Tefik Ramadani-Qarri: Lëvizja Kaçake në Kosovë

Kënga e kaçakut nga Zarbica e Hashanisë: Ali Nurdini – Zarbica

Një historik i shkurtër i Lëvizjes Kaçake në Kosovë

Shkruan Tefik Ramadani-Qarri

Pas formimit të Jugosllavisë së Versajit populli shqiptarë u gjend në situatë mjaftë të vështirë dhe iu ekspozue formave ma brutale të shtypjes dhe shfarosjes, duke mos gëzuar as të drejtat ma elementare njerëzore dhe demokratike.

Kundër këtij barbarizmi luftonin çetat e lirisë të organizuara në grupe te vogla, me nga 40-50 luftëtarë. Ndër më të njohurat ishte çeta e Azem Bejtë Galices në Drenicë, por të tilla çeta kishte anemban Kosovës.

Këto çeta kanë hyrë në histori me emrin „Lëvizja Kaçake e Kosovës“. Karakterin politik kësaj lëvizje dhe këtyre luftëtarve ia dha Komiteti per mbrojtjen Kombëtare të Kosovës me seli në Shkoder, si një lëvizje politiko-çlirimtare që drejtohej nga patriotët në zë si Hoxhë Kadri-Prishtina, Bajram Curri, Sadik Rama e tj., ndërsa për ideolog kryesor kishin patriotin e njohur, të madhin Hasan Prishtina.

Ceta dhe luftëtarë të lirisë kishte edhe në pjesën lindore të Gallapit dhe në fshatrat e Hashanisë

( kujto këtu Lotë Vakun, Sylë Zarbicën, Ahmet e Zukë Lecin, Hysen Zhujën e shumë të tjerë).

Më poshtë po japim këngën e një kaçaku nga Zarbica, për jetën e të cilit dihet shumë pak.

Ishte ky Ali Nurdini-Zarbica.

Këngtari popullor i thurë një kangë që është kënduar nëpër odat e fshatrave të Hashanisë. Une e kam degjuar për herë të parë në vitin 1979, në lagjen e Behëve ose ndryshe e njohur edhe si Krenidellt e Rogoçices.

E kanë kënduar Shefki dhe Arif Rahimi (babe e bir), përndryshe me prejardhje nga Ramabuça e Hashanisë.

Më poshtë po japim këngën:

 

Kshir naçallniki shka kish ba

Anzullah kish marue (ansullah – telegram)

Kapllar Borës ja kish que

Mirke Bora për me knue

Ali Kaçakin me rrethue

T’gjall a t’dekun n’Gillan me ma prue

Poruçnik kam me t’marue (toger)

 

Kshir ki Bora shka kish marue

Birden kti Rusit i kish kallxue (birden-menjëher)

E ki Rusi shumë ish gëzue

Dymdhet xhanarë i kish shtërngue

Edhe Sali Gërbacim me veti e ka mar

Marshin udhën janë ftillue

Drejt n’Priboc kokan shkue

Tuk Osmani kokan shkue

Ti Osman me na Kallxue

Ki Alija mos u kanë ktue

Ti bre Borë drejt me t’kallxue

Ktu Alija ni ditë u kanë

Edhe ni bukë e ka mar

Edhe drejt n’shpi t’vet ka shkue

 

Kshir ki Bora shka kish marue

Shaqir Azan birden me ma thirre mue (Azan-kryeplakun)

Shaqir Azaja ati ka shkue

Shka ki bre Borë qi m’thirrë mue

Shpejtë devrin me shtërngue (devrin-vullnetarë)

Ali Zarbicën me rrethue

Gjashtdhetè vetë janë shtërngue

Shpinë e Alis e kanë rrethue

Kanë shku n’prezore për me ngue

Veq tre vet kokan qillue

Kshir Sali Gërbaci shka kish thane

Pade ni bumë me jav l’shue

Kishin pas gjemtë hala me rrnue

I thot Bora kadal Sali

Se k’to t’gjall sande s’mujnë me pshtue

Rrethumrreth i kem rrethue

Ja t’gjall ja t’dekun n’Gillan kem me i que

 

Ki Alija e kish folë ni fjalë

Qiki zjarm bre Ramë nau ka nalë

Dilke Rama do dru për mej mar

Kur ka dal Rama n’gjezenti

Po i thot Bora hej kush je ti

Frikefrik Rama teprap koka kthy

Baci Ali dishka me t’kallxue

Rrethumrreth ishim rrethue

Na qishti shka me marue

Ki Alija nau kujtue

Na qishti shka me marue

A me ra n’dorë a me qindrue

Kshir ki Rama shka i ka thane

Baci Ali t’kum kallxue

Pushken lidhen n’Gillan s’muj me que

Ki Alija nau kujtue

Meniher n’gjezenti kuka shkue

Drejt e n’Borën ka qillue

Po  thot Bora hej kush je ti

Jam Zeneli i thot shoq me ti

Kto alltijat flakumflakë

Kapllar Bores i bike t’pakt

Bërtet Bora ku i kam xhandartë

Ku i kam xhandartë ku e kam Salihin

Ku e kam Salihin ku m’ka met

N’qenef po  run nibet.