Shtesë » Lajme

Djegia e manastirit - zhduket një pjesë e historisë kombetare të shqiptarëve

E merkure, 07.10.2009, 06:23 PM

Nga Top-Channel, 06/10/2009

Me djegien e manastirit Shen Jovan Bigorski, ose sic e quajne historianet shqiptare, Shen Jovan Mbiguri, jane djegur edhe shume dokumente te rendesishme per historine shqiptare.

Studiuesit hedhin dyshime se zjarri eshte i qellimshem pasi djegia e bibliotekes ka zhdukur perfundimisht nje pasuri te madhe per te cilen dikush duhet te mbaje pergjegjesi. “Fajtore per djegjen e manastirit jane drejtuesit e kishes maqedonase per shkak te mungeses se komunikimit me Qendren e Trashegimise Kultutore”, shprehet drejtuesi i Qendres per Konvertimin e Monumenteve Kulturore, Behixhudin Shehapi.

Ai akuzoi murgjit per ndertimin e nje furre pa standarte pa leje ne kuzhinen e manastirit, e cila shkaktoi zjarrin. “Mbi 30 % e asaj qe ishte eshte demtuar ose shkaterruar. Jane humbur pergjithmone shume artefakte dhe shume elemenete te arkitektures se mrekullueshme qe ndodheshin ne kete manastir. Rasti i Bigorskit tregoi se mungesa e komunikimit ndikon negativisht ne mbrojtjen e objekteve te rendesise se vecante”, thekson Shehapi.

Nderkohe, historiani Skender Hasani shton se djegia e ketij manastiri zhduku nje pjese te historise kombetare te shqiptareve. Ne dokumentete arkivore tregohet se manastiri ka qene ne juridiksionin e Kishes Autoqefale Shqiptare deri ne vitin 1945. Manastiri i djegur daton qe ne vitin 1020, ndersa deri ne fillim te 1945 meshat jane mbajtur ne gjuhen shqipe.

__________

Maqedoni: Zjarri që dogji fakte te vjetra shqiptare

Historianët shqiptarë dyshojnë se me djegien e bibliotekës së Manastirit Shën Jovan Bigorski, që ndodhej mes Gostivarit dhe Dibrës, janë zhdukur shumë dëshmi, libra, dokumente dhe arkiva në gjuhën shqipe.

Nga Express, 02.10.2009

Historianët djegien e Manastirit Shën Jovan Bigorski, ose siç njihet nga ta në historiografi, Manastiri Mbigur, është një goditje e rëndë për faktet dhe dëshmitë historike shqiptare të trevave të Rekës së Gostivarit, një zonë kjo e populluar tradicionalisht me shqiptarë ortodoksë. Kompleksi i Manastirit Shën Jovan Bigorski ndodhet mes Gostivarit dhe Dibrës, në afërsi të fshatrave Rostushë, Bitushë dhe Trebishtë, pranë lumit Radikë. Deri vonë në manastir kanë shërbyer murgj vendorë shqiptarë ortodoks nga Reka e Keqe.

Ngjarja e rëndë ka ndodhur të mërkurën, në orët e hershme të mëngjesit, ndërkohë që kanë ngelur shumë mistere që lidhen me arsyen e djegies së bibliotekës dhe pjesës së vjetër të manastirit, që gjendet në zonën që kryesisht banohet me popullatë shqiptare.

Faktet historike tregojnë se manastiri Shën Bigorski daton nga shekulli 11 dhe se është manastir shqiptar.

“Jemi të bindur se atje ekzistonte një thesar dokumentesh, jo vetëm kishtare, por edhe fakte për historinë dhe trashëgiminë shqiptare të kësaj zone. Aty ka pasur dokumente me vlerë që nga shekujt 15, 16 dhe 17, të cilave tani iu ka humbur çdo gjurmë”, sqaroi për agjencinë INA kryetari i Shoqatës së Historianëve Shqiptarë në Maqedoni, profesori Nebi Dervishi.

Sipas tij, është kjo një humbje e madhe për popullin shqiptar, aq më tepër kur humbja koincidon me propagandën e egër maqedonase për përvetësimin e objekteve tradicionale fetare shqiptare.

“Ky manastir njihet me emrin Mbigur, dhe ai ka qenë i të parëve tanë, edhe pse më vonë naivisht u hoq dorë nga këta tempuj të lashtë tanë”, theksoi Dervishi.

Ndryshe, historianët dëshmojnë se deri në fillim të shekullit 20 në këtë manastir ritet dhe ritualet fetare janë mbajtur në gjuhën shqipe, ndërsa kleri ka qenë shqiptar ortodoks. Mirëpo, me fillimin e viteve të para të shekullit 20, manastiri është sllavizuar dhe është përvetësuar nga kleri ortodoks maqedonas dhe serb.

Për më tepër, manastiri i Shën Bigorit ka qenë një pikë e rëndësishme historike edhe në periudhën e Skënderbeut, meqë ishte vatër shqiptare e kohës kur ajo përfshihej brenda zonës së Dibrës së Madhe dhe Ohrit.

Për vlerat ortodokse shqiptare të kompleksit dëshmon edhe historiani, Vehbi Xhemaili.

"Kisha Shën Jovan Bigorski i takon kishës së periudhës bizantine me qendër në Stamboll, dhe ajo ka pasur një rol të madh kulturor dhe arsimor në trevat e Rekës, pra të shqiptarëve të Rekës. Gjatë gjithë kohës ritet në këtë kishë janë bërë në gjuhën shqipe, deri në ardhjen e serbëve në këto troje, në vitin 1912", pohoi Xhemaili për INA, duke shtuar se zona në fjalë vazhdimisht ka qenë nën presion të pushteteve sllave, me qëllim të sllavizmit dhe të heqjes dorë nga vlerat tradicionale kombëtare shqiptare.

Për ZSH: Gjon Mehaj dhe Baki Ymeri

(Vota: 4 . Mesatare: 3.5/5)