Kulturë

Kombi i shqipeve në faqet e revistës Shqiptari

E shtune, 13.11.2010, 08:55 PM

Kombi i shqipeve në faqet e revistës Shqiptari

Nga Deo Graciani

Rreth 2000 vjet më parë, një shenjtor me emrin Pal, preku trojet e ilirëve të lashtë. I uritur, i keqtrajtuar, i goditur, i vuajtur, i persekutuar, i burgosur e i përndjekur, por i mbushur me Frymën e Shenjtë, i udhëhequr nga Fjala e Perëndisë, dhe i ngushëlluar nga e Vërteta Hyjnore, ai erdhi të mbillte në zemrat e shqipeve farën e mirë. Erdhi t’u fliste për mbretërinë e Dritës, për Perëndinë e dashurisë. Ky mik i ngushtë i Perëndisë, i solli lajmin e mirë popullit të lashtë ilir. Fjala e Zotit të gjallë u mboll dhe hodhi rrënjë në shpirtin e këtij kombi liridashës. Fjala e Zotit të vërtetë ishte dritë dhe dashuri për shpirtin e këtij kombi. Megjithëse në kulmin e persekucionit të të krishterëve nga perandoria pagane romake, ilirët në çdo pëllëmbë të kësaj toke të lashtë e përqafuan të vërtetën. Kjo e vërtetë u shkri me shpirtin e tyre liridashës, dhe u bë themeli i jetës se tyre dhe i identitetit të tyre kombëtar për shumë shekuj. Pas 300 vjetësh persekucion të paparë ndaj të krishterëve, perandori romak Konstandini i Madh, edhe ky me gjak ilir, ligjëroi besimin e krishterë në gjithë perandorinë.

Nuk është rastësi që disa nga personalitet më të spikatura të historisë botërore janë me origjinë shqiptare. Aleksandri i Madh, perandori Konstandin, Shën Jeronimi, përkthyesi i Biblës së parë latinisht, Papa Klementi i XI-të, Marin Barleti historian, Grigori i IV-ërt kryepeshkop i Athinës, udhëheqësit e luftës greke për pavarësi, Valise Lupu mbreti i Moldavisë, familja Ghica (Gjika) sundimtarët e Rumanisë, Kemal Ataturku, themeluesi i shtetit modern turk e shumë të tjerë. Iliria shtrihej nga jug-perëndimi i Greqisë e deri në Raguzë. Shumica e qytetëve të Ilirisë ishin kthyer në qendra të rëndësishme kulturore dhe tregtare. Megjithë dyndjet e fiseve sllave në Ballkan, këto qendra nuk e humbën e rëndësinë e tyre, por përkundrazi identiteti shqiptar mori formë edhe më të plotë. Ky komb që në botë njihet me emrin Albania, do të luante më vonë një rol kyç në mbrojtjen e qytëtërimit perëndimor.

Na?iunea vulturilor

Deo Graciani

Cu circa 2000 de ani în urm?, un sfânt, cu numele de Paul, a calcat pe p?mântul vechilor iliri. Înfometat, maltratat, b?tut, torturat, persecutat, întemni?at ?i prigonit, dar plin de Duhul Sfânt, c?l?uzit de Cuvântul Domnului ?i consolat de Adev?rul Divin, a reu?it s? s?deasc? în inimile albanezilor s?mân?a cea adev?rat?. El le-a vorbit despre Împ?r??ia Luminii, despre Divinitatea Iubirii. Acest prieten bun al lui Dumnezeu a adus vestea cea bun? vechiului popor ilir. Cuvântul Domnului a fost sem?nat ?i a prins r?d?cini în spiritul acestei na?iuni iubitoare de libertate. Cuvântul Domnului este, de fapt, lumin? ?i iubire pentru sufletul acestei na?iuni dornic? de libertate. Cu toate c? se aflau la apogeul peresecu?iilor cre?tinilor de c?tre imperiul p?gân roman, ilirii de pe fiecare palm? a acestui vechi p?mânt au îmbr??i?at adev?rul. Acest adev?r le-a impregnat spiritul lor iubitor de libertate, creindu-le temelia vie?ii ?i a identit??ii lor na?ionale pentru multe secole. Dup? 300 de ani de groaznice persecu?ii ale cre?tinilor, împ?ratul roman Constantin cel Mare, ?i el cu sânge ilir, a legiferat credin?a cre?tin? în tot imperiul.

Nu întâmpl?tor unele dintre cele mai remarcabile personalit??i ale istoriei universale sunt de origine albanez?. Alexandru cel Mare, împ?ratul Constantin, Sfântul Ieronim, primul traduc?tor al Bibliei în limba latin?, Papa Clement al XI-lea, Martin Barleti, istoric, Grigore al IV-lea, arhiepiscop al Atenei, conduc?torul grecilor în lupta pentru independen??, Vasile Lupu, rege al Moldovei, familia Ghica, domnitoare în România, Kemal Ataturk, întemeietorul statului modern turc ?i mul?i al?ii. Iliria se întindea din sud-vestul imperiului grec, pân? la Raguza. Cele mai multe ora?e ale Iliriei deveniser? importante centre culturale ?i comerciale. Cu toate migra?ia triburilor slave din Balcani, aceste centre nu ?i-au pierdut din importan??, ci dimpotriv?, identitatea albanez? a c?p?tat o form? ?i mai deplin?. Aceast? na?iune, cunoscut? sub numele de Albania, va juca mai târziu un rol cheie în ap?rarea civiliza?iei occidentale.

(Përktheu: Ana&Sherban Tabaku)