjo të eleminuar një grua nga pozita e mbikëqyrës apo bari, por ajo gjithashtu eliminon burrat e vetme nga ky pozicion Biblike. A ne shohim një konflikt këtu? Kisha katolike romake kërkon priftërinjtë dhe peshkopët e tyre të jetë i vetëm, por Shkrimi kërkon mbikëqyrësit të jenë të martuar! (Me sa duket ungjilltarë ose predikuesit nuk ka nevojë të jetë i martuar, p.sh., Pali, Timoteu, Titi, etj) Përvoja dhe histori të dëshmojnë se kur priftërinjtë katolikë kanë qenë të detyruar të mbeten beqar (në kundërshtim me Shkrimin e Shenjtë), ata nganjëherë bien në praktikat degjeneruara seksuale, qoftë kjo të jetë homoseksualiteti, kurvëria, ose problemi i tanishëm i ngacmimit seksual të fëmijës.

Së katërti, historia na informon që zbatohen beqarinë klerikale vetëm u ringjallën pas kohët apostolike. Lëvizja heretike nga Marcionites në mesin e shekullit të dytë e ndaloi martesën, dhe një porosi u ngrit në përgjithësi ose "katolike" kishë që burrat e pamartuar të cilët u bënë të All duhet të mbetet e pamartuar pas shenjtërimit, dhe nëse gruaja e një kleriku martuar vdiq, ai ishte i nuk lejohet të rimartohet. Kisha katolike e kundërshtoi zyrtarisht martesën klerikale nga një sinodit në Elvira, Spanjë, në 305 (Latourette, p. 224). Ne mund të shohim se beqari ka zbatuar është denoncuar si një mësim të rremë në Dhiatën e Re, dhe para shumë shekujve të kaluara, beqari erdhi në jetë një kërkesë e atyre në jetën fetare në kishë femohues.

I gjithë ky mësim  dhe mesazhet të autorit Richard Hollerman është i zbërthyer,fletë-fletë në librin e fundit të krijuesit,artistit të Popullit Albert Verria me një titull  apelues “Deri kur....”,duke treguar jo vetëm nivelin  e lartë  artistik,problematikën aktuale që ngrihet sot, por edhe  teknikat e rrëfimit  shkruar me një stil narrativë që të bind dhe të mbanë të mbërthyer deri në faqen 53 të këtij botimi. Albert Vërria hynë fuqishëm në letërsinë shqipe kur i mungon gjatë  prej vitesh arti i  celuloidit  dhe gjithçka ka ruajtur përbrenda shpirti pluskues  e derdhë në  letrën e bardhë të librit.

6.

Në të vërtetë ky  artist i madh  erdhi në këtë botën tonë flokëverdhë  dhe sy depërtues. Vështrim kthjelltë. Është krijues dhe thotë se ndryshimi midis aktrimit dhe prozës, që ai shkruan  është se janë dy gjini të një krijese. Është kërkues stalaktitesh. Me një qiri në dorë ndriçon ndërgjegjen e vetë. Dhe si pa:”Ndriço o hënës këtë copë mermer,këtu fle vjeshta e magjishmja por e gënjeshtër. Rend-kërkimi në letra ka qenë  një pikë takimi me magjinë e filmit . Ndoshta jo rastësisht, bukurish bukur, duke depërtuar në sinorin e  tij të fshehtë,me  mesazhin, më saktë në thelbin filozofik :”Deri kur…”është botimi fundit,i katërti i Artistit të Popullit, krijuesit vlonjate Albert Verria, që depërton  çuditërisht me një vepër nga aktualiteti i sotëm   në  fushës religjioze me mesazhe sociale.