Përparim Hysi: "Uji" që piva tek "pusi" i Kozma Gjinit

"Uji" që piva tek "pusi" i KOZMA GJINIT

Libri me tregime "Kalomira"

(ese)

Nga Përparim Hysi

Titulli i kësaj eseje është paksa metaforik. Këtë metaforë e kam"vjedhur" nga MILAN KUNDERA. Milan Kundera ka thënë:"Çdo krjues nxjerrë ujë nga pusi i vet".   Dhe unë sapo përfundova librin me tregime "Kalomira" të KOZMA GJINIT,  kam pirë plot 23 gota ujë nga"pusi" i tij. Natyrshëm, tek ndonjë tregim, siç do theksoj në vijim, gota nuk ka mjaftuar, duhej, domosdo, një kovë. Kur i shoh një nga një tregimet dhe, kur shoh që shkrimtari KOZMA GJINI ka botuar deri tani 17-libra, atëherë më lind e drejta që të them për të, atë që me kohë e ka thënë ERNESTO SABATO:"Mos rresht kurrë së shkruari,  kjo është e vetmja gjë që ia vlen". Këto tregime, njëri më shumë se sa tjetri, janë si një befasi e bukur, se, siç thotë GAO GINDOGAN:"Shkrimi është si një befasi që i lidh njerëzit mesvete".

*   

"Pusi" nga ka nxjerrë ujë KOZMA GJINI,  ka cilësi të lartë. Nuk ia vlen që me"këtëujë" të shplash fytin, gjasme për të bërë"gargar", por, përkundrazi, ka raste që nuk të del, një gotë, do një të dytë apo deri një kovë.  Mos kujtoni se po hiperbolizoj? Nëse dyshoni në këtë që po shkruaj,  ndiqni letërkëmbimin e autorit, me nga një mjeshtërit veteran, si GAQO VESHI alias HYSKË BOROBOJKA. Dhe nëse dhe me kaq, prapë dyshues tundni kokën, atëherë shijoni humorin taze të KOZMA GJINIT tek tregimi"Deputeti dhe invalidi". Në gjykimin tim, është më i bukuri,   me humor që ta çon buzën vesh më vesh dhe, veç humorit, ka një "dozë me tumor".për qeverinë, për drejtësinë dhe, për"deputetët"(me lista të mbyllura"e të hapura.. Tek qëndroj ky tregim (pa menduar se bëj ndonjë blasfemi), për mua është më antologjiku. E ka vënë qeverinë dhe drejtësinë si një"trup anatomik" dhe i bën diseksionin. Kur lexoj këtë tregim dhe"Portali" jo vetëm i shoh si u skuqen veshët atyre që shpikin profka të tilla paradoksale dhe them:-Sa të drejtë ka patur shkrimtari i madh Amerikan MARK TWAIN(1835-1910) që ka thënë:" Burimi më i madh i humorit është hidhërimi". Edhe KOZMA GJINi"qesh" se nuk "qan"dot, ndaj dhe përgjegjësit i kësaj "farse" i rreh si me"pambuk"  duke i zhveshur lakuriq.

Nëse i  sheh tregimet një nga një, aty gjen çaste sa të gëzueshme dhe, po aq të dhimbshme. GËTE kur ka folur për shkrimtarët ka thënë: "Çdo shkrimtar, në një farë mase,  paraqit veten në veprën e tij". Dhe pse jam i bindur nga kjo thënie GËTES, unë them dhe shkruaj:" KOZMA GJINI ëshë"Andromaka", heroina omonime, e tregimit lirik aq sinjifikativ, që shkon  në manastir, fshehur; është dhe ajo"burrnesha"që sharron me BACËN SADRI:është dhe ajo"nëna" tek"lëndimi i nënës" që ndjell"Sheganin" që i kanë vjedhur... dhe, për mos vazhduar më tjetër, do thoni:-Mos çfarë thuaj kështu?Je në vete apo jo? Jam i kthiellët si një qiell pa re dhe transparent si xham:-Mos kujtoni se ka vend për"lodra erotike" apo përversiteti homeseksualist. Pasqyrat janë për përpara,  Ju nuk më besoni mua, se jam i vogël dhe nuk ua mbush synë, por kur e pyetën autorin e romanit "Madam  Bovari":- Mësje, kush është  "Madam Bovari"? Ai u përgjigj?

-Unë jam. Kush mund të jetë tjetër?

Unë e di që KOZMA GJINI nuk rri si ujë i ndenjur.Ai lexon, shkruan dhe ka zërin e tij të veçantë në fushën e letrave. Ai.duke shkruar, sikur e ndanë jetën me ne,  të tjerët dhe unë, në mbyllje,  e përshëndes  me një thënie të KOFUCIT:"Nuk ka rëndësi sa ngadalë ecën, mjafton që mos ndalosh".

Tiranë, 25 tetor 2025