Editorial » Shkreli
Frank Shkreli: Turpi në radhët e të paturpshëmve
E marte, 06.10.2020, 06:59 PM
TURPI NË RADHËT E TË PATURPSHËMVE
Nga Frank
Shkreli
Ja dhe turpi i radhës në Shqipëri. Ndodhi prap “Turpi në radhët e të
paturpshëmve”. (Në të vërtetë ky është titulli i nji libri anglisht (Shame
among the shameless) që jam duke lexuar tani e që mund të jetë subjekt i një
shkrimi tjetër më vonë, libër që ka të bëjë me krimet e komunizmit në
Shqipëri), por titulli është aq i përshtatëshëm edhe për situatën aktuale
politike në lidhje me miratimin e ndryshimeve të Kodit Zgjedhor në parlamentin
shqiptar. Se, ai turpi i qershorit të vitit të kaluar nuk mjaftonte, as për
politikanët shqiptarë as për ndërkombëtarët, siç duket. Ka të ngjarë që qershorin e vitit të kaluar,
nuk e kishte marrë vesh e gjithë bota se si, vërtetë, organizohen dhe si mbahen
zgjedhjet në Shqipëri.
Por, ja do shikoni tani se si, me ligjin e ri, do të
mbahen zgjedhjet e vitit të vjen në atë vend.
Sot, Kuvendi i Shqipërisë me shumicë socialiste miratoi, njëanshëm,
ndryshimet e Kodit Zgjedhor për listat dhe koalicionet zgjedhore, ndërsa
opozita jashtë parlamentit e quajti këtë një akt antikushtetues, që shkatërroi marrëveshjen
e 5 qershorit, ndërkohë që “opozita” mbrenda parlamentit i dha shumicën e
votave mocionit të shumicës socialiste.
Nëqoftse jeni të konfuzuar, prisni se nuk kini parë gjë ende.
Shoh se po bëhen komente dhe po shfaqen reagime mbi
miratimin e këtij ligji në parlamentin shqiptar, nga burime të mbrendshme dhe
të jashtme. Unë nuk kam ndonjë reagim të
ri, pasi nuk ka asgjë të re për të thenë, për diçka që jemi mësuar tanimë për
30-vjet -- se në Shqipëri nuk ka pasur, nuk ka dhe siç duket as vitin që vjen
nuk do të ketë zgjedhje të lira -- me standarde ndërkombëtare -- e si rrjedhim
nuk ka as nuk do të ketë as demokraci të mirëfilltë në atë vend.
Por, po u ofroj lexuesve -- atyre që nuk e kanë lexuar
fillimisht -- reagimet e mia pas zgjedhjeve vendore të qershorit të vitit 2019
në shkrimin q; ;sht; botuar m; 3 Korrik, 2019 – dhe i cili, kryesisht,
përmbledh reagimet e mia edhe në lidhje me zhvillimet e sotëme në parlamentin
shqiptar. Titulli i shkrimit ishte: Zgjedhjet e 30-qershorit: Një poshtërsi për
qeverinë shqiptare, një dështim për opozitën, një turp për ndërkombëtarët dhe
një fatkeqësi për kombin shqiptar!
Natyrisht, se disa të dhëna të shkrimit, më shumë se një
vit më pare, pasqyrojnë zhvillimet me rastin e zgjedhjeve vendore të vitit 2019
dhe janë jashtë afatit, por parimet dhe përfundimi janë të njëjtë: Shqipëria
nuk ka marrveshje të të gjitha forcave politike për “rregullat e lojës” për të
orgnaizuar due për mbajtur zgjedhje të lira, të drejta dhe gjithpërfshirse dhe
as të ndershme.
Është vështirë të flitet për nder dhe ndershmëri, kur
kemi të bëjmë me turpin që gjithnjë pasqyron e gjithmonë shoqëron organizimin
dhe zhvillimin e zgjedhjeve në Shqipëri.
Duke u bazuar në zhvillimet e deritanishme për përgatitjen e zgjedhjeve
të vitit që vjen, as shqiptarët as ndërkombëtarët të mos presin një proces të
ndershëm, as zgjedhje me standarde ndërkombëtare!
Frank Shkreli/ Zgjedhjet e
30-qershorit: Një poshtërsi për qeverinë shqiptare, një dështim për opozitën,
një turp për ndërkombëtarët dhe një fatkeqësi për Kombin shqiptar!
3 Korrik, 2019
1845
Nga Frank Shkreli, ish-Drejtor i
VOA-s për Euroazinë
Ja erdhi dhe shkoi edhe 30 qershori i “votimeve” të Edi
Ramës, sepse zgjedhje këto nuk mund të quhen, bazuar në asnjë standard
ndërkombëtar. Gjatë viteve, nëpërmjet shkrimeve modeste, jam përpjekur të
shpreh mendimet e mia modeste – për mirë e për keq – mbi zhvillimet politike të
këtyre 3-dekadave post-komunizëm në Shqipëri, në Kosovë dhe anë e mbanë trojeve
shqiptare. Prandaj, kësaj radhe, nuk dua të përsëris zhgënjimet e mia të
njohura, në lidhje me klasën aktuale politike dhe mungesën e zhvillimeve të një
demokracie të vërtetë në trojet tona shumë të vuajtura. Sepse po të bëja një
gjë të tillë, do të mërzisja, jo vetëm lexuesin por edhe veten time. Prandaj,
me këtë rast, dua të shpreh, shkurtimisht, zhgënjimin tim personal mbi votimet
e fundit në Shqipëri – në përputhje, pak a shumë me reagimet e shprehura në media
nga disa kolegë të mi të nderuar nga Amerika, si Profesor Sami Repishti,
Profesor Nikolla Pano dhe Dejvid Filips. Në qoftë se këto fjalë të mia mund
t’iu duken pakëz si të ashpra, iu kërkoj falje, por dalin nga zemra e një
shqiptaro-amerikani, i cili e do Kombin e vet, dhe që mendon dhe beson, se
Kombi shqiptar – pas njërës prej diktaturave më të egra komuniste në botë –
meriton shumë më mirë se kaq. Në të vërtetë unë jam zhgënjyer edhe nga mos
reagimet e diasporës e, sidomos komunitetit shqiptaro-amerikan në lidhje me
gjendjen e krijuar në Shqipëri. U garantoj se po të ishte imponuar kjo gjendje
sot nga të huajt – nga sllavi, greku, turku ose italiani – shqiptarët e
Amerikës do i shikoje me pllakata në protesta para Kongresit të Shteteve të
Bashkuara dhe Shtëpisë së Bardhë. Por ç’të bëjmë tani, të protestojmë para
botës, shqiptari kundër shqiptarit?!
Si mund të quhen zgjedhje, votimet me një pjesëmarrje
prej më pak se 20% e shqiptarëve që kanë të drejtë vote, ndërkohë që në
shumicën e rasteve, kandidatët socialistë ishin pa asnjë kundërshtar?
Çfarë qeverie, kudo qoftë, do të ndihej krenare për
organizimin e një spektakli të tillë të shëmtuar?
Organizimi i tyre ishte i turpshëm dhe mbrojta e atij
procesi, nga nivelet më të larta të qeverisë dhe të partisë në pushtet, është
një ofendim i inteligjencës së shqiptarëve por edhe i ndërkombëtarëve, për të
mos thënë poshtërsi për vetë procesin.
Ky ishte një ushtrim i kotë politik, krejtësisht pa asnjë
vlerë. Një humbje e madhe për qeverinë dhe kryeministrin e saj! As opozita të
mos festojë, se nuk ishte fitore as për opozitën e bashkuar. Mos mendoni se
shumicën e 80% të shqiptarëve që nuk votuan të dielën që kaloi, i kini me vete,
sepse unë e di dhe ju e dini mirë se nuk janë as me ju. Duhet ta dini
gjithashtu se populli shqiptar është lodhur me të gjithë ju. Fatkeqësisht, me
këto votime, kjo klasë politike i mbetet besnik trashëgimisë së saj edhe pas
30-vjet post-komunizëm: e “fikur dhe e koritur”, para Kombit dhe para botës.
Ç’të them për ndërkombëtarët dhe reagimin e tyre me këtë
rast, përfshirë atë të OSBE/ODIHR-it?
Unë dua të rrëfej se që nga viti 1989 e këtej, si pjesë e
punës kam ndjekur me kujdes dhe për nga afër misionet e OSBE-së anë e mbanë
botës ish-komuniste dhe kam pasur gjithmonë respektin më të madh për punën e
tyre. Kam pasur fatin, madje, të jem edhe disa herë anëtar i delegacioneve për
mbikëqyrjen e zgjedhjeve në vendet ish-komuniste, përfshirë edhe delegacionin e
parë të Departamentit Amerikan të Shtetit në zgjedhjet e para pluraliste në
mars/prill 1991 në Shqipëri. Megjithëse me shumë të meta dhe mungesa serioze
standardesh, me keqardhje më duhet të them se organizimi i atyre zgjedhjeve nga
regjimi i Ramiz Alisë, pothuaj 30-vjet më parë, i plotësonte më shumë
standardet e zgjedhjeve të përcaktuara nga OSBE-ja, në krahasim me votimet e
organizuara nga qeveria Rama të dielën që kaloi – tre dekada pas shembjes së
komunizmit.
Prandaj, deklarata e delegacionit të OSBE-së të hënën që
kaloi ishte zhgënjyese, në krahasim me ato që vërtetë duhej të thoshin për
votimet vendore në Shqipëri. Konstatuat se ishin të qeta! Është ky një prej
standardeve, por të qeta ishin zgjedhjet edhe në kohën e komunizmit, por a mund
të thoni se këto ishin të lira, të drejta dhe demokratike – standardet kryesore
për cilësimin e zgjedhjeve në një vend që e quan veten demokratik dhe anëtar i
NATO-s?! Unë nuk dua t’ju mësoj ju të nderuar Zonja e Zotëri, se cili duhej të
kishte qenë raporti i juaj paraprak për këto zgjidhje, sepse ju jeni ekspertët
ndërkombëtarë.
Por dua t’ju pyes:
Në cilin vend tjetër të Evropës do e pranonin procesin e
zhvillimit të votimeve si ky që u mbajt në Shqipëri fund javën që kaloi,
me një pjesëmarrje më pak se 20% due në shumicën e
rasteve vetëm me paraqitjen e kandidatit të Partisë Socialiste – pa
kundërshtar?
Demokratike ishin këto?!
Unë si shtetas amerikan prej pothuaj gjysmë shekulli dhe
si një shqiptaro-amerikan që, për arsye të ish-detyrës, kam pasur fatin të
bashkëpunoj gjatë karrierës sime me shumë diplomatë amerikanë, jo vetëm në
Shqipëri, por anë e mbanë botës dhe për të cilët kam zhvilluar dhe ruaj
gjithnjë respektin më të madh për punën e tyre në rrethana shpesh të vështira –
më habiti edhe reagimi i Ambasadës Amerikane në Tiranë për këto votime, ashtu
siç ka habitur edhe shumë shqiptaro-amerikanë me të cilët kam biseduar kohët e
fundit, e të cilët janë shumë të shqetësuar me zhvillimet e fundit atje, e
sidomos me reagimet/mosregaimet ndërkombëtare ndaj atyre zhvillimeve.
“Zëri i Amerikës” në gjuhën shqipe, citon deklaratën e
Ambasadës Amerikane në Tiranë, sipas të cilës, “Shtetet e Bashkuara
mirëpresin përfundimet e misionit vëzhgues të ODIHR-it, sipas të cilave votimet
bashkiake të 30 qershorit u zhvilluan, përgjithësisht në mënyrë të qetë dhe të
rregullt, si dhe dhanë një vlerësim të përgjithshëm pozitiv për numërimin e
votave”, thekson deklarata e cituar nga VOA shqip. “Ne pranojmë,
megjithatë, ashtu siç e vuri në dukje edhe misioni i ODIHR-it, se ngërçi dhe
polarizimi politik kontribuan për zgjedhje në të cilat votuesit nuk kishin një
zgjedhje kuptimplotë. Pavarësisht pengesave, populli shqiptar – qoftë ata që
morën pjesë në zgjedhje, ashtu edhe ata që abstenuan – ushtruan të drejtën e
tyre demokratike në mënyrë paqësore dhe ne i përgëzojmë për këtë”.
Deklarata e Ambasadës dakordësohet gjithashtu me OSBE/ODIHR-in se, “Ata që
dëshirojnë të sfidojnë rezultatin e zgjedhjeve”, duhet të presin një ent
juridik që, sot për sot, nuk ekziston, “Gjykatën Kushtetuese, e cila
shpresojmë se do të ngrihet së shpejti, me gjykatës të cilët kanë kaluar një
proces rigoroz vetingu”, thuhet në atë deklaratë.
Reagimet e ndërkombëtarëve ndaj votimeve të së dielës në
Shqipëri po konsiderohen nga shumë ekspertë brenda dhe jashtë Shqipërisë si
mbështetje prej tyre e një procesi ilegal dhe jashtë standardeve ndërkombëtare.
Një mik i imi këtu në Amerikë më solli ndër mend kohën e fashizmit kur Italia
dërgonte në Shqipëri njerëz gjysmakë, sidomos në fushën e mjekësisë, duke i
arsyetuar si, “e buono per Albania”.
A mendojnë ndërkombëtarët se qeveria që kanë shqiptarët,
“e buono për Albania”, sepse kaq meritojnë shqiptarët?
Pse deklaratat e juaja mbi aktualitetin politik nuk
pasqyrojnë të vërtetën e zhvillimeve në atë vend, përfshirë korrupsionin në të
gjitha nivelet?
Thoni të vërtetën!
Kaq presin shqiptarët prej jush.
Unë nuk e kuptoj, se pse duhet të pritet dy muaj që
OSBE/ODIHR të lëshojë një raport mbi këto votime, kur është tejet e qartë se
çfarë ndodhi, jo vetëm në sytë e ndërkombëtarëve, por mbi të gjitha, populli
shqiptar e sheh mirë se ç’po ndodh në vendin e tij dhe janë duke votuar më
këmbë, duke u larguar vazhdimisht nga trojet e veta mijëravjeçare.
Në qoftë se ndërkombëtarët nuk mund të ndihmojnë
gjendjen, atëherë do i këshilloja që të pakën mos ta ndërlikojnë edhe më keq se
ç’është, me deklaratat e tyre ose gjysmë deklarata, të cilat nuk pasqyrojnë
realitetin e gjendjes në Shqipëri! Më mirë heshtni fare! Sepse në fund të
fundit, është kjo një gjendje e krijuar nga vetë klasa aktuale politike dhe
është detyrë dhe përgjegjësi morale dhe atdhetare e saj, që sa më shpejt –
nëpërmjet dialogut politik dhe me pjesëmarrje të gjerë edhe të shoqërisë – të
dalë nga ky qorrsokak politik, para se të bëhet vonë – me qëllim të mënjanimit
të një fatkeqësie kombëtare, përballë të cilës gjendet sot Kombi Shqiptar –
falë papërgjegjësisë së saj politike dhe kombëtare.
Klasa politike shqiptare duhet që sa më shpejt të marrë
përgjegjësitë e veta për gjendjen e krijuar në vend dhe, ndërkombëtarët duhet
gjithashtu të reflektojnë thellë për rolin e tyre gjatë këtyre dekadave – ashtu
që i vetmi fitues të jetë Kombi Shqiptar në marrëdhënie të ngushta dhe të
përhershme me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me aleatët e tjerë atlantiko-veriorë.
Koha është tani, jo nesër, jo pas nesër, jo dy muaj pas
sodit, në pritje të një raporti të OSBE-së, jo kur të krijohet ky ose ai ent
juridik ose politik!
Shqiptarët kanë pritur mjaft dhe janë të lodhur. Por
shqiptarët presin një fillim të ri. Në qoftë se jeni shqiptarë, dialogu
gjithëpërfshirës për një fillim të ri duhej të kishte filluar dje – në
interesin madhor të KOMBIT!