Bedri Tahiri: Lapidar p?r shekullin e shqiptar?ve

Recension

Lapidar p?r shekullin e shqiptar?ve

(Xhemail Ali PECI, ALBANIA- Poem? p?r Shqip?rin? dhe shqiptar?t)

Nga Bedri TAHIRI

Kremtimi i 100- vjetorit t? Pavar?sis? s? Shqip?ris? u b? denj?sisht n? t? gjitha Trojet Etnike Shqiptare. Ashtu edhe e meritonte, ngase, siç u cil?sua nga t? gjith?, ky ishte  shekulli i shqiptar?ve. P?rkujtimet e aktit historik e heroik t? t? b?rit shtet t? Shqip?ris?, k?tu e nj?qind vjet m? par?, qen? t? larmishme: me tubime p?rkujtimore, me akademi shkencore, me p?rjet?sime n? bronx, me p?rurime, me koncerte, me homazhe p?r d?shmor?t...

N? k?t? vazhd? as m?rgata nuk ngeli prapa. Madje, ajo, mbase, qe edhe  prijetare e m? e fuqishme. Nj? lapidar t? mrekulluesh?m p?r shekullin e shqiptar?ve e ka b?r? edhe Xhemail Ali Peci nga Kreshbardha ilire, i cili jeton e vepron n? Angli, por zemr?n e shpirtin i ka n? atdhe. Ai ka zgjedhur nj? form? tjet?r p?r ta shenjuar k?t? ngjarje madhore, ka zgjedhur vargun, at? q? u p?rballon t? gjitha rrebesheve t? koh?s dhe krijon p?rjet?sin?.

Pena e st?rholluar e Xhemail Ali Pecit (i lindur n? Zhazh? m? 1965), me nj? akribi fanatiku, ka latuar ngesh?m (punoi plot nj?zet vjet 1992- 2012), me nj? kultur? dhe dije t? lakmueshme, lapidarin e shk?lqyer p?r k?t? qindvjeçar t? shqiptaris?, poem?n “ALBANIA- Poem? p?r Shqip?rin? dhe shqiptar?t”, t? cil?n pata fatin ta kem n? dor? si dor?shkrim e q? e lexova dhe e redaktova me k?naq?si.

Vet? titulli i poem?s flet shum?. Autori, jo rast?sisht, e ka pag?zuar “ALBANIA- Poem? p?r Shqip?rin? dhe shqiptar?t”. Ky ?sht? emri i par? p?r Shqip?rin?, q? daton qysh nga shekulli II para er?s son?, kur gjeografi grek, Ptolomeu, e sh?noi n? hart?n e tij e q? tregon lasht?sin? e rr?njeve tona n? k?to troje st?rgjyshore.

Poema “ALBANIA- Poem? p?r Shqip?rin? dhe shqiptar?t” p?rb?het nga tri pjes?, n?p?r t? cilat ravij?zohet qartas profili i palc?s kurrizore t? popullit m? t? vjet?r n? k?to an?, popullit shqiptar dhe t? vet Shqip?ris?.

*  *  *

Pjesa e par?  e poem?s “ALBANIA...” ?sht? konceptuar n? tri cop?za p?rb?r?se, t? cilat, natyrsh?m, si n? nj? mozaik, hyjn? n?n  çatin? e p?rbashk?t me emrin “Gjaku i Arb?rit e ka nj? fjal?”, e cila ka si moto vargjet:

T? kam M?m?,

M? ke Djal?,

Shqip?ri, o Zemra ime!

Shqip?ri, o M?ma ime!

Krijimi i par?, “Gjuha shqipe”, i dedikohet m?suesit atdhetar, Sali Elhyka nga Kavaja, i cili p?rhapi rrezet e dituris? n? Kosov?, bashk? me shum? m?sues t? tjer?, q? Ernest Koliqi i kishte d?rguar p?r ta m?k?mbur arsimin shqip n? trevat shqiptare t? mbetura jasht? Shqip?ris? londineze. Autori, me nj? pedant?ri e sakt?si mahnit?se pasqyron gjith? historin? e shkrimit shqip, q? nga Formula e pag?zimit (1462) e deri tek Kongresi i Drejtshkrimit(1972).

Hartimi i dyt? i kushtohet t? pavdekshmit Themistokli G?rmenjit, veprimtarit t? madh korçar, t? cilin forcat franceze e d?nuan dhe e pushkatuan n? Selanik, m? 9 n?ntor 1917, nj? ngjarje q?, mjerisht, rrall? p?rkujtohet n? historin? ton?.  P?r ta kuptuar fuqin? dhe thell?sin? e mendimeve t? krijuesit, mjafton t? shk?pusim vargjet me vler? antologjike:

Do shkoj.

Do nisem.

Do v?j? atje ku m? th?rret Liria,

se po s’shkova un?,

do shkoj Shqip?ria!...

Nd?rkaq, vargjet “Krahu i shqiponj?s” autori ia kushton piktores  me emrin Çam?ri, q? n? fakt, i kushtohet plag?s son?, q? ende pikon gjak, Çam?ris? son?, p?r t? cil?n duhet t? b?jm? edhe m? shum?.

*  *  *

Pjesa e dyt?, q? nuk mban titull, vazhdon me vargjet p?rkushtimore p?r M?m?n Shqip?ri dhe historin? e saj, duke rezonuar e reflektuar gjithnj? tek emri i lasht? i saj, ALBANIA. Gjeografia dhe historia e saj dalin t? plota n? gravimet mjesht?rore t? krijuesit aposionant, Xhemail Ali Peci. Lexuesit kureshtar?, duke shijuar nektarin e k?saj blete pun?tore, do t? sh?tisin sa n? Kruj? e Albulen?, sa n? Gryk? t? Kaçanikut e n? Kull? t? Dinosh?s, sa n? Kosov? e sa n? Çam?ri. Ata, gjithandej, do t? takojn? burra e trima t? zot?, si: Sk?nderbeun, Bajon e Çerqizin, Mic Sokolin e Oso Kuk?n, Argjiron e Rozaf?n, p?r t? arritur deri tek Adem Jashari, i cili, me heroizmin e tij t? pashoq, kuror?zoi  synimet tona shekullore dhe  solli lirin?.

*  *  *

N? pjes?n e tret? “N?n hij?n e Flamurit”, e cila mban edhe n?ntitullin “Zem?rthirrjet e tua Shqip?ri”, i thur?n himne lavdie simbolit t? kombit shqiptar, Flamurit kuqezi, q? ?sht? m? i vjetri n? Ballkan dhe i dyti n? Evrop? (pas atij t? Danimark?s- v?rejtja ime, B.T.).

Me vargje brilante, me fjal? t? zgjedhura me p?rkushtim t? veçant?, ?sht? dh?n? besnik?risht e gjith? historia e Flamurit ton?, gjith? historia e p?rpjekjeve shekullore t? shqiptar?ve, derisa agoi Dita e bardh?- LIRIA! N? pes?dhjet? strofat kat?rshe, gjegj?sisht n? dyqind vargjet e gjata, deri me nga 25 rrokje, q? rrall? apo fare nuk i takon n? letrar tona, portretizohet e profilizohet historia e Flamurit komb?tar dhe e vet? Shqip?ris?.

Vepra “ALBANIA-  Poem? p?r  Shqip?ris? dhe shqiptar?t”, e autorit Xhemail Ali Peci, paraqet nj? margaritar t? letrave shqipe. Ajo, e shkruar me nj? p?rkushtim e dashuri t? zjarrt? atdhetare, ka edhe specifikat e veta p?rmbajt?sore, konceptuale, strukturore e metrikore, andaj, besoj, se do t? plot?soj? nj? bosh?ll?k n? literatur?n ton? dhe, shum? shpejt, do t? z? vendin e merituar n? biblioteka e n? duart e lexuesve t? shumt?.