Poezi nga Fatmire Duraku

Fatmire Duraku

 

Epitaf për vete

 

Shtrihem dhe e shikoj hënën

E fshehtas më afrohet vdekja

 

Apo ti vjen ende udhës së vjetër

Me dhembjen time në duar

E shi bie kaq vjet në Kosovë

 

Aty ja aty te druri me dy degë

Aty dua të varrosem

 

Kujtimi nuk vdes

Kush është fajtor zoti im

 

Kjo dhembje-gjarpër

Apo kjo udhë që ikë

 

Gjaku kërkon të gjethojë

Ngushëllim për fjalën

Ngushëllim për sytë

 

E ndihmë nuk ka

 

Kot i zgjat duart nga zjarri

Që të japë forcë dashurie,

Gjithnjë ngel larg vetes në këtë natë të tretur

Të ngrirë mes duarsh e kujtimit

 

Kujtimi nuk vdes.

Zot, a vdes kujtimi?

 

 

Tërësisht unë

 

Në këtë fund të natës së acartë

Këtu në urë të dhembjes e kujtimit

Vjen e bie një zë i largët

Mbi copat e vetmisë sime

 

A takohen apo ende ndahen gjërat

Me të vërtetën e trungut të lashtë

Me gjarpër-gjakun e rrënjës

Nga i afrohet qiellit të shqipes

 

Dy rrugë njëkohësisht i eci

Legjendën dhe fijet e historisë

Në muzeun e atdheut

Me figura të kombit

 

Te dritarja Gjergji me shpatë

Abdyli nga i bën me dorë Evropës

Ja Ismaili e Rugova nga ecin urtinë

E Nëna nga e merr Nobelin

Dhe Dedaj me “Fjala jonë”

E rizgjon etjen e gjakut

 

Në këtë fund natë të acartë

Nga e ndiej veten tërësisht unë

 

 

Kurrë rastësisht

 

Asgjë nuk i mbetet rastësisë

 

As çel lulja as bie muzgu i trëndafiltë

As dëgjohet qyqja mbi hije të vet

 

Asnjëherë nuk ndodh rastësisht asgjë

 

E sheh, një erë e lehtë i prek gjethet

Nga dega e pjeshkës fluturon trishtili

Dhe molla merr ngjyrën e gjakut

 

Mollë e kuqe mes gemash e gjethesh

Veçse s`i iku syrit të gjelbër të Evës

E kafshoi dhe zjarri i dashurisë shpërtheu

 

Në pritë ra Adami, pastaj ti

E atëherë e tash këndohet kjo rastësi

Që kurrë rastësisht nuk ndodh

 

 

Vdekja dhe hëna

 

Shtrirë në bar e shikoj hënën

Krejt verdhë gjethe udhë dhe ujë

Në botën e vogël rreth meje

Vdesin të gjitha kujtimet sonte

 

Vdes çdo gjë e verdhë tërësisht

Tërësisht e heshtur, e shtangur

 

Heshtja dhe vdekja dhe hëna

Dhe asgjë frymon në mua

Me kujtimet nga ikin e unë vetëm

E hutuar dhe krejt e zbrazët

 

Shtrirë në bar e shikoj hënën

Dhe më afrohet vdekja e bardhë

Të më bëj shoqëri sonte

 

 

Vdekja dhe hëna II

 

Heshtje e verdhë. As gjeth s` lëviz

Në botën e vogël timen

Lidhen e zgjidhen kujtimet

Në kërkim të zjarrit të vet

 

Asgjë tjetër s` flet, s` lëviz, hesht

Nga ikë kështu me pjesët e mia të ngrira,

Hënë e djegur nga etja

 

Pse s`më shoqëron sonte

 

Heshtje e verdhë krejt e verdhë

Asgjë nuk lëviz jashtë as brenda meje

Asgjë nuk shihet dot asgjë nuk dëgjohet

E kohë e rrëfimit të shpirtit është

 

 

Vdekja dhe hëna III

 

Kush mund të vdes sonte

Me dhembjen time në grusht

 

Më duhet dhe një mbrëmje

Ta rikrijoj zjarrin e shpirtit

Nën këtë hënë të ngrirë

 

Ndoshta duhet zgjuar rrufenë

Ndoshta duhet ftuar Prometheun

Të hapen krahët e gjelit

Flakës së shpirtit të digjet

Mëkatin e natës ta çukis

 

E sheh, nata i ka mbyllur

Të gjitha udhët për në vete

 

E mbi urën e thyer të kujtimit

Rrokulliset e gjithë bjeshka

Nën syrin krejt të akullt të hënës

 

Zgjuar as fjetur bie mbi hije

Me të ftohtit e futur në zemër

 

 

Loja e fatit

 

Shah-mat dhe këputet udha

 

Qe kot do ta kërkosh Fillimin

Ndëtrsa ke arritur në Fund

 

Asgjë nuk është më e ngrehur

Mbi ëndrrën që të shëtit pa vete

Pyllit të shkretë natën

 

Asgjë nuk të ndjek

Udhës nga nuk ec

 

Është bukur të kthehesh

T`i lidhësh penjtë e padukshëm

Brenda dhembjes memece

Asgjë nuk e shuan etjen

Për dalje nga mjegulla

 

Të mund të lulëzojë lulja e hirit

E të ringjallet kopshti në ty

 

Ti kështu do ta kuptosh se çdo gjë

Është vetëm një lojë fati

Fushë e ftohtë e lojës së shahut

Me figura të bardha e të zeza

 

 

Ëndrrat dhe lulet

 

Ikë para se të të vras dhembja

Ëndrrat s` lidhen më me udhët

Lotët kot pikojnë

 

Asnjë udhë nuk të kthen

Atje nga ku u nise të arrish

Te zjarri i vetëm i gjakut

Me lulen e agimit në dorë

 

Udhë ka

Kohë s` ka

 

Ikë para se të harrohesh mes pylli

Gjithçka që ka fillim ka dhe fund

Ikë para se të fillojnë të bien shirat

Para se zjarri qiellor t`i prek

Një nga një ëndrrat dhe lulet

 

Ajo që është lënduar nuk shërohet

 

Është ma mirë të ikësh

Para se të fillojnë shirat

 

 

Rrëfim lirko-epik

 

Askush s’të arriti deri në fund

As qielli as liria as unë

 

Tash e verbër pres e thur ëndrrat

Në të cilat ti kapërcen malet

E vjen nën rrebesh shiu

 

Në njërin sy

Vjen me një copë qiell

Në syrin tjetër

Të çel lulja

 

Zot sa e lirë flutura në ajër

Sa i lirë uji nga pikon nga guri

E ikë e ikë shtratit

 

Deri në zemër

 

Shih si udhëton lumi në mua

E zogjtë cicërojnë në degë

E kecat lozin në bar

 

Dhe tërë kjo qe amshimi

Të cilin e këputi papritur rrufeja

Ra ura ranë zogjtë të vrarë

Shteri kroi brenda meje

Dhe Ti nuk u pe më kund

 

 

Para grigjës

 

A rinon koha

Apo vetëm

Mplak gjërat

 

Ditët një nga një përplasën

Në udhëtimin e vet nga vdekja

Duke lënë secilën herë

Nga një vragë në zemër

 

Ndiqe veten

Apo udhën që ke para

E do të arrish

Aty ku të hapet varri

 

Te një pemë e tharë

Në degën e së cilës krrokatë

Një qyqe me sytë e vet në sqep

Dhe ti qan

 

Dhe ti qan

Para grigjës

Së humbur

 

 

Gjithçka humb

 

Gjahtarë të dehur

Marrin në shenjë yjtë

Lejlekët e shpirtit

Nga fluturojë zjarrin e barit

Bien një nga një të vrarë

E lumi e rrjedh fytyrën

Mbushur plagë e rrudha

 

Është prishur rendi

Është ndalur lëvizja

Vetëm vdekja ec

 

Përtej urës ja varri im

Nën krahë lejlekësh

 

Është prishur rendi,

Gjithçka ndërron

Gjithçka humb kuptimin

Nën hijen e dhembjes

 

 

Ritakimi

 

Lejleku shpalon flatrat qiellit

E unë eci harkut të ylberit nga ëndrra

Me spektër ngjyrash të atdheut në sy

Ec e vdes nga kënaqësia e kthimit

Mbi vitet e rënda të ndarjes

Mbi vitet e rënda të mallit

Eci e lart lejleku shkruan qiellin e kaltër

Fjalës zemër i jep kuptim e atdhe

Fjalës atdhe i jep ngjyrë dhe zemër

 

Unë eci nga jugu i hijes së trungut

Ti ec nga veriu i hijes së trungut

E trungu me rrënjë në gjak ikë nga qielli

Sa e pafund udha deri te takimi

 

 

Udha e pafund

 

Këputet fryma e shpirtit

Dhe fiket flakë e qiririt

Dritë bën vetëm syri i vetmisë

Vetëm ylli i akullt skaj horizonti

E udha e pafund për te ti

 

Gjithë çfarë ecën me mua

Është kaq e verbër

Dhe dyshoj se do të arrijë

 

Pas shpinës ndrit thika

Para kurmit dhëmb i ujkut

 

Zot sa e ëmbël jeta

Që ec mes pyllit të errët

Me tiktakun e vetmisë e të frikës

Dyshoj se do të arrij te vetja

Që vjen e ikë krejt e verbër

 

 

As ikë kush as vjen

 

Secili send e ka marrë

Ngjyrën e acartë të vetmisë

 

E dhembja i bie fyellit

 

As ikë kush udhës as vjen

As troket kush në kullë

As del kush nga kulla

 

E unë me një pjesë të vrarë

E unë me një pjesë të robëruar

E unë me një pjesë të ngrirë

Me një pjesë në flakë

Zbres me kukëza te lumi

 

Ti në anën tjetër në natë

Në një degë të tharë var veten

Ne zërin e kukuvajkës

 

Me kompozimin e vajit

Me melodinë e këputur

Në litarin e natës së prerë në fyt

 

Askush s`e gjen kokën

 

 

Purpuri

 

Vjeshta bie në gjethet dhe bën tatuazh

Derdh purpurin e muzgut në mua

Zëri i një shpendi përgjak qiellin e remtë

 

Një gjendje e ndërmjeme

As me gjërat rreth as me ëndrrën

Pikon nga lashtësia mbi vetminë

 

Shikoj larg përtej qelqit të dritares

E bëj tatuazh ne lëkurën e shpirtit

Krijoj një hartë disa vija që përcaktojnë kufijtë

E atdhu e atdheu ku është ai

 

Një copë atje një copë këtu dhe ëndërr

Një udhë që këputet sa në gju sa në bërryl

Pa ia dalë të arrij kurrë te vetja

 

Thika prek në mua e bën tatuazh

 

II

 

Pa pranuar ndihmë të kujt

Me kaq vjet në kurriz

Me bastun zbres te lumi

 

Ja fusha, ja kodra, ja qielli, ja udhët

Zot e tërë gjeografia e atdheut

Me flamurin e vet të purpurt

 

Ikë prapë në kohë pa pranuar

Asnjë ndërrim asnjë plagë

Rrënja e vjetër ikë përmes ëndrrës

E unë tashmë nuk i besoj ëndrrës

As pranisë së vetmisë s`i besoj

As flamurit të verdhë as himnit

Nuk i besoj dhembjes që i bie fyellit

Të krijoj një shenjë të re

Të pranisë së vjetër këtu

 

Çdo gjë tingëllon kot e ikë

 

 

Merimanga e ëndrrës

 

Ëndrrat bien në merimangë

Unë kursesi të dal nga enigma

E pa fund e vetmisë

 

Nisem një udhe nuk arrij

Nisem një tjetër udhe njëjtë

Nuk kthehem kurrë

 

Nisem përsëri nisem

E në të njëjtin udhëkryq

Diçka fiket në mua

Diçka digjet në mua

E tiktaku i zemrës ende bie

 

Apo vetëm ora në mur

E tregon kohën e vdekjes sime

Në merimangën e ëndrrës

Pa fillim dhe pa fund

 

 

Kaq ftohtë në mua

 

Jashtë dhomës

Dhe diku në mua

Bie shi

 

Bën ftohtë

Është natë

Kjo është ajo zymtësi

Përreth fytyra dylli

Zëra që shpërthejnë

E të ngrijnë gjakun

Në këtë qetësi të vdekur

S' më ndihmon asgjë

As zjarri i gjakut

As shpirti i varur

Mbi sendet

E gurëzuara

 

II

 

Lëviz vetëm një mizë

Do të jetë e lirë

E mua më vjen keq për të

Për atë që kurrsesi nuk e kupton

Një mizë në perde

 

E aty asgjë

Vetëm hija e zjarrit të syve tu

Dashuria e rëndë

Me shkëlqimin e vet të humbur

 

Qe vetëm një rreth

Ku të gjitha rrinë mbyllur

Në një dhomë

Ku bie orë e jashtëzakonshme

E gjaku bëhet i rëndë

Nga derdhet mbi asgjënë

 

III

 

Në këtë libër me poezi

Është përmbledhur

Ajo që s` vdes

 

Sytë tu dhe ylli majë shkëmbi

Sytë tu dhe liqeni i kaltër

Mes pyllit me pisha dhe mes zjarrit

Tokës së mbjellë me kallinjtë e bukës

Që e ruajnë dashurinë

Çdo gjë lind çdo gjë ecet

Vetëm me dashuri

Ndryshe kurrë

S`mund të arrish te vetja

 

 

Kulla në erë

 

Është iluzion të rindërtohet kulla

Fluturuar gur më gur në erë

 

Qe tashmë e shoh nga humb dhe udha

E shpirti fiket në një pe të padukshëm

E zemra nuk dëgjohet

 

Le të kallet çdo gjë

Gjithçka gabimisht është kurdisur

Qe degët thahen nën hënë

Zogjtë i vret kënga e vet

 

Sonte më lënë pa udhë kujtimet

Sonte më ikë shpirti nga vetja

E kam të ftohtë më shumë se kurrë...

Sonte ndiej nga më ngrinë lotët në sy

E është shumë vonë është pakuptim çdo gjë

Dhe më duhet ta pranoj

Se ka perënduar ajo që s` duhej

 

Ja nga fluturon kulla në erë

 

 

Dy rrugë

 

Ndoshta është më mirë ndoshta

Të mos marrë asgjë me vete

Dhe të nisem në të njëjtën kohë

Në dy rrugë të ndryshme

Që nuk premtojnë askund kurrë takim

Por çfarë të bëj me kujtimet e kaltra

Qe disa herë shpërthen rrufeja

Zbrazet nën vetullat e tua

E druri i vjetër digjet flakë në mua

Në secilën lule të kujtimit

Një nga një fiket shkëlqimi

I ardhmërisë së udhës së ikur

 

Udha ka vdekur Apo jeta ka ikur larg

E nuk mund ta prek më

Vonë është vonë për çdo gjë

 

E jeta nuk qe as është ëndërr

 

 

Vetmia e udhës

 

Të prita siç agu pritet

Siç pritet lulja pas natës së dimrit

Ti mbete gjithnjë ëndërr

 

Të prita siç e pret bima shiun

Siç e pret zogu qiellin

 

Ti mbete gjithnjë i panjohur

Shtegtar nga shkon kurrë nuk vjen

Ëndërr që vdes me agun

 

II

 

Të pres ende siç agu pritet

 

Ende tingëllojnë hapat nga ikë

Ende bie shi nga sytë e mi

Ike që të mbes gjithnjë cung buzë udhës

Pritje në degë të tharë të ëndrrës

 

Ike me tërë qenien time

E qielli derdhet i tëri

Mbi vetminë e udhës

 

 

Dy udhë

 

Kjo botë ka udhë për shkuarje

Kjo botë ka udhë për ardhje

 

Secilën udhë e këput ndonjë lumë

 

Mbi secilin lumë harkojnë ura

Nëpër të cilat kalon dashuria

E dashuria me yjtë e vet dhe dhembjet

Shtrihet në kopshtet me lule

 

E ne ngrohemi nga ëndrrat

Në netët plot vetmi dhe acar

 

Kjo botë nuk është udha e vetme

Nga unë deri te buzëqeshja e ylbertë

Deri te syri yt

Që nuk fiket në stuhi

 

Kjo botë i ka dy udhë në të njëjtën kohë

Njëra ikë vetes me dritën e ëndrrës

Tjetra vjen me ftohtësinë e natës

Kalon nëpër ty dhe ti humb

Kalon nëpër mua e unë zgjohem

 

 

Lulëkuqja

 

Heshtja nuk është harrimi

Kurrë s` është udha bri varresh

 

Është lumi i dhembjes

Është krahu i fluturës mbi flakën

Është dora ime

Nga e djeg lulja

 

Lulëkuqja e gjakut

 

 

Dhembja e gjallë

 

Ç`është kjo dhembje kjo vetmi

E vetmja mbretëri pa gojë

Ky mallkim loti shpirtin nga e pikon

Ndërmjet gjakut dhe fjalës së fundit

 

Frikësohem për ëndrrat e mia për ty

 

Le  të jetë e kaluar çdo gjë, çdo gjë

Të jetë kalim udhës që humb në pyll

Vetëm një kalim bri ujit në rrjedhë

Vetëm dhembje e gjallë

Që ta bart tërë jetën në vete

 

Frikësohem për ëndrrat dhe zgjimin

Brenda dhembjes, të vetmes mbretëri

Kaq të vërtetë dhe të ftohtë

 

 

Lumi i etjes

 

Me vite kaq yje kam soditur

Mes dhembjes së vërtetë

E çastit të kënaqësisë

Mes tyre të të zgjedh vetëm ty

Papritur mbi mbretërinë e natës

Shpërtheu burimi i dritës

Dhe kështu u desh që të pres përsëri

Të vijë nata të bie shi pastaj vonë kaq vonë

Të të gjej prapë në gjithësi

 

Bri meje pema ikte nga qielli

Rridhte lumi i amshuar i etjes

 

 

Rëndë

 

Çdo gjë është e rëndë, e rëndë

Më e rëndë se vdekja ndoshta

E zymtë është krejt e ftohtë e verbër

E pakuptimtë në këtë udhë

 

Nga eci e eci e eci pyllit të lashtë

Krejt në dhembje krejt në pikëllim

Ja dal në Artë në tiktakun e Çamërisë

E prapë kthehem te drita e qiririt

 

Që ndrit dhe djeg kaq rëndë

Në kërkim të shqetësuar të vetes

A është kjo vetja ime?

 

 

Arsyeja të jetoj

 

Në këtë janar të akullt

Në këtë natë të verbër në heshtje

Me syrin tënd tërë ndezur flakë

I bie kryq vetvetes

 

Te brryli i rrugës shfaqet pylli

Pastaj ja ylli shkëputet e bie

Ndërmjet dhembjes sime

E hijes së flaktë në dritare

 

A është mrekulli e kozmosit

Në ëndrrën time të paepur

Për t`ia ndierë aromën tokës

Kopshtit rreth shtëpisë së vogël

E plepit bri rrjedhës së lumit

Apo e njëjta befasi e ngrirë

Prapë me syrin në një tjetër imazh

Në një tjetër tregim të zemrës

Ngjashëm me fundet në përralla

 

Dhe arsyeja që të jetoj

Në kullën e vjetër

Me lulen e ëndrrës në dorë

 

 

Drita e verdhë

 

Hëna nuk ikën për dreq nga dritarja

E ngrirë tërësisht në verdhësinë e vet

Të fytyrës së të vdekurit

 

Shikon mbi çdo gjë në dhomë

E gjërat e çmendura lidhen me hijet

 

Ik` ik` klith dhe i shkul flokët ik` ç`do

Shikoj veten në pasqyrë dhe qaj dhe qaj

Mallkoj vetminë veten librat

Ndër vetëtimat dhe shpërthimet

 

Zot nuk mund të besoj kurrsesi

Të kthehet ajo që përgjithmonë iku

 

 

Çdo natë rrjedh Ibri në mua

 

Çdo natë rrjedh Ibri në mua

Rrjedh e qan rrjedh e etjen zgjon

E gjumë s` kam e s` jam një

Kaq vjet në vete përgjysmua`!

 

Natë. Hëna në dritare shua`

As është në qiell, as në ujë

As është kund në botë thua`!

E vrau kush, e piu kush

Apo hajni i verbër e vodhi?

 

Ah, po ku qe vallë Gjeto Basho Muji!?

Ah, po ku qe vallë trimi në kalë në Krujë!?

Ah... e – Adem Jashari, ah!?

 

Kaq vjet rrjedh Ibri në mua

E gjumë nuk kam as kam ëndërr

Kot ikë hije bregut të majtë të ujit

Ikë para vetes ikë pas vetes

Gjithnjë flakë në një patkua

E djegur etjeje te një krua!

Për çdo natë rrjedh Ibri në mua.

 

 

Eci urës

 

Eci urës gjysmë të ngrirë të Ibrit

Eci në lot, në mall, gjysmë e ngrirë

E një gjeth e bart era në hapësirë

 

Eci e nga larg vjen një muzikë

Eci, këmbët e mpira bien mbi ngrica

“Kurrë nuk ndahet Mitrovica!”

 

Eci e kam dhembje e kam mall

Për mëngjeset me ritme gjallërie

Për gjurmët e një fëmijërie

 

Të mbetur larg, larg, larg fare

 

Ja, prapë këngë bie nga një dritare

“Jo, nuk ndahet Mitrovica”, pra,

Pa ngelur Kosova në fëmijë e gra!