Lush palokaj: Leka i Madh ilir

LEKA I MADH ILIR

Nga Lush palokaj

Vet e paska thene tash e 2400 vjet me pare por ende nuk e besoj pa e pare testamentin origjinal ku thot se 'eshte pinjoll i fares se ilireve' dhe kjo nje deshmi shume e forte se i takon races tone. Shume e cuditshme se si nuk zgjoi interesim te historianet per ket testament aq te randesishem te zbuluar nga studiuesja italiane Lucia Nadin. As gazetat nuk i dhane randesi te madhe. E pashe kete artikull te shkruar se pari ne gazeten kosovare 'Express' e dy dite me vone ne dy gazeta te Shqiperise dhe ato gazeta te rangut te dyte. Nuk pashe asnje shkrim te pastajm lidhur me kete teme apo ndoshta me ka shpetuar pa e lexuar ne ndonje gazete tjeter. 'Gazeta shqiptare' zakonishte i jep disa artikuj te rendesishem por nuk e pashe te shkruar kete testament. Dyshoj se hitorianet tane injorant jane pajtuar me mendimin e Oliver Schmitit se ne as ilir nuk jemi. Nuk di se ka zbulim me te randesishem se ky testament brenda ketij shekulli kur lexojme ato fjale te hedhura ne leter nga trimi me i madh i te gjitha kohrave se i paska dhene Shkodres nje teritor ne administrim sepse i takon te njejti gjak. Jo vetem kaq por Aleksandri i biri i Filipit thote se i ka vellazer edhe disa fise tjera per-rreth si thraket , dalmatet dhe se vet ky e paska qene krijuesi Perandorise Greke. Kete teze e ka dhene edhe studiusi i jone i mirenjohur Arif Mati. Me kujtohet kur i ka promovue dy vepra ne Tirane me temen mu per gjenezen tone dhe jo shume pjesmarres, ka dhene te njejtin mendim me Aleksandrin apo e paska degjuar nga goja e tij. Ata prezent ne ate lokal ku promovoej libri disa te interesuar por ata shqipfolesa te profesionit te tij dalloheshin nga sjellja injorante dhe mosvemendja tregonin se e kontestojne tezen e tij. Si do te prgjigjen tani kur vet testamenti deshmone ne vertetesine veprave te Arifit? E kemi vepren voluminoze te Aristidh Kolias i cil ka linde dhe eshte rritur ne rrethinen e Tebes  ku thote se ketu nga kjo treve kane mbire pellazget e lashte e pasardhes te tyre jane ky popull ne kete rrethine qe sot veten e quajn Grek. Ku ka deshmi me te forte se vet fjala e Aleksandrit per ta vertetue vepren e Arstidhit kur thot se ai eshte Krijues i Perandorise Greke. Greket koheve te fundit e kate zbuluar nje varreze te shek IV para krishtit ne Amfipolit te Greqise kohen kur ka sunduar trimi legjendar Aleksandri i Madh. Hiqet dyshimi se ai eshte vorrosur ne Babiloni, mendojne se varreza eshte e tij por Greket Maqedonine e konsiderojne se ka qene teritor grek. Por a ka qene ajo popullate greke? Bazuar ne nje deshmi te forte, shumica jo. Ai thote se eshte Pinjoll ilir dhe krijues i asaj perandorie e historianet tane mjerana duhet ta thone fjalen e tyre se a jane iliret grek. Lucia Nadin testamentin e gjetur e ka paraqitur ne nje tubim shkencor ne Rome me 2002 por ne e marrim vesh 11 vjet me vone. Kjo pavemendje e studiueseve tane ndaj tubimeve shkencore arsyetohet vetem ne mungese te mjeteve financiare. Po te degjoja per ate testament arkivor aq te randesishem e i ndodhur ne Shqiperi, kembe isha nisur per Itali per te shkuar te ajo studiuese, per ta lutur per nji fotokopjim te hedhur ne gazete per vertetsine e atij testamenti. E kisha lutur doktorin Lutfi Aliun qe te interesohet per kete ceshtje, ku sa di une shumicen e kohes e kalon ne arkivave te Italise. Me se miri do te ishte kontakti me studiusen ne fjale per te na gezuar se aty ka te verteta.