Ramiz Bojaj: Sovraniteti i kontestuar

Sovraniteti i kontestuar

Heqja e emërtimit Republikë, në përfaqësimin ndërkombëtar të Kosovës, është kontestim i shtetësisë, kompromis dhe eventurë e pacipë me vullnetin politik të popullatës shumicë shqiptare, të cilët jetojnë në trojet e veta etnike e autoktone. Çdo lëshim i mundshëm qe cenon autorësinë e sovranitetit të Kosovës, është sindromi i parë i “virusit” për rrënimin e fleksibilitetit të shtetësisë. Shenjat e para të “pazarit” me shtetin, tashmë janë dhënë, se cili do të jetë çmimi i kësaj gare, kjo varet nga komprimisi qe “patriotët” tanë mund të bëjnë për sovranitetin në shkëmbim të pushtetit. GJND-ja nuk e mbrojti shtetësinë tonë, për ta dhënë me koncesion institucionalistët e retarduar.

Shkruan: Ramiz BOJAJ

Atë qe Kosova e fitoi në betejën ushtarake (NATO-UÇK) kundër Serbisë ish-pushtuese, po e humbë në tavolinën e bisedimeve. Lëshimet, qe Republika e Kosovës po i bënë Serbisë fqinje në rrugën e integrimeve evropiane, len përshtypjen e pafajësisë së shtetit serb, për luftën dhe krimet e saja kundër popullit tonë. Në shumë raste, vet ndërkombëtart, janë shumë më të zëshëm, (kundër praktikës milosheviqiane të politikëbërjes se Serbisë), se sa vet politikanët tanë, të cilët më të puqur me pushtetin, u bënë të “urtë” e të “butë”. GJND-ja, BE-ja (Gjermania zyrtare, Franca, Anglia etj.)  dhe mekanizmat tjerë ndërkombëtarë, i treguan vendin e duhur qeverisë serbe për integrimet (kërkesat për heqje dorë nga Kosova dhe shpartallimi i bandave kriminalo-politike të Serbisë). Por, ndryshe nga këto, qeveria jonë e paaftë për qeverisje fleksibile, me koncepte të retarduara, po e kthen sovranitetin e shtetit në shkallën zero të ekzistimit. Në këtë kontekst rrjedh edhe fillimi i dialogut për vizat (një konferencë shtypi rreth dailogut për vizat)  dhe rruga e integrimeve ndërkombëtare, (pa shtrirjen e plotë të shtetësisë në tërë territorin e vendit), do të qojë në bisedime të reja, Kosovë-Serbi, (për çështje të kontestuara, sigurisht edhe territoriale). Kjo do të thotë futje e Kosovës në garë me këmbën e thyer (pa autoritet unikat në tërë vendin), me qëllim të pranimit të kompromiseve të reja në dëm të shtetit tonë.

Hapi parë i zhbërjes së sovranitetit

Kontestimi i sovranitetit të Kosovës (heqja e emrit Republikë) në përfaqësimet rajonale, është hapi i parë i zhbërjes së autorësisë së sovranitetit të shtetësisë, i cili bartë rreziqe reale për krijimin e minishtetit etnik sllav brenda vendit tonë (nga autonomia në veri si fazë e parë deri në shkëputje si fazë e vonshme). Në fakt kjo është zhbërje dinake e shtetësisë. Duket se pavarësia e “mbikqyrur”, po e len edhe bishtin prapa, mgase pavarësia e plotë e Kosovës( territori), as nuk u mbikqyr kurrë nga bashkësia ndërkombëtare (tri komunat veriore të Kosovës), e duket se keto, nuk do të mbikqyren denjësisht as nga autoritetet vendore. Të paktën edhe për një kohë relativisht të gjatë. Këtë po e ndihmojnë, aventurat politike qeverisëse, pa strategji të qartë, pa veprime konkrete dhe paaftësi për të menaxhuar tërësinë territoriale. Referimi si ploblem politik në veri (dhe jo si problem i zhbërjes së bandave), po qon në hapjen e dialogut të ri në mes të Kosovës, Brukselit e Serbisë, për arritjen e një “ujdie qe do t’i kënaqte të gjithë”, me preteks të “dhënies” fund, problemit 13-vjeçar të kësaj pjese delikate të territorit tonë. Në fakt “marrëveshje” të tilla do të hapin probleme afatgjate në mes të dy shteteve Republikës së Kosovës dhe Serbisë fqinje. Çdo përulje e sovranitetit të Kosovës,  do ta bënte shtetin tonë jo funksional (gjithmonë të cënueshëm nga fqinjët), të pa qëndrueshëm politikisht dhe të atakuar ekonomikisht. Pra, çdo tejkalim përtej Planit Ahtisari, në veriun e vendit tonë, do të thotë hapje “pazar” me autoritetin e shtetësisë së Kosovës, ose dhënie me koncesion të sovranitetit (ani pse nga qeveritarët tanë quhen marrëveshje të përkohshme). Duket tejet absurde koncepti i shefes së ekipit negociator të Kosovës,znj. Edita Tahiri, duke konfirmuar se Kosova është “pajtuar” qe të prezantohet në rajon pa fjalën Republikë dhe me një fusnotë. Sipas znj. Tahiri dhe kryeministrit tonë, Hashim Thaçi, një kompromis i tillë nuk demton shtetësinë e as sovranitetin e shtetit të Kosovës, por, ky është vetëm një “bisht” qe bëhet për “hatër” të Serbisë dhe atyre shteteve që nuk e kanë njohur pavarësinë e shtetit tonë. Por, nuk e kam të qartë se çfarë do tu thonë qeveritarët tanë atyre shteteve që na kanë njohur, si të pavarur e sovran, me emërtimin Republika e Kosovës!

Aventurat me shtetësinë

Nëse realisht Kosova nuk humb asgjë nga sovraniteti (me fusnotën në bisht), atëherë përse nuk prezantohemi me variantin e parë, Republika e Kosovës. Zonja jonë e “madhe”, Edita Tahiri na del edhe e mençur kur thotë se ajo ka hedhur poshtë insistimin e palës serbe për përfaqësim të Kosovës, sipas Rezolutës 12 44. Kjo na jep të kuptojmë se vetëm 1244 qenka e tejshkuar, ndërsa përfaqësimi i Kosovës, pa emrin Republikë qenka realitet! Kjo deshmon se proklamimi i gjertanishëm i znj. Tahiri se kjo përfaqëson dialogun teknik në mes të Kosovës dhe Serbisë, na del gënjeshtër e kulluar. Nëse dialog teknik është edhe heqja e emërtimit të Republikës, atëherë edhe dhënia me koncesion e territoreve qenka problem teknik. Si zgjidhje tjetër kompromisi, po kaq absurde, znj. Tahiri shtron idenë e re, qe si shëmbull precedent të merret rasti i Maqedonisë me Greqinë (kontesti për emrin). Pothuajse, Maqedonia dhe Greqia, kanë bërë “mrekulli” në raport të ndërjellët. Me këtë hidhen poshtë të gjitha teoritë që e mbronin parimin e shtetit tonë, se Kosova është rast “sui generis”. Vet shtrimi i tezës së problemit në fjalë, është koncept tejet i turbullt, i palogjikshëm dhe i quditshëm, ngase Greqia e konteston vetëm emërtimin Maqedoni, ndërsa Serbia nuk e konteston emrin Kosovë, por e konteskton shtetësinë, pavarësinë dhe sovranitetin, me tendencë territoriale (bllokimi i rrugëve dhe menaxhimi i bandave në veri nga Serbia). “Ne nuk pranojmë përfaqësimin e Republikës së Kosovës në bashkëpunimet rajonale sipas rezolutes 12 44, sepse kjo është tashmë e tejkaluar – si në kuptimin juridik, ashtu edhe në atë politik. Ne mendojmë që Kosova duhet të përfaqësohet si shtet ku mund të ketë një fusnotë të modelit të Maqedonisë”. Përse znj. Tahiti nuk merr ndonjë shembull më të mirë, psh. krijimin e raporteve të Serbisë me Kroacinë, Slloveninë, ose me Maqedoninë a Malin e Zi. Realitete këto, të cilat i kontestonte në fillim, por më vonë i njohu shtëtësinë. Kam vetëm një sugjerim për znj. Tahiri: shteti bëhet për tu përfaqësuar në instanca ndërkombëtare, e jo për ti hedhur valle a për ti kënduar këngë patriotike.

Mbyllja e pavarësisë me bishtin prapa

Heqja e emërtimit të Republikës, shemb imazhin shtetëror të Kosovës, dhe kthen në pikën zero, kredibilitetin e gjertanishëm si një vend i pavarur, i qendrueshëm dhe funksional. Me një fjalë Kosovës nuk i duhet kurrfarë përfaqësimi në nisma rajonale dhe ndërkombëtare, nëse “detyrohet” të heqë dorë nga Republika. Me la përshtypje, koncepti i ish-ministrit të Punëve të Jashtme, Skënder Hysenit, duke shprehur drojën se “Kosova do të shndërrohet në një Palestinë të dytë, nëse pala vendëse pranon të hyjë në koncesione për shtetësinë e saj. Fusnota, betonon njohjet e mëtejme të shtetit të Kosovës. Bota do të mësohet me Kosovën si një shtet që ka status gjysmak. Prandaj, Kosova nuk guxon të pranojë asnjë zgjidhje gjysmake”. Përpos qeverisë sonë, të gjitha institutet, OJQ-të, etj., shprehin dronë e tyre për heqjen e emërtimit Republikë, në përfaqësimin ndërkombëtar të Kosovës. Njëherësh ky koncept është vlerësuar si lojë me shtetësinë dhe sovranitetin e Kosovës. Deputeti i VV, Visar Ymeri, thekson se ky veprim është kontestim i Republikës së Kosovës. “Natyrisht që është kthim prapa dhe e konteston Republikën. Republikë duhet të jesh ndaj secilit dhe çdo gjëje. Nëse je, je, po nëse nuk je, nuk je. Nuk ka gjysmë Republikë, apo gjysmë pavarësi. Nuk ka pavarësi të shpallur tash e të realizuar në të ardhmen”. Veprimet kryeneqe dhe pa koncepte të qarta të QK-së, po dëmtojnë tej mase profilin shtetëror të Kosovës. Këtë bindje e forcon edhe z. Behlul Beqaj, kur thotë se kompromiset e kryeministrit Thaçi, po rrezikojnë interesat tona kombëtare e shtetërore. “Kryeministri Thaqi, me veprimet e tija, qe një kohë të gjatë është në kundërshtim me vetë kushtetutën, dhe shkon në vazhdën e rrezikimit të interesave kombëtare e shtetërore”. Por, për kryeministrin tonë, Hashim Thaqi, heqja e emrit Republikë në përfaqësimin ndërkombëtar të Kosovës, përsëri mbetet prezantim “dinjitoz” i shtetit tonë, respektim të autoritetit shtetëror dhe vet Kushtetutës. “Marrëveshja nënkupton respektimin e plotë të sovranitetit, integritetit territorial, të Kushtetutës dhe ligjeve të Kosovës”. Duket se kryeministrin tonë e impresionon mbyllja e mbikqyrjes së pavarësisë nga ndërkombëtarët, por jo edhe izolimi i Kosovës (regjimi i vizave për kosovarët), as cenimi i shtetësisë e as referendumi serb për pavarësinë pjesës veriore të vendit tonë. “Viti 2012 do të jetë viti i Kosovës evropiane, viti i përmbylljes së pavarësisë së mbikëqyrur, viti i fillimit të funksionimit real të pavarësisë së plotë të shtetit të Kosovës”. Mbyllja e pavarësisë me bishtin prapa! Qeveria e Kosovës duhet të bëjë gjithçka për të pamundësuar mbajtjen e zgjedhjeve lokale të Serbisë në territorin e vendit. Ndryshe, zgjedhjet serbe janë provokim i rëndë, me pasoja tejet të rrezikshme për institucionet tona dhe atentat politik kundër shtetit të Kosovës.  Shtetit të Kosovës, i duhet angazhim imediat dhe strategji e kthjellët për mbrojtjen e asaj qe e kemi arritur gjer më sot (sovranitetin dhe shtetësinë), për të vazhduar rrugën e integrimeve evropiane e Euro-atlantike. Në të kundërtën, Kosova mund të rreshqasë në kthim në shkallën zero të eksistencës së shtetësisë së saj, në kontekst të të cilit mund të hapen teori të reja të ndarjes së Kosovës, nëse jo në formën juridike, në atë faktike gjithsesi. Paaftësitë për politikëbërje fleksibile, nuk mund të justifikojnë  hedhjen e fajit tek ndërkombëtaret, sepse sa më shumë qe jemi sovran aq më shumë jemi edhe përgjegjës për shtetin dhe sovranitetin. Heqja e emërtimit Republikë, në përfaqësimin ndërkombëtar të Kosovës, është kontestim i shtetësisë, kompromis dhe eventurë e pacipë me vullnetin politik të popullatës shumicë shqiptare, të cilët jetojnë në trojet e veta etnike e autoktone. Çdo lëshim i mundshëm qe cenon autorësinë e sovranitetit të Kosovës, është sindromi i parë i “virusit” për rrënimin e fleksibilitetit të shtetësisë. Shenjat e para të “pazarit” me shtetin, tashmë janë dhënë, se cili do të jetë çmimi i kësaj gare, kjo varet nga komprimisi qe “patriotët” tanë mund të bëjnë për sovranitetin në shkëmbim të pushtetit. GJND-ja nuk e mbrojti shtetësinë tonë, për ta dhënë me koncesion institucionalistët e retarduar. Se ku do ta ndalin degjenrimin e shtetësisë pinjolët e papërgjegjshëm, një Zot e di?!

(Autori është publicist dhe drejtor për marrëdhënie me publikun në Institutin për Hulumtime dhe Analiza të Politikave Ekonomike).